Bài giảng Cổ sinh vật học - Chương III: Thời gian địa chất và địa niên biểu (Geologic Time Scale)

CHƯƠNG III:
THỜI GIAN ĐỊA CHẤT VÀ ĐỊA NIÊN BiỂU
GEOLOGIC TIME SCALE
I. Thẩm định thời gian địa chất: tuổi tương đối
và tuổi tuyệt đối:
II. Phạm vi địa chất của các nhóm sinh vật:
III. Hoá thạch chỉ đạo (index fossil):
IV.Bảng địa niên biểu và cột địa tầng:
Thôøi gian ñòa chaát
Tuoåi cuûa vaät (ñaù + fossils) trong quaù khöù : 
tuoåi töông ñoái vaø tuoåi tuyeät ñoái
Caùc nguyeân lyù cô baûn cuûa lòch söû traùi ñaát
Nguyeân lyù quaù trình ñoàng nhaát : “Hieän taïi laø chìa
khoùa cuûa quaù khöù” cuûa James Hutton (1795)
Caùc nguyeân lyù duøng xaùc ñònh tuoåi töông ñoái:
- Nguyeân lyù choàng chaát (superposition)
- Nguyeân lyù xuyeân caét (crosscutting relationship)
- Nguyeân lyù veà bao theå, ñaù tuø (inclussion)
- Nguyeân lyù dieãn theá ñoäng vaät (Faunal succession)
I. Thẩm định thời gian địa chất
Caùc chuyeån ñoäng cuûa voû coù theå ñaåy lôùp ñaù xöa
leân naèm treân lôùp ñaù môùi
Caùc ñaù magma hình thaønh sau, tuoåi treû hôn, seõ caét qua caùc ñaù traàm tích coù tröôùc
Maët baát chænh hôïp(unconformity) laø beà maët bò giaùn ñoïan traàm tích trong moät thôøi gian
GIAO HOÅ
Söû duïng ñòa khai ñeå giao hoã giöõa caùc ñieåm loä naèm raát xa
nhau, lôùp (5) coù ôû ñieåm B nhöng khoâng coù ôû A, ñieàu naøy
cho thaáy khoâng coù traàm tích hay bò maøi moøn ôû vò trí A. ÔÛ A 
coù lôùp (7) vaø (8) coøn ôû B khoâng coù.
A
B
Ñònh tuoåi tuyeät ñoái
a. Ñònh tuoåi tuyeät ñoái : nhöõng coá
gaéng ban ñaàu
b. Caùc ñoàng vò phoùng xaï: ñoàng hoà
nguyeân töû
c. Ñònh tuoåi baèng phoùng xaï : Baùn ñôøi
- Uranium-238 vaø Chì-206 
- Uranium-235 vaø Chì-207 
- Thorium vaø Chì 208,
- Rubidium vaø Strontium-87
- Kalium-40 vaø Argon-40
- Carbon-14 vaø Nitrogen-14 
K
ho
ái l
öô
ïng
 n
gu
ye
ân 
tö
û
Soá neutron - Loaït huûy
bieán cuûa urani 238
Urani vaø chì
Carbon 14
14C hoùa hôïp vôùi oxi taïo
thaønh COØ2 caáu taïo caây vaø
khi caây cheát noù phaân huûy
thaønh 14N
II. Phạm vi địa chất của các nhóm
sinh vật:
• Nguyên lý diễn thế động vật (Principle of Faunal 
Succession): 
• Khái niệm về taxon, (s.n là taxa) – đơn vị phân loại của
hoá thạch, có taxon cấp bộ, cấp họ, cấp giống, cấp loài. 
Vd: taxon cấp giống: Favosites
• Khái niệm về “đới”: đới động vật (faunizone), đới thực
vật (florizone), đới sinh địa tầng (biostratigraphic zones)
Nguyeân lyù dieãn theá ñoäng vaät (Principle of 
Faunal Succession): moãi taàng ñaù coù moät taäp
hôïp hoaù thaïch khaùc vôùi caùc taàng ñaù treân vaø
döôùi cuûa noù. Thöù töï xuaát hieän cuûa caùc taäp hôïp
hoaù thaïch töø xöa ñeán môùi truøng khôùp veà traät töï
phaùt trieån cuûa sinh vaät.
Tập hợp hoá thạch của
tầng A (trẻ hơn) khác biệt
với tập hợp hoá thạch của
tầng B (xưa hơn)
III. Hoá thạch chỉ đạo (index 
fossil):
• Hoá thạch chỉ đạo (index fossil) (còn được gọi là guide 
fossil): là những hoá thạch có phạm vi địa chất giới hạn
và là cơ sở tốt nhất để xác định tuổi cho các tầng đá.
• Tiêu chuẩn của hoá thạch chỉ đạo:
- Là những giống, loài đã tuyệt chủng và có thời gian tồn
tại ngắn (trong quá khứ)
- Có số lượng cá thể phong phú và có phân bố không
gian rộng (quy mô toàn cầu)
- Thường thuộc nhóm các sinh vật dễ để lại hoá thạch
trong các tầng đất đá
Một số hoá thạch chỉ đạo dùng trong
xác định tuổi cho các tầng đá ở Mỹ:
III. Bảng địa niên biểu (Geologic 
time scale):
• Các đơn vị địa thời quốc tế:
Eon: Toàn đại (Liên đại)
Era: Đại (Nguyên đại)
Period: Kỷ
Epoch: Thế
Stage:
Substage: 
Zone
Bảng tuổi địa chất quốc tế: