Bài giảng Thị trường chứng khoán - Chương 1: Những vẫn đề cơ bản về thị trường chứng khoán

ĐỀ CƯƠNG BÀI GiẢNG HỌC PHẦN
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
Số tín chỉ: 3 (36,9)
DHTM_TMU
Thị trường chứng khoán
Chương 1: Những vẫn đề cơ bản về TTCK
Chương 2: Chứng khoán
Chương 3: Hoạt động giao dịch trên TTCK
Chương 4: Hệ thống lưu lí, thanh toán bù trừ và
thông tin thị trường chứng khoán
Chương 5: Đầu tư và phân tích đầu tư chứng khoán
Chương 6: Quản lí nhà nước đối với thị trường
chứng khoán
DHTM_TMU
Chương 1: Những vẫn đề cơ bản về
TTCK
1.1 Khái niệm, đặc điểm và các chủ thể tham gia 
TTCK
1.2 Phân loại thị trường chứng khoán
1.3 Chức năng và vai trò của TTCK
1.4 Điều kiện hình thành và phát triển TTCK
DHTM_TMU
1.1 Khái niệm, đặc điểm và các chủ thể
tham gia TTCK
1.1.1 Cơ sở hình thành TTCK
1.1.2 Khái niệm và đặc điểm của TTCK
1.1.3 Các chủ thể tham gia TTCK
DHTM_TMU
1.1.1 Cơ sở hình thành TTCK
• Sự ra đời của TTCK ở các quốc gia đều bắt 
nguồn từ hai nguyên nhân chủ yếu:
– Thứ nhất: giải quyết mối quan hệ giữa cung và cầu 
vốn tiền tệ
– Thứ hai: sự xuất hiện các loại chứng khoán
DHTM_TMU
1.1.2 Khái niệm và đặc điểm của TTCK
• Khái niệm về TTCK
• Đặc điểm của TTCK
DH
M_TMU
Khái niệm về TTCK
Thị trường chứng khoán là bộ phận của thị 
trường tài chính, là nơi diễn ra quá trình phát 
hành, mua bán các chứng khoán, đó là các 
chứng khoán nợ và chứng khoán vốn
DHTM_TMU
Đặc điểm của TTCK
• Hàng hóa của TTCK là các loại chứng khoán
• TTCK được đặc trưng bởi định chế tài chính trực 
tiếp
• Hoạt động mua bán trên TTCK chủ yếu được thực 
hiện thông qua người môi giới
• TTCK gần với thị trường cạnh tranh hoàn hảo
• TTCK về cơ bản là thị trường liên tục
DHTM_TMU
1.1.3 Các chủ thể tham gia TTCK
• Tổ chức phát hành chứng khoán
• Nhà đầu tư chứng khoán
• Người kinh doanh chứng khoán
• Người cung cấp các dịch vụ hỗ trợ kinh doanh 
chứng khoán
• Người quản lý và giám sát thị trường
DHTM_TMU
Tổ chức phát hành chứng khoán
• Chính phủ và các cấp chính quyền địa phương
• Doanh nghiệp
• Công ty quản lí quỹ đầu tư
DHTM_TMU
Nhà đầu tư chứng khoán
• Nhà đầu tư cá nhân
• Nhà đầu tư có tổ chức (còn gọi nhà đầu tư 
chuyên nghiệp)
– Các công ty đầu tư và các quỹ tín thác đầu tư
– Các công ty bảo hiểm
– Các quỹ hưu trí và quỹ bảo hiểm xã hội khác
– Các công ty tài chính, các NHTM 
DHTM_TMU
Người kinh doanh chứng khoán
• Công ty chứng khoán
• Công ty quản lý quỹ
DHTM_TMU
Người cung cấp các dịch vụ hỗ trợ kinh
doanh chứng khoán
• Tổ chức lưu ký chứng khoán và thanh toán bù 
trừ
• Công ty đánh giá hệ số tín nhiệm
• Tổ chức tài trợ chứng khoán
DHTM_TMU
Người quản lý và giám sát thị trường
• Cơ quan quản lý nhà nước đối với TTCK
• Sở giao dịch chứng khoán
• Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán
DHTM_TMU
1.2 Phân loại thị trường chứng khoán
1.2.1 Theo đối tượng giao dịch
1.2.2 Theo các giai đoạn vận động của chứng 
khoán
1.1.3 Theo cơ chế hoạt động
1.1.4 Theo thời hạn thanh toán
DHTM_TMU
1.2.1 Theo đối tượng giao dịch
• Thị trường cổ phiếu
• Thị trường trái phiếu
• Thị trường chứng chỉ quỹ đầu tư
• Thị trường chứng khoán phái sinh
DHTM_TMU
1.2.2 Theo các giai đoạn vận động của
chứng khoán
• Thị trường sơ cấp
• Thị trường thứ cấp
DHTM_TMU
Thị trường sơ cấp
• Khái niệm: là thị trường diễn ra các giao dịch phát
hành các chứng khoán mới
• Đặc điểm:
– Chứng khoán là phương tiện huy động vốn trên thị
trường
– Người bán chứng khoán là tổ chức phát hành và
người mua là các nhà đầu tư trên thị trường
– Kết quả giao dịch: làm tăng vốn cho tổ chức phát hành
