Xây dựng năng lực để làm việc với BIM ở Việt Nam

36 TẬP 12 SỐ 101 - 2018
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
XÂY DỰNG NĂNG LỰC ĐỂ LÀM VIỆC VỚI BIM 
Ở VIỆT NAM
Nguyễn Như Trang1 
Tóm tắt: BIM đã được công nhận mang lại nhiều đổi mới cho ngành xây dựng, và nó cũng đòi hỏi những 
kỹ năng mới ở đội ngũ nhân lực để làm chủ những quy trình và công nghệ mới. Trau dồi và phát triển 
năng lực BIM sẽ giúp nguồn nhân lực ngành xây dựng có thể thích nghi và thành công trong hệ thống 
mới. Điều này đặc biệt quan trọng khi việc ứng dụng BIM đang trở nên phổ biến hơn ở Việt Nam sau 
Quyết định 2500 của Thủ tướng Chính phủ. Bài viết này trình bày về vấn đề xây dựng năng lực để làm 
việc với BIM, thông qua việc xác định các năng lực cần thiết để đáp ứng được các yêu cầu của hệ thống 
BIM. Từ đó tác giả cũng đề xuất một số phương thức để phát triển và củng cố các năng lực này cho các 
cá nhân hoặc nhóm.
Từ khóa: Năng lực; mô hình năng lực; BIM; nguồn nhân lực; quy trình; công nghệ.
Develop competencies to work in BIM in Viet Nam 
Abstract: BIM has been recognized as an innovation of the construction industry. Accordingly it requires 
new skill sets for professionals to assure their high performance in new processes with new technologies. 
Improving and developing the BIM competencies will help the human resources of the construction indus-
try to succeed in this new system. This is especially crucial when BIM adoption has increased steadily in 
Vietnam following the Prime Minister's Decision 2500. This article discusses on developing competencies to 
work in BIM process, by identifying the required capabilities to meet BIM requirements. The author will also 
suggest some methodologies to acquire and develop these competencies for individuals or teams.
Keywords: Competency; competency model; BIM; human resource; process; technology.
Nhận ngày 5/12/2017; sửa xong 21/12/2017; chấp nhận đăng 16/01/2018 
Received: December 5th, 2017; revised: December 21th, 2017; accepted: January 16th, 2018
1. Giới thiệu
Trong ngành xây dựng Việt Nam, BIM đã dần được hình thành và triển khai mạnh mẽ ở khu vực tư 
nhân những năm gần đây. Về phần nhà nước, chính phủ cũng đã có những bước đi đầu tiên để thúc đẩy 
việc ứng dụng BIM thông qua Quyết định 2500 của Thủ tướng chính phủ. Ban chỉ đạo BIM với nhiều chuyên 
gia trong nước và quốc tế cũng đã được thành lập để hỗ trợ cho quá trình này. Do đó, trong thời gian tới, 
việc triển khai BIM sẽ được mở rộng hơn nữa trong các dự án xây dựng ở Việt Nam.
Với lý do trên, việc phát triển đội ngũ nhân lực cho việc áp dụng BIM thành công ở Việt Nam trở nên 
cấp thiết. Đặc biệt trong bối cảnh lực lượng này đang thiếu cả về lượng lẫn chất. Những nỗ lực trong thời 
qua của các cá nhân và đa số các trung tâm đào tạo ở Việt Nam nhằm nâng cao năng lực triển khai BIM 
cũng chỉ giới hạn trong mảng công nghệ và các công cụ BIM. Do đó, bài viết này thông qua việc tổng hợp, 
phân tích các chức năng, nhiệm vụ của những ứng dụng BIM và vai trò của các vị trí trong quy trình BIM 
để xác định những năng lực cần thiết cho đội ngũ nhân lực ở Việt Nam. Thêm vào đó, tác giả cũng đề xuất 
một số phương pháp để xây dựng phát triển các năng lực này cho nguồn nhân lực của các doanh nghiệp 
hoặc các cá nhân. Những thông tin trong báo cáo này là một nguồn tham khảo giúp cho các cá nhân, doanh 
nghiệp trong việc đánh giá năng lực cá nhân, tuyển dụng cũng như xây dựng kế hoạch đào tạo, phát triển 
đội ngũ. Ngoài ra, báo cáo này cũng có thể hỗ trợ các tổ chức giáo dục xây dựng nội dung chương trình 
đào tạo BIM phù hợp.
1 KTS, BIM manager, Công ty Tư vấn THE BIM FACTORY.
* Tác giả chính. E-mail: trang.nguyen@the-bim-factory.com .
37TẬP 12 SỐ 101 - 2018
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
1.1 Năng lực là gì
Năng lực theo nghĩa chung nhất, là tập hợp các yếu tố mà một cá nhân sử dụng để hoàn thành hiệu 
quả một vai trò hoặc nhiệm vụ. Những yếu tố này bao gồm kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm làm việc và 
những đặc điểm cá nhân (biểu hiện qua những hành vi trong công việc và thái độ) [1,2].
Kết quả công việc có mối liên hệ mật thiết với năng lực của các cá nhân. Quá trình công tác của cá 
nhân được chi phối bởi các yếu tố năng lực [2]. Các yếu tố năng lực này sẽ được sử dụng trong việc tuyển 
dụng, đánh giá và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực [2]. Do đó việc hiểu rõ và sử dụng đúng năng lực sẽ 
đóng vai trò then chốt trong sự thành công của các doanh nghiệp.
Cũng cần phân biệt sự khác nhau giữa kĩ năng và năng lực. Kĩ năng trả lời cho câu hỏi Cái gì cần 
được tiến hành để hoàn thành một nhiệm vụ. Trong khi đó, năng lực trả lời cho câu hỏi Thực hiện những 
bước đó như thế nào [1]. Năng lực có nghĩa bao hàm rộng hơn, là tập hợp của kiến thức, kĩ năng và thái 
độ. Ví dụ : Giao tiếp là nhóm các hành động như sử dụng ngôn ngữ để làm quen, giới thiệu, trình bày thông 
điệp, và kết thúc câu chuyện, là lắng nghe và trao đổi hiệu quả, biểu hiện ngôn ngữ cơ thể. Còn năng lực 
giao tiếp là tổng hợp các hành động trên cộng với đặc điểm cá nhân như tính kiên trì, sự chân thành. Kĩ năng 
có thể được đào tạo, còn năng lực đòi hỏi thêm sự tự nỗ lực rèn luyện của cá nhân. 
1.2 BIM là gì
BIM-hay Mô hình hóa Thông tin Công trình (Building Information Modeling) là quá trình tạo dựng và 
quản lý thông tin của một bất động sản (tài sản) trong suốt vòng đời của nó [3]. 
Sản phầm đầu ra của quá trình này chính là Mô hình Thông tin Công trình (Building Information Mod-
els)-hay mô hình thông tin-là mô hình kỹ thuật số dưới dạng 3D, giàu thông tin tích hợp của một bất động 
sản [3]. Mô hình thông tin cho phép người dùng có thể tương tác và truy xuất thông tin từ nó để tối ưu hóa 
thiết kế, thi công, từ đó nâng cao chất lượng của dự án [4]. Mô hình thông tin được tạo ra và tối ưu hóa bởi 
các công nghệ mới trong quy trình làm việc cộng tác của các thành viên trong dự án. Quy trình BIM xác định 
các bước và cách thực hiện các bước này để tạo ra và chia sẻ các sản phẩm BIM (BIM deliverable) tại các 
giai đoạn khác nhau của dự án xây dựng [5]. 
2. Quan sát, tổng hợp và phân tích dữ liệu
Năng lực cá nhân sẽ được xác định thông qua nghiên cứu các vai trò và tác vụ nghề nghiệp [2]. Các 
năng lực đề cập trong báo cáo này được nhận diện thông qua việc tổng hợp, phân tích các tác vụ BIM phổ 
biến đang được triển khai và trách nhiệm của các vị trí của đội ngũ triển khai BIM. Các nguồn thông tin tham 
khảo cho báo cáo này bao gồm: Phân tích các dự án triển khai BIM tại Việt Nam và nước ngoài mà tác giả 
đã tham gia từ năm 2012-2017. Tổng hợp thông tin từ các chuyên gia đang thực hiện BIM ở Việt Nam; Tổng 
hợp trong các tài liệu hướng dẫn, tiêu chuẩn BIM, nghiên cứu về BIM, các dự án có áp dụng BIM trong thiết 
kế, thi công của các cá nhân, tổ chức nước ngoài; Tổng hợp thông tin trong các tài liệu về yêu cầu năng lực 
trong ngành xây dựng và trong hoạt động quản trị nguồn nhân lực.
Báo cáo này không nhằm mục đích nghiên cứu sâu vào tất cả các ứng dụng BIM, do sự cập nhật 
công nghệ diễn ra khá nhanh theo thời gian sẽ làm xuất hiện nhiều ứng dụng mới. Nghiên cứu tập trung vào 
một số ứng dụng BIM phổ biến hiện nay bao gồm :
Thiết kế dựa trên mô hình 3D tham số-sử dụng các phần mềm dựng mô hình 3D tùy chỉnh tham số 
trong quá trình thiết kế để tạo ra mô hình 3D trực quan và giàu thông tin (mô hình thông tin) của công trình. 
Các bản vẽ 2D cũng được tạo ra trực tiếp từ những mô hình 3D này. 
Tính toán, phân tích thiết kế-các mô hình thông tin được sử dụng trong các phần mềm khác để phân 
tích hiệu quả sử dụng năng lượng, tính toán kết cấu Từ các kết quả phân tích này, các kiến trúc sư, kỹ sư 
sẽ điều chỉnh và tối ưu hóa thiết kế.
