Bài giảng Các vị thuốc cổ truyền điều trị 8 bệnh chứng - Bài: Thuốc bổ - Nguyễn Thị Hạnh

CÁC VỊ THUỐC CỔ TRUYỀN Đ IỀU TRỊ 8 BỆNH CHỨNG 
 THS. NGUYỄN THỊ HẠNH 
 BỘ MÔN YHCT 
 TR Ư ỜNG ĐHYK THÁI NGUYÊN 
 Thuốc bổ 
1. Định nghĩa: 
	Thuốc bổ là những thuốc dùng đ ể chữa những chứng trạng h ư nh ư ợc của chính khí c ơ thể do nguyên nhân bẩm sinh hoặc do quá trình bệnh tật, kém dinh d ư ỡng mà sinh ra. Chính khí của c ơ thể gồm 4 mặt chính: âm, d ươ ng, khí, huyết nên thuốc bổ cũng đư ợc chia ra làm 4 loại: bổ âm, bổ d ươ ng, bổ khí, bổ huyết. Thuốc bổ của Y học cổ truyền cũng là thuốc chữa bệnh vì có h ư thì mới bổ. 
Thuốc bổ 
2. Cách sử dụng thuốc bổ: 
	- Khi dùng thuốc bổ tr ư ớc hết phải chú ý đ ến sự ă n uống (Tỳ Vị), nếu chức n ă ng tiêu hoá hồi phục, tiêu hoá tốt thì mới phát huy đư ợc tác dụng của thuốc bổ. 
	- Ng ư ời có chứng h ư lâu ngày phải dùng thuốc bổ từ từ, nếu âm d ươ ng, khí huyết suy đ ột ngột phải dùng liều mạnh. 
	- Thuốc bổ khí th ư ờng đư ợc dùng kèm với thuốc hành khí, thuốc bổ huyết th ư ờng đư ợc dùng kèm thuốc hành huyết đ ể phát huy tác dụng nhanh và mạnh h ơ n. 
	- Dùng thuốc bổ phải sắc kỹ đ ể cho ra hết hoạt chất. 
	- Tuỳ theo sức khoẻ toàn thân và tình trạng bệnh tật, tuỳ theo giai đ oạn tiến triển của bệnh, ng ư ời ta hay phối hợp thuốc bổ và thuốc chữa bệnh. 
Thuốc bổ âm 
1. Định nghĩa: 
	Thuốc bổ âm là thuốc chữa các bệnh do phần âm của c ơ thể giảm sút (âm h ư ), tân dịch không đ ầy đ ủ, h ư hoả đ i xuống gây n ư ớc tiểu đ ỏ, táo bón. Phần âm của c ơ thể bao gồm Phế âm, Vị âm, thận âm, Can âm, Tâm âm, huyết và tân dịch, khi bị suy kém có các triệu chứng âm h ư sinh nội nhiệt và các triệu chứng của tạng phủ bị bệnh kèm theo. 
Thuốc bổ âm 
2. Tác dụng chữa bệnh 
	 - Chữa bệnh do rối loạn quá trình ức chế thần kinh nh ư cao huyết áp, mất ngủ, tâm c ă n suy nh ư ợc thể ức chế giảm, trẻ em đ ái dầm, ra mồ hôi trộm, tình trạng dị ứng nhiễm trùng ... 
	- Chữa các chứng bệnh rối loạn thực vật do lao nh ư hâm hấp sốt về chiều, gò má đ ỏ, ra mồ hôi trộm, ho, ho ra máu. 
	- Rối loạn các chất tạo keo, viêm đ a khớp dạng thấp, nhức trong x ươ ng, khát n ư ớc, các tr ư ờng hợp sốt kéo dài ch ư a rõ nguyên nhân, thời kỳ phục hồi của một số bệnh nhiễm khuẩn do sốt kéo dài gây hiện t ư ợng mất n ư ớc, mất tân dịch, Y học cổ truyền cho là do âm h ư . 
Thuốc bổ âm 
3. Chống chỉ đ ịnh 
	Không dùng thuốc bổ âm cho những ng ư ời rối loạn tiêu hoá, ỉa chảy kéo dài, chậm tiêu, viêm loét dạ dày do Tỳ Vị h ư . 
4. Các vị thuốc thuốc bổ âm 
4.1. Sa s©m: 
- TÝnh vi quy kinh: ngät, h¬i ®¾ng, l¹nh vµo kinh PhÕ, VÞ. 
- T¸c dông: ch÷a sèt g©y mÊt n­íc, ch÷a ho do viªm phÕ qu¶n, viªm häng, viªm amidan, häng kh«, miÖng kh¸t, nhuËn trµng th«ng tiÖn. 
- LiÒu dïng: 6-12g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ âm 
4.1. M¹ch m«n: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, h¬i ®¾ng, h¬i l¹nh vµo kinh PhÕ, VÞ. 
- T¸c dông: ch÷a ho, nhuËn trµng, lîi niÖu ch÷a phï thòng, ch÷a sèt cao g©y mÊt n­íc, sèt cao g©y rèi lo¹n thµnh m¹ch. 
- LiÒu dïng: 6 - 12g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ âm 
4.3. Kû tö (C©u kû tö): 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, b×nh vµo kinh PhÕ, Can, ThËn. 
- T¸c dông ch÷a bÖnh: bæ thËn, ch÷a ®au l­ng, di tinh, gi¶m thÞ lùc, qu¸ng gµ, ch÷a ho do ©m h­, h¹ sèt, ®au l­ng ng­êi giµ. 
- LiÒu dïng: 4 - 12g/ 24 giê 
4. Các vị thuốc thuốc bổ âm 
4.4. Quy b¶n (yÕm Rïa): 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, mÆn, l¹nh vµo kinh T©m, Can, ThËn. 
- T¸c dông: ch÷a nhøc ®Çu, hoa m¾t, chãng mÆt do t¨ng huyÕt ¸p, rèi lo¹n thÇn kinh thùc vËt, héi chøng tiÒn ®×nh, h¹ sèt, lµm khoÎ m¹nh g©n x­¬ng, ch÷a lao h¹ch, rong kinh, rong huyÕt kÐo dµi. 
- LiÒu dïng: 12 - 40g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ âm 
4.5. MiÕt gi¸p (mai Ba ba): 
TÝnh vÞ quy kinh: mÆn, l¹nh vµo Kinh Can, Tú. 
T¸c dông: ch÷a sèt cao co giËt, thiÕu can xi huyÕt, ch÷a sèt rÐt, l¸ch to, ch÷a nhøc trong x­¬ng, bÕ kinh. 
LiÒu dïng: 12 - 16g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ âm 
4.6. Hoµng tinh: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, b×nh vµo kinh PhÕ, VÞ, Tú. 
- T¸c dông: ch÷a ho l©u ngµy, ho khan, ho lao, ®¸i ®­êng, thiÕu m¸u, dïng lµm ®å ¨n. 
- LiÒu dïng: 8 - 16g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ âm 
4.7. Th¹ch héc: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, ®¹m, h¬i l¹nh vµ kinh PhÕ, VÞ, ThËn. 
- T¸c dông: h¹ sèt, ch÷a kh¸t n­íc, häng kh«, miÖng kh«, häng ®au, t¸o bãn do sèt cao, sèt kÐo dµi, ch÷a ho l©u ngµy do viªm phÕ qu¶n m¹n, do lao, ch÷a ®au khíp. 
- LiÒu dïng: 8 - 16g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ âm 
4.8. B¹ch th­îc: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ®¾ng, chua, l¹nh vµo kinh Can, Tú, PhÕ. 
- T¸c dông: ch÷a kinh nguyÖt kh«ng ®Òu, thèng kinh, cÇm m¸u, c¸c chøng ®au do Can g©y ra nh­ ®au d¹ dµy, ®au m¹ng s­ên, ®au bông, Øa ch¶y do thÇn kinh; lîi niÖu. 
