Bài giảng Tâm lý học pháp lý - Nguyễn Hải Lâm

Tâm lý học pháp lý 
Lớp Cao học Khóa 9 
Giảng viên: NCS Nguyễn Hải Lâm 
Tâm lý học pháp lý 
Chương1: Tổng quan về Tâm lý học pháp lý 
Chương 2: Tâm lý hoạt động phạm tội 
Chương 3: Tâm lý hoạt động điều tra tội phạm 
Chương 4: Tâm lý hoạt động xét xử 
Chương 5: Tâm lý hoạt động quản lý giáo dục phạm nhân 
Tâm lý hoạt động phạm tội 
2.1. Nhận thức chung về tâm lý tội phạm và nguồn gốc của Tâm lý tội phạm 
2.2. Động cơ hoạt động phạm tội 
2.3. Diễn biến tâm lý của người phạm tội 
2.4. Đặc điểm nhân cách người phạm tội 
2.5. Tâm lý nhóm phạm tội và tâm lý người chưa thành niên phạm tội 
Những quan điểm nghiên cứu về tâm lý tội phạm 
C erase Lambro s o (1835-1909): 
“”Con người phạm tội” – 1876, “Người đàn bà phạm tội và cô gái điếm”- 1896, “Tội phạm, nguyên nhân và phương pháp cứu chữa” – 1899. 
Quan điểm nghiên cứu tâm lý – y học, tiếp cận đa ngành. 
Lịch sử nghiên cứu về tâm lý tội phạm 
Hugo Munsterberg (1863-1916, Ba Lan): “”Trước vành móng ngựa” năm 1908 . 
- Grans Gross “Tâm lý học hình sự”(năm 1905), P.Kaufman “Tâm lý học phạm tội” (năm 1912) và I.Bulfen “Tâm lý học tội phạm”(1926). 
Tâm lý tội phạm 
Tâm lý tội phạm và hành vi phạm tội. 
Sự không thích ứng xã hội. 
Thành phần của Tâm lý tội phạm: lỗi, động cơ, mục đích phạm tội. 
Những quan điểm về nguồn gốc của tâm lý tội phạm 
- Thuyết sinh học, di truyền 
+ Dựa vào hình thể: 
+ Dựa vào gen di truyền 
Thuyết đa nhân tố: Cho rằng có 170 nhân tố là tác nhân gây ra tội phạm. 
Thuyết xã hội: Cho rằng nguyên nhân TP là do sự lạc hậu của các cá nhân. 
Toäi phaïm laø hieän töôïng xaõ hoäi, mang tính giai caáp, laø moät phaïm truø lòch söû 
Nhöõng yeáu toá tieâu cöïc cuûa moâi tröôøng laø nguoàn goác cuûa taâm lyù tieâu cöïc noùi chung vaø taâm lyù toäi phaïm noùi rieâng 
QUAN ÑIEÅM CUÛA TAÂM LYÙ HOÏC HOẠT ĐỘNG 
Nhöõng yeáu toá tieâu cöïc cuûa moâi tröôøng vĩ moâ. 
Nhöõng yeáu toá tieâu cöïc cuûa moâi tröôøng vi moâ. 
Nguoàn goác cuûa taâm lyù toäi phaïm 
Nhöõng yeáu toá tieâu cöïc cuûa moâi tröôøng vó moâ 
- AÛnh höôûng tieâu cöïc cuûa moâi tröôøng quoác teá. 
- AÛnh höôûng tieâu cöïc cuûa nhöõng taøn dö xaõ hoäi cuõ. 
- AÛnh höôûng cuûa nhöõng thieáu soùt, tieâu cöïc trong quaù trình xaây döïng xaõ hoäi môùi. 
Nhöõng yeáu toá tieâu cöïc cuûa moâi tröôøng vi moâ 
Nhöõng khieám khuyeát trong gia ñình 
Nhöõng nhoùm khoâng chính thöùc tieâu cöïc 
Nhöõng thieáu soùt, sô hôû trong caùc ñôn vò, taäp theå lao ñoäng 
Nhöõng thieáu soùt trong nhaø tröôøng 
Quan điểm Tâm lý học hoạt động về nguyên nhân của hành vi phạm tội 
Những yếu tố thuộc về chủ thể hành vi: Tâm lý tiêu cực. 
