Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin - Chương III: Chủ nghĩa duy vật lịch sử

CHƯƠNG 3CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ 
I. VAI TRÒ CỦA SẢN XUẤT VẬT CHẤT VÀ QUY LUẬT QHSX PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LLSX 
1. Sản xuất vật chất và vai trò của nó 
 Sản xuất là hoạt động đặc trưng của con người và xã hội 
 Sản xuất vật chất 
 Sản xuất tinh thần 
 Sản xuất ra bản thân con người 
 B ất cứ 1 quá trình sản xuất vật chất nào cũng được tiến hành với mục đích nhất định và được tiến hành theo những cách xác định = phương thức sản xuất 
Vai trò của sản xuất vật chất 
“tiền đề đầu tiên của mọi sự tồn tại của con người, và do đó là tiền đề của mọi lịch sử, đó là: người ta phải có khả năng sống đã rồi mới có thể “làm ra lịch sử”. Nhưng muốn sống được thì trước hết cần phải có thức ăn, thức uống, nhà ở, quần áo và một vài thứ khác nữa” 
Để con người và xã hội tồn tại được, con người cần phải sản xuất ra ccvc để con người sinh tồn và xã hội phát triển. Vì vật sản xuất ccvc cực kỳ quan trọng 
PTSX 
LL SX 
QH SX 
HTKTXH 
XH 
Người 
l ao 
động 
Tư liệu 
Sản 
xuất 
CCLĐ 
PTLĐ 
ĐTLĐ 
QHSX 
VỀ SỞ 
HỮU 
ĐỐI 
VỚI 
TLSX 
QHSX 
VỀ 
TCQL 
VÀ 
PCLĐ 
XH 
QHSX 
VỀ PP 
SẢN 
PHẨM 
XÃ 
HỘI 
CON NGƯỜI & TỰ NHIÊN 
MẶT TỰ NHIÊN 
CON NGƯỜI & CON NGƯỜI 
MẶT XÃ HỘI 
Là cách thức mà con người tiến hành quá trình sản xuất trong 1 giai đoạn lịch sử nhất định 
CN 
TN 
TN 
TN 
AI ? 
AI ? 
AI ? 
CN 
CN 
CN 
PTSX 
LL SX 
QH SX 
Người 
l ao 
động 
Tư liệu 
Sản 
xuất 
CCLĐ 
PTLĐ 
ĐTLĐ 
QHSX 
VỀ SỞ 
HỮU 
ĐỐI 
VỚI 
TLSX 
QHSX 
VỀ 
TCQL 
VÀ 
PCLĐ 
XH 
QHSX 
VỀ PP 
SẢN 
PHẨM 
XÃ 
HỘI 
Quyết định 
Tác động trở lại 
TÍNH CHẤT 
VÀ 
 TRÌNH ĐỘ 
QHSX 
PHÙ HỢP 
TÍNH 
CHẤT 
CÁ 
NHÂN 
XÃ 
HỘI 
TRÌNH ĐỘ 
THẤP 
CAO 
2. QUY LUẬT QHSX PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LLSX 
PTSX 
LL SX 
QH SX 
Người 
l ao 
động 
Tư liệu 
Sản 
xuất 
CCLĐ 
QHSX 
VỀ SỞ 
HỮU 
ĐỐI 
VỚI 
TLSX 
QHSX 
VỀ 
TCQL 
VÀ 
PCLĐ 
XH 
QHSX 
VỀ PP 
SẢN 
PHẨM 
XÃ 
HỘI 
Quyết định 
Tác động trở lại 
ĐỘNG, 
CÁCH MẠNG 
TĨNH, 
BẢO THỦ 
2. QUY LUẬT QHSX PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LLSX 
II. BỆN CHỨNG CỦA CSHT VÀ KTTT 
HTKTXH 
PTSX 
LLSX 
QHSX 
KCKT 
CSH T 
KTTT 
QHSX THỐNG TRỊ 
QHSX TÀN DƯ 
QHSX MẦM MỐNG 
Quan trọng nhất 
KTTT là hệ thống các quan điểm ( chính trị , pháp quyền, tôn giáo) và các thiết chế tương ứng ( nhà nước , giáo hội) 
Quyết định KTTT 
Tác động trở lại CSHT 
III. TỒN TẠI XÃ HỘI QUYẾT ĐỊNH Ý THỨC XÃ HỘI VÀ TÍNH ĐỘC LẬP TƯƠNG ĐỐI CỦA Ý THỨC XÃ HỘI 
TỒN TẠI XÃ HỘI 
Điều kiện tự nhiên- hoàn cảnh địa lý 
Dân số 
PTSX 
là yếu tố quyết định của nền tảng xã hội 
Ý THỨC XÃ HỘI 
TÂM LÝ XÃ HỘI 
Ý thức đời thường 
HỆ TƯ TƯỞNG 
Ý thức lý luận 
IV. PHẠM TRÙ HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ QUÁ TRÌNH LỊCH SỬ - TỰ NHIÊN CỦA SỰ PHÁT TRIỂN CÁC HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI 
H A 
XH A 
L A 
Q A 
K A 
C A 
L A B 
Q A B 
C A B 
K A B 
H A 
H B 
XH A 
XH B 
HTKT –XH thay đổi 
Xã hội thay đổi 
Thay đổi 
Thay đổi 
Thay đổi 
Thay đổi 
V. VAI TRÒ CỦA ĐẤU TRANH GIAI CẤP VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI ĐỐI VỚI SỰ VẬN ĐỘNG, PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI CÓ ĐỐI KHÁNG GIAI CẤP 
PTSX 
LL SX 
QH SX 
Người lao động 
TLSX 
QH sở hữu TLSX 
Giai cấp công nhân 
Giai cấp tư sản 
Giai cấp bóc lột 
Giai cấp bị bóc lột 
HTKTXH này 
HTKTXH khác 
XH này 
XH khác cao hơn 
Lịch sử loài người tiến thêm 1 bước 
VI. QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ VỀ CON NGƯỜI VÀ VAI TRÒ SÁNG TẠO LỊCH SỬ CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN 
Định nghĩa: Con người là một thực thể sinh học – xã hội 
Bản chất của con người: “bản chất của con người không phải là một cái trừu tượng cố hữu của cá nhân riêng biệt. Trong tính hiện thực của nó, bản chất con người là tổng hoà các quan hệ xã hội” 
Con người: được sinh ra 
Bản chất con người: được sinh thành