- LiÒu dïng: 6 - 12g/ 24h 
Thuốc bổ d ươ ng 
1. Định nghĩa 
	 Là thuốc dùng đ ể chữa các tình trạng bệnh do phần d ươ ng của c ơ thể bị suy kém (d ươ ng h ư ). 
	 Phần d ươ ng trong c ơ thể gồm Tâm d ươ ng, Tỳ d ươ ng, Thận d ươ ng. Tâm Tỳ d ươ ng h ư gây các chứng chân tay mỏi mệt, da lạnh, chân tay lạnh, ă n chậm tiêu, ỉa chảy mạn tính Dùng kết hợp với các thuốc trừ hàn đ ể chữa nh ư Can kh ươ ng, Nhục quế... 
	Thận d ươ ng h ư gây các chứng liệt d ươ ng, di tinh, tiểu tiện nhiều lần, đ au l ư ng, mỏi gối, mạch trầm tế, dùng các thuốc ôn thận hay bổ thận d ươ ng. Thực chất thuốc bổ d ươ ng nêu ở phần này là thuốc bổ thận d ươ ng. 
Thuốc bổ d ươ ng 
2. Tác dụng chữa bệnh 
- Chữa các bệnh gây ra do h ư ng phấn thần kinh bị suy giảm nh ư tâm c ă n suy nh ư ợc thể h ư ng phấn và ức chế đ ều giảm, với các triệu chứng liệt d ươ ng, di tinh, đ au l ư ng, ù tai, chân tay lạnh, mạch trầm nh ư ợc. 
- Ng ư ời già lão suy với các chứng đ au l ư ng, ù tai, chân tay lạnh, đ ái dầm, đ ái đ êm nhiều lần, mạch yếu nhỏ. 
- Trẻ em chậm phát dục: chậm biết đ i, chậm mọc r ă ng, thóp chậm liền, trí tuệ kém phát triển. 
- Một số ng ư ời mắc bệnh đ au khớp, thoái khớp lâu ngày, hen phế quản mạn tính do đ ịa tạng 
Thuốc bổ d ươ ng 
3. Cách sử dụng thuốc: 
 - Không nên nhầm lẫn với các thuốc trừ hàn. 
 - Không nên dùng thuốc bổ d ươ ng cho những ng ư ời âm h ư sinh nội nhiệt, tân dịch giảm sút. 
4. Các vị thuốc thuốc bổ d ươ ng 
4.1. Léc nhung: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, Êm vµo kinh Can, ThËn, T©m Bµo. 
- T¸c dông: ch÷a liÖt d­¬ng, di tinh, hoa m¾t, ï tai, ch©n tay l¹nh, lµm khoÎ m¹nh 
g©n x­¬ng, t¨ng c­êng sù ph¸t dôc ë trÎ em, ch÷a hen suyÔn m¹n tÝnh, ch÷a b¨ng huyÕt, rong kinh kÐo dµi, tiÓu tiÖn nhiÒu lÇn. 
- LiÒu dïng: 2- 6g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ d ươ ng 
4.2. CÈu tÝch: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ®¾ng, ngät, Êm vµo kinh Can, ThËn. 
- T¸c dông: ch÷a di tinh, di niÖu, ra khÝ h­, ch÷a ®au khíp, lµm khoÎ m¹nh g©n x­¬ng, ch÷a ®au l­ng, mái gèi, ch÷a ®au khíp, ®au d©y thÇn kinh. 
- LiÒu dïng: 6 - 12g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ d ươ ng 
4.3. Cèt to¸i bæ: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ®¾ng, Êm vµo kinh Can, ThËn. 
- T¸c dông: cÇm di tinh, tiÓu nhiÒu lÇn, ®¸i dÇm, ch÷a hen m¹n tÝnh, lµm khoÎ m¹nh g©n x­¬ng, ch÷a r¨ng lung lay do thËn h­, ch÷a ®au l­ng, ®au khíp, ®au d©y thÇn kinh, cÇm Øa ch¶y do thËn d­¬ng h­, lµm nhanh liÒn x­¬ng th­êng dïng ch÷a g·y x­¬ng. 
- LiÒu dïng: 6 - 12g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ d ươ ng 
4.4. Ba kÝch: 
- TÝnh vÞ quy kinh: cay, ®¾ng, Êm vµo kinh Can, ThËn. 
- T¸c dông: cÇm di tinh, tiÓu nhiÒu lÇn, ®¸i dÇm, ch÷a hen m¹n tÝnh, lµm khoÎ m¹nh g©n x­¬ng, ch÷a ®au l­ng, ch÷a di tinh, ho¹t tinh, liÖt d­¬ng do thËn d­¬ng h­. 
- LiÒu dïng: 6 - 12g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ d ươ ng 
4.5. Ý ch trÝ nh©n: 
- TÝnh vÞ quy kinh: cay, Êm vµo kinh T©m, Tú, ThËn. 
- T¸c dông: ch÷a di tinh, Øa ch¶y m¹n tÝnh do tú h­ hµn, tiÓu tiÖn nhiÒu lÇn do thËn h­, ch÷a ®¸i dÇm, ch÷a chøng ch¶y n­íc bät nhiÒu do vÞ h­ hµn. 
- LiÒu dïng: 6 - 12g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ d ươ ng 
4.6. T¾c kÌ (C¸p giíi): 
- TÝnh vÞ quy kinh: Êm, mÆn vµo kinh PhÕ, ThËn. 
- T¸c dông: ch÷a di tinh, liÖt d­¬ng, ho¹t tinh, ch÷a ho, hen phÕ qu¶n m¹n tÝnh. 
- LiÒu dïng 4 - 6g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ d ươ ng 
4.7. Tôc ®o¹n: 
- TÝnh vÞ quy kinh: Êm, mÆn vµo kinh PhÕ, ThËn. 
- T¸c dông: ch÷a ®au l­ng, lµm khoÎ m¹nh g©n x­¬ng, lµm liÒn c¸c vÕt th­¬ng, g·y x­¬ng, ch÷a ®au khíp, ®au d©y thÇn kinh, ch÷a rong kinh, rong huyÕt, ra khÝ h­. 
4. Các vị thuốc thuốc bổ d ươ ng 
4.8. §ç träng: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, h¬i cay Êm vµo kinh Can, ThËn. 
- T¸c dông: ch÷a di tinh, ho¹t tinh, liÖt d­¬ng, lµm khoÎ m¹nh g©n x­¬ng, ch÷a ®au l­ng do thËn h­, ®au khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn, x¶y thai, ®Î non, ch÷a t¨ng huyÕt ¸p, nhòn n·o, bÖnh l·o suy, lµm liÒn vÕt th­¬ng g·y x­¬ng. 
- LiÒu dïng 8 - 20g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ d ươ ng 
4.9. Nhôc thung dung: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, h¬i mÆn, Êm vµo kinh ThËn. 
- T¸c dông: ch÷a di tinh, ho¹t tinh, liÖt d­¬ng, phô n÷ v« sinh do thËn h­, lµm khoÎ m¹nh g©n x­¬ng, ch÷a ®au l­ng, l¹nh l­ng, gèi mÒm yÕu, kh¸t do ©m h­, t©n dÞch gi¶m, nhuËn trµng ch÷a chøng t¸o bãn ë ng­êi giµ thËn khÝ kÐm, ©m huyÕt h­. 
- LiÒu dïng: 6 - 12 g/ 24h 
4. Các vị thuốc thuốc bổ d ươ ng 
4.10. Ph¸ cè chØ 
- TÝnh vÞ quy kinh: cay, Êm, ®¾ng vµo kinh Tú, ThËn, T©m bµo l¹c. 
