Blockchain là gì? Tìm hiểu về Blockchain

  Kho tri thức cho người việt 
Blockchain là gì? Tìm hiểu về Blockchain 
Blockchain là gì? Blockchain là một công nghệ cho phép truyền tải dữ liệu một cách 
an toàn dựa vào hệ thống mã hoá vô cùng phức tạp, tương tự cuốn sổ cái kế toán của 
một công ty, nơi mà tiền mặt được giám sát chặt chẽ. Trong trường hợp này 
Blockchain là một cuốn sổ cái kế toán hoạt động trong lĩnh vực kỹ thuật số. 
Blockchain sở hữu tính năng vô cùng đặc biệt đó là việc truyền tải dữ liệu không đòi 
hỏi một trung gian để xác nhận thông tin. Hệ thống Blockchain tồn tại rất nhiều nút 
độc lập có khả năng xác thực thông tin mà không đòi hỏi “dấu hiệu của niềm tin”. 
Thông tin trong Blockchain không thể bị thay đổi và chỉ được bổ sung thêm khi có sự 
đồng thuận của tất cả các nút trong hệ thống. Đây là một hệ thống bảo mật an toàn cao 
trước khả năng bị đánh cắp dữ liệu. Ngay cả khi một phần của hệ thống Blockchain 
sụp đổ, những máy tính và các nút khác sẽ tiếp tục bảo vệ thông tin và giữ cho mạng 
lưới tiếp tục hoạt động. 
Công nghệ Blockchain có thể nói là sự kết hợp giữa 3 loại công nghệ bên dưới: 
Mật mã học: Sử dụng public key và hàm hash function để đảm bảo tính minh bạch, 
toàn vẹn và riêng tư. 
Mạng ngang hàng: Mỗi một nút trong mạng được xem như một client và cũng là 
server để lưu trữ bản sao ứng dụng. 
Lý thuyết trò chơi: Tất cả các nút tham gia vào hệ thống đều phải tuân thủ luật chơi 
đồng thuận (PoW, PoS) và được thúc đẩy bởi động lực kinh tế. 
Trên góc độ business có thể gọi là một sổ cái kế toán, hay một cơ sở dữ liệu chứa 
đựng tài sản, hay một cấu trúc dữ liệu, mà dùng để ghi chép lại lịch sử tài sản giữa các 
thành viên trong hệ thống mạng ngang hàng. 
Trên góc độ kỹ thuật đó là một phương thức bất biến để lưu trữ lịch sử các giao dịch 
tài sản. 
Trên góc độ xã hội đó là một hiện tượng, mà dùng để thiết lập niềm tin bằng quy tắc 
đồng thuận giữa các thành viên trong một hệ thống phân cấp. 
Ý tưởng ra đời của Blockchain 
Bắt nguồn từ bài toán Các vị tướng Byzantine (Byzantine Generals) trong ngành khoa 
học máy tính và xử lý đường truyền tin cậy trong một hệ thống phân cấp. 
Nội dung bài toán mô tả: Một đạo quân đi chiếm thành và các vị tướng nằm ở nhiều 
vị trí khác nhau. Trong đó có N tướng trung thành muốn chiếm thành và M tuớng 
phản bội muốn rút binh, một tướng phản bội truyền tin cho một nhóm là tấn công và 
truyền tin cho nhóm khác là rút binh. Vậy làm sao để các tướng có thể nhất quán 
thông tin và cùng nhau chiếm thành? Chỉ cần một sơ xuất trong việc truyền tin có thể 
khiến cả đạo quân có thể bị tiêu diệt. 
  Kho tri thức cho người việt 
Nếu đồng loạt tấn công vào thành thì sẽ chiến thắng, bằng không tất cả sẽ bị tiêu diệt. 
Bài toán Các vị tướng Byzantine này vẫn chưa ai có thể đưa ra lời giải. Do đó chúng 
ta cần phải có một bên thứ ba để xây dựng lòng tin. Ví dụ như trong bài toán trên, cần 
có một bên thứ ba đứng ra làm thoả thuận để các tướng lĩnh ký tên vào, nếu vị tướng 
nào làm trái thoả thuận sẽ bị trừng phạt. Bên thứ ba đảm bảo cho việc chiếm thành 
của các vị tướng là đồng loạt, bởi vì các tướng có thể không tin nhau nhưng bắt buộc 
phải tin tưởng tuyệt đối vào bên thứ ba này. 
Đây là ý tưởng mở đầu cho một hệ thống Blockchain có thể giúp các vị tướng tin 
tưởng nhau hơn. 
Sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, hệ thống tài chính Mỹ sụp đổ hoàn toàn 
khiến người dân đánh mất niềm tin vào đồng tiền của một bên thứ ba đáng tin cậy. Ý 
tưởng về Bitcoin – một đồng tiền phân cấp ngang hàng trên mạng máy tính lần đầu 
tiên được Satoshi Nakamoto đưa ra, cũng là ứng dụng đầu tiên của Blockchain. 