Những yếu tố tiêu cực của hoàn cảnh, môi trường 
Nguyên nhân tâm lý tiêu cực 
Nhận thức 
Thái độ(Xu hướng, xúc cảm tình cảm, ý chí, tính cách). 
Năng lực, khí chất 
Sự tự đánh giá, tự nhận xét, tự biện hộ và tự vệ tâm lý 
Nhận thức	 	 Là nền tảng, là cơ sở, giúp xác định mục tiêu trong hoạt động, định hướng hoạt động. 
 Nhu cầu, hứng thú 	Tạo động lực thúc đẩy hoạt động. 
 Xúc cảm-tình cảm 	Là động lực thúc đẩy hoạt động, giúp gắn bó mục tiêu đã xác định trong hoạt động. 
 Ý chí	 	 	 Kích thích, thúc đẩy hành động( nổ lực khắc phục khó khăn, là khâu quyết định để đạt mục đích) hoặc kìm hãm hành động. 
Định hướng giá trị 
ĐHGT ở một số người có sự lệch lạc. 
Hệ thống giá trị thường thiếu những tư tưởng và quan niệm có ý nghĩa xã hội. 
Tính mâu thuẫn, hay thay đổi thất thường trong các giá trị. 
Sự hình thành giá trị mới nhưng vẫn chưa có vị trí rõ ràng trong hệ thống giá trị cá nhân thì đã mất dần đi những giá trị cũ. 
Sự tách rời giữa những giá trị được tuyên bố ủng hộ công khai với những giá trị đang vận hành thực sự. 
Sự tác động của các yếu tố tiêu cực trong môi trường 
Một số thể chế xã hội có những sai lệch. 
Sai lệch trong vận hành một số thể chế xã hội (thể chế hành chính, lĩnh vực tổ chức, sự biến dạng chuẩn mực, sự tồn tại và phát triển những “chuẩn mực che dấu”, sự sai lệch chuẩn mực pháp luật, chuẩn mực đạo đức). 
Tình huống có vấn đề: chứa đựng sự tương tác giữa tâm lý, môi trường với hành vi phạm tội. 
2.2. Động cơ hoạt động phạm tội 
Sự hình thành động cơ phạm tội 
Quá trình đấu tranh động cơ ra quyết định phạm tội. 
Sự hình thành động cơ PHẠM TỘI 
Sự tác động của những yếu tố tiêu cực từ môi trường vi mô và vĩ mô hình thành ở chủ thể những phẩm chất tâm lý tiêu cực . 
Ở người phạm tội đã có sự ý thức sai về nhu cầu và sai lệch về con đường thõa mãn nhu cầu. 
Sự tác động của đối tượng bị xâm hại và điều kiện hoàn cảnh(hấp dẫn, kích thích hoặc kích động đến chủ thể) 
Nhu cầu được nhận thức: về vai trò ý nghĩa của nhu cầu và khả năng điều kiện để đạt được nhu cầu hình thành một động lực thúc đẩy con người hành động để chiếm lĩnh đối tượng để thỏa mãn nhu cầu. 
Quá trình đấu tranh động cơ 
Khi động cơ đã hình thành thì chủ thể luôn có sự so sánh đối chiếu với hệ thống các chuẩn mực, điều kiện hoàn cảnh để ra quyết định hiện hành vi phạm tội hay không? 
Sự đấu tranh giữa các yếu tố tâm lý bên trong và yếu tố bên ngoài, yếu tố tâm lý tích cực và yếu tố tâm lý tiêu cực, yếu tố kích thích và yếu tố điều chỉnh. 
Taùc duïng cuûa vieäc laøm roõ ñoäng cô phaïm toäi 
+ Xaùc ñònh möùc ñoä nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa haønh vi, xaùc ñònh möùc ñoä nguy hieåm cuûa caù nhaân ngöôøi phaïm toäi. 
