Một số biểu hiện hành vi giới tính của trẻ Mầm non và những điều cần lưu ý

106 TRNG I HC TH  H NI 
MT S BI*U HION H,NH VI GI1I T&NH 
CA TR_ M/M NON V, NH[NG I2U C/N LU d 
Đặng Út Phượng 
Trường Đại học Thủ đô Hà Nội 
Tóm tắt: Cuộc sống càng phức tạp thì việc giáo dục giới tính cho trẻ để trẻ có thể “tự ý 
thức” về bản thân và đảm bảo an toàn cho chính mình càng cần thiết. Mỗi giai đoạn lứa 
tuổi, trẻ có những biểu hiện giới tính khác nhau mà chúng ta cần nắm bắt để có thể đưa 
ra những cách giáo dục phù hợp. Bài viết này đề cập đến những biểu hiện giới tính của 
trẻ và đưa ra những lưu ý khi chăm sóc, giáo dục giới tính cho trẻ. 
Từ khóa: Giáo dục giới tính, biểu hiện hành vi giới tính, trẻ mầm non, những lưu ý. 
Nhận bài ngày 11.9.2017; gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 15.10.2017 
Liên hệ tác giả: Đặng Út Phượng; Email: duphuong@daihocthudo.edu.vn 
1. ĐẶT VẤN ĐỀ 
Sự tò mò, tìm tòi khám phá thế giới hình thành trong mỗi con người ngay từ khi còn 
rất nhỏ.Trong con mắt trẻ thơ, mọi sự vật hiện tượng, mọi vấn đề của cuộc sống và thế giới 
xung quanh đều mới mẻ, lạ lẫm. Mọi vấn đề của đời sống xã hội cũng đi vào con mắt trẻ 
nhỏ như một cách tự nhiên vốn có của nó, đôi khi trẻ chịu nhiều ảnh hưởng một cách bị 
động và thiếu chọn lọc những thông tin, hình ảnh không có lợi cho sự hình thành thế giới 
quan của trẻ, trong đó có vấn đề về giới tính. Từ cái nhìn ấy sẽ bộc lộ ra những biểu hiện 
về mặt nhận thức, thái độ và hành vi của trẻ về tất cả những gì mà trẻ thấy được, vấn đề 
giới của bản thân với vô vàn câu hỏi, thắc mắc, chẳng hạn như: “Con được sinh ra như thế 
nào? Tại sao bố không đẻ ra con mà lại là mẹ, bố đẻ ra con trai, mẹ đẻ ra con gái...”. Vậy 
chúng ta sẽ phải nói ra sao và làm như thế nào để có thể trả lời trẻ một cách phù hợp nhất? 
K.D.Usinxkitừng nói rằng: “Muốn giáo dục con người về mọi mặt thì giáo dục học 
cần phải biết con người về mọi mặt như thế”, vậy nên, muốn giáo dục giới tính cho trẻ một 
cách đầy đủ và phù hợp, ta cần biết mọi biểu hiện giới tính của trẻ. Những biểu hiện giới 
tính đều có ở tất cả các độ tuổi và mỗi độ tuổi lại có những biểu hiện, đặc thù khác nhau, 
cần nhận thức, nắm bắt và có sự can thiệp, điều chỉnh kịp thời. 
TP CH KHOA HC − S
 19/2017 107 
2. NỘI DUNG 
2.1. Các đặc điểm phát triển giới tính của trẻ mầm non 
J.P. Maxlova trong cuốn “Giới tính tuổi hoa” nhận xét: “Vào thời kỳ mà não còn đang 
phát triển, trẻ em rất dễ bị thương tổn thần kinh và tinh thần. Đây chính là thời kỳ trẻ em 
cần được tắm trong tình yêu thương, trìu mến và mọi sự thuận lợi. Nếu nó không được tiếp 
nhận toàn bộ sự phong phú của tình cảm thì sau này nó sẽ không chia tình cảm với bất kỳ 
ai. Trẻ em chưa biết nói mình cần gì, nhưng lại biết cảm thụ mọi chuyện rất chính xác. Nó 
cảm thụ mọi chuyện qua hành vi của cha mẹ, qua toàn bộ bầu không khí trong gia đình”. 
Có thể nói, tất cả cácbiểu hiện của trẻ nhỏ chịu sự tác động của người lớn và môi trường xã 
hội. Các đặc điểm giới tính của trẻ mẫu giáo khá phức tạp nhưng chủ yếu thể hiện qua các 
đặc điểm tạo nên sự khác biệt về sinh lý và sự khác biệt về tâm lý- xã hội. Hai đặc điểm này 
gắn bó và tác động qua lại với nhau tạo ra một mối quan hệ đặc biệt giữa hai giới. Nó ảnh 
hưởng đến sự phát triển nhân cách của trẻ sau này. Vì vậy, cần nắm rõ đặc điểm giới tính 
của mỗi trẻ để có cái nhìn, đánh giá và giáo dục trẻ tốt nhất. 