Phối hợp, kiểm tra va chạm giữa các bộ môn-mô hình thông tin riêng lẻ của các bộ môn khác nhau 
sẽ được kết hợp lại trong một mô hình liên kết, từ đó các xung đột thiết kế giữa các bộ môn sẽ được phát 
hiện tự động. Giúp các bên cùng nhau giải quyết sớm các vấn đề này nhằm đảm bảo chất lượng thiết kế, 
giảm thiểu những phát sinh, thay đổi trong thi công.
Mô phỏng tiến độ, biện pháp thi công-mô hình thông tin được tích hợp với bản tiến độ thi công nhằm 
diễn hoạt trực quan trên mô hình 3D trình tự thi công theo thời gian. Các biện pháp thi công cũng được trình 
diễn bằng các hoạt cảnh dựa trên mô hình 3D này.
38 TẬP 12 SỐ 101 - 2018
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
Bóc, tách khối lượng-quá trình bóc, tách khối lượng được thực hiện trên mô hình thông tin một cách 
tự động bằng các phần mềm chuyên dụng. Những đối tượng chưa được mô hình hóa vẫn có thể bóc tách 
dựa trên mô hình này.
Thông tin tổng hợp được cho thấy, có rất nhiều vị trí mới được hình thành trong quá triển khai 
BIM (với những ứng dụng như trên), tuy nhiên nhìn chung chúng được gom vào bốn vị trí chính như 
dưới đây. 
Modeler (Chuyên viên dựng mô hình)-một tên gọi khác cho vị trí này là BIM technician. Đây là vị 
trí thiên về tính kỹ thuật với trách nhiệm chính là tạo dựng và cập nhật các mô hình thông tin (building 
information models) cho các mục đích khác nhau như ra bản vẽ thiết kế, diễn hoạ, kiểm tra va chạm, mô 
phỏng thi công (biện pháp, tiến độ, an toàn lao động...), bóc tách khối lượng. Xây dựng thư viện các đối 
tượng 3D cũng là trách nhiệm của modeler. Vai trò modeler/technician thường được chuyên môn hóa theo 
từng bộ môn kiến trúc, kết cấu, cơ điện hoặc họ cũng có thể đảm nhiệm việc dựng mô hình đa bộ môn. 
Đôi khi vị trí này đảm nhiệm thêm một số ứng dụng BIM khác như chạy các phân tích, kiểm tra va chạm, 
mô phỏng. Nhiều modeler có nền tảng đào tạo từ các trường trung cấp hoặc cao đẳng xây dựng. Và một 
số kiến trúc sư, kỹ sư trong quy trình BIM cũng đóng vai trò modeler dựng mô hình và một số tác vụ khác 
như phân tích năng lượng, mô phỏng, diễn hoạ. Người modeler thường có kinh nghiệm hạn chế trong 
quản lý và giao tiếp. 
BIM Specialist (Chuyên gia công nghệ)-một số tên gọi khác như BIM Technologist, Design Technol-
ogist. Đây cũng là một vị trí tập trung vào chuyên môn kỹ thuật. Nhưng khác với khả năng của Modeler chỉ 
sử dụng các công cụ sẵn có, BIM technologist có khả năng sử dụng chuyên sâu vào một công nghệ nhất 
định, vừa có khả năng lập trình để tuỳ biến các công cụ hoặc tạo ra bộ công cụ mới hỗ trợ cho các tác vụ 
BIM khác nhau như dựng hình, quản lý mô hình, quản lý thông tin trong mô hình... BIM specialist có thể xuất 
phát với nền tảng chuyên môn xây dựng, nhưng một số xuất thân từ ngành khoa học máy tính. Tuy nhiên, 
những người nắm vai trò này thường ít có kinh nghiệm chuyên môn trong ngành xây dựng và một số kĩ năng 
khác như giao tiếp, quản lý.
BIM Coordinator (Điều phối BIM)-một số tên gọi khác như Model Manager, Modeling Leader, BIM 
Leader, đóng vai trò khá rộng tuỳ thuộc vào loại công việc mà vị trí này đảm trách. Các trách nhiệm của BIM 
coordinator bao gồm hỗ trợ xây dựng và quản lý việc thực hiện BIM trong các dự án; điều phối việc trao đổi 
mô hình và đảm bảo chất lượng của các mô hình thông tin; đảm bảo rằng các mô hình thông tin phù hợp với 
các mục tiêu được đặt ra. Họ có thể triển khai các ứng dụng BIM như kiểm tra xung đột giữa các bộ môn, 
điều phối việc triển khai BIM. BIM coordinator có khả năng sử dụng các phần mềm BIM khá tốt, kỹ năng xử 
lý vấn để nảy sinh trong quá trình triển khai các ứng dụng BIM và kỹ năng giao tiếp tốt để quản lý con người 
trong nhóm dự án. Hầu như tất cả BIM coordinator đều xuất thân với chuyên môn trong ngành xây dựng và 
đã có kinh nghiệm tham gia các dự án xây dựng ở một hoặc nhiều vị trí khác nhau. Cũng giống như Modeler, 
vị trí BIM coordinator thường được chuyên biệt hoá theo bộ môn.