+ Döï baùo khaû naêng taùi phaïm toäi cuûa caù nhaân. 
Moät soá loaïi ñoäng cô phaïm toäi 
- Haän thuø giai caáp, baát maõn cheá ñoä. 
- Haän thuø caù nhaân. 
- Baïo löïc, coi thöôøng caùc giaù trò con ngöôøi. 
- Vuï lôïi. 
- Mang tính chaát tình huoáng 
Phương thức thực hiện hành vi phạm tội 
Phương thức thực hiện và che dấu tội phạm 
Kết quả thực hiện tội phạm (kết quả thực tế xảy ra, đánh giá của người phạm tội về kết quả, đánh giá của dư luận xã hội). 
Trạng thái tâm lý thần kinh khi thực hiện tội phạm. 
PHÖÔNG THÖÙC THÖÏC HIEÄN HAØNH ÑOÄNG PHAÏM TOÄI 
Phaûn aùnh yù ñoà vaø quaù trình chuaån bò phaïm toäi 
Theå hieän ñaëc ñieåm taâm-sinh lyù vaø traïng thaùi thaàn kinh khi thöïc hieän toäi phaïm 
Theå hieän tính chaát möùc ñoä nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa haønh vi phaïm toäi 
Diễn biến tâm lý sau hành động phạm tội 
Trạng thái tâm lý 
Hành động nhằm giải tỏa trạng thái tâm lý căng thẳng. 
Những yếu tố ảnh hưởng đến diễn biến tâm lý của người phạm tội. 
Trạng thái tâm lý 
AÊn naên 
hoái haän, lo lắng 
Thoaû maõn 
vôùi keát quaû 
Ngöôøi phaïm toäi thöôøng tìm caùch giaûi thoaùt taâm traïng sau khi phaïm toäi baèng caùch 
Xuaát hieän nhöõng haønh vi khaùc thöôøng so vôùi tröôùc ñaây. 
 Laùnh xa ñòa baøn gaây aùn. 
Taêng cöôøng, tìm caùch che giaáu hoaït ñoäng phaïm toäi cuûa mình. 
Taïo ra traïng thaùi baát caàn, thaûn nhieân ñeå ñoái phoù laïi vôùi hoaït ñoäng cuûa cô quan ñieàu tra 
Nhöõng nhaân toá taùc ñoäng ñeán traïng thaùi caêng thaúng taâm lyù cuûa ngöôøi phaïm toäi 
1. Söï taùc ñoäng cuûa vieäc thöïc hieän toäi phaïm. 
Söï taùc ñoäng cuûa vieäc thöïc hieän toäi phaïm 
Haønh vi phaïm toäi xaâm haïi khaùch theå naøo? Möùc ñoä nguy hieåm do haønh vi phaïm toäi gaây ra 
Toäi phaïm ñöôïc thöïc hieän ngaãu nhieân hay coù chuû möu 
Toäi phaïm ñöôïc thöïc hieän ñuùng döï kieán hay ngoaøi döï kieán 
Phaïm toäi laàn ñaàu hay taùi phaïm 
Haønh ñoäng moät mình hay 
coù ñoàng phaïm 
Nhöõng nhaân toá taùc ñoäng ñeán traïng thaùi caêng thaúng taâm lyù cuûa ngöôøi phaïm toäi 
1. Söï taùc ñoäng cuûa vieäc thöïc hieän toäi phaïm. 
2. Söï tri giaùc veà haäu quaû cuûa haønh vi phaïm toäi vaø nhöõng caûm xuùc tröôùc nhöõng haäu quaû cuûa ngöôøi phaïm toäi. 
3. Nhöõng ñaùnh giaù chung cuûa baûn thaân ngöôøi phaïm toäi veà söï nguïy trang, che giaáu toäi phaïm vaø traùch nhieäm hình söï cuûa baûn thaân tröôùc haäu quaû do haønh ñoäng phaïm toäi gaây ra. 