 Đặc điểm phát triển sinh lý giới tính 
Ngay từ tuần thứ sáu sau khi thụ thai thì người ta đã xác định được bộ máy sinh dục 
của thai nhi căn cứ vào sự tiết hoóc môn trong bào thai. Điều này có nghĩa là về sinh lí thì 
giới tính đã được hình thành từ tuần thứ 6 của bào thai. Trong thời kỳ phôi thai kéo theo 
một số cấu trúc mới không thuộc cơ quan sinh sản, chính các cấu trúc này có tính chất 
quyết định tới việc định hướng giới tính của mỗi các thể. Não bộ phát triển là một điều dĩ 
nhiên, tuy vậy còn có sự phát triển của da, của cơ quan cảm giác. Được hình thành trước cả 
mặt và tai đó là da, da có một sự phát triển mang tính đặc thù. Da thực sự là bộ phận phát 
triển sớm nhất và cũng chứa những chức năng cơ bản nhất. Xét trên khía cạnh khoái 
cảm,nó chiếm một tầm quan trọng đáng kể. Điều này hoàn toàn trùng khớp với nhận định 
của Freud khi ông cho rằng mỗi đứa trẻ đều có cái gọi là “bản năng tính dục” và nó không 
chỉ giới hạn bởi cơ quan sinh sản, đó là một số cấu trúc mới không thuộc cơ quan sinh sản 
trong đó có da. Theo ông, khi có một kích thích nhỏ vào da, đặc biệt là vào môi trên hoặc 
cánh mũi sẽ tạo ra những biến đổi về cơ thể và cổ. 
Có thể thấy sự hiện hữu của các cơ chế sinh lí của tính dục từ khá lâu trước khi xuất 
hiện hành vi tính dục thật sự. Tuy nhiên, dù có các biểu hiện thế nào thì hành vi tính dục ở 
lứa tuổi này còn chưa có nội dung, chưa phải là một giá trị độc lập, chưa phải là một cái gì 
đó hoàn chỉnh mà chỉ là những thành phần riêng lẻ, tồn tại một cách tự nhiên, và các trò 
chơi có màu sắc tình dục ở trẻ là hoàn toàn vô hại 
108 TRNG I HC TH  H NI 

 Đặc điểm phát triển tâm lý giới tính 
J.P.Maxlova phân cấp sự phát triển tính dục và hành vi tính dục của trẻ em như sau: 
Từ 1 đến 2 tuổi: Trẻ em biết quan sát những bộ phận trên cơ thể và ý thức được cấu 
trúc hình thể của mình. Các cậu bé thích sờ dương vật của mình, túm lấy nó nghịch như 
một thứ đồ chơi lý thú. Hành vi này không có gì liên quan tới sự thủ dâm. Đó chỉ là biểu 
hiện của sự tự nhận thức. 
Theo Maxlova, thì dù ở 1, 2 tuổi nhưng các cậu bé vào mỗi buổi sáng khi thức dậy sẽ 
chú ý đến cái chim bị cương lên của mình và theo nhìn nhận của ông thì đây là một phản 
ứng hoàn toàn tự nhiên, nó là một hiện tượng sinh lý bình thường chứ không phải do “hưng 
phấn” hay kích thích tình dục, hiện tượng cương dương buổi sáng kéo dài suốt cuộc đời. 
Từ 2 đến 3 tuổi: Trẻ em đã ý thức được giới tính của mình, biết tự xếp mình vào loại 
nào. Chúng phân biệt theo những dấu hiệu thuần túy hình thức như cách ăn mặc, kiểu 
tóc Lúc này, chúng đã để ý tới các cơ quan bài tiết nước tiểu của mình nhưng vẫn chưa 
nghĩ rằng đó là một bộ phận sinh dục. Bé gái có thể xuất hiện một vài hành động bắt chước 
bé trai khi muốn đi vệ sinh đứng, hay ngược lại, hoặc thấy người lớn dùng lọ, chai để cho 
bé nam đi tè, bé gái cũng lấy lọ, chai để sát vào bộ phận sinh dục để tè... Đôi khi có bé lấy 
các vật dụng như thắt lưng da, cho vào trong quần sau đó giả dạng đi tè, cầm thắt lưng da 
xì xì... 
