Tình hình dạy và học tiếng Anh không chuyên ngữ của các trường đại học Việt Nam & giải pháp nâng cao năng lực tiếng Anh cho sinh viên không chuyên ngữ trường Đại học Nha Trang

 1 
TÌNH HÌNH DẠY VÀ HỌC TIẾNG ANH KHÔNG CHUYÊN NGỮ 
CỦA CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VIỆT NAM 
& GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC TIẾNG ANH CHO SINH 
VIÊN KHÔNG CHUYÊN NGỮ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG 
TS Trần Thị Minh Khánh 
Bộ môn: Thực hành tiếng 
Giới thiệu: 
Trong những năm vừa qua, việc dạy và học tiếng Anh cho sinh viên không chuyên 
ngữ tại trường Đại học Nha Trang đã gặp phải không ít khó khăn, trở ngại do nhiều 
nguyên nhân khác nhau. Kết quả là đa số sinh viên sau khi tốt nghiệp không đáp 
ứng được tốt yêu cầu của các nhà tuyển dụng. Đây cũng là điều hết sức trăn trở của 
nhà trường nói chung và của thầy cô Khoa Ngoại ngữ nói riêng. Bài viết này trước 
hết tóm lược thực trạng và thách thức của một số trường đại học ở Việt Nam trong 
dạy và học tiếng Anh không chuyên (TAKC), tiếp đến giới thiệu một chương trình 
TAKC của trường đại học quốc tế thuộc đại học quốc gia Hà nội. Qua đó tác giả đề 
xuất một số giải pháp để cải tiến chương trình đào tạo TAKC tại trường Đại học 
Nha Trang theo hướng hiện đại và hội nhập. 
Nội dung: 
I. Dạy và học TA không chuyên ngữ - Bức tranh chung trên cả nước 
Điểm qua tình hình giảng dạy tiếng Anh không chuyên ngữ trong các trường ĐH không 
chuyên ngữ ở VN có thể thấy được bức tranh chung về thực trạng và thách thức như 
sau: 
- Thứ nhất, thời lượng đào tạo tiếng Anh không đủ để đào tạo 100% sinh viên sau khi 
tốt nghiệp có trình độ mà các nhà tuyển dụng yêu cầu. Thực tế cho thấy cả giảng viên và 
sinh viên ở các trường đại học đều không có đủ thời gian để đào tạo và tiếp thu kiến thức 
một cách trọn vẹn. 
Ví dụ: Số liệu khảo sát tại 18 trường ĐH VN cho thấy điểm bình quân sinh viên năm 
nhất dao động ở mức 220-245/990 điểm TOEIC, và với mức điểm này sinh viên cần khoảng 
360 giờ đào tạo (480 tiết) để đạt được 450-500 điểm TOEIC - mức điểm mà rất nhiều doanh 
nghiệp đang coi là mức tối thiểu để họ chấp nhận hồ sơ. Tuy nhiên, theo số liệu khảo sát 
 2 
của Vụ Giáo dục ĐH, thường các trường chỉ có khoảng 225 tiết học tiếng Anh cho sinh 
viên. 
- Thứ hai, trình độ của sinh viên không đồng đều và có sự khác biệt khá lớn về năng 
lực tiếng Anh giữa họ. Thường trong một lớp học sẽ bao gồm các trình độ từ sơ cấp (gồm 
những sinh viên học tiếng Anh lần đầu) đến trung cấp (những sinh viên đã học hệ đào tạo 
tiếng Anh chín năm). Những lớp học đa trình độ như vậy sẽ gây nhiều khó khăn cho giảng 
viên, khiến họ khó có thể quán xuyến hết tất cả sinh viên, từ đó gây trở ngại cho cả việc 
dạy và học. 
Theo số liệu đánh giá 9.948 sinh viên năm nhất của 13 trường ĐH cho thấy điểm bình 
quân là 250 điểm TOEIC, tuy nhiên điểm số dao động từ 50-850 điểm. Như vậy sự chênh 
lệch ở trình độ đầu vào của sinh viên các trường rất lớn. Có những sinh viên gần như không 
biết tiếng Anh và có những bạn trình độ đã rất giỏi (cao cấp), ở trình độ 850 điểm TOEIC 
- mức chuẩn mà nếu Bộ GD-ĐT dùng làm chuẩn giáo viên giảng dạy tiếng Anh cũng đã 
rất tốt và không dễ đạt được. Như vậy nếu bắt những sinh viên này phải ngồi học tiếng Anh 
trong bốn năm ở trường là rất lãng phí và không hợp lý. Trong khi đó cần có giải pháp cho 
những sinh viên có trình độ mới bắt đầu học. 
