Bài giảng Phân tích Báo cáo tài chính - Chương 3: Phương pháp kỹ thuật sử dụng chủ yếu trong phân tích Báo cáo tài chính - Đoàn Thị Thu Trang

Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 1
PHƯƠNG PHÁP KỸ THUẬT SỬ 
DỤNG CHỦ YẾU TRONG PHÂN 
TÍCH BCTC
CHƯƠNG 3
NỘI DUNG
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH1
PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH NHÂN TỐ2
PHƯƠNG PHÁP HỒI QUY3
2
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH
1.1. KHÁI NIỆM:
 Phương pháp so sánh l à phương pháp 
xem xét một chỉ tiêu phân tích bằng 
cách dựa trên việc so sánh với một chỉ 
tiêu cơ sở.
1
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 2
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH
1.2. NGUYÊN TẮC SO SÁNH
1
u Lựa chọn gốc so sánh : 
 - Tài liệu năm trước xu hướng phát triển 
của các chỉ tiêu
 - Mục tiêu dự kiến thực hiện KH, dự toán, 
định mức
 - Chỉ tiêu TB ngành, khu vực KD khẳng 
định vị trí DN 
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH
1.2. NGUYÊN TẮC SO SÁNH
1
 Điều kiện có thể so sánh được : 
 - Về mặt thời gian : 
 thống nhất
 - Về mặt không gian : cùng quy mô & điều 
kiện kinh doanh 
Nội dung kinh tế
 P2 tính toán chỉ tiêu
 Đơn vị tính
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH
1.2. NGUYÊN TẮC SO SÁNH
1
 Các dạng so sánh : 
 - Phương pháp so sánh số tuyệt đối 
 - Phương pháp so sánh số tương đối
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 3
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TUYỆT ĐỐI
 Là so sánh mức độ đạt được của chỉ tiêu 
kinh tế ở những khoảng thời gian khác nhau, 
không gian khác nhau, so sánh mức độ thực 
tế đã đạt được so chỉ tiêu gốc => thấy được 
mức độ hoàn thành kế hoạch, sự biến động 
về quy mô, khối lượng của các chỉ tiêu 
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TUYỆT ĐỐI
∆A = A1 – A0 
=> thấy được mức độ hoàn thành kế hoạch, 
sự biến động về quy mô, khối lượng của 
các chỉ tiêu
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TƯƠNG ĐỐI
∆A = A1 /A0 *100 (%) 
=> thấy được tỷ lệ phần trăm so với chỉ tiêu 
gốc, hoặc tốc độ tăng trưởng
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 4
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TƯƠNG ĐỐI
a) Số tương đối nhiệm vụ kế hoạch
b) Số tương đối hoàn thành kế hoạch
Số tương đối 
nhiệm vụ kế 
hoạch
=
Mức độ cần đạt theo kế hoạch
Mức độ thực tế đạt được ở kỳ trước
Số tương đối 
hoàn thành kế 
hoạch
=
Mức độ thực tế đạt được trong kỳ
Mức độ cần đạt theo kế hoạch trong kỳ
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TƯƠNG ĐỐI
c) Số tương đối kết cấu
b) Số tương đối động thái
Số tương đối 
kết cấu
=
Mức độ đạt được của bộ phận
Mức độ đạt được của tổng thể
Số tương đối 
động thái
=
Mức độ kỳ nghiên cứu
Mức độ kỳ gốc
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TƯƠNG ĐỐI
VÍ DỤ:
Khoản mục Năm 2008 năm 2009
(KH)
Năm 2009
Doanh thu 500.000.000 700.000.000 650.000.000
Giá vốn 400.000.000 560.000.000 530.000.000
Lãi gộp 100.000.000 140.000.000 120.000.000
Chi phí hoạt động 60.000.000 84.000.000 78.600.000
Lợi nhuận 40.000.000 56.000.000 41.400.000
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 5
PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TƯƠNG ĐỐI
VÍ DỤ:
1. Tính số tương đối nhiệm vụ kế hoạch.
2. Tính số tương đối ho àn thành kế hoạch.
3. Phân tích tình hình kinh doanh của công ty 
năm 2009 so năm 2008.
PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH NHÂN TỐ
1.1. KHÁI NIỆM:
 Phương pháp phân tích mức độ ảnh 
hưởng các nhân tố đến hiện tượng 
kinh tế cần phân tích trong báo cáo t ài 
chính
2
PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH NHÂN TỐ2
 Phương pháp thay thế liên hoàn
 Phương pháp số chênh lệch
 Phương pháp hiệu số phần trăm
 Phương pháp liên hệ cân đối
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 6
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
 Giả định chỉ tiêu Q chịu ảnh hưởng của 4 nhân tố a, 
b, c, d, chúng có mối liên hệ với nhau v à đã được 
sắp xếp theo trình tự từ lượng đến chất bằng công 
thức sau:
 Q= a*b*c*d
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Gọi Q1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
 Q0 : Chỉ tiêu kỳ gốc
Bước 1 : Q1 – Q0 = ∆Q
Bước 2 : Thiết lập
 Kỳ phân tích : Q 1 = a1 × b1 × c1 × d1
 Kỳ gốc : Q 0 = a0 × b0 × c0 × d0
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Bước 3 : Lần lượt thay thế các nhân tố kỳ 
phân tích vào kỳ gốc theo trình tự đã sắp 
xếp ở bước 2
 Thế lần 1 : a1 × b0 × c0 × d0
 Thế lần 2 : a1 × b1 × c0 × d0
 Thế lần 3 : a1 × b1 × c1 × d0
 Thế lần 4 : a1 × b1 × c1 × d1
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 7
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
Bước 4 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến 
đối tượng phân tích : Thế lần sau – Thế lần trước
 Mức ảnh hưởng của nhân tố a : a 1b0c0d0 – a0b0c0do
 Mức ảnh hưởng của nhân tố b : a 1b1c0d0 – a1b0c0d0
 Mức ảnh hưởng của nhân tố c : a 1b1c1d0 – a1b1c0d0
 Mức ảnh hưởng của nhân tố d : a 1b1c1d1 – a1b1c1d0
Tổng cộng các vế : ∆ a + ∆b + ∆c + ∆d = Q1 – Q0 = ∆Q
Bước 5 : Nhận xét 
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
VÍ DỤ:
Khoản mục Năm 
2008
Năm 
2009
Doanh thu bán hàng 1.400.000 1.497.600
Khối lượng hàng bán 7000 7800
Đơn giá bán 200 192
a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
VÍ DỤ: (tt)
Yêu cầu: Phân tích nhân tố tác động đến 
doanh thu bán hàng của doanh nghiệp 
a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 8
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
 Giả định chỉ tiêu Q chịu ảnh hưởng của 3 nhân tố a, 
b, c, chúng có mối liên hệ với nhau v à đã được sắp 
xếp theo trình tự từ lượng đến chất bằng công thức 
sau:
 Q= a/b *c
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
Gọi Q1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
 Q0 : Chỉ tiêu kỳ gốc
Bước 1 : Q1 – Q0 = ∆Q
Bước 2 : Thiết lập
 Kỳ phân tích : Q 1 = a1 /b1 × c1
 Kỳ gốc : Q 0 = a0 /b0 × c0
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
Bước 3 : Lần lượt thay thế các nhân tố kỳ 
phân tích vào kỳ gốc theo trình tự đã sắp 
xếp ở bước 2
 Thế lần 1 : a1 / b0 × c0
 Thế lần 2 : a1 / b1 × c0
 Thế lần 3 : a1 / b1 × c1
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 9
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
Bước 4 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng 
nhân tố đến đối tượng phân tích : Thế lần sau – 
Thế lần trước
 Mức ảnh hưởng của nhân tố a : a 1/b0c0 – a0/b0c0
 Mức ảnh hưởng của nhân tố b : a 1/b1c0 – a1/b0c0
 Mức ảnh hưởng của nhân tố c : a 1/b1c1 – a1/b1c0
Tổng cộng các vế : ∆ a + ∆b + ∆c = Q1 – Q0 = ∆Q
Bước 5 : Nhận xét 
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
Khoản mục Năm 2008 Năm 2009
Doanh thu 50.000.000 59.400.000
Năng suất lđ bình quân 1.000.000 1.080.000
Lương bình quân 5.000.000 6.000.000
Quỹ tiền lương 250.000.000 330.000.000
b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
VÍ DỤ: (tt)
Yêu cầu: Phân tích nhân tố tác động đến Qũy 
tiền lương của doanh nghiệp 