 Từ 3 đến 4 tuổi: Trẻ đã ý thức được các bộ phận sinh dục của cơ thể mình và xác định 
được sự khác biệt của hai giới tính. Nó đã băn khoăn trước những câu hỏi thuộc lĩnh vực 
tình dục như “Vì sao lại có mình?”, “Trẻ con được ra đời từ đâu, bằng cách nào?”. Tại sao 
con trai lại có dương vật, mà con gái thì không? Giai đoạn này có thể xuất hiện một vài 
biểu hiện của sự tò mò như nhìn bạn khác giới đi vệ sinh, có khi có thể lại gần và vén váy 
của bạn gái lên xem... Các bậc cha mẹ và giáo viên dạy trẻ không nên coi các hiện tượng 
này là bất thường và quy chụp cho trẻ là “có vấn đề”, nên nghĩ đây là sự tò mò của lứa tuổi 
và chúng ta là người lớn cần định hướng các hành động đúng đắn cho đứa trẻ là được. 
Từ 4 đến 5 tuổi: Trong khi chơi, nhiều em thích chơi trò bác sĩ, trò cô dâu chú rể. 
Chúng đem vào trò chơi này những kinh nghiệm trực quan của mình. Nếu chú ý theo dõi, 
chúng ta sẽ biết được môi trường trẻ sinh sống, biết chúng được nuôi nấng như thế nào 
trong gia đình. Do đã quan tâm chút ít tới hình thức của mình, chúng thích gần gũi, tiếp 
xúc với những đứa trẻ cùng giới tính. Điều này bộc lộ rõ hơn ở các em trai. Nếu là con đầu, 
trẻ ở tuổi này thường thích có em, mặc dù khi có em rồi thì lại hay ghen tị. 
Từ 5 đến 6 tuổi: Trẻ thực sự thắc mắc về việc mình được sinh ra như thế nào, đồng 
thời băn khoăn một cách lý thú tới mối quan hệ giữa bà mẹ với đứa con lọt lòng. Trong lúc 
chơi, các em thường ưu tiên cho các bạn cùng giới tính với mình. 
TP CH KHOA HC − S
 19/2017 109 
Có thể nói rằng, cả các em trai và gái đều quan tâm tới cách mình được sinh ra. Sự 
quan tâm của trẻ tới những vấn đề trên là một điều hoàn toàn tự nhiên. Việc trẻ không hỏi 
cha mẹ không có nghĩa là chúng thờ ơ về chuyện đó mà chỉ có nghĩa là quan hệ giữa cha 
mẹ với trẻ không thực sự gần gũi. Và thường là khi trẻ hỏi về vấn đề này thì, bố mẹ Việt 
thường hay từ chối trả lời, trả lời vu vơ, bịa ra một câu chuyện, sẽ mắng mỏ, không đủ kiên 
nhẫn để trả lời các câu hỏi mà trẻ đưa ra... 
Đó là những vấn đề cụ thể của giới tính mà độ tuổi này thường quan tâm tới, là nhu 
cầu hiểu biết những cái mới của đời sống con người và hiểu biết về chính bản thân. Vì vậy, 
lời khuyên dành cho các bậc cha mẹ là hãy chủ động, thường xuyên trò chuyện với con 
mình, từng bước gợi mở, định hướng cho con trẻ những ý nghĩ đúng đắn về giới tính. 
Tóm lại, có thể hình dung đặc điểm phát triển tâm lý giới tính của con trẻ như sau: Từ 
1 tuổi rưỡi đến 2 tuổi, trẻ biết giới tính của mình mặc dù chưa thể giải thích cái gì khác biệt 
giữa con trai và con gái. Đến 3 - 4 tuổi trẻ đã ý thức được sự khác biệt này, biết được các 
bộ phận cơ thể đặc trưng của giới và các dấu hiệu bên ngoài như quần áo, độ dài của tóc 
Ở độ tuổi này trẻ, vẫn nghĩ giới là có thể thay đổi, lúc đầu là con trai rồi sau là con gái và 
ngược lại. Đến 5 - 6 tuổi trẻ đã biết chắc chắn giới của mình là gì và không bao giờ khác 
cả. Cũng từ việc biết chắc chắn giới của mình là gì, trẻ đã biết đồng nhất mình với bố hoặc 
mẹ. Chúng biết tự xếp mình vào giới này hay giới kia và bắt đầu có sự thống nhất trong 
việc tự ý thức và hành vi của mình sao cho phù hợp với vai trò giới tính 
2.2. Biểu hiện hành vi giới tính ở trẻ mầm non 
Có thể nói, trẻ có nhu cầu nhận thức thế giới xung quanh ngay từ khi mới sinh ra, và 
nhu cầu ấy cao hay thấp ở mỗi đứa trẻ thường được thể hiện qua các hoạt động và các câu 
hỏi: Mẹ ơi đây là cái gì? Tại sao nó lại như thế ạ? Như thế là như thế nào? Mỗi giai đoạn 
lứa tuổi, câu hỏi đó lại mở rộng hơn, ban đầu chỉ là những điều đơn giản trẻ nhìn thấy, 
nhận thấy bên ngoài. Lớn hơn, trẻ bắt đầu quan tâm đến đặc điểm tính chất bên trong, các 
mỗi quan hệ phức tạp và với vấn đề về giới tính cũng như vậy. Các biểu hiện về giới tính 
cũng được bộc lộ rõ ngay trong mọi hoạt động hàng ngày. Theo kết quả nghiên cứu của B. 