- Thứ ba, các sinh viên khối không chuyên ngữ học tiếng Anh nhưng khả năng sử 
dụng tiếng Anh trong các tình huống thực tế rất hạn chế và có thể nói rằng phần lớn không 
sử dụng được. Như vậy tình hình chung là khả năng sử dụng được tiếng Anh trong môi 
trường làm việc của sinh viên sau khi tốt nghiệp ĐH là rất hạn chế và không đáp ứng được 
yêu cầu của đại đa số các đơn vị sử dụng lao động. 
Theo kết quả khảo sát được Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD-ĐT) thống kê từ báo cáo về tình 
hình giảng dạy tiếng Anh của 59 trường ĐH không chuyên ngữ trong cả nước. 51,7% SV 
tốt nghiệp không đáp ứng được yêu cầu về kỹ năng tiếng Anh trong đó 49,3% SV đáp ứng 
được yêu cầu của người sử dụng, 18,9% SV không đáp ứng được và 31,8% SV cần đào tạo 
thêm. Con số này được công bố tại hội thảo “Đào tạo tiếng Anh trong các trường ĐH không 
chuyên ngữ” do Bộ GD-ĐT phối hợp với Viện Khảo thí giáo dục Hoa Kỳ vừa tổ chức tại 
Hà Nội. 
 3 
Tại hội thảo “Triển khai chương trình tiếng Anh tăng cường theo lộ trình của đề án 
ngoại ngữ quốc gia 2020 do ĐH Sư phạm TPHCM tổ chức ngày 23-12/2017, theo Th.S 
Bùi Thị Diệu Quyên, Khoa tiếng Anh ĐH Sư phạm Hà Nội, do trình độ tiếng Anh của SV 
chênh lệch, không đồng đều và có nhiều em gặp trở ngại về phát âm, không thể nghe, nói 
được nên hoảng loạn, sợ học ngoại ngữ. Phân tích thực tiễn, các nhà quản lý, chuyên gia 
ngoại ngữ đều cho rằng có quá nhiều rào cản, thách thức trong việc khởi động dạy tiếng 
Anh cho SV không chuyên ngữ. 
Với xuất phát điểm của phần đông SV, nhất là SV các tỉnh, vùng sâu vùng xa có trình 
độ tiếng Anh quá thấp thậm chí không biết gì, thì nhiệm vụ phải cải thiện năng lực sử dụng 
ngoại ngữ, nâng bậc từ bậc 1 hoặc thấp hơn lên bậc 3 trong thời gian 4 năm học ĐH là bài 
toán nan giải. 
Kết quả kiểm tra đầu vào đối với 2.113 SV khóa 40 - năm học 2014 - 2015 của Trường 
ĐH Sư phạm TPHCM cho thấy, chỉ có 80 SV đạt trình độ B1 tương đương bậc 3 khung 
tham chiếu châu Âu 6 bậc (chiếm 3,78%); 342 SV chiếm 16% đạt trình độ B2; 457 SV 
(chiếm 21,6%) đạt bậc 1; còn lại dưới trình độ bậc 1 (chiếm gần 60%). 
Tương tự, thực trạng đầu vào của SV ở ĐH Tây Bắc cũng cực kỳ thấp. Năm 2013, qua 
kiểm tra khảo sát ba kỹ năng nghe, đọc, viết tiếng Anh trình độ A2 đối với 920 SV, thì có 
đến 99% đạt trình độ A không. Kết quả đáng buồn này thôi thúc nhà trường xúc tiến mở 
lớp tiếng Anh thí điểm và hướng tới mục tiêu thực hiện đề án ngoại ngữ quốc gia 2020. 
