Bài giảng Cơ sở dữ liệu - Bài 4: Ngôn ngữ SQL truy vấn cơ sở dữ liệu - Thiều Quang Trung

BÀI 4 
NGÔN NGỮ SQL TRUY VẤN CSDL 
GV Th.S. Thiều Quang Trung 
Trường Cao đẳng Kinh tế đối ngoại 
• Câu truy vấn tổng quát 1 
• Toán tử sử dụng trong truy vấn 2 
• Các dạng câu truy vấn 3 
• Các hàm tổng hợp nhóm 4 
• Ví dụ các câu hỏi truy vấn 5 
Nội dung 
GV Thiều Quang Trung 2 
 Ngôn ngữ truy vấn SQL 
• Là ngôn ngữ chuẩn, có cấu trúc dùng để truy 
vấn và thao tác trên CSDL quan hệ. 
• Câu truy vấn tổng quát: 
SELECT [DISTINCT] danh_sách_cột | hàm 
FROM danh sách các quan hệ (hay bảng, table) 
[WHERE điều_kiện] 
[GROUP BY danh_sách_cột_gom_nhóm] 
[HAVING điều_kiện_trên_nhóm] 
[ORDER BY cột1 ASC | DESC, cột2 ASC | DESC, ] 
GV Thiều Quang Trung 3 
Các toán tử sử dụng trong truy vấn 
 Toán tử so sánh: 
• =,>,=, 
• BETWEEN 
• IS NULL, IS NOT NULL 
• LIKE (%,_) 
• IN, NOT IN 
• EXISTS, NOT EXISTS 
• SOME, ALL, ANY 
 Toán tử logic: AND, OR. 
 Các phép toán: +, - ,* , / 
 Các hàm xử lý ngày (DAY( )), tháng (MONTH( )), năm 
(YEAR( )) 
GV Thiều Quang Trung 4 
Các dạng câu truy vấn 
 5 dạng câu SELECT: 
• SELECT đơn giản 
• SELECT có mệnh đề ORDER BY 
• SELECT lồng (Subquery) 
• SELECT gom nhóm (GROUP BY) 
• SELECT gom nhóm có điều kiện HAVING 
GV Thiều Quang Trung 5 
Phân loại câu truy vấn 
 Các hàm tổng hợp nhóm cơ bản sử dụng với 
câu truy vấn: 
• COUNT( ) 
• SUM( ) 
• MAX( ) 
• MIN( ) 
• AVG( ) 
GV Thiều Quang Trung 6 
Ví dụ các câu hỏi truy vấn 
NHANVIEN (MaNV, HoTen, Phai, Luong,NTNS, 
Ma_NQL, MaPH) 
PHONGBAN (MaPH, TenPH, TRPH) 
DEAN (MaDA, TenDA, Phong, NamThucHien) 
PHANCONG (MaNV, MaDA, ThoiGian) 
Bài tập: Cho lược đồ CSDL “quản lý đề án công ty” như 
sau: 
GV Thiều Quang Trung 7 
MANV 
HOTEN 
NTNS 
PHAI 
MA_NQL 
MaPH 
LUONG 
001 
Vuong Ngoc Quyen 
22/10/1957 
Nu 
QL 
3.000.000 
002 
Nguyen Thanh Tung 
09/01/1955 
Nam 
001 
NC 
2.500.000 
003 
Le Thi Nhan 
18/12/1960 
Nu 
001 
DH 
2.500.000 
004 
Dinh Ba Tien 
09/01/1968 
Nam 
002 
NC 
2.200.000 
005 
Bui Thuy Vu 
19/07/1972 
Nam 
003 
DH 
2.200.000 
006 
Nguyen Manh Hung 
15/09/1973 
Nam 
002 
NC 
2.000.000 
007 
Tran Thanh Tam 
31/07/1975 
Nu 
002 
NC 
2.200.000 
008 
Tran Hong Minh 
04/07/1976 
Nu 
004 
NC 
1.800.000 
NHANVIEN 
Ví dụ các câu hỏi truy vấn 
GV Thiều Quang Trung 8 
MADA 
TENDA 
PHONG 
NamThucHien 
 TH001 
Tin hoc hoa 1 
NC 
2002 
 TH002 
Tin hoc hoa 2 
NC 
2003 
 DT001 
Dao tao 1 
DH 
2004 
 DT002 
Dao tao 2 
DH 
2004 
MAPH 
TENPH 
TRPH 
QL 
Quan Ly 
001 
DH 
Dieu Hanh 
003 
NC 
Nghien Cuu 
002 
DEAN 
PHONGBAN 
GV Thiều Quang Trung 9 
MANV 
MADA 
THOIGIAN 
 001 
TH001 
30,0 
 001 
TH002 
12,5 
 002 
TH001 
10,0 
 002 
TH002 
10,0 
 002 
DT001 
10,0 
 002 
DT002 
10,0 
 003 
TH001 
37,5 
 004 
DT001 
22,5 
 004 
DT002 
10,0 
 006 
DT001 
30,5 
 007 
TH001 
20,0 
 007 
TH002 
10,0 
 008 
DT002 
12,5 
PHANCONG 
GV Thiều Quang Trung 10 
Câu hỏi có toán tử BETWEEN, IS NULL và mệnh đề 
ORDER BY 
Câu hỏi 1: Sử dụng =,>,>=, Danh sách các nhân viên sinh trong 
khoảng từ năm 1970 đến 1975? 