Spock và V. Ekagan thì ngay ở tuổi mẫu giáo đã có sự phân hóa về giới tính. Các tuyến nội 
hoocmon đang hình thành và dần dần biến đổi. Lúc này trẻ có những biểu hiện như thích 
khám phá bộ phận sinh dục của mình và có trẻ lại rất tò mò bộ phận sinh dục của bạn khác 
giới. Sự tò mò của trẻ không chỉ dừng ở việc muốn khám phá về các bộ phận của bản thân 
mà trẻ đã bắt đầu có suy nghĩ tại sao mình là con trai hay như thế nào là con gái? càng về 
cuối tuổi mẫu giáo (4-6 tuổi) thì sự tự ý thức của trẻ càng được bộc lộ khá rõ ràng. Trẻ 
không những nhận ra mình là trai hay gái mà còn biết rõ rằng nếu mình là trai hay gái thì 
hành vi nào là phù hợp với giới tính của mình. Dáng điệu, cử chỉ, hành vi của người lớn tác 
110 TRNG I HC TH  H NI 
động đến trẻ rất mạnh. Những em trai thường bắt chước thái độ, hành vi, động tác của đàn 
ông, còn em gái thường bắt chước dáng điệu của đàn bà. Sự ý thức này sẽ giúp trẻ dần dần 
biết điều chỉnh hành vi của mình theo tấm gương của người lớn. Đây có thể coi là những 
biểu hiện đầu tiên mang tính xã hội của con trẻ. 
Ở lứa tuổi 5 - 6 tuổi không chỉ có biểu hiện giới tính về mặt sinh lý mà trong đời sống 
tình cảm, tâm lý của trẻ cũng có những biến đổi rõ nét và có biểu hiện về giới tính. Chúng 
vẫn có sự tò mò về các bộ phận sinh dục của mình và của người khác giới. Chúng bắt đầu 
hiểu rằng nó luôn là con trai cả về sau cũng vậy và bạn nào là con gái thì sẽ không có 
chim. Trẻ thường bộc lộ tình cảm của mình với người khác giới nhiều hơn so với người 
cùng giới. Biểu hiện là hay để ý đến các việc làm của bạn gái và có những hành động biểu 
hiện tình cảm của mình với bạn khác giới như chạy tới ôm hôn... Sẽ không có gì là đáng 
ngạc nhiên khi một cô bé hay một cậu bé 4 – 6 tuổi nói con yêu hay con thích bạn nào đó ở 
trong lớp và trong ngày đặc biệt muốn bố mẹ mua một món quà nào đó đến tặng bạn. Điều 
này chứng tỏ trẻ ở lứa tuổi này đã có ý thức xác định, phân biệt giới tính của mình và của 
người khác, bắt đầu quan tâm đến giới và bạn khác giới. Tuy nhiên, những “tình cảm” đó 
đều hoàn toàn ngây thơ, trong sáng. Đặc biệt là chúng đã bắt đầu biết xấu hổ khi cởi truồng 
trước mặt người lạ. Việc đi đứng, vận động, học hỏi, bắt chước... cũng thay đổi, thể hiện rõ 
những dấu hiệu khác biệt về giới tính. Bé trai thường hay nghịch ngợm, thích những trò 
chơi vận động, đòi hỏi sự thông minh, sáng tạo; còn bé gái dịu dàng, nhẹ nhàng hơn và 
thích chơi những trò chơi hướng về gia đình như chơi búp bê, chăm sóc bệnh nhân... Khi 
có thêm em bé, các trẻ thường hay hỏi, thắc mắc với bố mẹ về cách thức em bé được sinh 
ra, tại sao em lại ở trong bụng mẹ, sao em là gái mà không phải là trai v.v... 