Một ví dụ khác, Bitcoin Vietnam News đặt cược 50 USD vào thời tiết ngày mai tại 
San Francisco. Chúng tôi cá là trời sẽ nắng, còn bạn cho rằng trời sẽ mưa. Như vậy tại 
thời điểm hiện tại chúng ta có ba phương án để thực hiện giao kết này: 
Chúng ta có thể tin tưởng vào nhau. Kết quả là trời mưa hoặc nắng, thì người thua 
cuộc sẽ tặng 50 đô la cho người chiến thắng. Nếu chúng ta là bạn, đây có thể là một 
phương thức phù hợp để thực hiện giao kết này. Tuy nhiên với những người xa lạ, rất 
có thể người thua sẽ chối bỏ trách nhiệm và không trả tiền cho người đoán đúng. 
Chúng ta có thể đưa giao kết này thành hợp đồng. Với một hợp đồng được ký kết thì 
sẽ dễ dàng để buộc người thua cuộc phải thực hiện trách nhiệm thanh toán của mình 
cho người thắng tuy nhiên nếu có một ai đó quyết định không trả tiền, người chiến 
thắng sẽ phải trả thêm tiền để trang trải các chi phí pháp lý và để có được các phán 
quyết có lợi từ tòa án điều này có thể mất nhiều thời gian. Đặc biệt đối với một lượng 
tiền mặt khá nhỏ như trong giao kèo này, điều này dường như không phải là cách hữu 
hiệu để quản lý giao kết này. 
  Kho tri thức cho người việt 
Chúng ta có thể viện dẫn một bên liên quan đóng vai trò là một bên thứ ba trung lập 
làm trung gian. Mỗi người trong chúng ta sẽ gửi trước 50 đô la cho bên thứ ba này, 
sau đó họ sẽ đưa tổng số tiền cho người chiến thắng. Tuy nhiên lúc này niềm tin lại 
được đặt vào vai trò của người thứ ba, họ có thể bỏ trốn với tất cả số tiền đó. Vì vậy, 
thông thường các giao kết như vậy sẽ được thực hiện với một trong hai phương án 
đầu. 
Tuy vậy giao kết dựa vào niềm tin và dựa vào hợp đồng vẫn chưa phải là giải pháp tối 
ưu. Công nghệ Blockchain rất thú vị vì nó cung cấp cho chúng ta một phương án mà 
không cần tin tưởng vào bên thứ ba, vô cùng nhanh chóng và rẻ tiền. 
Blockchain cho phép chúng ta soạn thảo các đoạn mã để tạo ra một chương trình chạy 
trên blockchain, và khi đó cả hai bên cùng gửi 50 đô la. Chương trình này sẽ giữ 100 
đô là an toàn và sẽ kiểm tra thời tiết vào ngày hôm sau một cách tự động dựa vào một 
số nguồn dữ liệu. Và theo đó tùy theo kết quả là trời nắng hoặc mưa, nó sẽ tự động 
chuyển toàn bộ số tiền cho người chiến thắng. Mỗi bên tham gia có thể kiểm tra tính 
logic của hợp đồng và khi nó đã được đưa lên trên blockchain và thực thi thì nó không 
thể thay đổi hoặc dừng lại được. 
Mục tiêu của ví dụ này để giải thích nguyên lý mà Blockchain hoạt động với những 
ngôn từ đơn giản tránh đi sâu vào chi tiết kỹ thuật và cố gắng truyền tải cho bạn một 
khái niệm chung về tính logic và cơ chế ngầm định sâu xa của nó. 
Nguyên lý hoạt động của Blockchain 
Bitcoin: Ứng dụng Blockchain đầu tiên 
Ứng dụng được biết đến và thảo luận nhiều nhất về công nghệ Blockchain chính là 
đồng tiền điện tử Bitcoin. Hiện nay đồng tiền điện tử này có thể được sử dụng để trao 
đổi các sản phẩm và dịch vụ, giống như đồng đô la Mỹ (USD), Euro (EUR), đồng 
nhân dân tệ Trung Quốc (CNY) và các loại tiền tệ của các quốc gia khác. Do vậy 
chúng ta sẽ tạm lấy đồng tiền này làm đại diện để nói về nguyên lý hoạt động của 
công nghệ Blockchain. 
“Bitcoin thực sự là ứng dụng đầu tiên của công nghệ blockchain cho phép chúng ta có 
thể gửi một tài sản dạng điện tử số thông qua mạng internet tới một người dùng khác 
trên mạng Internet, bên cạnh đó giao dịch này được đảm bảo an toàn và bảo mật, mọi 
người đều biết rằng việc chuyển tiền này đã diễn ra và không ai có thể xen vào và can 
thiệp hay sửa đổi quá trình này,” theo Marc Andreessen. 
Bitcoin là một đơn vị tiền tệ kỹ thuật số với mã là BTC, cũng giống như đô la Mỹ bản 
thân nó không mang giá trị, nó chỉ có giá trị bởi vì có một cộng đồng đồng ý sử dụng 
nó làm đơn vị giao dịch hàng hóa và dịch vụ. 
Để theo dõi số lượng Bitcoin mà mỗi người sở hữu trong các tài khoản nhất định và 
theo dõi các giao dịch phát sinh từ đó thì chúng ta cần đến một cuốn sổ kế toán, trong 
trường hợp này nó chính là blockchain và đây thực tế là một tệp kỹ thuật số theo dõi 
tất cả các giao dịch Bitcoin. 