BIM Manager (Quản lý BIM)-đóng vai trò quản lý quá trình triển khai BIM trong dự án xây dựng hoặc 
trong tổ chức (đôi khi được gọi với tên gọi khác là Project BIM Manager). Trách nhiệm của BIM manager 
thường là thiết lập và quản lý quy trình triển khai BIM, tổ chức các công việc, đưa ra các hướng dẫn phù 
hợp và giám sát việc thực hiện để đảm bảo các mục tiêu BIM trong dự án xây dựng được hoàn thành một 
cách hiệu quả. Ở cấp độ tổ chức, họ còn có khả năng tham mưu cho ban lãnh đạo trong việc xây dựng lộ 
trình cũng như lập kế hoạch chi tiết để triển khai ứng dụng BIM trong doanh nghiệp. BIM manager thường 
xuất phát với nền tảng kiến thức và nhiều kinh nghiệm về một chuyên môn riêng biệt như kiến trúc, kết cấu 
hoặc cơ điện (MEP). Họ cũng có thể có nền tảng vững về phần mềm BIM nhưng trên thực tế trách nhiệm 
của BIM manager ở nhiều doanh nghiệp không yêu cầu họ phải sử dụng nhiều các công cụ này. Đa phần 
thế mạnh của họ là hiểu biết rộng và có kinh nghiệm về nhiều mảng khác nhau trong quá trình thiết kế, thi 
công, đặc biệt là hiểu biết về quy trình và năng lực giao thiệp để quản lý các quy trình và con người tham 
gia trong dự án.
Thông qua việc phân tích trách nhiệm của các vị trí ở trên, các năng lực được tổng hợp và phân loại 
thành ba nhóm. Nhóm cốt lõi gồm các năng lực chung cần thiết cho các tác vụ BIM và các vai trò khác nhau 
trong nhóm BIM. Nhóm chức năng bao gồm các năng lực cần thiết cho từng tác vụ, nhiệm vụ BIM khác nhau 
trong dự án hoặc trong doanh nghiệp. Nhóm quản trị, lãnh đạo gồm các năng lực cần thiết để hoàn thành 
tốt vai trò lãnh đạo BIM trong các doanh nghiệp hoặc dự án.
39TẬP 12 SỐ 101 - 2018
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
3. Các năng lực cần thiết trong môi trường BIM
3.1 Nhóm năng lực cốt lõi
Một trong những đặc điểm của dự án xây dựng là sự phức tạp của nó và có sự tham gia của tập hợp 
nhiều cá nhân với các chức năng khác nhau thực hiện một lượng lớn các công việc liên quan đến nhau để 
tạo thành một công trình hoàn chỉnh. Điều đó cho thấy sự cộng tác (collaboration) và phối hợp (coordination) 
giữa các bên là những yếu tố then chốt cho sự thành công của một dự án về mặt chất lượng, thời gian và 
chi phí [6]. BIM với những đột phá về công nghệ cũng nhằm tăng cường quá trình làm việc hợp tác này. 
Do đó, nhóm cốt lõi sẽ xoay quanh các năng lực đảm bảo cho việc giao tiếp, phối hợp giữa các thành 
viên trong tổ chức và giữa các tổ chức được diễn ra hiệu quả.
- Cộng tác, làm việc nhóm: khả năng làm việc hợp tác hướng tới mục tiêu chung với các thành viên 
khác trong nhóm, hoặc với các thành viên khác nhau trong dự án.
- Xây dựng lòng tin: Khả năng tương tác với người khác theo cách cho phép họ tự tin vào mục đích 
của người nói và mục tiêu của tổ chức. 
- Giao tiếp: khả năng truyền đạt thông tin và ý tưởng thông qua nhiều phương tiện giao tiếp tới các 
cá nhân hoặc nhóm một cách thu hút và làm họ hiểu thông điệp
- Tiếng Anh: khả năng sử dụng tiếng Anh trong trao đổi thông điệp thông qua các phương tiện giao 
tiếp. Trong môi trường hội nhập, các dự án với sự tham gia của nhiều đơn vị quốc tế, tiếng Anh hiển nhiên 
trở thành một ngôn ngữ chung để sử dụng trong dự án. Mặt khác, nguồn tư liệu về BIM hiện nay chủ yếu 
là tiếng Anh, sử dụng được tiếng Anh rõ ràng trở thành một năng lực quan trọng giúp các cá nhân có thể 
nâng cao năng lực BIM. 
Thêm vào đó, việc tiến hành công việc theo quy trình BIM sẽ tạo ra sự thay đổi dẫn đến một số xung 
đột về mặt lợi ích của các bên trong dự án. Việc giải quyết các xung đột nhằm cân bằng lợi ích giữa các 
nhóm trong tổ chức hoặc trong dự án trở nên rất quan  ... nghệ về mặt 
phần mềm, phần cứng phù hợp với việc áp dụng BIM cho dự án, tổ chức. Thêm vào đó là khả năng hỗ trợ 
các thành viên khác trong việc xử lý các sự cố (troubleshooting) trong quá trình sử dụng các phần mềm BIM.