Theo bác sĩ Benjamin Spock (bác sĩ nhi, tiểu thuyết gia người Mỹ, tác giả cuốn sách 
bán chạy nhất, “Baby and Child Care”): “Bạn đừng nghĩ rằng những câu hỏi về giới tính là 
sự quan tâm không lành mạnh”. Đối với trẻ, các câu hỏi ấy cũng giống như mọi câu hỏi 
khác, chỉ xuất phát từ sự tò mò, chưa hiểu, muốn biết chứ không chứa đựng ẩn ý gì. Nếu 
người lớn bắt trẻ phải im lặng không được hỏi hoặc mắng trẻ, hoặc đỏ mặt lên không chịu 
trả lời là đi ngược lại sự quan tâm của trẻ. Thái độ ấy của người lớn sẽ gây cho trẻ ấn tượng 
xấu rằng bố mẹ cũng không biết hoặc không coi trọng, không muốn trả lời chúng. Thực 
chất, khi trẻ đưa ra các câu hỏi tương tự như trên thì có nghĩa là trẻ muốn tìm hiểu cội 
nguồn của thế giới con người. Đó là điều hết sức tự nhiên. N.K.Krupxkaia khuyên các bậc 
cha mẹ rằng: “cần phải học nhìn đứa con như là một con người”. 
Theo K.Seidel và H.Sezewezyk: “Quá trình đồng nhất của giới trẻ về sự định hướng 
và những đòi hỏi tương ứng với vai trò giới được hoàn tất vào lúc trẻ 5 - 6 tuổi. Nếu trước 
đó mà giáo dục đứa trẻ như một đại biểu của giới đối lập thì về sau kết quả của sự giáo dục 
TP CH KHOA HC − S
 19/2017 111 
ấy sẽ gây khó khăn vô cùng cho việc đảo ngược lại, hay thậm chí không thể nào đảo ngược 
được nữa”. Điều này hoàn toàn đúng, vì khi đứa trẻ đã được định hình những tính cách cá 
nhân thì khó mà thay đổi được. Thực tế cho thấy, nhiều đứa trẻ có biểu hiện của sự lệch lạc 
giới tính do sự dạy dỗ không đúng cách của người lớn hoặc dạy trẻ theo mong muốn của 
người lớn. Vì thế vai trò của người lớn là rất quan trọng. Thường trong gia đình, con trai 
hay làm nũng mẹ và tìm sự vuốt ve, nâng niu của mẹ, nhưng lúc muốn khẳng định mình, 
muốn tỏ rõ sự chững chạc của mình thì chúng lại lấy tấm gương của người cha làm chuẩn. 
Con gái thì ngược lại. Tất cả những biểu hiện ban đầu về giới tính cả về sinh lý và tâm lý 
này sẽ là tiền đề, là cơ sở để chúng ta định hướng cách giáo dục giới tính cho trẻ một cách 
phù hợp nhất. 
Dưới đây là một số biểu hiện hành vi giới tính của trẻ và các mức độ mà chúng tôi tạm 
phân chia căn cứ vào tâm sinh lý tự nhiên của lứa tuổi: 
Tự nhiên, bình thường Gây lo lắng 
Cần tìm kiếm sự giúp đỡ 
chuyên môn 
Sờ/chà xát vào bộ phận sinh 
dục ngoài của chính chúng 
khi thay tã lót, khi đi ngủ, khi 
bị kích thích, căng thẳng hay 
sợ hãi 
 Tiếp tục sờ/chà xát bộ phận 
sinh dục vào các vật khác 
nhau khi có mặt của người 
khác, sau khi được bảo, nhiều 
lần cấm làm điều này 
Sờ/chà xát bao gồm tất cả các 
hoạt động bình thường. Làm đau 
bộ phận sinh dục ngoài bằng cách 
sờ/chà xát 
Tìm hiểu sự khác nhau giữa 
nam và nữ, giữa con trai và 
con gái 
Tiếp tục hỏi về những khác 
nhau của bộ phận sinh dục 
ngoài sau khi hỏi các câu hỏi 
đã trả lời 
Đóng vai nam hoặc nữ một cách 
giận dữ, buồn, gây gổ. Ghét 
chính bản thân/phái khác 
Sờ vào các phần riêng tư của 
người lớn hoặc trẻ em 
Sờ vào những phần riêng tư 
của người lớn không phải 
người trong gia đình, những 
đứa trẻ lạ hoặc những người 
quen khi được bảo “không”. 
Yêu cầu để được sờ 
Lén sờ vào người lớn. Cho phép 
người khác sờ, đòi hỏi người 
khác sờ vào bé 
Tò mò muốn xem mình, 
người khác khỏa thân 
Nhìn thích thú người khỏa 
thân ngay cả sau khi đã nhìn 
thấy nhiều lần 
Yêu cầu người khác cởi quần áo, 
cố gắng ép buộc cởi quần áo 
người khác 
Hỏi về bộ phận sinh dục 
ngoài, ngực, quan hệ tình dục, 
trẻ em 
Tiếp tục hỏi sau khi bố mẹ đã 
trả lời tất cả các câu hỏi ở 
mức độ phù hợp lứa tuổi. 
