Bài giảng Các học thuyết về tâm lý y học - Lê Minh Thuận

CÁC HỌC THUYẾT VỀ 
TÂM LÝ Y HỌC 
LÊ MINH THUẬNĐẠI HỌC Y D ƯỢ C TP.HCMleminhthuan@ thamvan.com  
TAM LY DAI CUONG 
2 
Mỗi vùng não ngoài phần đảm bảo chức năng chính của mình còn có phần thứ yếu thực hiện chức năng vùng não bên đối diện 
Các quan niệm cổ đại 
DEMOCRITOS (460-370 TCN) 
PLATON (427-348 TCN) 
Tâm lý là sự tái hiện ý niệm tuyệt đối trong mỗi con người 
Tất cả ý tưởng có được từ lý tính thì rất đáng tin cậy. 
ARISTOTELES (382-322 TCN) 
Tâm hồn (Peripsyches) gồm 3 cuốn, 30 Chương. 
TUÂN TỬ – MẠNH TỬ: n hân chi sơ tính bản thiện , n hân chi sơ tính bản ác 
Mỹ Sơn Việt Nam 
(di tích văn hóa thế giới) 
Thuật ngữ tâm lý học (psychology) xuất hiện lần đầu tiên năm 1732 ‘tâm lý học kinh nghiệm” , 1734 ‘tâm lý học lý trí’ của VOLF. 
Đối tượng nghiên cứu 
Phương pháp luận 
Đội ngũ – cơ sở nghiên cứu 
Kết quả ứng dụng trong thực tiễn 
Kiểm chứng được (cân đo đong đếm) 
Năm 1879 V.Wundt (1832-1920) tại Leizig (Đức), 
Khi nào gọi là một khoa học ? 
Cảm Giác và Định luật Weber 
Chứng minh bằng cách dựa vào các sự kiện vật lý/đo đạc chính xác các sự kiện tâm lý bằng những con số 
∆I/I=K tùy hệ số K 
Vd: Trong một phòng có ánh sáng lan tỏa là 100 ngọn nến. Để cảm nhận ánh sáng trong phòng tăng lên thì ta cần bao nhiêu ngọn nến? [8] 
Teghytsoonian: trong lượng K=0.02, cường độ ánh sáng K=0.08, độ dài K=0.03 
TAM LY DAI CUONG 
7 
HÀNG SỐ CẢM GIÁC 
Sốc điện 	0.013 
Độ bảo hòa, đỏ 	0.019 
Trong lượng 	0.02, 
Độ ánh sáng 	0.079, 
Độ dài 	0.029 
Gang tay 	0.022 
Độ rung 60 Hz	0.036 
Âm lượng 	0.048 
Vị giác 	0.083 
TAM LY DAI CUONG 
8 
Con người + kích thích văn hóa hành vi Vm=f(Vc) 
Cá nhân con người chỉ trở thành vật xúc tác và môi trường biểu hiện của quá trình văn hóa. 
Đề cao vai trò môi trường quyết định bản chất người 
THUYẾT VĂN HÓA THUYẾT XÃ HỘI HỌC E.Durkheim L.WHITE (1960) 
Đại nội Huế 
Thánh địa Mỹ Sơn 
Thông gia 
Xuôi gia 
Sui gia 
Tại sao gọi người Hoa là Ba tàu ? 
Tư duy–gặp-ngôn ngữ có ý nghĩa quyết định đối với hành vi có ý thức. 
Chính cuộc sống đã tạo ra ý thức tạo ra sự vận động của nghĩa trong từ. 
THUYẾT BẢN CHẤT XHLS CỦA Ý THỨC L.X.Vưgôtsky (1896-1934) 
Nghĩa xuất hiện từ mặt trái và nằm đằng sau cuộc sống điều khiển. 
Cuộc sống đứng đằng sau ý thức, thay đổi hành vi sức khỏe. 
Quan sát được: Ưng xử, hành vi , con người cũng như ý thức, 
=> Chịu ảnh hưởng bởi sự chọn lọc thích nghi ( Darwin) 
THUYẾT CHỨC NĂNG (functionnalism) William James (1842-1910) 
PHÂN TÂM HỌC S.Freud (1830-1939) 
Ý thức 
Tiềm thức 
Vô thức 
Nguyên tắc : khoái cảm và đề nén (libido) 
Đối phó – pp thử và sai 
Khi trẻ lâm vào hoàn cảnh làm cho nó sợ hãi, bất an lo lắng, Khởi phát do BỊ đê dọa, chế ngự, hay sự xung đột bị đàn áp, , nhu cầu ưu uất. 
