Bài giảng Quản trị dự án phần mềm - Bài 10: Ước lượng dự án - Đào Kiến Quốc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ
Bộ môn Công nghệ Phần mềm
BÀI GIẢNG
QUẢN TRỊ DỰ ÁN PHẦN MỀM
Giảng viên: ĐÀO KIẾN QUỐC
Mobile 098.91.93.980 
Email: dkquoc@vnu.edu.vn
BÀI 10. ƯỚC LƯỢNG DỰ ÁN 
NỘI DUNG 
 Độ đo phần mềm: LOC, FP và các độ đo dẫn 
xuất
 Ước lượng, khâu yếu nhất của quản trị dự 
án
TẦM QUAN TRỌNG
 Ước lượng dự án hiện là khâu yếu nhất hiện nay. 
Không ước lượng được thì dự án rất dễ vỡ kế hoạch 
về thời gian và tài chính.
 Thực tế không dự án nào có thể ước lượng chính 
xác, ước lượng cần được thực hiện nhiều vòng. 
Mức ước lượng trong giai đoạn xác định có thể sai 
tới 50-100%, nhưng trong giai đoạn thiết kế phải 
giảm tới 25-50%, trong giai đoạn, còn trong giai 
đoạn thiết kế chi tiết chỉ còn 10-25%
 Ước lượng chỉ có thể chính xác nếu phân rã được 
các vấn đề nhỏ hơn, đó là kỹ thuật chia để trị (divide 
and conquer)
CÁC PHƯƠNG PHÁP ƯỚC LƯỢNG
 Ước lượng chuyên gia: các chuyên gia đã có 
kinh nghiệm triển khai dự án phần mềm, có 
thể trả lời ngay các ước lượng tuy rằng 
không phải lúc nào độ chính xác cũng đáng 
tin cậy
 Đánh giá bằng kinh nghiệm quá khứ. Phải có 
số liệu quá khứ, phải hiểu được tình hình 
hiện tại
 Đánh giá bằng các mô hình ước lượng thực 
nghiệm. Phải có các tham số về dự án (các 
độ đo)
ĐỘ ĐO
 Khái niệm độ đo: là các chỉ số đặc trưng cho một khía cạnh 
nào đó. Trong công nghệ phần mềm có độ đo của phần mềm 
(software metric/software mesure), độ đo của dự án (project 
metric) và độ đo của quy trình phần mềm (process metric).
 Có độ đo trực tiếp và độ đo gián tiếp. Độ đo trực tiếp là độ đo 
có thể tình đếm trực tiếp không thông qua các độ đo khác (ví 
dụ độ đo LOC – lines of code), có độ đo gián tiếp là các độ đo 
tính qua các độ đo khác (ví dụ tỉ lệ lỗi = số lỗi / số dòng mã 
nguồn
 Dự án cũng có độ đo, chi phí cho dự án, nang suất của dự án,
 Quy trình phần mềm cũng có độ đo, chẳng hạn tỉ lệ chi phí 
trung bình cho mỗi giai đoạn phát triển phần mềm đối với quy 
trình thác nước 
ĐỘ ĐO LOC – METRIC HƯỚNG 
QUY MÔ PHẦN MỀM
 LOC (lines of code) hay KLOC (nghìn dòng lệnh). Độ 
đo này chỉ có thể chính xác sau khi dự án đã kết thúc. 
Tuy nhiên bằng kinh nghiệm, hoặc bằng thống kê 
tương tự có thể ước lượng đựơc khối lượng mã nguồn 
của một phần mềm trước khi kết thúc dự án.
 LOC sau khi kết thúc dự án sẽ được dùng để ước 
lượng các dự án tương tự sau này. 
 Các độ đo dẫn xuất: số lỗi trên KLOC, chi phí trên 
KLOC, số tài liệu trên KLOC, năng suất số KLOC 
/manmonth.
 LOC phụ thuộc vào môi trường lập trình nên khó so 
sánh giữa các dự án nếu chúng phát triển trên các môi 
trường lập trình khác nhau
ĐIỂM CHỨC NĂNG (FUNCTION POINT)
METRIC HƯỚNG CHỨC NẰNG 
 Điểm chức năng (FP) đo độ phức tạp của phần mềm. Quy mô chỉ 
phản ánh một khía cạnh nhỏ của độ phức tạp, chính chức năng 
thể hiện độ phức tạp chính xác hơn
 FP được tính qua 5 yếu tố chính và 14 yếu tố phụ. Các yếu tố 
chính là
– Số user input (số các thành phần dữ liệu đưa vào), số các input được 
dùng trong các câu hỏi khác nhau được tính riêng re
– Số user output (xuất hiện trong các report, các màn hình, các thông 
báo). Các output trong các câu hỏi khác nhau được kể riêng rẽ
– Số truy vấn (inquiry) của người sử dụng - số input trong các truy vấn 
on line 
– Số lượng file logic (có thể chỉ là một phần của CSDL, có thể tính như 
một bảng của CSDL) và các file độc lập
– Số lượng các giao tiếp ngoài: ngoại vi, các hệ thống thông tin khác 
mà nó giao tiếp
ĐIỂM CHỨC NĂNG (FUNCTION POINT)
METRIC HƯỚNG CHỨC NẰNG 
 Mỗi yếu tố trên được gán một trọng số, tuỳ theo 
ảnh hưởng của mỗi yếu tố và tuỳ theo mức độ 
phức tạp: thường tính theo 3 mức là đơn giản, 
trung bình và phức tạp. Ví dụ
Tham số đo Số đo ĐG TB PT 
1 Số input 25 3 4 6 100
2 Số output 30 4 5 7 150
3 Số inquiry 20 3 4 6 120
4 Số file 10 7 10 15 70
5 Số tương tác ngoài 10 5 7 10 70
Tổng 510
ĐIỂM CHỨC NĂNG (FUNCTION POINT)
14 YẾU TỐ ĐIỀU CHỈNH PHỤ
1. Hệ thống đòi hỏi backup 
và hồi phục tin cậy
2. Đòi hỏi dữ liệu truyền thông
3. Có các chức năng phân tán
4. Hiệu năng là điều quan 
trọng
5. Yêu cầu sử dụng môi 
truờng nặng
6. Hệ thống đòi hỏi dữ liệu 
on-line
7. Khi đòi hỏi dữ liệuonline, 
cần nhiều màn hình dữ liệu 
hoặc nhiều xử lý
8. Master file được cập nhật online
9. Input, output, file, và tính toan 
online phức tạp
10. Quá trình xử lý bên trong phức tạp
11. Mã được thiết kế để dùng lại
12. Việc chuyển đổi và cài đặt được 
tinh ngay trong thiết kế
13. Hệ thống được thiết kế để có thể 
cài đặt nhiều lần cho các tổ chức 
khác nhau
14. Ứng dụng được thiết kế để dễ thay 
đổi và làm dễ dàng sử dụng cho 
người dùng
Mỗi Fi được từ 0 tới 5 điểm tuỳ theo mức độ
FP = Điểm của các yếu tố chính x[ 0.65 + Ʃ Fi /100]
MÔ HÌNH ƯỚC LƯỢNG THỰC NGHIỆM 
 Hầu hết các mô hình thực nghiẹm đều phải có đầu 
vào từ một độ đo độ phức tạp của dự án có thể là 
LOC hay FP
 Mô hình chính E= A + B x Vc trong đó E là công sức 
có thể đo bằng nguơix tháng, B và C là một hằng số 
đặc trưng cho mô hình và v là LOC hay FP. Mô hình 
này cho thây công sức không tỉ lệ tuyến tính theo độ 
phức tạp
 Một vài ước lượng
– Waston Felix E = 5.2 + KLOC 0.91
– Baley Basil E = 5.5 + 0.73 KLOC1.16
– Matson Barret E= 585.7+15.12xFP
MÔ HÌNH ƯỚC LƯỢNG THỰC NGHIỆM 
COCOMO 
 COCOMO : Constructive Cost Model (Barry Boehm-
1981)
 COCOMO II (1996) có phân mức đối với các dự án: 
dự án ở mức định hướng (làm bản mẫu,xem xét công 
nghệ, giao diện, hiệu năng), dự án ở mức trước khi 
thiết kế (khi yêu cầu phần mềm đã ổn định và kiến 
trúc đã được xác lập) và dự án ở tầng sau kiến trúc 
(khi phần mềm đựơc xây dựng
3 MÔ HÌNH CƠ BẢN CỦA COCOMO
 Mô hình 1. Mô hình COCOMO cơ sở tính công sức 
phát triển phần mềm (và chi phí) xem như hàm của 
kích cỡ chương trình được diễn đạt theo số dòng 
mã ước lượng.