Hỏi những người không quen sau 
khi bố mẹ đã trả lời tất cả các câu 
hỏi. Kiến thức về giới tính quá 
nhiều so với tuổi tác 
Thích trần truồng, có thể cho 
người khác thấy bộ phận sinh 
dục ngoài của bé. 
Để khỏa thân ở đám đông sau 
khi bố mẹ luôn luôn nhắc 
‘không’ 
Không chịu mặc quần áo. Tự cho 
thấy giữa đám đông sau nhiều lần 
la mắng 
112 TRNG I HC TH  H NI 
Tự nhiên, bình thường Gây lo lắng 
Cần tìm kiếm sự giúp đỡ 
chuyên môn 
Thích xem những người đang 
trong phòng tắm 
Thích thường xuyên quan sát 
các sự việc trong phòng tắm 
Từ chối ra khỏi phòng tắm có 
người đang tắm, ép buộc đi vào 
phòng tắm 
Quan tâm tới việc sinh em bé Sự quan tâm không giảm sau 
nhiều ngày/tuần 
Để lộ sự sợ hãi hoặc giận dữ về 
các bé khác, về sinh đẻ hoặc quan 
hệ tình dục. 
Đóng vai bác sĩ khám cơ thể 
của những đứa trẻ khác 
Thường xuyên đóng vai bác sĩ 
khi liên tục được bảo “không” 
Ép buộc trẻ đóng vai bác sĩ để 
thay quần áo 
Đặt vật lạ vào bộ phận sinh 
dục ngoài của bé hoặc trực 
tràng một lần vì tò mò hoặc 
tìm hiểu 
Đặt một vật lạ vào bộ phận 
sinh dục ngoài hoặc trực tràng 
của bé khác sau khi được bảo 
“không” 
Bất chấp sự ép buộc, đau đớn khi 
đặt vật lạ vào bộ phận sinh dục 
ngoài hoặc trực tràng của chính 
bé hoặc của bé khác 
Chơi ở nhà, đóng vai mẹ và 
bố 
Bắt chước trò chơi vợ chồng 
với đứa trẻ khác có mặc quần 
áo 
Bị kích thích hoặc quan hệ tình 
dục thật, làm tình bằng miệng. 
2.3. Những điều cần lưu ý khi giáo dục giới tính cho trẻ 
Môi trường sống hàng ngày đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành và 
phát triển giới tính của trẻ. Sống trong không gian gia đình chật chội, người lớn lại thiếu ý 
thức, chẳng hạn không khép cửa phòng tắm, sinh hoạt vợ chồng không ý tứ, nói năng giao 
tiếp suồng sã để trẻ nghe thấy, nhìn thấy sẽ tác động, ảnh hưởng lớn tới nhận thức và 
tâm sinh lý tự nhiên của trẻ. Trẻ em rất hay tò mò nên những hành động tình cảm vô tình 
của bố mẹ trước mặt con cái cộng thêm những thông tin trên các phương tiện truyền thông, 
internet, tivi, phim ảnh sẽ dễ dàng khiến trẻ nảy sinh ý nghĩ hành động không đúng chuẩn 
mực, không phù hợp lứa tuổi của chúng. Khi những đứa trẻ rủ nhau làm chuyện vợ chồng, 
đôi khi chỉ đơn giản là chúng nhìn thấy điều đó ở đâu và muốn bắt chước, thử làm người 
lớn, tò mò khám phá chứ không thực sự là sự ham muốn quan hệ tình dục. Bố mẹ, người 
lớn cũng nên hiểu rằng những trò đùa, ngôn ngữ, bình luận thô tục, cử chỉ mang tính khêu 
ngợi trước mặt trẻ hay việc chúng ta ép buộc trẻ “thơm” những người mà chúng không 
thích là điều không tốt. Gần đây nhất, vào tháng 8/2016, cư dân mạng facebook đang lan 
truyền chóng mặt bài viết với tiêu đề “Lời cảnh báo dành cho các bậc phụ huynh về việc 
giáo dục giới tính” kèm theo đó là hình ảnh được cắt từ camera của lớp học mẫu giáo cho 
thấy một bé trai đang cố làm chuyện người lớn với bé gái trong giờ nghỉ trưa khiến nhiều 
bậc phụ huynh hoang mang, lo sợ và suy ngẫm. Bởi thế, theo chúng tôi, để giáo dục giới 
tính cho trẻ, để trẻ phát triển tự nhiên, lành mạnh về tâm sinh lý, nhất thiết cần lưu ý những 
điều sau đây: 
TP CH KHOA HC − S
 19/2017 113 

 Về phía gia đình, các bậc cha mẹ, người lớn 
Giữa các thành viên trong gia đình cần có sự thống nhất trong cách chăm sóc và nuôi 
dạy trẻ, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển nhận thức của trẻ về giới tính. 
