Bài giảng Tin học ứng dụng - Chương 3: Biểu diễn thông tin trong máy tính - Lê Viết Mẫn

Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
v 2.2 - 09/2018
Biểu diễn thông tin 
trong máy tính
 1
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Nội dung
 2
1. Biểu diễn thông tin loại số 
1.1. Đơn vị tính và các hệ đếm 
1.2. Phép cộng và trừ trên hệ nhị phân 
1.3. Các phép chuyển đổi hệ cơ số 
2. Biểu diễn thông tin loại phi số
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Thông tin trong đời sống 
vs Mạch điện tử
• Chữ cái 
• Chữ số 
• Các ký hiệu 
• Hình ảnh 
• Âm thanh 
• ...
 3
• Có điện / không có điện 
• Điện thế thấp / điện thế cao
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Thông tin loại số
 4
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Bit
 5
• Hai ký số 0 và 1 được gọi là bit (binary digit) 
• Một bit chỉ có thể biểu diễn hai giá trị dữ liệu - hoặc 0 hoặc 1
0
1
bit
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Byte
 6
1 byte
0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 1
0 0 0 0 0 0 1 0
0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 0 0 0 1 0 1
1 1 1 1 1 1 1 1
.............................
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Các đơn vị khác
 7
1 KB (kilo byte)
1 MB (mega byte)
1 GB (giga byte)
1 TB (tera byte)
=
=
=
=
1024 byte
1024 KB
1024 MB
1024 GB
=
=
=
=
210 byte
220 byte
230 byte
240 byte
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Các hệ đếm
• Hệ đếm là tập các ký hiệu và quy tắc sử dụng tập ký hiệu đó để 
biểu diễn và xác định giá trị các số 
• Sử dụng để đếm 
• Cơ số : số lượng ký hiệu 
• Các hệ đếm thông dụng :
 8
Hệ thập phân 0..9
Hệ nhị phân 0, 1
Hệ thập lục phân 0..9, A..F
12310
10102
1A16
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Hệ đếm cơ số 10
• 10 ký hiệu: 0, 1, 2, 9 
• anan-1a0 = an*10n + an-1*10n-1 +  + a0*100 
• 123 = 1*102 + 2*101 + 3*100
 9
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Hệ đếm cơ số 2
• 2 ký hiệu: 0, 1 
• Binary (nhị phân) 
• Biểu diễn thông tin trong máy tính
 10
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Phép cộng
 11
0 + 0 = 0
0 + 1 = 1
1 + 0 = 1
1 + 1 = 10
11010
+ 1100
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Phép trừ
 12
0 – 0 = 0
0 – 1 = 1 (trả 1)
1 – 0 = 1
1 – 1 = 0
10011
- 1001
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn
Chuyển số thập phân 25 thành số nhị phân
Biễu diễn thông tin trong máy tính
Chuyển số thập phân thành 
nhị phân
 13
25 2
1 12 2
0 6 2
0 3 2
1 1 2
1 0
2510 = 110012
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn
Chuyển số nhị phân 11011 thành số thập phân
Biễu diễn thông tin trong máy tính
Chuyển số nhị phân thành 
thập phân
 14
110112 = 2710
1413021110 = 1 x 24 + 1 x 23 + 0 x 22 + 1 x 21 + 1 x 20 
1413021110 = 1 x 24 + 1 x 23 + 0 x 22 + 1 x 21 + 1 x 20 16 8 0 2 1
1413021110 = 1 x 24 + 1 x 23 + 0 x 22 + 1 x 21 + 1 x 20 27
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn
Chuyển số nhị phân 10111010001 thành số thập lục phân
Biễu diễn thông tin trong máy tính
Chuyển số nhị phân thành 
thập lục phân
 15
101110100012 = 5D116
0101 | 1101 | 0001 Chia thành các nhóm 4 ký số
Thêm 0 vào đầu 
(nếu không đủ 4 
ký số)
0101 | 1101 | 00015 3 1 Chuyển sang hệ thập phân
Chuyển sang hệ 
thập lục phân0101 | 1101 | 00015 D 1
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn
Chuyển số thập lục phân 38C thành số nhị phân
Biễu diễn thông tin trong máy tính
Chuyển số thập lục phân 
thành nhị phân
 16
38C16 = 11100011002
0101 | 1101 | 0001
Viết đủ 4 ký số
0101 | 1101 | 00013 8 12 Chuyển sang hệ thập phân
Chuyển sang hệ 
nhị phân0011 | 1000 | 1100
3 8 C
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Thông tin loại phi số
 17
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Mã hoá
 18
• Dù thông tin lưu trữ ở đâu cũng cần có quy luật để hiểu nó → 
mã hoá 
• Ví dụ 
• Mã SV : 14K4081111 
• 14K : vào trường năm 2014 
• 408 : mã ngành Hệ thống thông tin quản lý 
• 1111 : số hiệu sinh viên 
• Phòng B3.2 (Nhà B - tầng 3 - phòng 2) 
• Biển số xe, 
• Mã hoá phải rõ ràng và đầy đủ
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Văn bản
 19
• Tất cả các ký tự văn bản được mã hoá thành các mã nhị phân 
trong các bảng mã 
• Tương ứng 1 - 1 theo một quy ước nào đó 
• Bảng mã ASCII được dùng rộng rãi với mỗi ký tự được mã hoá 
bằng 1 byte 
• Chữ A có mã là 65 
• Chữ a có mã là 97 
• Bảng mã Unicode là bảng mã mới sử dụng hơn 1 byte (2, 
3, 4, bytes) để mã hoá 
• Bảng mã này cho phép mã hoá hầu hết các ký tự có trên thế giới (ngay cả 
chữ Nôm)
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn Biễu diễn thông tin trong máy tính
Hình ảnh và âm thanh
• Mã hoá âm thanh và hình ảnh thành các dãy bit với độ dài 
không giới hạn 
• Hình ảnh : 
• Ảnh bitmap thể hiện ảnh theo từng điểm trên một lưới điểm. Mỗi điểm là một 
ô trên lưới 
• Màu cũng được mã hoá 
• Ảnh vector thể hiện ảnh có các thành phần là các điểm rời rạc, các đường 
hoặc các hình thể hiện bằng các đường biên như các bản vẽ kiến trúc, các 
bản vẽ kỹ thuật... 
• Dữ liệu được lưu trữ là thông tin về các thành phần của ảnh 
• Âm thanh : 
• Một tập tin âm nhạc sẽ chứa một dãy liên tiếp các nhóm bit, mã mỗi nhóm 
thể hiện một cường độ âm thanh nào đó
 20
Lê Viết Mẫn - lvman@hce.edu.vn
Cảm ơn sự chú ý 
Câu hỏi ?
Biễu diễn thông tin trong máy tính 21