Bài giảng Lịch sử kiến trúc Việt Nam - Bài 5: Lăng tẩm Huế - Nguyễn Hữu Tâm Hiền

THỰC HIỆN: KTS. NGUYỄN HỮU TÂM HIỀN
BÀI GIẢNG
LỊCH SỬ KIẾN TRÚC VIỆT NAM
LĂNG TẨM HUẾ
1. CÁC ĐỜI VUA
2. KIẾN TRÚC – QUY HOẠCH
3. MỘT SỐ LĂNG TIÊU BIỂU
4. ĐẶC ĐIỂM KẾT CẤU – VẬT LIỆU
BÀI 5:
1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG – CÁC ĐỜI VUA
9 CHÚA – 13 VUA
GIA LONG
MINH MẠNG
THIỆU TRỊ
TỰ ĐỨC
DỤC ĐỨC
HIỆP HOÀ
KIẾN PHƯỚC
HÀM NGHI
ĐỒNG KHÁNH
THÀNH THÁI
DUY TÂN
KHẢI ĐỊNH
BẢO ĐẠI
7 KHU LĂNG TẨM NẰM TRONG MỘT VÙNG KHÁ RIÊNG BIỆT PHÍA TÂY NAM THÀNH HUẾ
ĐƯỢC XÂY DỰNG KHI VUA CÒN TẠI VỊ – “ TỨC VỊ TRỊ LĂNG “
CÁC CHỦ ĐỀ TƯ TƯỞNG, KIẾN TRÚC DO VUA ĐƯA RA VÀ DUYỆT KHÁN
1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG – KIẾN TRÚC VÀ QUY HOẠCH
. VỊ TRÍ XÂY LĂNG TẨM:
- TUÂN THỦ CÁC NGUYÊN TẮC PHONG THUỶ
- KIẾN TRÚC GẮN BÓ THIÊN NHIÊN
- CẢNH SẮC TƯƠI VUI MỸ LỆ
. TỔ HỢP: TỪ CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH:
- BẢO THÀNH: NƠI ĐỂ MỘ VUA, HÌNH TRÒN HOẶC VUÔNG. BAO QUANH BẰNG TƯỜNG 
CAO
- TRƯỚC BẢO THÀNH LÀ HỒ NƯỚC: YẾU TỐ THỦY TỤ
- MỘT SÂN VỚI NHIỀU CẤP
- ĐIỆN THỜ VỚI BÀI VỊ CỦA VUA
- TÒA BI ĐÌNH: GHI LẠI NHỮNG SỰ KIỆN CHÍNH KHI VUA TẠI VỊ
- CÁC CUNG ĐIỆN 
- SÂN VƯỜN
- LA THÀNH BAO BOC XUNG QUANH LĂNG
. BỐ CỤC CỦA CÁC LĂNG:
- HAI PHẦN LĂNG VÀ TẨM : THEO QUAN NIỆM VỀ SỰ SỐNG VÀ CÁI CHẾT.
- KHU VỰC LĂNG: NƠI CHÔN THI HÀI VUA
- TẨM: CÁC MIẾU, ĐÌNH, TẠ NƠI VUA ĐẾN TIÊU KHIỂN KHI CÒN SỐNG.
3. CÁC LĂNG TIÊU BIỂU – LĂNG GIA LONG (THIÊN THỌ LĂNG):
MANG VẺ HOÀNH TRÁNG 
- XA NHẤT SO VỚI KINH THÀNH
- TIỀN ÁN – THIÊN THỌ SƠN, MINH ĐƯỜNG – HỒ CHẢY
- NẰM GIŨA THIÊN NHIÊN BAO LA – ẤN TƯỢNG HÙNG TRÁNG, ĐƠN GIẢN
- CÁC CÔNG TRÌNH ĐƯỢC BỐ TRÍ DÀN TRẢI THEO CHIỀU NGANG GỒM HAI LĂNG TẨM RÕ RÀNG
- HÌNH KHỐI KIẾN TRÚC ĐƠN GIẢN NHƯNG MẠNH MẼ – TRANG NGHIÊM, THANH THẢN
- MỘ SONG TÁN
3. CÁC LĂNG TIÊU BIỂU – LĂNG MINH MẠNG:
MANG UY NGHIÊM, ĐƯỜNG BỆ 
- 40 CÔNG TRÌNH LỚN NHỎ, BỐ TRÍ ĐĂNG ĐỐI THEO CHIỀU SÂU – THÂM 
NGHIÊM NHƯ TÍNH CÁCH ÔNG
- BỐ TRÍ ĐĂG ĐỐI QUA TRỤC THẦN ĐẠO, TỪNG CẶP THEO HỆ THỐNG
- NHƯ MỘT CƠ THỂ NGƯỜI NẰM GỐI ĐẦU, TỨ CHI DUỖI RA NGÃ BA SÔNG
- CÁC KIẾN TRÚC BỐ TRÍ THEO ĐỊA HÌNH LÊN XUỐNG XÚC CẢM, NHẤN 
MẠNH CHỨC NĂNG CỦA CÁC CÔNG TRÌNH CHÍNH
- BỐ CỤC ĐÓNG MỞ KHÔNG GIAN BIẾN ĐỔI, THỦ PHÁP CẮT CẢNH.