Select MaNV, HoTen From NhanVien 
where Year(NTNS)>=1970 AND Year(NTNS)<=1975 
Câu hỏi 2: Sử dụng BETWEEN, ORDER BY. Danh sách các nhân viên 
sinh trong khoảng từ năm 1970 đến 1975? Sắp xếp theo mức lương 
giảm dần. 
Select * From NhanVien where Year(NTNS) BETWEEN 1970 and 
1975 ORDER BY Luong DESC 
Câu hỏi 3: Sử dụng IS NULL. Cho biết những nhân viên không có người 
quản lý trực tiếp? (không chịu sự quản lý trực tiếp của người nào) 
Select MaNV, HoTen, NTNS, Ma_NQL from NhanVien where 
Ma_NQL is Null 
GV Thiều Quang Trung 11 
 Câu hỏi có toán tử SO SÁNH IN & NOT IN 
Câu hỏi 4: Sử dụng Is Not Null. Cho biết những nhân viên có người 
quản lý trực tiếp?Thông tin hiển thị gồm: mã nhân viên, họ tên, mã 
người quản lý. 
Câu hỏi 5: Sử dụng IN (so sánh với một tập hợp giá trị cụ thể). Cho biết 
họ tên nhân viên thuộc phòng „NC‟ hoặc phòng „DH‟? 
Câu hỏi 6: Sử dụng IN (so sánh với một tập hợp giá trị chọn từ câu 
SELECT khác). Cho biết họ tên nhân viên tham gia đề án “Tin học hóa 
1” ? 
GV Thiều Quang Trung 12 
 Câu hỏi có toán tử SO SÁNH IN & NOT IN 
Câu hỏi 7: Cho biết mã số, họ tên, ngày tháng năm sinh của những 
nhân viên đã tham gia đề án? 
Câu hỏi 8: Sử dụng NOT IN. Cho biết mã số, họ tên, ngày tháng năm 
sinh của những nhân viên không tham gia đề án nào? 
Gợi ý cho mệnh đề NOT IN: thực hiện câu truy vấn “tìm nhân viên có 
tham gia đề án (dựa vào bảng PhanCong)”, sau đó lấy phần bù. 
 Câu hỏi 9: Cho biết tên phòng ban không chủ trì các đề án triển khai 
năm 2005? Gợi ý: thực hiện câu truy vấn “tìm phòng ban chủ trì các đề 
án triển khai năm 2005”, sau đó lấy phần bù. 
GV Thiều Quang Trung 13 
 Câu hỏi có toán tử SO SÁNH LIKE 
Câu hỏi 10: so sánh chuỗi = chuỗi. Liệt kê mã nhân viên, ngày tháng 
năm sinh, mức lương của nhân viên có tên “Bui Thuy Vu”? 
Câu hỏi 11: Sử dụng LIKE (%: thay thế 1 chuỗi ký tự). Tìm những nhân 
viên có họ Nguyễn. 
 Câu hỏi 14: Sử dụng LIKE ( _: thay thế 1 ký tự bất kỳ). Tìm những nhân 
viên tên có tên „Nguyễn La_‟ (ví dụ Lam, Lan) 
Câu hỏi 12: Tìm những nhân viên có tên Lan. 
Câu hỏi 13: Tìm những nhân viên có tên lót là “Văn”. 
GV Thiều Quang Trung 14 
Câu hỏi có hàm gộp COUNT,SUM,MAX,MIN,AVG 
a) Sử dụng các hàm COUNT, SUM, MIN, MAX, 
AVG trên 1 nhóm lớn (trên toàn bộ quan hệ): 
Câu hỏi 15: Tính số nhân viên của công ty. 
Câu hỏi 16: Tính số lượng nhân viên quản lý trực tiếp nhân viên 
khác. 
Câu hỏi 17: Tìm mức lương lớn nhất, mức lương trung bình, tổng 
lương của công ty. 
Câu hỏi 18: Cho biết nhân viên có mức lương lớn nhất 
Câu hỏi 19: Cho biết nhân viên có mức lương trên mức lương 
trung bình của công ty. 