Thế là 30 SV được tuyển chọn từ gần 200 SV các khoa tài chính - ngân hàng, quản trị kinh 
doanh đạt trình độ A1 tham gia lớp tiếng Anh tăng cường thí điểm. Ngoài cử giáo viên cốt 
cán của khoa ngoại ngữ dạy, nhà trường còn tăng số tiết học lên 700 tiết để SV có điều 
kiện học 4 kỹ năng. 
II. Giải pháp nâng cao năng lực cho sinh viên không chuyên ngữ 
Để nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh của SV, cần có chiến lược dài hơi, giải pháp tổng 
thể và mở rộng các chương trình liên kết đào tạo với các trường ĐH nước ngoài, kể cả trao 
đổi giảng viên. Theo các chuyên gia, tiếng Anh hiện đại không còn là môn học tách rời, 
thuần túy về mặt ngôn ngữ như trước đây mà nó cần được giảng dạy kết hợp với các kỹ 
năng khác, môn học khác để phù hợp với môi trường làm việc hiện đại, đa văn hóa ở thế 
 4 
kỷ 21. Nếu chúng ta không chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao, có hành trang ngoại 
ngữ đạt chuẩn quốc tế thì khó có thể hội nhập nhanh với khu vực và thế giới. 
1. Tham khảo chương trình tiếng Anh không chuyên của trường đại học quốc tế 
thuộc đại học quốc gia TPHCM 
 Chương trình tiếng Anh kết hợp giữa hai chương trình tiếng Anh tăng cường 
(Intensive English) và tiếng Anh học thuật (Academic English) gồm các khóa học tiếng 
Anh đa dạng giúp sinh viên có đủ khả năng hội nhập vào các chương trình đa ngành tại 
trường Đại học Quốc tế cũng như các đại học uy tín ở các quốc gia nói tiếng Anh. 
 Các khóa học theo trình độ tăng dần nhằm từng bước nâng cao khả năng tiếng Anh 
cho sinh viên để đạt trình độ từ tiền trung cấp đến cao cấp. Nội dung chương trình tập trung 
vào các lĩnh vực chủ yếu như kỹ năng đọc học thuật, chiến lược phát triển kỹ năng nghe 
và ghi chú bài giảng, thuyết trình hiệu quả, kỹ năng viết luận và viết bài nghiên cứu, luyện 
thi tiếng Anh quốc tế TOEFL, IELTS. 
 Sinh viên mới nhập học nếu có chứng chỉ TOEFL iBT (từ 61 điểm trở lên) hoặc 
IELTS (từ 6.0 điểm trở lên) sẽ không thi xếp lớp và sẽ vào học thẳng các môn chuyên 
ngành. Căn cứ vào điểm bài thi xếp lớp, 
 Sinh viên sẽ học các lớp tiếng Anh tăng cường (Intensive English 1, Intensive 
English 2) hoặc Tiếng Anh học thuật (Academic English 1, Academic English 2) trước 
khi vào học chuyên ngành. 
 Ngoài các khóa học tiếng Anh chính thức, sinh viên còn được hỗ trợ miễn phí thông 
qua các dịch vụ và họat động như: Câu lạc bộ xem phim (Movie Club) và Câu lạc bộ nói 
tiếng Anh (English Speaking Club), Phòng thực hành ngôn ngữ (Language Lab), Trung 
tâm hỗ trợ viết tiếng Anh (Writing Center). 
CÁC GIAI ĐOẠN HỌC TIẾNG ANH 
GIAI ĐOẠN 1 GIAI ĐOẠN 2 
HỌC KỲ 1 HOC KỲ 2 HỌC KỲ 3 HỌC KỲ 4 
Trình độ IE 1 IE 2 AE 1 AE 2 
Các kỹ 
năng 
được 
- Đọc & Viết tổng 
hợp 
 - Nghe & Nói tổng 
hợp 
- Đọc & Viết tổng 
hợp 
 - Nghe & ghi chú 
bài giảng 
 - Viết học thuật 1 
 - Thuyết trình 
 - Viết học thuật 1 
 5 
chú 
trọng 
- Nghe & Nói tổng 
hợp 
Điểm 
đầu vào 
<35 
 >=35 
Học xong 
Intensive English 
1 
>=61 
Học xong 
Intensive English 2 
Học xong 
Academic English 1 
 Tiếng Anh tăng cường Tiếng Anh học thuật 
TIẾNG ANH TĂNG CƯỜNG (Intensive English) 
 Chương trình Anh ngữ tăng cường (Intensive English 1 & Intensive English 2) đào 
tạo sinh viên có một trình độ tiếng Anh lưu loát nhất định sau khi đã hoàn tất mỗi khóa 
học. Mỗi khóa học kéo dài 15 tuần (24 tiết mỗi tuần). 