HỌC THUYẾT LO LẮNG (K.Honney 1885-1952)THUYẾT SIÊU ĐẲNG BÙ TRỪ - Allred Adlen 1870-1937 
Bản chất con người vốn tốt đẹp, luôn có lòng vị tha, có tiềm năng kỳ diệu. 
Phải đối xử với nhau cởi mở tôn trọng, tế nhị, biết lắng nghe và chờ đợi, cảm thông với nhau. 
=> tìm được bản ngã đích thực 
THUYẾT PHÁT SINH BẢN NGÃ CAROL ROGER (1902-1987) tai lieu Car R.doc 
Nội dung đích thực của nhân cách 
Các biểu tượng của con người về cái tôi của mình 
Các biểu tượng của con người về mình, về cái tôi lý tưởng, về kiể u nhân cách mà cá nhân muốn hình thành. 
=> Nếu sự bất đồng sâu sắc 3 mặt này của nhân cách là nguyên nhân chính gây ra bệnh TÂM CĂN. 
CAROL ROGER (1902-1987) 
Đưa ra khái niệm tính có một không 2 của nhân cách. 
Mỗi ngưòi đều có kinh nghiệm độc đáo riêng từ thuở ấu thơ do đó sự phát triển nhân cách rất đặc biệt không giống ai. 
Tính có một không hai của nhân cách và cá tính chính là đặc trưng của con người. 
THUYẾT ĐẶC TRƯNG Gordon Allport (1892-1969) 
Trong quá trình phát triển mỗi một cá nhân thu được động cơ mới trong khi cố gắng thỏa mãn những động cơ cũ. 
Các mục tiêu mới thu được sau này sẽ tiếp tục điều hành một cách tự trị không cần củng cố của những điều kiện sinh lý vốn là nguyên nhân khai sinh ra chúng trước đây . 
Người còn trẻ hoạt động tình dục là do hormon, nhưng khi về già hoạt động tình dục không do hormon mà là do nhu cầu cho đỡ buồn. 
Hoặc một người nghèo, làm ăn để có miếng ăn sau đó trở thành giàu có, người đó vẫn tiếp tục làm ăn, nhưng bây giờ không còn là do nhu cầu cái ăn mà là do nhu cầu làm giàu. 
 Ví dụ 
Cần phải phân tích sự tác động thường xuyên qua lại giữa chủ thể và môi trường xung quanh nó. 
Mối quan hệ này mang tính chất cơ động, bất cứ một hành động nào của con người trong hoàn cảnh trước mắt cũng làm biến đổi mối tương quan về lực trong hoàn cảnh ấy và quy luật hành vi của chủ thể theo một cách mới. 
THUYẾT TRƯỜNG TÂM LÝ Kurt Lewin (1890–1947) 
KHUNGTHAM CHIẾU 
Có hai loại tiêu trị 
Tiêu trị dương 
Tiêu trị âm 
THUYẾT TRƯỜNG TÂM LÝ Kurt Lewin (1890–1947) 
8 nhu cầu, có tất cả ở mọi người (kết luận này nhờ test tâm lý). 
Nhu cầu này ở những người khác nhau thì mức độ khác nhau và nhân cách con người khác nhau phụ thuộc vào các loại nhu cầu này. 
 HỌC THUYẾT NHU CẦU Henry Maxlaw 1960 
Self- 
Actualisation 
Esteem 
Belonging 
Supervisor 
Safety-Security 
Physiological 
Mối tương tác xã hội là cái quyết định là xã hội chứ không phải là cá nhân 
Do đó bắt đầu nghiên cứu từ chỉnh thể xã hội, nhóm xã hội, (tâm lý nhóm, tâm lý xã hội, ). 
Nguồn gốc của hệ thống quan hệ xã hội, chính phủ bắt nguồn từ quan hệ cơ bản là gia đình 
THUYẾT TƯƠNG TÁC XÃ HỘI 
S-R (Stimulation-Pesponse) và hành vi là các cử động bề ngoài, không liên quan gì với ý thức là cái bên trong 
Biết S1 có thể biết trước sẽ có R1 và nếu có R2 ­­ thì có thể suy ra S2. 
