Bài giảng Quản trị mạng - Chương 2: Quản trị vận hành hạ tầng mạng - Bùi Minh Quân

LAN-WAN-VLAN
1
Trình bày: Bùi Minh Quân
Email: bmquan@cit.ctu.edu.vn
CHƯƠNG 2: 
QUẢN TRỊ VẬN HÀNH HẠ TẦNG MẠNG 
Nội dung
 Bộ giao thức liên mạng
 LAN-WAN-VLAN
 Qui trình thiết kế mạng PPDIOO – Cisco
 Kỹ thuật thiết kế mạng phân cấp
 Kỹ thuật mạng ảo (Vlan)
 Bài tập:
 Phân tích mô hình mạng
 Cấu hình thiết bị: switch, router
2
Bộ giao thức liên mạng (Internet Protocol Suite)
 Được phát triển bởi một dự án của Bộ quốc phòng Mỹ
vào những năm 1970
 Liên nối kết các máy tính Unix, các mạng không đồng
bộ thành một mạng của các mạng – ARPANET
 Mô hình của mạng TCP/IP hay mạng Internet
 Cung cấp dịch vụ truyền tải điểm cuối - điểm cuối qua
một liên mạng
 Cung cấp các ứng dụng dạng client-server: làm việc từ
xa, truyền tải file, chia sẻ tập tin, ...
3
Mạng TCP/IP
4
Giao thức IP
 Hoạt động ở tầng 3 của mô hình OSI
 Liên nối kết nhiều mạng cục bộ không đồng nhất
 Đảm bảo truyền tải các gói tin từ máy tính tới máy tính
 Vạch đường và chuyển tiếp các gói tin qua liên mạng
 Sử dụng địa chỉ IP để nhận dạng máy tính
 Version 4: 32 bits
 Version 6: 128 bits 
5
Giao thức TCP & UDP
 Hoạt động ở tầng 4 trong mô hình OSI
 Đảm bảo truyền tải dữ liệu từ tiến trình đến tiến trình
 TCP (Transport Control Protocol): có nối kết
 UDP (User Datagram Protocol): không nối kết
 Cung cấp dịch vụ vận chuyển cho tầng ứng dụng
thông qua Socket
Mỗi socket có một số hiệu cổng (port)
 (IP,Port) địa chỉ gởi/nhận thông tin của một ứng dụng 
6
Ứng dụng cơ bản trên TCP/IP
 Telnet: Đăng nhập và làm việc từ xa
 DNS (Domain Name Service): Phân giải tên miền
 FTP (File Transfer Protocol): Truyền tải tập tin
 NFS (Network File System): Tập tin trên mạng
 SMTP (Simple Mail Transfer Protocol): Gởi thư điện tử
 POP( Post Office Protocol): Nhận thư điện tử
 IMAP (Internet Mail Access Protocol): Nhận thư điện tử
 HTTP (Hyper-Text Transter Protocol): Dịch vụ Web
7
Cài đặt mạng TCP/IP
8
IP Private và Public
9
 Kết nối trực tiếp vào mạng internet phải có địa chỉ Public
 Do sự thiếu hụt của IPv4 Puplic
 Địa chỉ private được sử dụng trong các mạng riêng
 10.0.0.0/8
 172.16.0.0/16 - 172.31.0.0/16
 192.168.0.0/24 - 192.168.255.0/24
 Một IP riêng được ánh xạ tới một Public IP, khi máy tính
phải truy cập vào Internet. Sử dụng kỹ thuật NAT
NAT (Network Address Translation) 
10
H1
 Router/NAT
H2
10.0.1.3
10.0.1.1
10.0.1.2
H3
Router/NAT
H4
10.0.1.310.0.1.2
Private network 2
Internet
H5
10.0.1.1
Private network 1
128.195.4.119 128.143.71.21
 213.168.112.3
(private IP, private port) (public IP, public port) 
CÔNG NGHỆ MẠNG WAN
11
Công nghệ Wan
 ISDN
 Lease Line
 X25
 Frame Relay
 ATM
 DSL (Digital Subcriber Line): kênh thuê bao số
12
Công nghệ mạng Wan
13
 WAN sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau để 
thực hiện truyền dữ liệu qua một vùng địa 
lý rộng lớn.
 WAN thường được thuê từ nhà cung cấp 
dịch vụ.
 Các loại kết nối WAN như sau: 
• Kết nối thuê kênh riêng
• Kết nối chuyển mạch - mạch
• Kết nối chuyển mạch gói
Công nghệ mạng Wan
 Kiểu đóng gói dữ liệu trên WAN:
 HDLC (High-Level Data Link Control Protocol)
 PPP (Point-to-Point Protocol)
 SLIP (Serial Line Internet Protocol)
 X.25/LAPB (Link Access Procedure for D-channel)
 Frame Relay
 ATM (Asynchronous Transfer Mode). (Cell switching)
 ISDN (Intergrated Services Digital Network)
14
Point to Point Protocol (PPP)
 PPP: là một giao thức liên kết dữ liệu, thường được dùng
để thiết lập một kết nối trực tiếp giữa 2 nút mạng như:
router-to-router và host-to-network
 PPP cung cấp cơ chế xác thực Password Authentication
Protocol (PAP) và Challenge Handshake Authentication
Protocol (CHAP) và mã hóa việc truyền dữ liệu.