  Kho tri thức cho người việt 
Tệp sổ cái này không được lưu trữ trong một máy chủ trung tâm, như trong một ngân 
hàng hoặc trong một trung tâm dữ liệu mà ngược lại nó được phân phối trên toàn thế 
giới thông qua một mạng lưới các máy tính ngang hàng với vai trò lưu trữ dữ liệu và 
thực thi các tính toán. Mỗi máy tính này đại diện cho một “nút” của mạng lưới 
blockchain và mỗi nút đều có một bản sao của tệp sổ cái này. 
Nếu David muốn gửi Bitcoin cho Sandra, anh ta sẽ phát một thông báo tới mạng lưới 
và cho biết số lượng Bitcoin trong tài khoản của mình sẽ giảm 5 BTC và số lượng 
Bitcoin trong tài khoản của Sandra sẽ tăng lên tương ứng. Mỗi nút trong mạng sau đó 
sẽ nhận được thông báo này và ánh sạ giao dịch được yêu cầu vào bản sao sổ cái kế 
toán của họ, và theo đó số dư tài khoản của cả hai bên đều được cập nhật. 
Nguyên lý mã hoá của Blockchain 
Thực tế là sổ kế toán luôn được duy trì bởi một nhóm các máy tính được kết nối trong 
mạng ngang hàng thay vì việc dựa vào một thực thể tập trung như một ngân hàng 
đóng vai trò trung gian. 
Với đặc tính kỹ thuật như vậy nó sẽ có một số khác biệt: 
⚫ Trong khi trong hệ thống ngân hàng của chúng ta, chúng ta chỉ biết các giao dịch 
và số dư tài khoản của riêng mình thì trên blockchain của bitcoin mọi người đều 
có thể xem các giao dịch của tất cả mọi người. 
⚫ Trong khi bạn phải đặt niềm tin vào ngân hàng của bạn thì mạng lưới Bitcoin là 
mạng lưới phân tán không có bên thứ ba đóng vai trò trung gian xử lý giao dịch. 
⚫ Hệ thống blockchain được thiết kế theo cách không yêu cầu sự tin cậy và bảo 
đảm bởi độ tin cậy có được thông qua các hàm mã hóa toán học đặc biệt. 
“Chúng tôi có thể định nghĩa blockchain như một hệ thống cho phép một nhóm các 
máy tính duy trì kết nối với một cuốn sổ cái được cập nhật và bảo mật. 
Để có thể thực hiện các giao dịch trên blockchain, bạn cần một ví tiền điện tử, đây là 
một chương trình phần mềm sẽ cho phép bạn lưu trữ và trao đổi các đồng Bitcoin của 
bạn. Vì chỉ có bạn mới có thể chi tiêu các đồng Bitcoin của mình do vậy mỗi chiếc ví 
tiền điện tử này được bảo vệ bằng một phương pháp mã hóa đặc biệt sử dụng một cặp 
khóa bảo mật duy nhất: khóa riêng tư (private key) và khóa công khai (public key). 
Nếu một thông điệp được mã hóa bằng một khóa công khai cụ thể thì chỉ chủ sở hữu 
của khóa riêng tư là một cặp với khóa công khai này mới có thể giải mã và đọc nội 
dung thông điệp. Khi David muốn gửi Bitcoin, anh ta cần phát một thông điệp được 
mã hóa bằng khóa riêng của ví điện tử của mình, vì thế anh ta chỉ có thể dùng Bitcoin 
mà anh ta sở hữu vì David là người duy nhất biết khóa riêng tư của anh cần thiết để 
mở ví điện tử của mình. Mỗi nút trong mạng có thể kiểm tra chéo các yêu cầu giao 
dịch được gửi từ David là chính xác hay không bằng cách giải mã thông điệp yêu cầu 
giao dịch bằng khóa công khai của David. 
  Kho tri thức cho người việt 
Khi mã hóa một yêu cầu giao dịch bằng khóa riêng tư từ ví của bạn tức là bạn đang 
tạo ra một chữ ký điện tử được các máy tính trong mạng lưới blockchain sử dụng để 
kiểm tra chủ thể gửi và tính xác thực của giao dịch. Chữ ký này là một chuỗi văn bản 
và nó là kết quả của việc kết hợp yêu cầu giao dịch và khóa riêng tư của bạn. Nếu bạn 
thay đổi một ký tự đơn trong thông điệp yêu cầu giao dịch này thì chữ ký điện tử sẽ 
thay đổi theo vì vậy không có kẻ tấn công tiềm tàng nào có thể thay đổi yêu cầu giao 
dịch của bạn hoặc thay đổi số lượng Bitcoin mà bạn đang gửi. 
Để gửi bitcoin, bạn cần chứng minh rằng bạn sở hữu khóa riêng tư của một chiếc ví 
điện tử cụ thể bởi bạn cần sử dụng nó để mã hóa thông điệp yêu cầu giao dịch. Và 
một khi bạn đã gửi tin nhắn đi sau khi nó đã được mã hóa thì bạn không bao giờ cần 
phải tiết lộ khóa riêng tư của bạn. 