– Tính chất hoạt động của thị trường: Thị trường cơ cấp
là thị trường không liên tục
DHTM_TMU
Thị trường trường thứ cấp
• Khái niệm: Là thị trường diễn ra các giao dịch
mua bán các chứng khoán đã được phát hành
trên thị trường sơ cấp
• Đặc điểm:
– Chứng khoán chỉ là công cụ đầu tư trên thị trường
– Chủ thể giao dịch: Chủ yếu là các nhà đầu tư
– Kết quả giao dịch: không làm tăng vốn đầu tư cho
nền kinh tế
– Tính chất hoạt động: là thị trường liên tục
DHTM_TMU
1.1.3 Theo cơ chế hoạt động
• Thị trường chứng khoán chính thức: Là thị trường
mà sự ra đời và hoạt động được thừa nhận, bảo
hộ về mặt pháp lý
– Thị trường tập trung
– Thị trường phi tập trung
• Thị trường chứng khoán không chính thức (TTCK 
tự do): là thị trường ở đó các hoạt động giao dịch
mua bán chứng khoán không được thực hiện qua 
hệ thống giao dịch của thị trường tập trung và thị
trường OTC
DHTM_TMU
1.1.4 Theo thời hạn thanh toán
• Thị trường giao ngay
• Thị trường kỳ hạn
DHTM_TMU
Thị trường giao ngay
• Khái niệm: là thị trường mà việc giao nhận 
chứng khoán và thanh toán được diễn ra ngay 
trong ngày giao dịch hoặc trong thời gian 
thanh toán bù trừ theo quy định
• Đặc điểm: 
– Ký kết hợp đồng mua bán chứng khoán ở hiện tại
– Việc chuyển giao quyền sở hữu chứng khoán và 
thanh toán được thực hiện ngay
DHTM_TMU
Thị trường kỳ hạn
• Khái niệm: là thị trường mà việc giao nhận 
chứng khoán và thanh toán được diễn ra sau 
ngày giao dịch một khoảng thời gian nhất định
• Đặc điểm:
– Ký kết hợp đồng mua bán chứng khoán ở hiện tại
– Việc chuyển giao quyền sở hữu chứng khoán và 
thanh toán được thực hiện trong một khoảng thời 
gian nhất định theo hợp đồng
DHTM_TMU
1.3 Chức năng và vai trò của TTCK
1.3.1 Chức năng của TTCK
1.3.2 Vai trò của TTCK
1.3.3 Các khía cạnh tiêu cực trên TTCK
DH
M_TMU
1.3.1 Chức năng của TTCK
• Tập trung huy động vốn đầu tư cho nền kinh 
tế
• Điều tiết các nguồn vốn cho nền kinh tế
DHTM_TMU
1.3.2 Vai trò của TTCK
• TTCK là kênh huy động, tập trung và luân chuyển vốn
linh hoạt của nền kinh tế
• TTCK góp phần kích thích cạnh tranh, nâng cao hiệu
quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp
• TTCK góp phần đa dạng hóa các hình thức đầu tư và
huy động vốn trong nền kinh tế
• TTCK là tấm gương phản ánh thực trạng và tương lai
phát triển của doanh nghiệp
• TTCK là công cụ hữu hiệu giúp Nhà nước thực hiện
chức năng điều tiết vĩ mô nền kinh tế
• TTCK là công cụ góp phân thúc đẩy quá trình hội nhập
kinh tế quốc tế
DHTM_TMU
1.3.3 Các khía cạnh tiêu cực trên TTCK
• Thao túng thị trường
• Giao dịch nội gián
• Các hành vi khác
DHTM_TMU
1.4 Điều kiện hình thành và phát triển
TTCK
1.4.1 Điều kiện về kinh tế
1.4.2 Điều kiện về pháp lý
1.4.3 Điều kiện về nhân lực
1.4.4 Điều kiện về cơ sở vật chất
DHTM_TMU
1.4.1 Điều kiện về kinh tế
• Sự phát triển của nền kinh tế
• Tình hình lưu thông tiền tệ
• Hàng hóa
• Các nhà đầu tư, kinh doanh chứng khoán và 
các tổ chức phụ trợ khác
• Thu nhập dân cư
DHTM_TMU
1.4.2 Điều kiện về pháp lý
Môi trường pháp lý trong lĩnh vực chứng khoán
và TTCK thường bao gồm:
• Các quy chế về quả lý nhà nước đối với quá
trình vận hành thị trường
• Các quy chế quản lý đối với các chủ thể tham
gia thị trường
• Các quy chế quản lý đối với các hoạt động trên
TTCK
DHTM_TMU
1.4.3 Điều kiện về nhân lực
• Giỏi về chuyên môn nghiệp vụ
• Có nhiều kinh nghiệm thực tiễn
• Có phẩm chất, tư cách đạo đức tốt
DHTM_TMU
1.4.4 Điều kiện về cơ sở vật chất
• Hệ thống giao dịch
• Hệ thống công bố thông tin
• Hệ thống lưu lý, thanh toán, 
DHTM_TMU