THUYẾT HÀNH VI (Behaviorism) J.B.Watson (1878-1958) 
Tolman (1886-1959) Hall (1884-1952) S-H-R 
B.F.Skinner ‘ứng xử một cách nhất định nào đó vì nó được cũng cố để thực hiện điều đó’ 
HV phản xạ không điều kiện (Descartes) 
HV phản xạ có điều kiện (Pavlov) 
HV tạo tác (Skinner) 
THUYẾT HÀNH VI MỚI (Neobehaviorism) 
GESTALT 
Max Weitheimer (1880-1943) , Kurt Koffka (1880-1941) , Wolfgang Kohler (1887-1967) 
Quy luật tâm-sinh lý đồng cấu 
Quy luật hình và nền của Rubin 
Quy luật bổ sung 
Quy luật bừng hiểu 
THUYẾT GESTALT 
Cấu trúc hình ảnh của não ????? 
TAM LY DAI CUONG 
31 
Sự thay đổi-không phải sự thay đổi cụ thể mà là tốc độ thay đổi trong đời sống con người 
...đưa ra 43 tình huống thay đổi-thang đo giá trị đời sống thay đổi.... 
(ở Anh 40% trong số 4486 bà góa chết trong 6 tháng đầu sau khi chồng chết). 
ĐỜI SỐNG THAY ĐỔI VÀ BỆNH TẬT Thomas H.Holmes và Richard Rahe 
Leonchiev, Rubinstêin,Luria,Vưgốtxki 
G anpêrin, Bagiovich 
“ Sự khác biệt tâm lý giữa công cụ của con người và các phương tiện hỗ trợ giữa động vật và ý nghĩa của sự khác biệt đó” 
Daporoget về “ vai trò của các yếu tố thực tiễn và ngôn ngữ sự phát triển tư duy của trẻ em điếc”, 
Dinchenco về “ Trí nhớ qua hoạt động”, 
Leonchiev về “ Tri giác và cảm giác”, 
Luria về “ Thị giác”, 
THUYẾT HOẠT ĐỘNG 
Nguyên tắc chỉ nghĩa 
Chứa cả tính trung gian và tự điều chỉnh. 
kích thích–phương tiện. 
Nguyên tắc gián tiếp 
Nguyên tắc lịch sử và nguồn gốc xã hội 
Tâm lý là chức năng của não 
MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG 
HOẠT ĐỘNG 
ĐỘNG CƠ 
HÀNH ĐỘNG 
MỤC ĐÍCH 
THAO TÁC 
PHƯƠNG TIỆN 
SẢN PHẨM 
Thành phần nào quyết định ? 
mô hình nhu cầu 
PHỤC HỒI NGHỊ LỰC 8 
TỰ DO 
7 
ĐẦY ĐỦ VỀ MẶT TC 6 
LỢI ÍCH 
5 
VẬN ĐỘNG TÍCH CỰC 
4 
ĐỊNH HƯỚNG 
3 
TIẾP XÚC TÌNH CẢM 
 2 
BẢO VỆ TRÁNH NGUY HIỂM 1 
LAO ĐỘNG 
NHẬN THỨC 
GIAO TIEP 
HOẠT ĐỘNG 
TỰ THỂ HIỆN 12 
NHẬN THỨC 
11 
GIAO TIẾP 
10 
TỰ KHẲNG ĐỊNH 9 
ĐÀO TẠO VƯỢT KHÓ 
16 
Ý NGHĨA CUỘC SỐNG 
15 
THẨM MỸ ĐẠO ĐỨC 
14 
TRỞ THÀNH NHÂN CÁCH 
13 
NHU CẦU SÁNG TẠO - HOẠT ĐỘNG SÁNG TẠO 
ĐỘNG CƠ – NHU CẦU TRONG SƠ ĐỒ S H R. 
Bên ngoài 
Kích thích “S” 
Bên trong 
YẾU TỐ TRUNG GIAN “H” 
Bên ngoài 
TRẢ LỜI “R” 
Công thức cuối cùng (trường tâm lý) quyết định hành vi B=f/PE, B là hành vi, P là nhân cách, E trường tâm lý, f là hàm số có thể biểu hiện P, E=fB P E=B hay B=E. 
ĐỘNG CƠ - NHU CẦU TRONG SƠ ĐỒ (PE) 
Nguyên tắc hoạt động 
Nguyên tắc chiếm ưu thế 
Nguyên tắc phát triển 
PHÂN LOẠI NHU CẦU 
Sự mong muốn vượt trội ở mức độ cao việc hoàn thành hay thực hiện một hành động khẳng định bản thân mình. 
Khuynh hướng muốn đạt kết quả cao 
Muốn thể nghiệm sự thành tích trong mọi hoạt động. 
NHU CẦU THÀNH ĐẠT