Quy tắc của sổ cái 
Mỗi nút trong blockchain đều đang lưu giữ một bản sao của sổ kế toán. Do vậy mỗi 
nút đều biết số dư tài khoản của bạn là bao nhiêu. Hệ thống blockchain không hề theo 
dõi số dư tài khoản mà nó chỉ ghi lại mỗi giao dịch được yêu cầu. 
Sổ cái trên thực tế không theo dõi số dư, nó chỉ theo dõi mọi giao dịch được phát đi 
trong mạng lưới Bitcoin. Để biết số dư trên ví điện tử của bạn, bạn cần xác thực và 
xác nhận tất cả các giao dịch đã diễn ra trên mạng lưới mà có liên quan tới ví điện tử 
của bạn. 
  Kho tri thức cho người việt 
Việc xác minh “số dư” này được thực hiện nhờ các tính toán dựa vào liên kết đến các 
giao dịch trước đó. Để gửi 10 bitcoin cho John, Mary phải tạo yêu cầu giao dịch bao 
gồm các liên kết đến các giao dịch đã diễn ra trước đó với tổng số dư bằng hoặc vượt 
quá 10 bitcoin. Các liên kết này được xem như là giá trị đầu vào, các nút trong mạng 
lưới sẽ xác minh xem tổng số tiền của các giao dịch này bằng hoặc vượt quá 10 
bitcoin không. Tất cả điều này được thực hiện tự động trong ví điện tử của Mary và 
được kiểm tra bởi các nút trên mạng lưới Bitcoin, Mary chỉ gửi một giao dịch 10 BTC 
tới ví của John bằng khóa công khai của John. 
Như vậy có một câu hỏi được đặt ra đó là làm thế nào hệ thống có thể tin tưởng các 
giao dịch đầu vào này và xác thực tính hợp lệ của chúng? Thực tế là các nút sẽ kiểm 
tra tất cả các giao dịch trước đó có liên quan đến ví tiền điện tử bạn sử dụng để gửi 
Bitcoin thông qua các tham chiếu lịch sử giao dịch. Để đơn giản hóa và tăng tốc quá 
trình xác minh, một bản ghi đặc biệt sẽ lưu trữ số Bitcoin chưa được dùng sẽ được các 
nút mạng lưu giữ. Nhờ cơ chế kiểm tra này nên các ví tiền điện tử tránh được tình 
trạng chi tiêu đúp giao dịch. 
“Như vậy sở hữu Bitcoin có nghĩa là có các giao dịch được lưu trong sổ kế toán liên 
hệ đến địa chỉ ví của bạn mà chưa được sử dụng làm giao dịch đầu vào.” 
Tất cả mã nguồn để thực hiện các giao dịch trên mạng lưới Bitcoin đều là nguồn mở, 
điều này có nghĩa là bất kỳ ai có máy tính xách tay và kết nối internet đều có thể tham 
gia vào mạng lưới và thực hiện giao dịch. Tuy nhiên, nếu có bất kỳ lỗi lầm nào trong 
  Kho tri thức cho người việt 
mã nguồn được sử dụng để phát thông báo yêu cầu giao dịch, các Bitcoin liên quan sẽ 
bị mất vĩnh viễn. Hãy nhớ rằng các mạng lưới này là mạng phân tán nên không có bộ 
phận hỗ trợ khách hàng hoặc không hề có bất cứ ai có thể giúp bạn khôi phục lại một 
giao dịch bị mất hoặc quên mật khẩu ví tiền điện tử của bạn. Vì lý do này, nếu bạn 
quan tâm đến giao dịch trên mạng lưới Bitcoin, bạn nên lưu trữ mật khẩu hoặc khóa 
riêng tư của ví của bạn rất cẩn thận và an toàn. 
Nguồn gốc tên gọi Blockchain 
Bất kỳ ai cũng có thể truy cập vào mạng lưới Bitcoin bằng các kết nối ẩn danh (có thể 
thông qua mạng TOR hoặc mạng VPN) và gửi hoặc nhận các giao dịch với các thông 
tin về khóa công khai của mình. Tuy nhiên, nếu người nào đó sử dụng cùng một khóa 
công khai nhiều lần thì có thể nhóm tất cả các giao dịch này vào cùng một chủ sở hữu. 
Mạng Bitcoin cho phép bạn tạo nhiều ví tiền điện tử tùy thích, mỗi ví có các cặp khóa 
riêng tư (private key) và khóa công khai (public key) của riêng nó. Điều này cho phép 
bạn nhận thanh toán trên các ví khác nhau mà không cần liên kết với nhau. Không có 
cách nào để biết rằng bạn sở hữu tất cả các khóa khác nhau trên các ví khác nhau trừ 
khi bạn gửi tất cả số bitcoin đang sở hữu tới một ví điện tử chung. 
Tổng số địa chỉ mà Bitcoin có thể cung cấp là 2¹⁶⁰ địa chỉ tương đương con số là 
1461501637330902918203684832716283019655932542976. Số lượng lớn này có thể 
bảo vệ mạng lưới khỏi các cuộc tấn công trong khi vẫn cho phép bất kỳ ai sở hữu các 
ví điện tử khác nhau. ... ary có thể thành công càng 
cao. 