4. Dö luaän xaõ hoäi ñoái vôùi haønh ñoäng phaïm toäi ñoù noùi rieâng vaø ñoái vôùi keû phaïm toäi noùi chung. 
5. Hoaït ñoäng ñieàu tra cuûa caùc cô quan chöùc naêng. 
Câu hỏi thảo luận 
	 Tìm hiểu mối liên hệ giữa nhận thức, nhu cầu, hứng thú, xúc cảm-tình cảm , ý chí và những hiện tượng tâm lý khác của cá nhân với hành vi phạm tội. 
Những hiện tượng tâm lý cá nhân mang tính chất tiêu cực 
Những yếu tố tiêu cực từ môi trường 
Hành vi phạm tội 
Điều kiện, hoàn cảnh 
KHông được phát hiện 
Ngăn chặn, giáo dục, xử lý kịp thời 
Hành vi lệch chuẩn 
Keát luaän 
Hoaït ñoäng phaïm toäi laø keát quaû cuûa caùc hieän töôïng taâm lyù tieâu cöïc ñaõ hình thaønh ôû caù nhaân. 
Hoaït ñoäng phaïm toäi laø nguyeân nhaân laøm naûy sinh nhöõng hieän töôïng taâm lyù tieâu cöïc. 
Đặc điểm nhân cách người phạm tội 
Khái niệm nhân cách người phạm tội 
Sự suy thoái nhân cách của người phạm tội. 
Sự suy thoái nhân cách của người phạm tội . 
Suy thoái về đạo đức 
Sự đổ vỡ hệ thống giá trị 
Hai quy luật chuyển hóa hành vi vi phạm 
Sư biện hộ về mặt tâm lý 
Sự suy thoái của các yếu tố cấu thành nhân cách: Xu hướng, tính cách, khí chất và năng lực. 
Phác thảo mô hình chân dung tâm lý tội phạm 
Xã hội – nhân khẩu 
Tiền án, tiền sự 
Sức khỏe 
Hình dạng bên ngoài: 
Thân thế 
Lối sống: 
Hành vi 
Khuynh hướng nhân cách 
Năng lực 
Tính cách 
Khí chất 
Một số vấn đề về tâm lý nhóm phạm tội 
Nguyeân nhaân hình thaønh nhoùm phaïm toäi 
Do yù thöùc ñöôïc söï caàn thieát phaûi coù söï lieân keát phoái hôïp giöõa caùc caù nhaân vôùi nhau ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích phaïm toäi. 
Do baïn beø ruû reâ. 
Do bò loâi keùo, mua chuoäc. 
Do söï gaëp gôõ trong quan nieäm, quan ñieåm soáng, trong nhu caàu, thoùi quen vaø tình caûm cuûa caùc caù nhaân cuõng taïo ñieàu kieän hình thaønh nhoùm phaïm toäi. 
Do điều kiện hoàn cảnh  
Caên cöù vaøo ñoä chaët cheõ veà maët toå chöùc, caáu truùc cuûa nhoùm, coù 2 loaïi nhoùm phaïm toäi: 
Nhoùm phaïm toäi taïm thôøi 
Nhoùm phaïm toäi oån ñònh, phöùc taïp 
Nhoùm phaïm toäi taïm thôøi 
 Laø nhoùm ñöôïc hình thaønh theo tình huoáng vaø baét nguoàn töø nhoùm mang tính chaát “ trung tính beà ngoaøi ” hoaëc nhoùm bò “toån thaát caùc quan heä xaõ hoäi tích cöïc” , do aûnh höôûng cuûa caùc taùc ñoäng tieâu cöïc maø chuyeån thaønh nhoùm phaïm toäi. 
Ñaëc ñieåm taâm lyù cuûa nhoùm phaïm toäi taïm thôøi 
Tính töï phaùt. Cô sôû ñeå taäp hôïp caùc thaønh vieân chuû yeáu laø do yeáu toá caûm tính. 
Mức độ suy thoái nhân cách của các thành viên không giống nhau. 