Việc sử dụng và tiết kiệm quần áo của bé này để mặc cho bé khác dù là khác giới tính cũng 
là điều nên lưu ý, bởi việc định hướng giới tính còn thể hiện ngay ở sự lựa chọn trang phục 
phù hợp từ khi còn nhỏ. Cần có ý thức hướng trẻ đến những hoạt động phù hợp giới tính, 
chẳng hạn nếu trẻ thích mặc, thích chơi đồ chơi của phái khác thì cha mẹ cần chú ý lựa 
chọn trang phục, đồ chơi đúng giới tính của trẻ, cùng chơi với con và kiên trì giải thích, 
phân tích cho con hiểu. Nhìn chung, các bậc phụ huynh cần quan tâm nhiều hơn nữa tới 
việc giáo dục nhận thức về giới tính cho trẻ ngay từ nhỏ, giúp trẻ xây dựng biểu tượng 
đúng về giới tính của mình từ trang phục, hành vi, cử chỉ, lời nói, cũng như phẩm chất, tính 
cách Cha mẹ cần chỉnh sửa kịp thời khi trẻ có những nhận thức lệch lạc, chưa đúng hoặc 
những biểu hiện chưa phù hợp với giới tính của mình. 
Khi trẻ có những băn khoăn, thắc mắc về thế giới xung quanh nói chung và về vấn đề 
giới tính nói riêng thì cha mẹ cần có những giải đáp tế nhị và thỏa đáng nhằm giúp trẻ thoả 
mãn nhu cầu nhận thức, không nên từ chối hay lảng tránh trả lời những câu hỏi của trẻ. Để 
xác định được nhận thức của trẻ đến đâu thì cần lắng nghe, xác định rõ vấn đề trẻ hỏi, có 
thể hỏi lại trẻ tại sao lại có câu hỏi ấy, ý nghĩ ấy từ đó, đưa ra câu trả lời hợp lý. 
Cần linh hoạt, đa dạng hóa các hình thức, cơ hội khi dạy trẻ về đề tài giới tính. Khi 
tắm cho trẻ bạn có thể chỉ cho trẻ về các bộ phận trên cơ thể và yêu cầu con nhớ. Nếu bạn 
cho trẻ đi sở thú và trẻ nhìn thấy động vật đang tham gia vào hoạt động giới tính thì hãy 
giải thích về những điều đang xảy ra một cách nhẹ nhàng như đó là cách các con vật tạo ra 
những con vật con hay đó là cách để động vật sinh sản Dùng những từ ngữ đơn giản, dễ 
hiểu, dễ nhớ gọi tên các bộ phận trên cơ thể để giúp trẻ nắm bắt được sơ bộ bản thân mình 
và những khác biệt về giới tính giữa con trai và con gái. Đặc biệt, hãy lắng nghe nghiêm 
túc khi trẻ hỏi về hoạt động tình dục hay những gì trẻ nhìn thấy liên quan đến vấn đề này 
và cố gắng lựa chọn từ ngữ để trả lời một cách tế nhị và hợp lý nhất. Hãy tạo cho trẻ sự tin 
cậy để nếu có điều gì chưa biết, lo lắng hay sợ hãi, con có thể nói và chia sẻ với ai 

 Về phía giáo viên 
Thời gian trẻ mầm non ở trường là rất nhiều, việc trẻ có các biểu hiện giới tính cũng 
như sự tò mò giới tính thông qua những câu hỏi, hay những hành động lạ thì giáo viên là 
người rõ nhất. Chính vì vậy, giáo viên phải theo dõi, quan sát, giúp trẻ nhận thức về giới 
tính thông qua việc tổ chức các hoạt động, trò chơi phù hợp, tăng cường giải thích, hướng 
dẫn cho trẻ nếu trẻ gặp trở ngại, thắc mắc về vấn đề giới tính. Tất nhiên, vấn đề giới tính và 
tâm sinh lý của trẻ em nói chung, trẻ mầm non nói riêng khá phức tạp, không thể can thiệp 
114 TRNG I HC TH  H NI 
tức khắc hay thô bạo, bởi vậy, các giáo viên mầm non, ngoài tư cách là “mẹ hiền” chăm 
con ăn uống, dạy con hát múa, giữ gìn vệ sinh trên lớp, còn phải là những người trực 
tiếp trao đổi, phối hợp tích cực với các bậc cha mẹ để giúp trẻ có nhận thức đúng, có các 
biện pháp giáo dục phù hợp về giới tính. 

