Bài giảng Kinh tế học Tiền tệ & Ngân hàng - Bài 1: Giới thiệu chung về môn học - Nguyễn Anh Tuấn

BÀI 1 - GiỚI THIỆU CHUNG VỀ MÔN HỌC
GVGD: TS. Nguyễn Anh Tuấn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHQGHN
KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÔN KINH TẾ HỌC TIỀN TỆ - NGÂN HÀNG
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-2
Những yêu cầu chính của chương
1. Nắm được đối tượng, phạm vi và phương 
pháp nghiên cứu môn học
2. Chức năng, cấu trúc và hoạt động của thị 
trường tài chính
3. Mối quan hệ giữa tài chính trực tiếp và tài 
chính gián tiếp
4. Nắm được nội dung khái niệm Lượng cung 
tiền. Phân biệt M1 và các khối tiền khác
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-3
Đối tượng, phạm vi 
và phương pháp nghiên cứu môn học
1. Đối tượng nghiên cứu:
Sự vận động có tính thị trường của tiền
+ Sự vận động gắn liền với lãi suất 
+ Lãi suất là giá của việc sử dụng tiền
+ Sự vận động gắn với sử dụng tiền có 
hiệu quả
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-4
Đối tượng, phạm vi và 
phương pháp nghiên cứu môn học
Các thể chế tài chính: 
1. Hệ thống ngân hàng
+ NHTW và các NHTM
+Là trung gian tài chính quan trọng nhất
+Dòng vận động gián tiếp của tiền
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-5
Đối tượng, phạm vi và 
phương pháp nghiên cứu môn học
Các thể chế tài chính: 
2. Các trung gian tài chính khác:
+Các tổ chức phi ngân hàng:
Các công ty bảo hiểm
Các công ty tài chính
Các quỹ tương trợ
.
+Sự giống và khác biệt với NHTM
+Thúc đẩy dòng luân chuyển vốn
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-6
Đối tượng, phạm vi và 
phương pháp nghiên cứu môn học
Các thể chế tài chính: 
3. Thị trường tài chính:
+ Dòng vận động vốn trực tiếp
+ Thúc đẩy luân chuyển tiền tệ trong nền 
kinh tế
+ Hình thành lãi suất và giá chứng khoán
+ Quan hệ tác động với các TGTC
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-7
Đối tượng, phạm vi và 
phương pháp nghiên cứu môn học
2. Phạm vi và phương pháp nghiên cứu:
Tập trung sâu hơn vào hệ thống ngân hàng
Phương pháp nghiên cứu:
+ Tiếp cận thị trường
+ Sử dụng công cụ đồ thị
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-8
Khái niệm cung tiền
+ Cung tiền = Lượng tiền trong nền kinh tế = 
Lượng cung tiền
+ Là tổng tất cả các phương tiện thanh toán 
trong nền kinh tế
+ Khái niệm Tính lỏng = Tính thanh khoản 
(Tính thanh tiêu) của tài sản:
Khả năng chuyển hóa thành tiền mặt của một 
tài sản
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-9
Khái niệm cung tiền
 Thành phần cung tiền:
+ Tiền mặt
+Séc du lịch
+Tiền gửi khác có thể phát séc
+Tiền gửi tiết kiệm
.
.
+ Trái phiếu
+ Cổ phiếu
Khối tiền M1 = C+ D
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-10
Khái niệm cung tiền
 Sự khác biệt về tính lỏng của các bộ phận cấu thành
 Sắp xếp các khối tiền: 
Lỏng nhất: Khối tiền M1 = C+ D
Kém lỏng hơn M1: 
Khối tiền M2 = M1 + Tiền gửi TK
..
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-11
CẤU TRÚC VÀ CHỨC NĂNG 
CỦA THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
1. Thị trường tài chính là gì?
+ Khái niệm chứng khoán:
Là những giấy tờ có giá 
có thể mua bán được
+ Thị trường tài chính 
là nơi diễn ra việc mua bán 
các chứng khoán
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-12
CẤU TRÚC VÀ CHỨC NĂNG 
CỦA THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
2. Phân loại thị trường:
Tiêu chí phân loại: 
 Thời gian:
+ Thị trường tiền tệ: là nơi mua bán
các chứng khoán 
có thời hạn ngắn < 1 năm 
+ Thị trường vốn: 
Là nơi mua bán các chứng khoán 
có thời hạn > 1 năm
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-13
CẤU TRÚC VÀ CHỨC NĂNG 
CỦA THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
2. Phân loại thị trường:
Tiêu chí phân loại: 
 Tính chất hàng hoá: 
+ Phân biệt Trái phiếu và Cổ phiếu
+Thị trường Nợ: Hàng hóa mua bán là các chứng từ nợ
Vd: Trái phiếu
+ Thị trường vốn cổ phần: Nơi diễn ra việc
mua bán các Cổ phiếu
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-14
CẤU TRÚC VÀ CHỨC NĂNG 
CỦA THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
2. Phân loại thị trường:
Tiêu chí phân loại: 
 Phương thức phát hành: 
+Thị trường tài chính sơ cấp:
Nơi diễn ra việc mua bán các chứng khoán mới được 
phát hành lần đầu
+ Thị trường tài chính thứ cấp: Nơi diễn ra việc mua 
bán lại các chứng khoán đã phát hành trên TT sơ cấp
.
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-15
CẤU TRÚC VÀ CHỨC NĂNG 
CỦA THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
3. Các chức năng cơ bản:
1. Hình thành giá cả chứng khoán
2. Luân chuyển vốn trong nền kinh tế
3. Phân bổ và quản lý vốn có hiệu quả
Chú ý: 
Phân biệt chức năng của TTTC sơ cấp và thứ 
cấp
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-16
CÁC VẤN ĐỀ THẢO LUẬN
Dòng vận động vốn trực tiếp và gián tiếp (Sơ 
đồ về dòng luân chuyển vốn)
Thước đo Cung tiền
Quan hệ giữa TTTC sơ cấp và TTTC thứ cấp
Ý nghĩa của việc nghiên cứu Cung tiền và các 
định chế tài chính
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN. 1-17
CÁC VẤN ĐỀ THẢO LUẬN
Dòng luân chuyển vốn trong nền kinh tế
Trung gian TC
Người đi vay
(Người chi tiêu)
Thị trường TC
Người cho vay
(Người tiết kiệm)