Coù khaû naêng taùc ñoäng raát lôùn ñeán söï hình thaønh nhöõng neùt taâm lyù tieâu cöïc cuûa caù nhaân. 
Trong nhoùm khoâng coù ñònh höôùng roõ reät tôùi hoaït ñoäng phaïm toäi. 
Laø nhoùm bao goàm nhöõng caù nhaân cuøng coá yù phaïm toäi. 
Söï beàn vöõng trong quan heä giöõa caùc thaønh vieân 
Söï ñònh hình caùc phöông thöùc hoaït ñoäng phaïm toäi vaø phöông thöùc che giaáu toäi phaïm. 
Nhoùm phaïm toäi oån ñònh, phöùc taïp 
Ñaëc ñieåm taâm lyù cuûa nhoùm phaïm toäi oån ñònh phöùc taïp 
Cùng cố ý phạm tội. 
Haønh ñoäng luoân xuaát phaùt töø lôïi ích caù nhaân 
Söï chi phoái hoaït ñoäng cuûa nhoùm laø thuû lónh 
Vai troø cuûa thuû lónh trong nhoùm phaïm toäi oån ñònh phöùc taïp 
Quyeát ñònh phöông thöùc hoaït ñoäng phaïm toäi 
Toå chöùc ñieàu khieån caùc thaønh vieân trong nhoùm 
Phaân chia keát quaû thu ñöôïc 
Dấu hiệu để nhận biết thủ lĩnh nhóm phạm tội là gì? 
Ñaëc ñieåm taâm lyù cuûa nhoùm phaïm toäi oån ñònh phöùc taïp 
Cùng cố ý phạm tội. 
Haønh ñoäng luoân xuaát phaùt töø lôïi ích caù nhaân 
Söï chi phoái hoaït ñoäng cuûa nhoùm laø thuû lónh 
Trong nhoùm coù ñoä aùm thò cao 
Caùc thaønh vieân khoâng yù thöùc nhö nhau veà haäu quaû 
Haäu quaû nguy haïi cho xaõ hoäi raát lôùn. 
Haäu quaû cuûa baêng nhoùm phaïm toäi oån ñònh, phöùc taïp 
Söï baêng hoaïi nhaân caùch 
Gaây haäu quaû nghieâm troïng cho xaõ hoäi 
Naûy sinh nhieàu vaán ñeà tieâu cöïc 
Lieân quan ñeán vuï aùn Tröông Vaên Cam vaø ñoàng boïn coù : 
- 86 Ñaûng vieân bò kyû luaät (65 CBCA, 15 CB VKS, 04 CB QÑND, 02 nhaø baùo 
 Trong 155 bò caùo ñöa ra xeùt xöû coù 03 caùn boä cao caáp (trong ñoù coù 02 bò caùo laø uyû vieân Trung öông Ñaûng). 
- 01 Anh huøng Löïc löôïng vuõ trang nhaân daân 
Dung Hà 
Năm Cam 
Lâm “chín ngón” 
Hải Bánh 
Taït axít 
Gieát 
Trong vuï aùn Tröông Vaên Cam 
AÙm thò 
Laø taùc ñoäng taâm lyù cuûa moät ngöôøi ñoái vôùi moät ngöôøi khaùc (hoaëc moät nhoùm ngöôøi khaùc) nhaèm laøm cho hoï (moät hoaëc nhieàu ngöôøi) tieáp nhaän moät caùch khoâng pheâ phaùn nhöõng lôøi leõ ( trong ñoù chöùa ñöïng caùc tö töôûng vaø yù chí cuûa) ngöôøi aùm thò vaø thöïc hieän theo yù muoán ñoù. 
Söï aùm thò trong nhoùm phaïm toäi theå hieän: 
Söï aùm thò cuûa thuû lónh vôùi caùc thaønh vieân trong nhoùm 
Söï aùm thò laãn nhau giöõa caùc thaønh vieân 
Tiếng lóng của các băng nhóm tội phạm 
“Đề lô” 
“Cản địa” 
“Ăn hàng”: giật đồ, trộm 
“Đá xe”: Trộm xe 
“Chèo”: Công an 
“Tăm mồi” 
“Kẹo”: Thuốc lắc 
“Cơm”: Ma túy Ketamin 
Dân “ken” : dùng chỉ những người sử dụng ma tuý . 