Các giao dịch trong mạng lưới blockchain của bitcoin được bảo vệ bởi một cuộc 
chạy đua tính toán toán học: với bất kỳ kẻ tấn công nào muốn cạnh tranh với toàn 
bộ mạng lưới. 
Do đó, giao dịch ngày càng an toàn hơn theo thời gian. Và những khối đã được thêm 
vào chuỗi trong quá khứ bao giờ cũng an toàn hơn so với những khối mới được thêm 
vào. Bởi một khối được thêm vào chuỗi trung bình cứ 10 phút một lần cho nên trong 
khoảng 1 giờ kể từ khi giao dịch được nhóm vào trong khối đầu tiên của nó sẽ tạo ra 
một xác suất khá cao rằng giao dịch đã được xử lý và không thể đảo ngược. 
Nguyên lý đào Bitcoin 
  Kho tri thức cho người việt 
Để có thể gửi Bitcoin, bạn cần lấy Bitcoin từ ví tiền điện tử của bạn, điều này cũng 
hoàn toàn tương tự cho các giao dịch khác trên mạng lưới blockchain vậy bạn có thể 
tự hỏi: số Bitcoin trên mạng lưới này bắt nguồn từ đâu? 
Như một giải pháp đề bù đắp cho các công việc của các nút trong mạng lưới 
blockchain bởi những đóng góp khi tham gia giải quyết những vấn đề mang tính toán 
học phức tạp nên trong mạng lưới bitcoin có một phần thưởng sẽ được trao cho những 
người tham gia giải quyết các vấn đề toán học với từng khối này. Hoạt động vận hành 
phần mềm blockchain của Bitcoin để nhận về các đồng bitcoin thưởng từ chính mạng 
lưới được gọi là hoạt động “khai thác” hay còn gọi là “đào” – nó khá tương đồng với 
hoạt động khai thác vàng. 
Phần thưởng này là động lực chính thúc đẩy các thành viên đầu tư máy tính tham gia 
vận hành các nút nhờ đó nó sẽ cung cấp năng lực tính toán cần thiết để xử lý các giao 
dịch Bitcoin và giúp ổn định mạng lưới blockchain. 
Vì phải mất một thời gian dài cho một máy tính điển hình để giải quyết một khối 
(trung bình khoảng 1 năm), nên các nút kết hợp với nhau trong các nhóm để phân chia 
số lần đoán mà mỗi người phải cố gắng để giải quyết khối tiếp theo. Bằng cách này, 
nhóm sẽ đoán nhanh hơn với số lượng phù hợp hơn và có thể nhận được phần thưởng 
chia sẻ giữa các thành viên trong nhóm. Các nhóm như vậy được gọi là các pool khai 
thác. 
Hiện nay có một số pool khai thác khá lớn chiếm hơn 20% tổng công suất tính toán 
trên toàn mạng lưới. Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với an ninh mạng lưới 
blockchain như đã nêu ở các bài trước trong ví dụ về tấn công “giao dịch đúp” của 
Mary. Ngay cả khi một trong các pool này có khả năng đạt được 50% công suất tính 
toán toàn mạng lưới thì các block được nhóm vào sau sẽ càng được nối dài hơn và 
qua đó mạng lưới càng an toàn hơn. 
Tuy nhiên, một số pool khai thác với năng lực lớn trong mạng lưới blockchain thông 
thường sẽ giới hạn số lượng thành viên của họ để bảo vệ an ninh tổng thể cho mạng 
lưới blockchain. 
Do sức mạnh tính toán mạng tổng thể thường được tăng cường theo thời gian do đổi 
mới công nghệ và số lượng nút ngày càng gia tăng nên hệ thống blockchain cũng sẽ 
cân chỉnh lại độ khó của các công thức toán học để giải quyết các khối tiếp theo để 
nhắm mục tiêu toàn bộ mạng lưới blockchain cần tới trung bình 10 phút để giải quyết 
những vấn đề này. Điều này sẽ đảm bảo sự ổn định mạng lưới và bảo mật tổng thể của 
hệ sinh thái blockchain. 
Thêm vào đó, cứ sau 4 năm, phần thưởng khối sẽ được cắt giảm một nửa, do đó, cạnh 
tranh trong công việc khai thác Bitcoin (các hoạt động vận hành máy tính có cài đặt 
phầm mềm blockchain của bitcoin) sẽ khắc nghiệt hơn theo thời gian. Bên cạnh đó có 
một khoản phí giao dịch cũng được gắn thêm vào các giao dịch, các khoản phí này sẽ 
được các nút tạo khối block thu thập lại và phân chia với nhau. Nhờ vào cơ chế này, 
  Kho tri thức cho người việt 
phí giao dịch sẽ kết hợp với các phần thưởng mạng lưới sẽ khuyến khích các nút vận 
hành xử lý các giao dịch nhanh hơn nhằm nỗ lực thu được các phần thưởng và phí 
giao dịch từ mạng lưới. Điều này có nghĩa là khi gửi một giao dịch đi, bạn có thể sẽ là 
người quyết định xem bạn có muốn giao dịch của mình được xử lý nhanh hơn (= phí 
đắt hơn) hay chậm hơn (= phí giao dịch rẻ hơn). 