 TIẾNG ANH HỌC THUẬT (Academic English) 
 Chương trình tiếng Anh học thuật (Academic English 1 & Academic English 2), 
dành cho sinh viên đã hoàn tất chương trình tiếng Anh tăng cường. Chương trình tiếng Anh 
học thuật bao gồm việc hướng dẫn toàn diện và thực hành viết văn bản (viết tiểu luận và 
phát triển luận văn tốt nghiệp), luyện nghe, ghi chép, và thuyết trình. Mỗi khóa học kéo dài 
30 tiết. 
 TIẾNG ANH CHUYỂN TIẾP (Bridging Programs) 
 Chương trình tiếng Anh chuyển tiếp (BP) đào tạo khóa học tiếng Anh (gồm kỹ năng 
tiếp thu và sử dụng) dành cho sinh viên sau đại học để nâng cao trình độ thông thạo ngoại ngữ. 
2. Một số đề xuất nhằm cải tiến chương trình đào tạo TA không chuyên ngữ tại 
trường ĐH Nha trang 
- Xây dựng hệ thống chương trình giảng dạy theo chuẩn, có tính thống nhất và tính 
quốc tế về các cấp trình độ sử dụng mà SV phải đạt được sau mỗi khóa học. Chuẩn 
hóa các bài KT đánh giá theo đúng khung chuẩn châu Âu. 
 6 
- Tạo điều kiện tối đa, linh hoạt trong việc tổ chức các lớp học tiếng Anh theo tín chỉ, 
theo trình độ thực tế của sinh viên để đảm bảo hiệu quả dạy và học cũng như yêu 
cầu chuẩn đầu ra với sinh viên. 
- Tăng cường các lớp học không chuyên có giáo viên bản ngữ, thời lượng học nên 
được bổ sung theo hướng tăng dần số lượng giờ thực hành ngoại khóa và chú trọng 
các kỹ năng giao tiếp trong môi trường thực tế (ví dụ có 6 tiết học tiếng Anh/tuần, 
trong đó 2 tiết lý thuyết, 2 tiết thực hành và 2 tiết ở phòng nghe). Mỗi tiết học kéo 
dài 50 phút và có 16 tuần trong mỗi học kỳ. 
- Cuối cùng là cách dạy và học tiếng Anh cần được đổi mới, ứng dụng công nghệ 
thông tin giúp cho việc dạy và học tiếng Anh trở nên sinh động và thú vị hơn, tránh 
cho sinh viên học vẹt, nhồi nhét, học thuộc lòng. Điều này khiến sinh viên coi việc 
học tiếng Anh đơn thuần chỉ là nhớ từ mới, cấu trúc câu và đối phó với các kỳ thi 
kiểm tra. Trái lại, sinh viên sau khi tốt nghiệp phải sử dụng được tiếng Anh như là 
một công cụ giao tiếp, tự tin để trả lời phỏng vấn xin việc, đáp ứng được yêu cầu 
của đơn vị tuyển dụng cũng như sử dụng tiếng Anh thành thạo phục vụ cho công 
việc của mình. Quan trọng hơn cả, người học cần được rèn luyện khả năng tự học 
suốt đời, biết sử dụng ngoại ngữ phù hợp trong môi trường làm việc hiện đại và đa 
văn hóa. 
Tài liệu tham khảo 
https://tuoitre.vn/vi-sao-sinh-vien-ra-truong-khong-noi-duoc-tieng-anh-291136.htm 
https://www.hcmiu.edu.vn/english-dept-vn/Chuong-trinh/Chuong-Trinh-Tieng-
Anh-Khong-Chuyen 
su-dung-duoc 
https://vietnammoi.vn/giang-vien-chi-ra-nhieu-han-che-trong-day-tieng-anh-bac-
dai-hoc-54368.html 
cac-nuoc-asean-400349.html