“Chó lửa”: Súng hoặc Thuốc gây mê(Băng Hà Sát thủ) 
“Khứa”: Con mồi 
“Đánh bãi” (chen lấn, móc túi ở các khu vực đông người) 
 “Đánh nhợ” (giật dây chuyền), 
“Đánh mù” (trộm trên các chuyến xe khách, buýt), 
 “Đánh thóc” (cướp gây mê)... 
Taâm lyù ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi 
Taâm lyù ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi 
Nhaän thöùc chung veà ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi ôû nöôùc ta. 
2. Moät soá ñaëc ñieåm taâm lyù cuûa ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi. 
Nhö theá naøo laø ngöôøi chöa thaønh nieân, nhö theá naøo laø ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi ? 
Khaùi quaùt veà tình hình ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi ôû Vieät Nam ? 
Ñaëc ñieåm veà söï phaùt trieån taâm-sinh lyù cuûa ngöôøi chöa thaønh nieân? 
Ngöôøi chöa thaønh nieân laø ngöôøi chöa ñeán tuoåi tröôûng thaønh, chöa ñöôïc phaùp luaät coâng nhaän laø coâng daân vôùi ñaày ñuû quyeàn lôïi vaø nghóa vuï. 
ÔÛ Vieät Nam ñoù laø nhöõng ngöôøi döôùi 18 tuoåi. 
Khaùi quaùt veà tình hình ngöôøi chöa thaønh nieân 
phaïm toäi ôû Vieät Nam hieän nay 
Ñaëc ñieåm veà söï phaùt trieån taâm – sinh lyùù cuûa ngöôøi chöa thaønh nieân 
Söï phaùt trieån sinh lyù 
Tính chuyeån tieáp trong phaùt trieån taâm lyù. 
Ñaây laø löùa tuoåi hình thaønh “caùi toâi”, laø löùa tuoåi bieåu hieän vaø yù thöùc veà caù tính vaø boäc loä caù tính cuûa mình raát roõ neùt. Caûm giaùc mình ñaõ tröôûng thaønh vaø mong muoán tröôûng thaønh. 
Coù nhöõng thay ñoåi vaø xaùo troän veà tình caûm vaø caûm xuùc. laø giai ñoaïn deã maãn caûm vôùi caùc thay ñoåi, vaø vì theá coù nhieàu tieàm naêng rơi vaøo caùc traïng thaùi khuûng hoaûng veà taâm lyù. 
Laø löùa tuoåi hình thaønh nhöõng phaåm chaát taâm lyù ñoái laäp. 
Phaùt trieån moái quan heä baïn beø 
Ñieåm noåi baät trong caáu truùc taâm lyù cuûa ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi 
Xu höôùng chung khoâng saün saøng hoaëc khoâng kieân ñònh thöïc hieän haønh vi 
hôïp chuaån 
Quaù trình hình thaønh nhaân caùch laø keát quaû cuûa caùc quaù trình bieán daïng laâu daøi caùc vò trí, vai troø xaõ hoäi cuûa caù nhaân 
Caùc em toû ra nhanh nheïn, thaùo vaùt trong vieäc nhaän thöùc töï nhieân, xaõ hoäi 
Maâu thuaån gay gaét giöõa lôøi noùi vaø vieäc laøm 
Trình ñoä hoïc vaán thaáp hôn so vôùi caùc em bình thöôøng 
NHAÄN THÖÙC CUÛA NGÖÔØI CHÖA 
THAØNH NIEÂN PHAÏM TOÄI 
THEO GIAÙO TRÌNH “CAÛNH SAÙT NHAÂN DAÂN LAØM VIEÄC VÔÙI TREÛ EM LAØM TRAÙI PHAÙP LUAÄT” 
* Trong toång soá ngöôøi phaïm toäi ôû ñoä tuoåi naøy : 
	+ 44% ñang hoïc dôû tieåu hoïc. 