- UY NGHIÊM, ĐƯỜNG BỆ, NHƯNG VẪN HÀI HÒA THIÊN NHIÊN.
- CÔNG TRÌNH VUÔNG VẮN – NÉT GIỚI HẠN CỦA CUỘC ĐỜI, 
MỘ – TRÒN: VÔ BIÊN CỦA CÕI CHẾT.
3. CÁC LĂNG TIÊU BIỂU – LĂNG THIỆU TRỊ:
TRẦM MẶC, GIẢN DỊ, THANH THOÁT
- BỐ CỤC: KẾT HỢP HAI MÔ HÌNH LĂNG TRÊN
- PHONG THỦY: TẢ LONG – ĐỒI VONG CẢNH, HỮU HỔ – NÚI NGỌC TRẢN, 
TIỀN ÁN – NÚI CHẰM, MINH ĐƯỜNG – HỒ NGƯNG THÚY.
- 2 PHẦN TRÊN HAI TRỤC CHÍNH CÁCH NHAU 100M.
- KIẾN TRÚC KHÁ GIỐNG LĂNG MINH MẠNG.
- LĂNG NẰM GIỮA NÚI ĐỒI, ĐỒNG RUỘNG, TƯƠI MÁT.
3. CÁC LĂNG TIÊU BIỂU – LĂNG TỰ ĐỨC:
LÃNG MẠN
- BỐ CỤC CỦA QUẦN THỂ VÀ KIẾN TRÚC CÔNG TRÌNH LÃNG MẠN
 THỂ HIỆN HỒN THƠ CỦA ÔNG
- PHÁ BỎ THÔNG LỆ GIỮ GÌN SỰ ĐỐI XỨNG CỔ ĐIỂN.
- TRỤC CỦA KHU LĂNG TẨM, MỘ VUA VÀ HOÀNG HẬU QUY TỤ 1 ĐIỂM
- KIẾN TRÚC, THIÊN NHIÊN CHAN HÒA – PHẢN ÁNH TÂM HỒN CỦA MỘT 
ÔNG VUA THI SĨ.
3. CÁC LĂNG TIÊU BIỂU – LĂNG KHẢI ĐỊNH:
GIAO THOA VĂN HÓA ĐÔNG TÂY
- TUÂN THỦ THEO PHONG THỦY.
- KHIẾN TRÚC NHƯ MỘT TÒA LÂU ĐÀI CHÂU ÂU
- VẬT LIỆU CHỦ YẾU LÀ BÊ TÔNG – NẶNG NỀ, CỨNG CỎI
- VẬT LIỆU SẮT, XI MĂNG, NGÓI ACDOA TỪ PHÁP, SÀNH SỨ TỪ TRUNG QUỐC
- SỰ VẮNG MẶT CỦA THIÊN NHIÊN
- NỘI THẤT CÓ GIÁ TRỊ NGHỆ THUẬT CAO.
4. KẾT CẤU – VẬT LIỆU:
GIỐNG KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN: KHUNG KẾT CẤU GỖ
- KHU BẢO THÀNH BẰNG GẠCH HOẶC ĐÁ, HÌNH THỨC VUÔNG HOẶC TRÒN
- TRỪ MỘ VUA MINH MẠNG VÀ THIỆU TRỊ CHÔN DƯỚI ĐỒI, CÒN MỘ CÁC VUA KHÁC ĐỀU BẰNG ĐÁ
- KHU VỰC HÀNH LỄ PHÍA TRƯỚC MỘ CÓ NHỮNG LỖ ĐƯỢC TẠO HÌNH, TRANG TRÍ SẴN Ở DƯỚI NỀN ĐỂ 
DỰNG MÁI CHE KHI CÚNG GIỖ HÌNH THỨC LẮP GHÉP HIẾM THẤY.
- HỆ THỐNG THOÁT NƯỚC