Hình 2. Mẫu quy trình phối hợp thiết kế với BIM
42 TẬP 12 SỐ 101 - 2018
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
Năng lực công nghệ còn bao gồm khả năng tùy biến các phần mềm để tạo thêm các công cụ thêm 
(add-in) hỗ trợ cho quá trình thiết kế hoặc thi công.
- Nghiên cứu, phát triển: là khả năng tùy biến các phần mềm hoặc tạo ra các công cụ cộng thêm 
(add-in/plug-in) cải thiện hiệu năng sử dụng của các phần mềm BIM.
Ngoài ra, một số thiết bị phần cứng cũng đã ra đời như kính thực tại ảo, thực tại tăng cường (kính 
VR, AR), máy bay điều khiển từ xa, máy scan 3D v.v. cũng tạo ra các ứng dụng quan trọng trong việc diễn 
họa, thiết kế, cải tạo công trình, tạo mô hình hoàn công v.v. Năng lực sử dụng các thiết bị này sẽ trở nên phổ 
biến và trở thành một phần thiết yếu của ngành xây dựng trong tương lai.
- Sử dụng các thiết bị phần cứng trong thiết kế, thi công, vận hành công trình (máy tính bảng, thiết bị 
đeo thông minh, máy scan 3D, máy bay điều khiển từ xa, máy in 3D...)
Nhóm chính sách đề cập tới các năng lực 
xây dựng các tiêu chuẩn, biểu mẫu cũng như các 
hướng dẫn để các bên sử dụng xuyên suốt trong 
quá trình triển khai BIM (Hình 3). Các tài liệu về 
pháp lý như hợp đồng cũng sẽ có nhiều thay đổi 
khi áp dụng BIM vào các dự án. Thiếu các hệ thống 
tài liệu này, những tranh chấp sẽ diễn ra làm ảnh 
hưởng tiêu cực tới quá trình triển khai BIM.
- Xây dựng, phát triển tiêu chuẩn, biểu mẫu, 
hướng dẫn BIM: là khả năng tạo ra các tài liệu quy 
định và tài liệu hướng dẫn cho việc triển khai BIM, 
phù hợp với các mục tiêu của việc áp dụng BIM và 
đặc thù của dự án, tổ chức. 
- Hỗ trợ xây dựng chính sách: là khả năng đưa ra các đề xuất, và tham gia cùng với các bộ phận 
khác trong tổ chức như nhân sự, IT, ban lãnh đạo trong việc phát triển các chính sách liên quan tới việc áp 
dụng BIM. 
- Hỗ trợ xây dựng hệ thống pháp lý: là khả năng đưa ra tham vấn cho bộ phận hợp đồng, pháp lý các 
vấn đề liên quan tới những điều kiện pháp lý khi triển khai BIM trong dự án.
3.3 Nhóm năng lực quản trị & lãnh đạo
Triển khai và thúc đẩy việc áp dụng những thay đổi mới không thể thiếu sự tham gia của nhóm quản 
trị và ban lãnh đạo [11]. Nhóm lãnh đạo giúp định hình tầm nhìn và hoạch định các chiến lược cho việc áp 
dụng BIM lên tổ chức. Nhóm quản trị đóng vai trò chiến thuật để biến tầm nhìn về BIM của tổ chức hoặc các 
mục đích của việc áp dụng BIM trong dự án thành hiện thực. 
Trong tựa sách "Quản trị thực hành" của mình Peter Drucker đã mô tả mục đích chính của nhà 
quản trị là làm mọi người trở nên năng suất [12]. Để đạt được điều đó, Drucker cho rằng nhà quản trị cần 
thực hiện năm chức năng: Thiết lập các mục tiêu của công việc; Tổ chức/điều phối, phân công công việc; 
Động viên, khuyến khích, duy trì sự giao tiếp với đội ngũ; Thiết lập các chỉ tiêu để đo lường; Phát triển 
con người [12]. Với những chức năng như trên, trong việc triển khai BIM, các nhà quản trị cần thể hiện 
các năng lực sau. 
- Quản lý hiệu suất công việc: Quản lý có hiệu quả thời gian và nguồn lực để đảm bảo công việc 
được hoàn thành hiệu quả.
- Quản lý sự thay đổi: là khả năng phát triển và thực thi các chiến lược để đảm bảo sự thay đổi diễn 
ra trong quá trình áp dụng BIM được diễn ra thuận lợi.
- Xây dựng, phát triển chiến lược: là khả năng thực hiện các hoạt động như phân tích, đánh giá tình 
hình và lựa chọn các chiến lược áp dụng BIM phù hợp với điều kiện cũng như tầm nhìn của tổ chức.
- Xây dựng đội nhóm thành công: là khả năng sử dụng các phương pháp thích hợp và phong cách 
giao tiếp linh hoạt để giúp xây dựng một nhóm gắn kết, tạo điều kiện cho việc hoàn thành các mục tiêu chung.