 Về phía trường mầm non 
Các trường mầm non cần có nhận thức đúng đắn về công tác giáo dục giới tính cho trẻ, 
coi đây là một nhiệm vụ quan trọng của hoạt động chăm sóc, dạy dỗ con người ngay từ 
thuở ấu thơ. Cần nhớ rằng, toàn bộ nhận thức, hành vi của lứa tuổi đặc biệt này khi hình 
thành sẽ để lại những ấn tượng đặc biệt sâu đậm và song hành cùng trẻ đến khi trưởng 
thành. Bởi thế, các trường mầm non cần nhanh chóng triển khai đầy đủ các nội dung giáo 
dục giới tính với mục tiêu cung cấp cho trẻ kiến thức, giúp trẻ hình thành thái độ, kỹ năng 
và hành vi ứng xử đúng đắn trong mối quan hệ với các bạn cùng giới và khác giới. 
Nhà trường cần cập nhật những tài liệu hướng dẫn về việc giáo dục giới tính cho trẻ 
mầm non, chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, tạo điều kiện để giáo viên 
có thể tích hợp các nội dung giáo dục giới tính trong các hoạt động. Đồng thời, các trường 
cũng cần chủ động, phối hợp với các cấp, ngành, các cơ quan giáo dục chủ quản để tổ chức 
thường xuyên các buổi tập huấn cho giáo viên về giáo dục giới tính cho trẻ mầm non. 
3. KẾT LUẬN 
Nhận diện các biểu hiện giới tính của trẻ trong từng giai đoạn là cần thiết, nhằm hỗ trợ 
và xây dựng kế hoạch, chương trình giáo dục giới tính cho trẻ một cách phù hợp. Xã hội 
ngày càng phát triển, vấn đề giáo dục giới tính càng được quan tâm. Từ việc chỉ ra một số 
biểu hiện giới tính của trẻ lứa tuổi mầm non, chúng tôi hi vọng sẽ giúp các bậc phụ huynh, 
các giáo viên mầm non và sinh viên chuyên ngành Giáo dục Mầm non của nhà trường có 
nhận thức đầy đủ hơn về tầm quan trọng của vấn đề này; từ đó, có sự hướng dẫn, giáo dục, 
can thiệp, điều chỉnh kịp thời giúp trẻ phát triển giới tính lành mạnh. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Nguyễn Văn Lê, Nguyễn Thị Đoan (1999), Giáo dục giới tính, - Nxb Đại học Quốc gia Hà 
Nội. 
2. Nguyễn Thị Thu Hà (1997), Tìm hiểu một số biểu hiện giới tính trong hành vi chơi của trẻ 
mẫu giáo lớn 5-6 tuổi, - Nxb Đại học Sư phạm Hà Nội. 
3. J.P.Maxlova (1999), Giới tính tuổi hoa, (Phạm Thành Hưng), - Nxb Hà Nội. 
4. Gilbert Tordjman (2002), Giới tính theo cuộc đời, - Nxb Phụ nữ. 
TP CH KHOA HC − S
 19/2017 115 
5. Nguyễn Ánh Tuyết (chủ biên) (1997), Tâm lí học trẻ em lứa tuổi mầm non, - Nxb Đại học Sư 
phạm Hà Nội. 
6. Vi Thị Thảo (1998), Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, - Luận văn Thạc sĩ chuyên 
ngành Giáo dục trẻ em trước tuổi học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. 
7. Trần Trọng Thủy (1993), Giáo dục giới tính ở nhà trường phổ thông cấp II, - Nxb Hà Nội. 
8. Trần Trọng Thủy (1990 - VIE/88/P09), Vấn đề giáo dục đời sống gia đình và giới tính cho thế 
hệ trẻ, - Nxb Hà Nội. 
9. Toni Cavanagh Tohnson (2008), Tìm hiểu hành vi giới tính trẻ em, - Nxb Thanh Hóa. 
10. Lê Thanh Vân (2005), Giáo trình sinh lí học trẻ em, - Nxb Đại học Sư phạm Hà Nội. 
CHILDREN’S SEXUAL BEHAVIORS 
AND THINGS NEED TO NOTICE 
Abstract: As life becomes more and more complex, sex education for children is essential 
so that children can "be confident" of themselves and secure themselves. Each one period 
is age, children will have different expressions that we need to grasp to be able to give 
way to educational cooperation. This article deals with the children’s sexual behaviors 
and gives the attention as we care and educate the sex ofthe child. 
Keywords: Sex education, preschool children, Sexual behavior, the attention.