Nhìn chung, công nghệ blockchain mang lại tiềm năng lớn khơi nguồn cho một cuộc 
cách mạng trong các ngành công nghiệp và dịch vụ. Sức mạnh chính của nó nằm ở 
khả năng không đòi hỏi sự tin tưởng của các đơn vị trung gian và được phân tán. Hiện 
tại đã có rất nhiều hãng công nghệ lớn đã đầu tư nghiên cứu công nghệ này như IBM, 
Microsoft, Amazonvv 
Các loại Blockchain 
Hệ thống Blockchain chia thành 3 loại chính: 
Public: Bất kỳ ai cũng có quyền đọc và ghi dữ liệu trên Blockchain. Quá trình xác 
thực giao dịch trên Blockchain này đòi hỏi phải có hàng nghìn hay hàng vạn nút tham 
gia. Do đó để tấn công vào hệ thống Blockchain này là điều bất khả thi vì chi phi khá 
cao. Ví dụ: Bitcoin, Ethereum 
Private: Người dùng chỉ được quyền đọc dữ liệu, không có quyền ghi vì điều này 
thuộc về bên tổ chức thứ ba tuyệt đối tin cậy. Tổ chức này có thể hoặc không cho 
phép người dùng đọc dữ liệu trong một số trường hợp. Bên thứ ba toàn quyền quyết 
định mọi thay đổi trên Blockchain. Vì đây là một Private Blockchain, cho nên thời 
gian xác nhận giao dịch khá nhanh vì chỉ cần một lượng nhỏ thiết bị tham gia xác thực 
giao dịch. Ví dụ: Ripple là một dạng Private Blockchain, hệ thống này cho phép 20% 
các nút là gian dối và chỉ cần 80% còn lại hoạt động ổn định là được. 
Permissioned: Hay còn gọi là Consortium, một dạng của Private nhưng bổ sung thêm 
một số tính năng nhất định, kết hợp giữa “niềm tin” khi tham gia vào Public và “niềm 
tin tuyệt đối” khi tham gia vào Private. Ví dụ: Các ngân hàng hay tổ chức tài chính 
liên doanh sẽ sử dụng Blockchain cho riêng mình. 
Các phiên bản của Blockchain 
Blockchain 1.0 – Tiền tệ và Thanh toán: Ứng dụng chính của phiên bản này là tiền mã 
hoá: bao gồm việc chuyển đổi tiền tệ, kiều hối và tạo lập hệ thống thanh toán kỹ thuật 
số. Đây cũng là lĩnh vực quen thuộc với chúng ta nhất mà đôi khi khá nhiều người 
lầm tưởng Bitcoin và Blockchain là một. 
Blockchain 2.0 – Tài chính và Thị trường: Ứng dụng xử lý tài chính và ngân hàng: 
mở rộng quy mô của Blockchain, đưa vào các ứng dụng tài chính và thị trường. Các 
tài sản bao gồm cổ phiếu, chi phiếu, nợ, quyền sở hữu và bất kỳ điều gì có liên quan 
đến thỏa thuận hay hợp đồng. 
  Kho tri thức cho người việt 
Blockchain 3.0 – Thiết kế và Giám sát hoạt động: Đưa Blockchain vượt khỏi biên 
giới tài chính, và đi vào các lĩnh vực như giáo dục, chính phủ, y tế và nghệ thuật. Ở 
những lĩnh vực này sẽ là lại có nhiều loại như physical, digital hay human in nature. 
Cơ chế đồng thuận trong Blockchain 
Cơ chế đồng thuận trong Blockchain có thể hiểu như cách thức mà các vị tướng 
Byzantine có thể đạt đồng thuận để cùng nhau chiếm thành. Sau đây là các loại cơ chế 
đồng thuận phổ biến: 
Proof of Work (Bằng chứng Công việc): Phổ biến trong Bitcoin, Ethereum, Litecoin, 
Dogecoin và hầu hết các loại tiền mã hoá. Tiêu tốn khá nhiều năng lượng điện. 
Proof of Stake (Bằng chứng Cổ phần): Phổ biến trong Decred, Peercoin và trong 
tương lai là Ethereum và nhiều loại tiền mã hoá khác. Phân cấp hơn, tiêu hao ít năng 
lượng và không dễ gì bị đe doạ. 
Delegated Proof-of-Stake (Uỷ quyền Cổ phần): Phổ biến trong Steemit, EOS, 
BitShares. Chi phí giao dịch rẻ; có khả năng mở rộng; hiệu suất năng lượng cao. Tuy 
nhiên vẫn một phần hơi hướng tập trung vì thuật toán này lựa chọn người đáng tin cậy 
để uỷ quyền. 
Proof of Authority (Bằng chứng Uỷ nhiệm): Đây là mô hình tập trung thường thấy 
trong POA.Network, Ethereum Kovan testnet. Hiệu suất cao, có khả năng mở rộng 
tốt. 
Proof-of-Weight (Bằng chứng Khối lượng / Càng lớn càng tốt): Phổ biến trong 
Algorand, Filecoin. Có thể tuỳ chỉnh và khả năng mở rộng tốt. Tuy nhiên quá trình 
thúc đẩy việc phát triển sẽ là một thử thách lớn. 