GV Thiều Quang Trung 15 
 Câu hỏi có MỆNH ĐỀ GROUP BY 
b) Sử dụng các hàm COUNT, SUM, MIN, MAX, 
AVG trên từng nhóm nhỏ: mệnh đề GROUP BY 
 Chia các dòng thành các nhóm nhỏ dựa trên tập 
thuộc tính chia nhóm. 
 Thực hiện các phép toán trên nhóm: Count, 
Sum, Min, Max, AVG. 
GV Thiều Quang Trung 16 
 Giải thích MỆNH ĐỀ GROUP BY 
n
h
ó
m
Các thuộc tính GROUP BY: Q 
a 
a 
b 
b 
c 
c 
c 
c 
c 
d 
d 
d 
Chia các dòng thành các 
nhóm dựa trên tập thuộc 
tính chia nhóm 
Q Count(S) 
Q S 
a 
b 
c 
d 
2 
2 
5 
3 
10 
2 
9 
5 
10 
8 
6 
4 
10 
16 
Câu SQL: 
Select Q, count(S) 
From NV 
Group by Q 
Quan hệ NV 
18 
50 
Tương tự cho các 
hàm SUM, MIN, 
MAX, AVG 
GV Thiều Quang Trung 17 
 Câu hỏi có MỆNH ĐỀ GROUP BY 
Câu hỏi 20: Cho biết số lượng nhân viên theo từng phái? 
Do cột phái có 2 giá trị “nam” và “nữ”, trường hợp này ta chia 
bảng NhanVien thành 2 nhóm nhỏ. Thuộc tính chia nhóm là 
thuộc tính “Phai”. 
Câu hỏi 21: Cho biết số lượng nhân viên theo từng phòng? 
Do cột MaPH có 3 giá trị “NC” và “DH” và “QL”, trường hợp này ta chia 
bảng nhân viên thành 3 nhóm nhỏ. Thuộc tính chia nhóm là thuộc tính 
“MaPH”. 
Tương tự: cho biết tổng lương của mỗi phòng, cho biết mức lương thấp 
nhất của từng phòng, mức lương cao nhất, mức lương trung bình của 
từng phòng 
GV Thiều Quang Trung 18 
 Câu hỏi có MỆNH ĐỀ GROUP BY 
Câu hỏi 23: Với mỗi phòng, cho biết số lượng nhân viên theo 
từng phái? 
Do cột MaPH có 3 giá trị “NC” và “DH” và “QL”, mỗi phòng chia 
nhỏ theo từng phái: 2 nhóm “Nam” và “Nữ”, trường hợp này ta 
chia bảng nhân viên thành 6 nhóm nhỏ. Như vậy, tập thuộc tính 
chia nhóm cho câu truy vấn là (MaPH, Phai). 
Câu hỏi 22: Cho biết tên phòng và số lượng nhân viên theo từng phòng? 
Giống câu 21 nhưng bổ sung thêm bảng PhongBan để lấy tên 
phòng. Thuộc tính chia nhóm là (TenPH) thay cho MaPH. 
GV Thiều Quang Trung 19 
 Câu hỏi có MỆNH ĐỀ GROUP BY 
Câu hỏi 24: Đếm số đề án của từng nhân viên tham gia? 
- Do cột MaNV có 7 giá trị “NV001”,”NV008” (không có nhân 
viên “005”), trường hợp này ta chia bảng PhanCong thành 7 
nhóm nhỏ. Với mỗi nhóm nhỏ (MaNV), ta đếm số đề án 
(count(MADA)) tham gia. Thuộc tính chia nhóm là thuộc tính 
“MaNV”. 
- Tương tự: tính tổng số giờ làm việc của mỗi nhân viên (SUM), 
thời gian làm việc thấp nhất của mỗi nhân viên (MIN), thời gian 
làm việc lớn nhất của mỗi nhân viên (MAX), thời gian làm việc 
trung bình, 
Câu hỏi 25: Cho biết mã, tên nhân viên và số đề án mà n/v đã tham 
gia? 
GV Thiều Quang Trung 20 
 Câu hỏi có MỆNH ĐỀ HAVING 
Câu hỏi 26: Cho biết những nhân viên tham gia từ 2 đề án trở lên? 
 Lọc kết quả theo điều kiện, sau khi đã gom nhóm 
 Điều kiện của HAVING là điều kiện về các hàm 
tính toán trên nhóm (Count, Sum, Min, Max, AVG) 
và các thuộc tính trong danh sách GROUP BY. 
Câu hỏi 27: Cho biết mã phòng ban có trên 4 nhân viên? 
GV Thiều Quang Trung 21 
22 GV Thiều Quang Trung