- Xây dựng quan hệ đối tác: là khả năng xác định cơ hội và hành động để xây dựng các mối quan 
hệ chiến lược giữa nhóm của mình với các nhóm, phòng ban, hoặc tổ chức khác để giúp đạt được các mục 
tiêu của việc áp dụng BIM.
Hình 3. Một số tài liệu tiêu chuẩn, 
hướng dẫn BIM của Anh [15]
43TẬP 12 SỐ 101 - 2018
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
- Phát triển nhân sự: là khả năng nhận diện, tuyển dụng các nhân sự chất lượng. Đồng thời cung cấp 
những hướng dẫn, đào tạo phù hợp để phát triển năng lực cho đội ngũ.
- Động viên, khuyến khích: là khả năng làm tăng động lực và truyền năng lượng cho đội nhóm bằng 
cách đưa ra những khuyến khích, cổ vũ tại những thời điểm thích hợp.
- Thúc đẩy cam kết: là khả năng sử dụng các phong cách và kỹ thuật thích hợp để đạt được sự chấp 
nhận của cá nhân khác các ý tưởng hoặc kế hoạch và sửa đổi hành vi của họ để thích ứng với các nhiệm 
vụ, tình huống liên quan.
- Tạo ảnh hưởng: là khả năng tạo ấn tượng đầu tiên tốt, thu hút sự chú ý và tôn trọng, thể hiện sự tự tin.
4. Bàn luận
Để đạt được đầy đủ các năng lực như trên cần một kế hoạch và quá trình xây dựng, phát triển lâu 
dài. Các đồng nghiệp và bản thân tác giả - những người sớm áp dụng BIM ở Việt Nam - cũng đã trải qua 
giai đoạn nhiều năm thử và sai, tích lũy kinh nghiệm mới có thể đạt được một mức độ ứng dụng giới hạn. 
Những kinh nghiệm được đúc kết từ các cá nhân áp dụng BIM sớm mà tác giả được chia sẻ ở Việt Nam 
cho thấy một số điểm lưu ý như dưới đây.
Trong giai đoạn sơ khai của việc áp dụng BIM, trong điều kiện thiếu nguồn lực chất lượng trên thị 
trường. Xây dựng và phát triển đội ngũ nhân lực cho việc áp dụng BIM là vấn đề then chốt. Và việc tìm kiếm 
nhân sự phù hợp đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển đội ngũ này. Trong đó, các ứng viên thể 
hiện được năng lực cốt lõi sẽ là những thành viên phù hợp cho đội BIM tiên phong của tổ chức. Thêm nữa, 
hãy ưu tiên lựa chọn các ứng viên có nhiều kinh nghiệm chuyên môn trong ngành xây dựng (thiết kế, thi 
công, quản lý dự án) và có khát khao ứng dụng BIM thay vì những cá nhân chỉ có kiến thức hay kinh nghiệm 
sử dụng công nghệ BIM [13]. Những kiến thức về quy trình, công nghệ có thể học dễ dàng nếu cá nhân có 
mong muốn tiếp nhận. Những cá nhân nhiều kinh nghiệm làm nghề sở hữu các năng lực cốt lõi sẽ thực thi 
các công việc trong quy trình BIM đạt hiệu quả cao hơn hẳn những cá nhân chỉ có khả năng sử dụng công 
nghệ nhưng thiếu các năng lực cốt lõi hoặc thiếu kinh nghiệm tham gia thiết kế hoặc thi công [13].
Cuối cùng, hãy tìm kiếm và lựa chọn các cá nhân sở hữu tinh thần cải tiến và nhiều đam mê với BIM. 
Những người với tố chất này luôn biểu hiện nguồn năng lượng dồi dào, luôn chủ động trong giải quyết vấn 
đề và trên hết có khả năng thúc đẩy và mở rộng đội ngũ cùng phát triển. 
5. Một số cách thức phát triển năng lực BIM cho các cá nhân, nhóm
Quá trình xây dựng và phát triển năng lực của cá nhân hoặc tổ chức được tổ chức thông qua bốn 
bước chính: xác định, đánh giá, tiếp nhận, áp dụng [14].
5.1 Xác định
Công việc xác định nhằm chỉ ra những năng lực cần thiết để đảm trách các vai trò trong nhóm BIM 
hoặc triển khai những nhiệm vụ BIM cụ thể. Các kết quả thể hiện (có thể đo lường được) của các năng lực 
này cũng cần được xác định. Nghiên cứu này chính là một phần công việc của giai đoạn Xác định.
Đối với các cá nhân, giai đoạn này còn nhằm mục đích xác định vai trò trong tương lai mà cá nhân 
muốn hướng tới hoặc các ứng dụng BIM mà cá nhân đó muốn thực hiện được. Giai đoạn Xác định này cần có 
sự tham gia của cả bộ phận nhân sự và nhóm chuyên môn BIM, những người vốn hiểu rõ các sản phẩm BIM 
nào cần được thực hiện trong quá trình triển khai dự án và làm thế nào để tạo ra những sản phẩm BIM đó.