Byzantine Fault Tolerance (Đồng thuận chống gian lận / Tướng Byzantine bao vây 
Blockchain): Phổ biến trong Hyperledger, Stellar, Dispatch, và Ripple. Năng suất cao; 
chi phí thấp; có khả năng mở rộng. Tuy nhiên vẫn chưa thể tin tưởng hoàn toàn. Thuật 
toán này có 2 phiên bản là: 
⚫ Practical Byzantine Fault Tolerance (Đồng thuận chống gian lận / Tướng 
Byzantine bao vây Blockchain trong thực tế) 
⚫ Federated Byzantine Agreement (Liên minh Byzantine cùng đồng thuận) 
Directed Acyclic Graphs (Thuật toán tô pô): Thường thấy trong Iota (công nghệ 
Tangle), Hashgraph, Raiblocks/Nano (công nghệ Block-lattice), là một đối thủ của 
Blockchain. 
Đặc điểm chính của Blockchain 
Không thể làm giả, không thể phá hủy các chuỗi Blockchain: theo như lý thuyết thì 
chỉ có máy tính lượng tử mới có thể giải mã Blockchain và công nghệ Blockchain 
biến mất khi không còn Internet trên toàn cầu. 
  Kho tri thức cho người việt 
Bất biến: dữ liệu trong Blockchain không thể sửa (có thể sửa nhưng sẽ để lại dấu vết) 
và sẽ lưu trữ mãi mãi. 
Bảo mật: Các thông tin, dữ liệu trong Blockchain được phân tán và an toàn tuyệt đối. 
Minh bạch: Ai cũng có thể theo dõi dữ liệu Blockchain đi từ địa chỉ này tới địa chỉ 
khác và có thể thống kê toàn bộ lịch sử trên địa chỉ đó. 
Hợp đồng Thông minh: là hợp đồng kỹ thuật số được nhúng vào đoạn code if-this-
then-that (IFTTT), cho phép chúng tự thực thi mà không cần bên thứ ba. 
Quyền lực của Blockchain 
Blockchain, cho dù là công khai hay riêng tư, là sổ cái thời gian thực của các hồ sơ 
được lưu trữ dưới hình thức phân tán, ngang hàng, độc lập với bất kỳ cơ quan trung 
ương nào. 
Vì mọi hồ sơ (hay mọi bản ghi) đều được mã hóa và gán dấu thời gian (time-stamp), 
cùng với đó là người dùng chỉ có thể truy cập và sửa khối mà họ “sở hữu” thông qua 
khóa riêng tư, nên nó rất an toàn. 
Mỗi khối được liên kết với một khối trước và sau đó, và bất cứ khi nào thay đổi được 
thực hiện, toàn bộ chuỗi sẽ được cập nhật lại. Blockchain giúp bảo mật và hợp lý hóa 
các giao dịch một cách hiệu quả mà không yêu cầu các bên trung gian quản lý quá 
trình. 
Công nghệ Blockchain mang tính cách mạng trên phương diện lưu trữ hồ sơ, có thể 
theo dõi và ghi lại mọi thay đổi trong hồ sơ hay trong giao dịch. 
Ứng dụng của Blockchain vào thực tiễn 
Công nghệ Blockchain có thể thay đổi nhiều hệ thống mà bạn gặp phải trong cuộc 
sống hàng ngày. Dưới đây là một số ví dụ thực tế: 
Hợp đồng quản lý và hợp đồng thông minh 
Mọi ngành công nghiệp đều phụ thuộc nhiều vào hợp đồng. Chẳng hạn như các tổ 
chức tài chính, ngành bảo hiểm, lĩnh vực bất động sản, xây dựng, giải trí và pháp luật, 
sẽ đều có thể tận dụng công nghệ Blockchain cho việc cập nhật, quản lý, theo dõi và 
bảo mật các hợp đồng. 
Hợp đồng thông minh – những hợp đồng được nhúng với các câu lệnh if/then và được 
thực hiện mà không có sự tham gia của một bên trung gian nào – cũng sử dụng công 
nghệ Blockchain. 
Xử lý thanh toán và tiền tệ 
Ngay cả khi bạn không sử dụng Bitcoin – đồng tiền kỹ thuật số nổi tiếng sử dụng 
công nghệ Blockchain làm nền tảng, ảnh hưởng của Blockchain cũng không chỉ dừng 
lại ở đó. 
  Kho tri thức cho người việt 
Blockchain có khả năng tạo nên một cuộc cách mạng lớn trong hệ thống các công ty 
xử lý thanh toán. Nó có thể loại bỏ sự cần thiết phải có bên trung gian thứ 3, vốn rất 
phổ biến trong quy trình thanh toán hiện nay. 
Quản lý chuỗi cung ứng 
Bất cứ khi nào một tài sản nào đó thay đổi chủ sở hữu hoặc trạng thái tài sản, 
Blockchain sẽ là một sự lựa chọn lý tưởng để quản lý quá trình đó. Đó là lý do tại sao 
một số chuyên gia tin rằng Blockchain có thể trở thành “hệ thống vận hành chuỗi 
cung ứng”. 