 Hai kiểu đóng gói dữ liệu của PPP:
 PPPoE (Point-to-Point Protocol over Ethernet)
 PPPoA (Point-to-Point Protocol over ATM)
15
Sự khác biệt internet Leased line và FTTH?
16
DSLAM (Digital Subscriber Line Access Multiplexor)
GIỚI THIỆU QUY TRÌNH THIẾT KẾ MẠNG LAN
17
Giới thiệu quy trình thiết kế mạng LAN
 PPDIOO là quy trình thiết kế mạng gồm 6 bước:
 Chuẩn bị (Prepare)
 Lập kế hoạch (Plan)
 Thiết kế (Design)
 Triển khai (implement)
 Vận hành (Operate)
 Tối ưu hóa (Optimize)
18
Giới thiệu quy trình thiết kế mạng LAN
 Chuẩn bị (Prepare):
 Thu thập thông tin về yêu cầu: yêu cầu người sử dụng,
người điều hành và người quản lý hệ thống.
 “Quan sát địa hình thực tế” những nơi mạng sẽ đi qua
 Khả năng mở rộng và phát triển hạ tầng của đơn vị
 Phân tích đánh giá và chọn lọc ra những công nghệ thích
hợp cho hệ thống mạng
 Đề xuất những mô hình phát thảo ban đầu
19
Giới thiệu quy trình thiết kế mạng LAN
 Lập kế hoạch (Plan):
 Trong phần lên kế hoạch, cần sử dụng những bước sau:
Lên kế hoạch mua các thiết bị mạng
Lên kế hoạch cài hệ điều hành mạng và các ứng dụng
Lên kế hoạch lập bảng báo giá
Lên kế hoạch lập bản hợp đồng
Lên kế hoạch lập bản thanh lý hợp đồng
20
Giới thiệu quy trình thiết kế mạng LAN
 Thiết kế (Design)
 Bước này bao gồm các công việc:
 Thiết kế lớp ứng dụng và dịch vụ mạng
 Lựa chọn công nghệ mạng
 Quy hoạch địa chỉ IP
 Thiết kế về mặt định tuyến
 Thiết kế kiến trúc bảo mật
 Thiết kế hạ tầng mạng
 Thiết kế mô hình vật lý
 Thiết kế hệ thống tài liệu
21
Giới thiệu quy trình thiết kế mạng LAN
 Triển khai (implement)
 Cài đặt và cấu hình các thiết bị mới (hoặc nâng cấp, thay
thế thiết bị đối với hạ tầng mạng đã có) phù hợp với
những thiết kế đã quy định.
 Ghi chép các công việc đã thực hiện, thời gian thực hiện
 Lưu trữ dự phòng thông tin cấu hình
 Sẵn sàng khôi phục lại cấu hình khi có sự cố xảy ra
22
Giới thiệu quy trình thiết kế mạng LAN
 Vận hành (Operate)
 Quy trình này được tiến hành mỗi ngày nhằm đảm bảo sự 
vận hành liên tục của hệ thống.
 Các công việc cần thực hiện:
 Giám sát các thành phần mạng
 Duy trì hoạt động ổn định của hệ thống
 Giám sát hiệu suất hoạt động mạng
 Phát hiện và xử lý các sự cố phát sinh
Cung cấp thông tin cho qui trình tối ưu hóa.
23
Giới thiệu quy trình thiết kế mạng LAN
 Tối ưu hóa (Optimize)
 Xác định và thiết lập các thông số cải tiến hệ thống
 Xác định các ưu tiên cần cải tiến hệ thống.
 Xử lý sự cố, tối ưu hóa hệ thống.
 Có thể đề xuất thiết kế lại mạng mới nếu trong quá trình
sử dụng có vấn đề về hệ thống hay phát sinh lỗi hoặc
không đáp ứng được nhu cầu.
24
Vòng đời của quy trình PDIOO
25
 Nghỉ hưu (Retire): Khi mạng, hoặc
một phần của mạng, đã lỗi thời,
không còn sản xuất hoặc hỗ trợ từ
nhà sản xuất
 Nghỉ hưu là giai đoạn không nằm
trong vòng đời (PDIOO), tuy nhiên
đây là một giai đoạn quan trọng. Giai
đoạn nghỉ hưu bao trùm đến giai
đoạn kế hoạch.
 Vòng đời PDIOO được lặp lại khi có
yêu cầu về phát triển hệ thống mạng.
Phân tích và cân bằng các mục tiêu kỹ thuật
 Phân tích và cân bằng các mục tiêu kỹ thuật cho thiết kế.