5.2 Đánh giá
Giai đoạn này nhằm đánh giá năng lực hiện tại của các cá nhân hoặc tổ chức. Xác định những điểm 
mạnh, điểm hạn chế cũng như những thử thách có thể gặp phải trong quá trình phát triển năng lực của các 
cá nhân này. Quá trình đánh giá và xác định sẽ cung cấp thông tin hũu ích giúp cho bộ phận nhân sự lên kế 
hoạch cho việc tuyển dụng cũng như đào tạo phù hợp cho các cá nhân của tổ chức. Các cá nhân cũng có 
thể chuẩn bị cho việc phát triển năng lực bản thân bằng cách tự đánh giá khả năng và xác định các mục tiêu 
cho tương lai. Việc đánh giá cũng được thực hiện để kiểm tra kết quả của quá trình phát triển năng lực của 
các cá nhân, tổ chức. Nhằm đưa ra các thay đổi hoặc cải thiện chương trình đào tạo, phát triển. 
5.3 Tiếp nhận
TIếp nhận là một loạt các hoạt động nhằm bổ sung và trau dồi những kỹ năng/kinh nghiệm, kiến thức 
nhằm cải thiện năng lực. Việc tiếp nhận các năng lực mới có thể đạt được thông qua việc đào tạo. Quá trình 
44 TẬP 12 SỐ 101 - 2018
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
Việc chia sẻ, thảo luận với các đồng nghiệp 
khác về các vấn đề chuyên môn cũng hkhông chỉ 
góp phần củng cố những kiến thức hiện tại mà 
còn giúp bổ sung những kiến thức mới tiếp thu từ 
các đồng nghiệp ở các mảng khác (Hình 5). Chia 
sẻ những kinh nghiệm của bản thân hoặc của tổ 
chức và đón nhận những phản hồi có tính xây 
dựng từ các đồng nghiệp cũng là một cơ hội to 
lớn để tối ưu các công việc đã thực hiện [11]. Tập 
hợp những tri thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau 
của BIM và ngành xây dựng sẽ giúp tạo ra một 
bức tranh tổng thể khá toàn diện về quá trình áp 
dụng BIM cho ngành xây dựng.
5.4 Áp dụng
Như bản thân tiêu đề đã nói lên nhiệm vụ 
của giai đoạn này, các kỹ năng kiến thức đã được 
tiếp nhận trước đó sẽ được triển khai vào các dự 
án, công việc thực tế. 
Benjamin Franklin có câu nói nổi tiếng ‘Nói 
với tôi, tôi sẽ quên. Dạy tôi, tôi có thể nhớ. Cho tôi 
làm thì tôi sẽ học được.’ Tục ngữ Việt Nam cũng 
có câu ‘Trăm hay không bằng tay quen’. Rõ ràng, 
năng lực chỉ được xác nhận và củng cố thông 
qua việc áp dụng thực tế (Hình 6). Năng lực cũng 
được đo lường và đánh giá thông qua kết quả 
công việc được thực hiện. Không những vậy, thông qua quá trình thực nghiệm, những lý thuyết sẽ được 
kiểm nghiệm lại và cải thiện hoặc thay đổi để phù hợp hơn. Kinh nghiệm được sinh ra từ đó và tạo thành 
những tri thức mới bổ sung vào hệ thống năng lực hiện tại.
Hình 5. Một buổi hội thảo về BIM ở Tp.HCM [17]
đào tạo bao gồm đào tạo chuyên nghiệp từ các tổ chức giáo dục và đào tạo thông qua các chương trình 
huấn luyện trong nội bộ doanh nghiệp. Ngoài ra, các cá nhân cũng có thể thực hiện tự đào tạo thông qua 
việc quan sát, phân tích và tiếp thu từ các hoạt động diễn ra trong cũng như bên ngoài tổ chức. 
Mặt khác, với sự phát triển của công nghệ truyền thông, internet và mạng xã hội, việc tiếp nhận kỹ 
năng, kiến thức không chỉ bị giới hạn bởi các phương pháp đào tạo truyền thống như trên. Các khóa học 
trực tuyến, blog của các đồng nghiệp (Hình 4), các cộng đồng ở nhiều lĩnh vực khác nhau đã ra đời với mục 
đích mang tri thức tới được nhiều người hơn trước. Mạng lưới rộng lớn các chuyên gia này sẽ giúp tiếp cận 
tri thức và phát triển các năng lực BIM trở nên dễ dàng hơn.