- T¸c dông: ch÷a di tinh, liÖt d­¬ng, Øa ch¶y m¹n tÝnh do Tú ThËn d­¬ng h­ víi triÖu chøng Øa ch¶y lóc s¸ng sím (ngò canh t¶), ch÷a tiÓu tiÖn nhiÒu lÇn do Bµng quang h­ hµn ë ng­êi giµ, lµm khoÎ manh g©n x­¬ng, ch÷a ®au l­ng ë ng­êi giµ hay gÆp l­ng gèi l¹nh, ®au. 
- LiÒu dïng: 6 - 12 g/ 24 
Thuốc bổ khí 
1. Định nghĩa: 
	Thuốc dùng đ ể chữa bệnh do khí h ư gây ra. 
	Khí h ư th ư ờng thấy ở các tạng Phế và Tỳ. 
	Phế khí h ư gây nói nhỏ, ngại nói, thở ngắn gấp, khi lao đ ộng hay làm việc nặng thở gấp và khó thở. 
	Tỳ khí h ư : chân tay mỏi mệt, ng ư ời gầy, ă n kém, ngực bụng đ ầy ch ư ớng, c ơ nhão, đ ại tiện lỏng. 
	 Nguồn gốc của khí có hai loại: khí tiên thiên gọi là nguyên khí, đư ợc tàng trữ ở thận. 
	 Khí hậu thiên đư ợc hoá sinh từ chất tinh hoa trong đ ồ ă n uống do tạng Tỳ vận hoá. Tỳ h ư gây khí h ư , vì vậy các vị thuốc bổ khí đ ều có tác dụng kiện Tỳ. 
Thuốc bổ khí 
2. Tác dụng chữa bệnh: 
	 - Chữa các chứng suy dinh d ư ỡng, suy nh ư ợc c ơ thể: ă n kém, ngủ kém, sút cân. 
	- Chữa mất ngủ, suy tim, chữa hồi hộp vì Tỳ không nuôi d ư ỡng đư ợc Tâm huyết. 
	- Chữa chữa thiếu máu, chảy máu kéo dài, rong kinh, rong huyết vì Tỳ không thống huyết. 
	- Chữa đ au dạ dày, co thắt đ ại tràng, kích thích tiêu hoá, ỉa chảy mạn tính, chữa viêm đ ại tràng mạn. 
	- Chữa bệnh hô hấp nh ư giảm chức n ă ng hô hấp, hen suyễn, ho lâu ngày, viêm phế quản mạn tính. 
	- Chữa các chứng sa nh ư sa dạ dày, sa sinh dục, sa trực tràng, các loại thoát vị, chữa táo bón ng ư ời già, giãn tĩnh mạch. 
	- Thuốc bổ khí làm t ă ng c ư ờng tác dụng của thuốc bổ huyết. 
3. Các vị thuốc thuốc bổ khí 
3.2. Hoµi s¬n: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, b×nh vµo kinh Tú, VÞ, PhÕ, ThËn. 
- T¸c dông: kÝch thÝch tiªu ho¸, lµm ¨n ngon miÖng, ch÷a di tinh, tiÓu nhiÒu lÇn, Øa ch¶y m¹n tÝnh, sinh t©n chØ kh¸t do ©m h­, ch÷a ho hen. 
- LiÒu dïng: 12-24g/ 24h 
3. Các vị thuốc thuốc bổ khí 
3.3. B¹ch truËt: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, ®¾ng, h¬i Êm vµo kinh PhÕ, Tú. 
- T¸c dông: kÝch thÝch tiªu ho¸ ch÷a chøng ¨n kÐm, ®Çy bông, chËm tiªu do Tú h­, ch÷a Øa ch¶y m¹n tÝnh, ch÷a ®êm nhiÒu do viªm phÕ qu¶n, gi·n phÕ qu¶n, lîi niÖu, cÇm må h«i, an thai. 