b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 10
PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH
a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
 Giả định chỉ tiêu Q chịu ảnh hưởng của 4 nhân tố a, 
b, c, d, chúng có mối liên hệ với nhau v à đã được 
sắp xếp theo trình tự từ lượng đến chất bằng công 
thức sau:
 Q= a*b*c*d
PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH
a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Gọi Q1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
 Q0 : Chỉ tiêu kỳ gốc
Bước 1 : Q1 – Q0 = ∆Q
Bước 2 : Thiết lập
 Kỳ phân tích : Q 1 = a1 × b1 × c1 × d1
 Kỳ gốc : Q 0 = a0 × b0 × c0 × d0
PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH
a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng 
nhân tố đến đối tượng phân tích :
 Mức ảnh hưởng của nhân tố a = (a 1 – a0)b0c0d0
 Mức ảnh hưởng của nhân tố b = a 1 (b1 – b0)c0d0
 Mức ảnh hưởng của nhân tố c = a 1b1 (c1 – c0)d0
 Mức ảnh hưởng của nhân tố d = a 1b1c1 (d1 – d0)
Tổng cộng ∆a + ∆b + ∆c + ∆d = Q1 – Q0 = ∆Q
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 11
PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH
b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
 Giả định chỉ tiêu Q chịu ảnh hưởng của 3 nhân tố a, 
b, c, chúng có mối liên hệ với nhau v à đã được sắp 
xếp theo trình tự từ lượng đến chất bằng công thức 
sau:
 Q= a/b *c
PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH
b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
Gọi Q1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
 Q0 : Chỉ tiêu kỳ gốc
Bước 1 : Q1 – Q0 = ∆Q
Bước 2 : Thiết lập
 Kỳ phân tích : Q 1 = a1/b1 × c1
 Kỳ gốc : Q 0 = a0/b0 × c0
PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng 
nhân tố đến đối tượng phân tích:
 Mức ảnh hưởng của nhân tố a =
 Mức ảnh hưởng của nhân tố b =
 Mức ảnh hưởng của nhân tố c =
Tổng cộng: 
0
0
01 c
b
aa 
0
01
1
11
c
bb
a 
 01
1
1 cc
b
a 
Qcba 
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 12
PHƯƠNG PHÁP HIỆU SỐ PHẦN TRĂM
Gọi Q1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
 Q0 : Chỉ tiêu kỳ gốc
Bước 1 : Q1 – Q0 = ∆Q
Bước 2 : Thiết lập
 Kỳ phân tích : Q 1 = a1 × b1 × c1
 Kỳ gốc : Q 0 = a0 × b0 × c0
PHƯƠNG PHÁP HIỆU SỐ PHẦN TRĂM
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng các nhân tố:
 Mức ảnh hưởng của nhân tố a
0
0
1 %100%100 Q
a
a 
PHƯƠNG PHÁP HIỆU SỐ PHẦN TRĂM
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng các nhân tố:
 Mức ảnh hưởng của nhân tố b
0
0
1
00
11 %100%100 Q
a
a
ba
ba 
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 13
PHƯƠNG PHÁP HIỆU SỐ PHẦN TRĂM
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng các nhân tố:
 Mức ảnh hưởng của nhân tố c
0
00
11
000
111 %100%100 Q
ba
ba
cba
cba 
PHƯƠNG PHÁP LIÊN HỆ CÂN ĐỐI
 Là phương pháp dùng để phân tích mức độ ảnh 
hưởng của các nhân tố m à giữa chúng sẵn có mối 
liên hệ cân đối và chúng là những nhân tố độc lập.
 Những liên hệ cân đối thường gặp trong phân tích t ài 
sản, nguồn vốn, cân đối h àng tồn kho,
PHƯƠNG PHÁP LIÊN HỆ CÂN ĐỐI
Q1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
Q0 : Chỉ tiêu kỳ gốc
Bước 2 : Q1 – Q0 = ∆Q
Bước 1: Xác định mối liên hệ cân đối:
cbaQ Giả sử:
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 14
PHƯƠNG PHÁP LIÊN HỆ CÂN ĐỐI
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng 
nhân tố đến đối tượng phân tích
 Mức ảnh hưởng của nhân tố a :
 Mức ảnh hưởng của nhân tố b :
 Mức ảnh hưởng của nhân tố c :
Bước 4: Tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng
01 aaa 
01 bbb 
01 ccc 
cbaQ 
PHÂN TÍCH DỰ BÁO BẰNG PHƯƠNG 
TRÌNH HỒI QUY
3
3.1. Phân tích dự báo bằng phương trình hồi 
quy đơn biến.