Hình 6. Một buổi họp phối hợp thiết kế của một 
dự án xây dựng ở thành phố Hồ Chí Minh
Hình 4. Hình chụp màn hình một blog về BIM [16]
45TẬP 12 SỐ 101 - 2018
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
6. Kết luận
Thông qua báo cáo, một số kiến thức, kinh nghiệm và tính cách, những yếu tố định hình năng lực 
BIM cho các cá nhân đã được đề xuất và phân tích. Từ đó, hệ thống năng lực để làm việc trong quy trình 
BIM cũng dần được hình thành với ba nhóm năng lực : năng lực cốt lõi, năng lực chức năng, năng lực quản 
trị, lãnh đạo. Thêm vào đó, một số phương thức để xây dựng và phát triển các năng lực cũng được đề xuất 
bao gồm bốn bước : Xác định, Đánh giá, Tiếp nhận, Áp dụng.
Nghiên cứu cũng cho thấy các hoạt động tiếp nhận năng lực hiện nay không chỉ giới hạn vào việc 
đào tạo truyền thống tại các cơ sở giáo dục mà được mở rộng hơn với nhiều hình thức khác nhau như khóa 
học trực tuyến, tham gia các hội thảo chuyên đề, hoạt động cộng đồng. Việc tiếp nhận tri thức cũng được 
diễn ra hai chiều với việc chia sẻ kinh nghiệm và thảo luận cởi mở, phản biện. Quá trình này sẽ tạo nên bức 
tranh toàn diện về việc ứng dụng BIM và một vòng lặp phản hồi giúp cải thiện liên tục những lý thuyết để 
chúng trở nên có thể áp dụng được.
Nghiên cứu hiện tại vẫn còn nhiều hạn chế về mặt khối lượng dữ liệu thu thập so giới hạn về số 
lượng các doanh nghiệp đã triển khai BIM ở mức độ Phối hợp trên nền tảng mô hình (model-based collab-
oration) tại Việt Nam cũng như những doanh nghiệp, tổ chức nhà nước. Trong tương lai, tác giả hy vọng sẽ 
tiếp tục cập nhật và bổ sung cho báo cáo khi việc áp dụng BIM ở Việt Nam được phổ biến hơn.
Hệ thống năng lực được trình bày trong nghiên cứu là một phần trong quá trình xây dựng mô hình 
năng lực cho tổ chức. Một thành phần quan trọng của mô hình năng lực là các thước đo năng lực chưa được 
đề cập trong nghiên cứu này. Hệ thống năng lực và các thước đo sẽ tạo thành mô hình năng lực đầy đủ giúp 
cho bộ phận nhân sự trong công tác phát triển con người, nguồn lực quan trọng nhất của mỗi doanh nghiệp. 
Kết quả của báo cáo này hy vọng sẽ cung cấp một nguồn tham khảo cho các cá nhân, tổ chức trong 
việc xây dựng một mô hình năng lực phù hợp cho quá trình triển khai BIM ở từng tổ chức. Ngoài ra, tác giả 
cũng hy vọng báo cáo cũng cung cấp một nguồn thông tin hỗ trợ cho các tổ chức giáo dục trong việc xây 
dựng chương trình đào tạo BIM phù hợp.
Tài liệu tham khảo
1. HRTMS (2017)  15/11/2017.
2. Harvard Univeristy (2017), https://apps2.campusservices.harvard.edu/cas/empldocs/cs/harvard_compe-
tency_dictionary_complete.pdf, 20/11/2017.
3. Wikipedia (2017), https://en.wikipedia.org/wiki/Building_information_modeling, 15/11/2017.
4. Eastman C., Teicholz P., Sacks R, Liston K. (2011), BIM Handbook, John Wiley & Sons, USA.
5. Building and Construction Authority (2013), Singapore BIM Guide-Version 2, BCA, Singapore.
6. Rahimi A. Rahman et al. (2016), “Comparing Building Information Modeling Skills of Project Managers 
and BIM Managers based on Social Media Analysis”, Procedia Engineering 145, 812-819.
7. John P.K. (2012), Leading Change, Harvard Business Review Press, USA.
8. Bilal S., Willy S., Anthony W. (2013), “An integrated approach to BIM competency assessment, acquisition 
and application”, Automation in Construction 35, 174-189.
9. Bilal Succar (2010), “Building Information Modeling Maturity Matrix”, Handbook of Research on Building 
Information Modeling and Construction Informatics: Concepts and Technologies - chapter.
10. CIC (2010), BIM Project Execution Planning Guide-Version 2, The Pennsylvania State University, USA.
11. Dominik Holzier (2016), BIM Manager’s Handbook, Wiley, USA.
12. Peter F. Drucker (2006), The Practice of Management, HarperBusiness, USA.
13. Davies K., McMeel D., Wilkison S. (2015), “Soft skills requirements in a BIM project team”, Proc. of the 
32nd CIB W78 Conference 2015, 27th-29th October 2015, The Netherlands.
14. Berio G., Harzallah M. (2005), “Knowledge Management for Competence Management”, Journal of 
Universal Knowledge Management, 0(1):21-28.
15. Bre (2017,) https://www.bre.co.uk/page.jsp?id=3508, 15/11/2017.
16. BIM Blog (2017),  15/11/2017.
17. Cộng đồng BIM Việt Nam (2017), https://www.facebook.com/groups/1716215041935369/, 20/11/2017.