 Các mục tiêu kỹ thuật điển hình bao gồm:
 Khả năng mở rộng (scalability)
 Tính sẵn sàng (availability)
 Hiệu suất mạng (network performance)
 Bảo mật (security)
 Khả năng quản lý (manageability)
 Tính dễ sử dụng (usability)
 Khả năng thích ứng (adaptability)
 Khả năng chi trả (affordability)
26
Tạo sự cân bằng trong thiết kế mạng
27
Mục tiêu kỹ thuật Phần trăm
Khả năng mở rộng (scalability) 20
Tính sẵn sàng (availability) 30
Hiệu suất mạng (network performance) 15
Bảo mật (security) 5
Khả năng quản lý (manageability) 5
Tính dễ sử dụng (usability) 5
Khả năng thích ứng (adaptability) 5
Hiệu quả chi phí (affordability) 15
Tổng 100
KỸ THUẬT THIẾT KẾ MẠNG PHÂN CẤP
28
Kỹ thuật thiết kế mạng phân cấp
 Mô hình thiết kế mạng phân cấp (hierarchical network
design) giúp phát triển một topology dưới dạng các lớp
rời rạc.
 Mỗi lớp tập trung vào các chức năng cụ thể, cho phép
chọn ra các hệ thống và đặc tính phù hợp
 Mô hình cisco giới thiệu có 3 lớp:
 Core layer
 Distribution layer
 Access layer
29
Đặc trưng kỹ thuật của lớp core
 Lớp lõi (core): 
 Thiết bị có hiệu năng và tính sẵn sàng cao: 
tốc độ cao, độ trễ nhỏ, ổn định
 Định tuyến ra internet
 Core có thể dùng thiết bị: router hoặc switch
 Kết nối thiết bị lớp phân phối. 
30
Đặc trưng kỹ thuật của lớp Distribution
 Lớp phân phối (Distribution): 
 Thiết lập chính sánh an ninh mạng
 Kiểm soát lưu lượng
 Xác định miền quảng bá
 Định tuyến giữa các Vlan
 Tập hợp cho các thiết bị lớp Access
 Kết nối vào lớp Core
 Thiết bị sử dụng: router hoặc switch
 Trong các mô hình nhỏ có thể kết hợp lớp 
core và distribution.
31
Đặc trưng kỹ thuật của lớp Access
 Lớp phân phối (Access): 
 Cung cấp truy cập mạng cho thiết bị đầu 
cuối: máy tính, máy in .v.v.
 Thiết bị sử dụng: switch layer 2 cấu hình 
thấp, access point
 Kết nối vào thiết bị lớp Distribution
32
Kỹ thuật thiết kế mạng phân cấp
 Ưu điểm mô hình:
 Tiết kiệm chi phí
 Dể triển khai
 Có khả năng mở rộng mạng
 Dễ quản lí, khắc phục sự cố
33
VIRTUAL LAN
34
Mạng Lan ảo (Virtual LAN)
 Thiết kế mạng phải đảm bảo vùng đụng độ (collision
domain) và vùng quảng bá (broadcast domains) càng
nhỏ càng tốt.
 Các thiết bị nối vào Hup được xem cùng vùng đụng độ
 Một cổng của Switch là một vùng đụng độ, mặc định
Switch không chia được vùng quảng bá.
 Một cổng của router là một vùng quảng bá
 Với kỹ thuật Vlan, switch chia được vùng quảng bá
35
Mạng Lan ảo (Virtual LAN)
 Vlan là giải pháp truyền dữ liệu theo chuẩn LAN
nhưng không bị hạn chế bởi các ràng buộc vật lý.
 Việc gán vào VLAN dựa trên nhu cầu ứng dụng, bảo
mật, hiệu năng hay một đặc thù nào đó. Bất chấp vị
trí vật lý của người dùng
 VLAN xuyên qua nhiều physical LAN
 Nhiều VLAN trên một physical LAN
36
Thiết kế VLAN
37
Thiết kế VLAN
38
Vlan qua nhiều Switch
Mode 
Trunk
Mode trunk
39
Mode trunk
40
Cấu hình Switch và Router
41
Kết nối switch đến máy tính
Cài đặt thông số cho Hyper Terminal
Cấu hình Switch và Router
 Chế độ giao tiếp dòng lệnh CLI
42
Cấu hình Switch và Router
43
Telnet hoặc SSH
44
 Telnet/SSH là giao thức cho phép thiết lập kết nối từ xa.
 Secure Shell (SSH): sử dụng nhiều tính năng bảo mật
 Xác thực mật khẩu mạnh hơn
 Dữ liệu mã hóa khi vận chuyển
Mô hình mạng an toàn
45
Phân tích mô hình mạng
46
Access
Distribution
Core
Đơn vị / 
Bộ môn
PTN/PTH
VPN (Virtual private network)
47
 VPN là một công nghệ mạng riêng ảo: tạo kết nối mạng an toàn khi
tham gia vào mạng công cộng (Internet), nhưng vẫn đảm bảo được
tính riêng tư và bảo mật dữ liệu.
Tài liệu tham khảo
 Principles of Network and System Administration,
Mark Burgess, Oslo University College, Norway,
Second Edition
 Network Management Fundamentals, Alexander
Clemm Ph.D., Copyright© 2007 Cisco Systems, Inc.
 https://www.cmc.com.vn/vi/san-pham/giai-phap-ha-
tang-mang
 
cong-ty-nhieu-chi-nhanh
48