	+ 48,3% ñang hoïc dôû THCS. 
	+ 2,3% ñang hoïc dôû THPT. 
	+ 5,4% hoaøn toaøn khoâng bieát ñoïc bieát vieát 
* Hoïc löïc thöôøng laø yeáu keùm : 
	+ 60,7% bò löu ban töø 1 laàn trôû leân. 
	+ 40,7% bò kyû luaät caûnh caùo hoaëc bò ñuoåi hoïc 
KHAÛO SAÙT TAÏI TRÖÔØNG GIAÙO DÖÔÕNG SOÁ 2 -NINH BÌNH, TRONG TOÅNG SOÁ 262 ÑOÁI TÖÔÏNG 
-> Vaên hoaù caáp I : 29,3% 
-> Vaên hoaù caáp II : 58,4% 
-> Vaên hoaù caáp III : 2,7 % 
-> Khoâng bieát chöõ : 9,6 % 
	=> Ña soá ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi coù trình ñoä caáp II. 
Caùc em toû ra nhanh nheïn, thaùo vaùt trong vieäc nhaän thöùc töï nhieân, xaõ hoäi 
Maâu thuaån gay gaét giöõa lôøi noùi vaø vieäc laøm 
Trình ñoä hoïc vaán thaáp hôn so vôùi caùc em bình thöôøng 
Nhaän thöùc chöùa ñöïng nhieàu leäch laïc, phieán dieän, thieáu heä thoáng 
NHAÄN THÖÙC CUÛA NGÖÔØI CHÖA 
THAØNH NIEÂN PHAÏM TOÄI 
Hoaït ñoäng cuûa ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi 
Ngaïi tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng cô baûn, chuû ñaïo cuûa löùa tuoåi 
Noåi troäi veà moät soá hoaït ñoäng phuø hôïp vôùi tính hieáu ñoäng, nghòch ngôïm 
Hình thaønh vaø phaùt trieån moät soá naêng löïc hoaït ñoäng coù haïi cho xaõ hoäi 
Thieáu quyeát taâm vöôn leân trong xaõ hoäi 
Khaû naêng töï kieàm cheá raát yeáu 
YÙ chí cuûa ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi 
Tình caûm cuûa ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi 
Deã bò toån thöông, deã caûm thaáy bò xuùc phaïm. 
Deã bò nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc loâi keùo. 
Neáu ñöôïc chaêm soùc, yeâu thöông thì caùc em deã caûm kích, tin töôûng, nghe theo 
Nhu caàu, höùng thuù cuûa ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi 
Cô sôû hình thaønh vaø phaùt trieån thöôøng thieáu ñaïo ñöùc vaø thaåm myõ xaõ hoäi 
Nhöõng höùng thuù tích cöïc, chính ñaùng bò laán aùt bôûi nhöõng höùng thuù tieâu cöïc 
Thói quen, tính cách 
Thói quen phổ biến ở người chưa thành niên phạm tội là nói năng thô tục, dùng tiếng lóng trong giao tiếp. 
Các em có những phẩm chất tiêu cực như: lười biếng, ngại khổ, thiếu tinh thần trách nhiệm, thờ ơ, ít bị xúc động trước đau khổ của người khác. 
Một số nét tính cách nỗi bật: tính ích kỷ, thiếu kiên định, tính phủ định, tính dối trá, gian dối, ưa được tâng bốc, đánh giá cao, tính vô kỹ luật, liều lĩnh, lì lợm và thô lỗ. 
Phòng ngừa người chưa thành niên vi phạm pháp luật 
Thỏa mãn những nhu cầu cơ bản cho người chưa thành niên tạo điều kiện cho các em thực hiện các nhu cầu xã hội cao hơn. 
Phòng ngừa sự không thuận lợi từ gia đình 
Phòng ngừa sự bất an trong trường học 
Phòng ngừa các ảnh hưởng tiêu cực của môi trường của các nhóm tự phát thiếu niên