- LiÒu dïng: 4 - 12g/ 24h 
3. Các vị thuốc thuốc bổ khí 
3.4. Cam th¶o: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, b×nh vµo 12 kinh. 
- T¸c dông: gi¶i ®éc, ch÷a môn nhät, lµm gi¶m c¬n ®au néi t¹ng (c¬n ®au d¹ dµy, c¬n co th¾t ®¹i trµng, ®au häng), ch÷a ho do phÕ nhiÖt, khÝ h­; cÇm Øa ch¶y m¹n do Tú h­; ®iÒu hoµ tÝnh n¨ng c¸c vÞ thuèc; ch÷a môn nhät, gi¶i ®éc phô tö. 
- LiÒu dïng: 4 - 12g/ 24h 
3. Các vị thuốc thuốc bổ khí 
3.5. Hoµng kú: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, Êm vµo kinh PhÕ, Tú. 
- T¸c dông: bæ Tú do trung khÝ kh«ng ®Çy ®ñ, Tú d­¬ng h¹ h·m g©y chøng mÖt mái, da xanh, ¨n kÐm, n«n ra m¸u, ch¶y m¸u cam, rong huyÕt, Øa ch¶y, sa trùc trµng, ra må h«i, lîi niÖu trõ phï thòng, ch÷a hen suyÔn, ®au khíp, sinh c¬ lµm bít mñ ë vÕt th­¬ng, môn nhät l©u liÒn. 
- LiÒu dïng: 6 - 20g /24h 
3. Các vị thuốc thuốc bổ khí 
3.6. §¹i t¸o: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, b×nh vµo kinh Tú, VÞ. 
- T¸c dông: ®iÒu hoµ tÝnh n¨ng c¸c vÞ thuèc, lµm hoµ c¸c vÞ thuèc cã t¸c dông m¹nh, ch÷a c¸c c¬n ®au cÊp, ®au d¹ dµy, ®au m×nh mÈy, ®au ngùc s­ên, ch÷a Øa ch¶y, sinh t©n chØ kh¸t do ©m h­ t©n dÞch hao tæn g©y häng kh«, miÖng kh«. 
- LiÒu dïng: 8 - 12g/ 24h 
Thuốc bổ huyết 
1. Định nghĩa: 
	Là thuốc dùng đ ể chữa những chứng bệnh gây ra do huyết h ư . Huyết là vật chất nuôi d ư ỡng toàn bộ c ơ thể, huyết thuộc phần âm nên các vị thuốc bổ huyết đ ều có tác dụng bổ âm. 
Thuốc bổ huyết 
2. Tác dụng chữa bệnh: 
	- Chữa các chứng thiếu máu, mất máu hoặc sau khi mắc bệnh lâu ngày: sắc mặt xanh vàng, da khô, môi khô, móng tay nhợt, chóng mặt, hoa mắt, ù tai, tim hồi hộp, kinh nguyệt không đ ều, kinh ra ít,... 
	- Chữa đ au khớp, đ au dây thần kinh nhất là các tr ư ờng hợp teo c ơ , cứng khớp (huyết h ư không nuôi d ư ỡng đư ợc cân). 
	- Chữa các tr ư ờng hợp suy nh ư ợc: mất ngủ, ă n kém (huyết h ư không nuôi d ư ỡng đư ợc Tâm). 
	- Chữa các bệnh phụ khoa nh ư rối loạn kinh nguyệt (chậm kinh, ít kinh, bế kinh), hay xảy thai, vô sinh 
	- Chữa nhũn não, co thắt mạch máu não (do huyết h ư sinh phong) 
3. Các vị thuốc thuốc bổ huyết 
3.1.Thôc ®Þa: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, h¬i Êm vµo kinh T©m, Can, ThËn. 
- T¸c dông: ch÷a di tinh, ®¸i dÇm, kinh nguyÖt kh«ng ®Òu, kinh Ýt, nh¹t mµu, hen suyÔn l©u ngµy, qu¸ng gµ, gi¶m thÞ lùc. 