 3.2. Phân tích dự báo bằng phương trình hồi 
quy đa biến
3.1. PHÂN TÍCH DỰ BÁO BẰNG PHƯƠNG 
 TRÌNH HỒI QUY ĐƠN BIẾN
a) KHÁI NIỆM:
 Là phương pháp xem xét mối quan hệ tuyến tính 
giữa một biến kết quả và một biến giải thích
Phương trình tổng quát: 
b) PHƯƠNG PHÁP HỒI QUY ĐƠN BIẾN:
• Phương pháp cực đại – cực tiểu
• Phương pháp đồ thị phân tán
• Phương pháp bình phương bé nhất
baxy 
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 15
Phương pháp cực đại – cực tiểu
KHÁI NIỆM: Là phương pháp phân tích chi phí hỗn 
hợp dựa trên cở sở khảo sát chi phí hỗn hợp ở mức 
cao nhất và ở mức thấp nhất.
ƯU ĐIỂM: Đơn giản, dễ tính toán.
NHƯỢC ĐIỂM: Độ chính xác thấp ( do tính đại diện 
không cao)
Phương pháp cực đại – cực tiểu
Bước 1: Khảo sát chi phí hỗn hợp ở nhiều cường độ 
khác nhau.
Bước 2: Chọn 2 điểm có cường độ hoạt động thấp 
nhất M(xM, yM) và cao nhất N(xN, yN).
Bước 3: Kẻ đường thẳng đi qua 2 điểm M, N
Phương pháp đồ thị phân tán
KHÁI NIỆM: Là phương pháp phân tích chi phí hỗn 
hợp thông qua việc quan sát v à dùng đồ thị biểu diễn 
tất cả các điểm với chi phí v à cường độ tương ứng. 
Sau đó kẻ một đường thẳng sao cho chúng đi qua 
nhiều điểm nhất.
ƯU ĐIỂM: Đơn giản
NHƯỢC ĐIỂM:Độ chính xác thấp(dựa v ào quan sát)
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 16
Phương pháp đồ thị phân tán
Bước 1: Khảo sát chi phí hỗn hợp ở nhiều cường độ 
khác nhau.
Bước 2: Biểu diễn tất cả các điểm khảo sát lên đồ thị
Bước 3: Kẻ đường thẳng đi qua nhiều điểm nhất
Phương pháp bình phương bé nhất
KHÁI NIỆM: Là phương pháp xác định đường hồi 
quy sao cho tổng bình phương về chi phí từ các điểm 
về đường hồi quy l à bé nhất
ƯU ĐIỂM: Độ chính xác cao hơn phương pháp cực 
đại – cực tiểu và phương pháp đồ thị phân tán
NHƯỢC ĐIỂM: Phức tạp hơn phương pháp cực đại 
– cực tiểu và phương pháp đồ thị phân tán
Phương pháp bình phương bé nhất
Bước 1: Khảo sát chi phí hỗn hợp ở nhiều cường độ 
khác nhau.
Bước 2: Xác định 
Bước 3: Giải hệ phương trình sau xác định a, b.
  xyyxxn ,,,, 2

 
ynbxa
xyxbxa 2
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 17
3.1. PHÂN TÍCH DỰ BÁO BẰNG PHƯƠNG 
 TRÌNH HỒI QUY ĐA BIẾN
a) KHÁI NIỆM:
 Là phương pháp xem xét mối quan hệ tuyến tính 
giữa một biến kết quả và nhiều biến giải thích
Phương trình tổng quát: 
exaxaxaxaay nn ...3322110
Bước 1: Khảo sát dữ liệu lịch sữ các biến 
 y, x 1 x2 ,, xn 
Bước 2: Sử dụng thuật toán đi tìm các thông số 
 a 0, a1 a2,, an
Bước 3: Xây dựng phương trình hồi quy
3.1. PHÂN TÍCH DỰ BÁO BẰNG PHƯƠNG 
 TRÌNH HỒI QUY ĐA BIẾN
51
Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính 6/8/2018
ThS. Đoàn Thị Thu Trang 18
Kết thúc chương 3