Nó đã được Walmart và Trung tâm an toàn thực phẩm ở Bắc Kinh sử dụng để theo 
dõi chi tiết nguồn gốc trang trại, số lô, dữ liệu chế biến và nhà máy, ngày hết hạn, 
nhiệt độ lưu trữ và chi tiết vận chuyển đối với thịt lợn. 
Blockchain cho phép cập nhật trạng thái ngay lập tức và tăng tính bảo mật và tính 
minh bạch của chuỗi cung ứng. Nó cung cấp cho bất kỳ ngành nào cần theo dõi chuỗi 
cung ứng — cuối cùng là hầu hết các ngành – một hệ thống theo dõi tức thì, chính xác 
và không thể phủ nhận. 
Bảo vệ tài sản 
Ngay cả khi bạn là nhạc sĩ, bạn muốn đảm bảo rằng bạn sẽ nhận được tiền bản quyền 
khi nhạc của mình được phát, hay chỉ đơn giản là khẳng định quyền sở hữu tài sản, 
công nghệ Blockchain có thể giúp bạn bảo vệ tài sản của mình bằng cách tạo hồ sơ 
không thể chối cãi về quyền sở hữu trong thời gian thực. 
Đó chính xác là dịch vụ mà Everledger – một công ty startup toàn cầu – nhắm đến, 
với việc sử dụng Blockchain và các hợp đồng thông minh. 
Cụ thể, được tạo ra để cải thiện các biện pháp chống hàng giả đối với dược phẩm, đồ 
xa xỉ, kim cương và đồ điện tử, BlockVerify cho phép các công ty đăng ký sản phẩm 
của riêng mình và tạo ra sự minh bạch cho chuỗi cung ứng. 
Nhận dạng, hệ thống hồ sơ cá nhân và mật khẩu 
Chính phủ quản lý một lượng lớn dữ liệu cá nhân từ hồ sơ sinh/tử đến giấy chứng 
nhận kết hôn, hộ chiếu và dữ liệu điều tra dân số. Công nghệ Blockchain cung cấp 
một giải pháp hợp lý để quản lý tất cả một cách an toàn. 
Nhận dạng cá nhân là những gì mà Onename, một công ty startup Blockchain, muốn 
quản lý. Ngoài việc cung cấp dịch vụ để đăng ký và quản lý Blockchain ID, công ty 
còn cung cấp sản phẩm có tên Passcard mà họ dự định sẽ là khóa kỹ thuật số thay thế 
tất cả mật khẩu và ID cần thiết cho cá nhân, kể cả giấy phép lái xe. 
ShoCard là một hệ thống quản lý nhận dạng khác được sử dụng ngày nay, giúp các cá 
nhân và doanh nghiệp nhanh chóng xác nhận danh tính. 
Có nhiều trường hợp sử dụng thực tế khác cho công nghệ Blockchain cho cuộc sống 
hàng ngày và hoạt động kinh doanh của chúng ta. 
  Kho tri thức cho người việt 
Khi các khoản đầu tư vào các giải pháp Blockchain bắt đầu mang lại kết quả, với các 
sản phẩm và dịch vụ được cải tiến có hỗ trợ Blockchain, chúng ta sẽ tiếp tục thấy 
được các ứng dụng thực tế của công nghệ mở rộng theo cấp số nhân. Tôi tin rằng sự 
biến đổi sẽ rất ấn tượng. 
Tương lai của công nghệ Blockchain 
Sự xuất hiện của Blockchain cũng như các cột mốc khi máy tính cá nhân hoặc 
Internet ra đời, hệ thống này sẽ thay đổi cách mà chúng ta hiểu biết và nhìn nhận xã 
hội. 
Tiềm năng lớn nhất chính là tạo nơi áp dụng Hợp đồng Thông minh: các thoả thuận 
trong hợp đồng và giao dịch sẽ được xác nhận mà không tiết lộ thông tin giữa các bên 
với một người trung gian nào đó mà vẫn đảm bảo mọi thứ là minh bạch và chắc chắn 
nhất. 
Thông tin trong Blockchain không thể bị làm giả (có thể nhưng vẫn sẽ để lại dấu vết), 
mọi thay đổi cần phải nhận được sự đồng thuận của tất cả các nút tham gia trong hệ 
thống. Nó là một hệ thống không dễ dàng sụp đổ, vì ngay cả khi một phần mạng lưới 
tê liệt thì các nút khác vẫn sẽ tiếp tục hoạt động để bảo vệ thông tin. 
Công nghệ Blockchain mở ra một xu hướng mới cho các lĩnh vực như tài chính ngân 
hàng, logistics, điện tử viễn thông, kế toán kiểm toán 
Không chỉ thế Blockchain còn là nòng cốt của Internet vạn vật (IoT). Các thiết bị điện 
tử có thể giao tiếp một cách an toàn và minh bạch, những nỗ lực bất chính trong thế 
giới Internet sẽ không thực hiện được, và còn nhiều điều nữa 
Hiện nay có rất nhiều công ty và tập đoàn lớn đang xây dựng mạng lưới Blockchain 
cho riêng mình. Vì thế chúng ta sẽ sớm thấy điều này có thể tạo ra một làn sóng cho 
tương lai.