- LiÒu dïng: 8 - 16h/ 24h 
3. Các vị thuốc thuốc bổ huyết 
3.2. Hµ thñ «: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ®¾ng, ngät, Êm vµo kinh Can, ThËn. 
- T¸c dông: ch÷a mÊt ngñ, håi hép sî h·i, thiÕu m¸u, cÇm m¸u do ho ra m¸u, ch÷a ho l©u ngµy, ch÷a di tinh, ho¹t tinh, phô n÷ ra khÝ h­. 
- LiÒu dïng: 6 - 12g/ 24h 
3. Các vị thuốc thuốc bổ huyết 
3.3. Tang thÇm (qu¶ d©u chÝn): 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, chua, l¹nh vµo kinh Can, ThËn. 
- T¸c dông: ch÷a thiÕu m¸u g©y hoa m¾t, chãng mÆt, ï tai, ch÷a lao h¹ch, lîi niÖu, nhuËn trµng. 
- LiÒu dïng: 12-20g/ 24h 
3. Các vị thuốc thuốc bổ huyết 
3.4. Long nh·n (cïi Nh·n): 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, b×nh vµo kinh T©m, Tú. 
- T¸c dông: ch÷a thiÕu m¸u, suy nh­îc c¬ thÓ, mÊt ngñ, ¨n kÐm. 
- LiÒu dïng: 6-12g/ 24h 
3. Các vị thuốc thuốc bổ huyết 
3.5. A giao: 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, b×nh vµo kinh T©m, PhÕ, Can, ThËn. 
- T¸c dông: d­ìng T©m an thÇn ®iÒu trÞ sau khi sèt kÐo dµi, nhiÖt lµm tæn h¹i ©m dÞch g©y chøng vËt v·, Ýt ngñ; bæ huyÕt, an thai ®iÒu trÞ c¸c tr­êng hîp huyÕt h­, kinh nguyÖt kh«ng ®Òu, hay x¶y thai, ®Î non; cã t¸c dông cÇm m¸u nªn ch÷a ho ra m¸u, ch¶y m¸u cam; ch÷a ho do PhÕ ©m h­, h­ nhiÖt; ch÷a co giËt do sèt cao, do huyÕt h­ kh«ng nu«i d­ìng ®­îc c©n. 
- LiÒu dïng: 6-12g/ 24h 
3. Các vị thuốc thuốc bổ huyết 
3.6. Tö hµ sa: (rau thai nhi) 
- TÝnh vÞ quy kinh: ngät, mÆn, Êm vµo kinh Can, ThËn. 
- T¸c dông: d­ìng T©m an thÇn dïng trong tr­êng hîp bÖnh l©u ngµy khÝ huyÕt h­, tinh thÇn ho¶ng hèt, Ýt ngñ, bæ huyÕt cÇm m¸u, ch÷a ho ra m¸u l©u ngµy; ch÷a ho, hen do PhÕ khÝ h­, phÕ ©m h­, ch÷a di tinh. 
- LiÒu dïng: 6 - 12g/ 24h 
3. Các vị thuốc thuốc bổ huyết 
3.7. §­¬ng quy: 
- TÝnh vÞ quy kinh: cay, ngät, Êm vµo kinh T©m, Can, Tú. 
- T¸c dông: bæ huyÕt ®iÒu kinh, ch÷a phô n÷ huyÕt h­ g©y kinh nguyÖt kh«ng ®Òu, thèng kinh, bÕ kinh; ch÷a xung huyÕt, tô m¸u do sang chÊn, ch÷a ®au d¹ dµy, ®au c¬, ®au d©y thÇn kinh do l¹nh, nhuËn trµng trong tr­êng hîp thiÕu m¸u g©y t¸o bãn; tiªu viªm trõ mñ, ch÷a môn nhät, vÕt th­¬ng cã mñ. 
- LiÒu dïng: 6 - 12g/ 24g 
3. Các vị thuốc thuốc bổ huyết 
3.8. C©u kû tö: (®· nªu trong phÇn thuèc bæ ©m) 
3.9. B¹ch th­îc: (®· nªu trong phÇn thuèc bæ ©m) 
Xin trân trọng cảm ơn !