 Mô hình 2. COCOMO trung bình tính công sức phát 
triển phần mềm như một hàm của kích cỡ chương 
trình và một tập các "hướng dẫn chi phí" bao hàm cả 
các đánh giá chủ quan về sản phẩm, phần cứng, 
nhân sự và các thuộc tính dự án.
 Mô hình 3. COCOMO nâng cao tổ hợp của tất cả 
các đặc trưng của phiên bản trung bình với việc 
đánh giá của ảnh hưởng của hướng dẫn chi phí lên 
từng bước (phân tích, thiết kế ...) của tiến trình kĩ 
nghệ phần mềm.
COCOMO
 Theo Boehm, các mô hình 1 và 2 có thể áp dụng cho ba lớp 
dự án là 
1. (1) kiểu tổ chức - các dự án phần mềm tương đối nhỏ, đơn 
giản trong đó các nhóm nhỏ có kinh nghiệm ứng dụng tốt làm 
việc với một tập các yêu cầu ít chặt chẽ hơn (như chương trình 
phân tích nhiệt được phát triển cho nhóm truyền nhiệt); 
2. (2) kiểu nửa gắn - một dự án phần mềm trung bình (về kích cỡ 
và độ phức tạp) trong đó nhóm với nhiều mức độ kinh nghiệm 
phải đáp ứng cho các yêu cầu chặt chẽ và kém chặt chẽ (như 
hệ thống xử lý giao tác với yêu cầu cố định cho phần cứng 
thiết bị đầu cuối và phần mềm cơ sở dữ liệu); 
3. (3) kiểu nhúng - một dự án phần mềm phải được phát triển bên 
trong một tập phần cứng, phần mềm, và các ràng buộc chặt 
chẽ (như phần mềm kiểm soát bay của các máy bay).
COCOMO
 Phương trình COCOMO cơ bản có dạng 
sau:
E = aKLOCb, D = cEd
Trong đó E là công sức được áp dụng theo 
người-tháng, D là thời gian phát triển theo 
người tháng, và KLOC là số được ước 
lượng về số dòng mã phải bàn giao 
 Mô hình cơ sở được mở rộng để xem xét 
một tập các "thuộc tính hướng dẫn chi phí" 
thuộc tính sản phẩm, các thuộc tính phần 
cứng, các thuộc tính nhân viên và các 
thuộc tính dự án. Boehm đưa vào nhân 
tố điều chỉnh công sức (EAF). Giá trị điển 
hình cho EAF lấy trong miền từ 0.9 đến 1.4.
 Phương trình COCOMO trung bình có dạng 
E = a x KLOC b EAF
ai bi
Tổ chức 3.2 1.05
Nửa gắn 3.0 1.12
Nhúng 2.8 1.20
COCOMO
 Thực tế triển khai, COCOMO được chi tiết hoá rất 
nhiều, người ta xây dựng các phiên bản phụ thuộc 
vào điều kiện cụ thể, một số các tham số của 
COCOMO phải dựa vào số liệu quá khứ. Đã có một 
số phấn mềm ước lượng
 Người ta tính nỗ lực theo từng giai đoạn (thiết kế sơ 
bộ, thiết kế chi tiết, lập trình và kiểm thử module, 
kiểm thư ). Tham số đầu vào của COCOMO là chi 
phí hàng tháng cho nhân viên tuỳ theo từng loại như 
người phân tích, người lập trình, người kiểm thử, 
nhân viên hành chính, nhân viên làm tài liệu, mỗi 
loại đó đều có một trọng số để điều chinh
PHƯƠNG TRÌNH PHẦN MỀM
 Putnam (1992) đưa ra một công thức xấp xỉ 
rút ra từ 4000 dự án 
E = [LOC x B 0.333 /P]3/t4
trong đó E là nỗ lực, B là tham số đặc trưng 
cho các kỹ năng đặc biệt, P là tham số năng 
suất và t là thời gian thực hiện.
Công thức này cho thấy nỗ lực không phụ 
thuộc tuyến tính vào độ lớn của phần mềm 
và thời gian.
HỎI VÀ ĐÁP
HẾT BÀI 5