Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 4: Tài khoản kế toán và ghi sổ kép - Nguyễn Tài Yên

T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M Chương 4
TÀI KHOẢN KẾ TOÁN VÀ
GHI SỔ KÉP
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M Mục tiêu 
a. Mục tiêu kiến thức :
- Nhận biết và hiểu được khái niệm tài
khoản, kết cấu tài khoản, nguyên tắc phản
ảnh vào tài khoản
- Vận dụng phương pháp tài khoản và ghi
sổ kép để ghi nhận các nghiệp vụ phát sinh
và lập báo cáo tài chính
- Nhận biết mối quan hệ giữa tài khoản kế
toán với Bảng cân đối kế toán và Báo cáo
kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Tài liệu học tập 
- Tài liệu chính : Giáo trình Nguyên lý kế
toán, chương 4.
Nội dung nghiên cứu
4.1. Tài khoản kế toán
4.2. Ghi sổ kép
4.3. Vận dụng phương pháp tài khoản
kế toán và ghi sổ kép
4.4. Mối quan hệ giữa tài khoản kế
toán với Bảng cân đối kế toán và Báo
cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh
doanh.
4.5. Một số các tài khoản đặc biệt
trong hệ thống TK kế toán VN.Tr
ư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
4.1. Tài khoản kế toán
Qua nghiên cứu chương 2 => nhận xét về
hạn chế của BCĐKT??
NVKT phát sinh nhiều => lập BCĐKT
mất nhiều thời gian.
Chỉ cho biết thông tin tổng hợp tại một
thời điểm, nhưng trong thực tế nhiều khi
cần thông tin chi tiết, thông tin phản ánh
một cách thường xuyên, liên tục
=> Sử dụng tài khoản kế toán
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
4.1.1. Khái niệm
Là phương pháp phân loại và hệ
thống các nghiệp vụ kinh tế tài
chính phát sinh theo nội dung kinh
tế.
Về hình thức : là sổ kế toán dùng
để ghi chép số tiền về số hiện có và
tình hình biến động của từng đối
tượng kế toán (tài sản, nguồn
vốn,..)
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Về nội dung : phản ánh thường
xuyên, liên tục sự biến động của
từng đối tượng kế toán.
Về chức năng: kiểm tra một cách
thường xuyên và kịp thời tình hình
sử dụng từng TS, NPT, VCSH, DT,
TN và CP
Ví dụ: Để phản ảnh đối tượng Tiền
mặt trong doanh nghiệp ta sử dụng
tài khoản 111
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
4.1.2. Các loại tài khoản
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
- Tài khoản loại tài sản: Ký hiệu đầu 1
hoặc 2
- Tài khoản loại nợ phải trả: Ký hiệu
đầu 3
- Tài khoản loại vốn chủ sở hữu: Ký
hiệu đầu 4
- Tài khoản loại doanh thu: Ký hiệu
đầu 5
- Tài khoản loại chi phí: Ký hiệu đầu 6
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M - Tài khoản loại thu nhập khác: Ký
hiệu đầu 7
- Tài khoản loại chi phí khác: Ký hiệu
đầu 8
- Tài khoản loại xác định kết quả kinh
doanh: Ký hiệu đầu 9
Ghi chú: Xem danh mục tài khoản
giáo trình trang 102 - 108.
4.1.3. Mối quan hệ TK cấp 1 và TK chi
tiết cấp 2, cấp 3, cấp 4
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
- Tài khoản cấp 1 ( 3 số) phản ảnh tổng
quát số hiện có và biến động của TS,
NPT, VCSH, DT, TN và CP
- Tài khoản cấp 2 (4 số), cấp 3 (5 số)
phản ảnh chi tiết, cụ thể nội dung của tài
khoản cấp 1
Ví dụ: Tiền mặt 111 – cấp 1, theo dõi chi tiết tiền ta có:
+ Tiền VN 1111 – cấp 2
+ Ngoại tệ 1112 – cấp 2
+ Vàng tiền tệ 1113 – cấp 2
4.1.4. Kết cấu
Sự vận động của đối tượng kế toán là sự
vận động của 2 mặt đối lập.
oTiền mặt : thu, chi
oNVL : nhập, xuất
oVay : vay và trả nợ vay
Tài khoản kết cấu gồm 2 bên :
- Bên trái gọi là Bên Nợ
- Bên phải gọi là bên Có.
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Sổ cái
Tài khoản.
Số hiệu : .
Ngaøy
thaùng
ghi
soå
Chöùng Từ
Dieãn giaûi
Trang 
soå 
NKC
Soá 
hieäu 
TK đối 
ứng
Soá phaùt sinh
Số
hieä
u
Ngaø
y 
thaùn
g
Nợ Coù 
1 2 3 4 5 6 7 8 
SDÑK
Coäng SPS
SDCK
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Kết cấu
 Để đơn giản trong việc học tập, trao đổi, tài
khoản được ký hiệu dưới hình thức chữ T
Tên hoặc số hiệu TKNợ Có
Cộng số PS Cộng số PS
Số dư đầu kỳ (bên nợ hoặc bên có hoặc không có)
Số PS cóSoá PS Nôï
Số dư cuối kỳ (bên nợ hoặc bên có hoặc không có)
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
4.1.5. Nguyên tắc ghi chép
a. Tài khoản tài sản (L1+L2):
SDCK(N) = SDĐK(N) + SPS tăng (N) – SPS giảm (C)
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
TK CóNợ
Số dư đầu kỳ 
xxx
Số dư cuối kỳ 
xxx
Số phát sinhxxx Số phát sinhxxx
Ví dụ
Ngaøy 01/01/N, tieàn maët toàn quyõ 25
tr, trong thaùng 01/N coù taøi lieäu sau :
- Ngaøy 02/01, thu tieàn baùn haøng 15
tr;
- Ngaøy 05/01, chi mua nguyeân vaät
lieäu 17 tr;
- Ngaøy 10/01, chi traû ngöôøi baùn 12 tr;
- Ngaøy 20/01, ngöôøi mua traû tieàn 13
tr.
=> Ghi vaøo TK tieàn maët?T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
b. Tài khoản nguồn vốn (L3+L4):
SDCK(C) = SDĐK(C) + SPS tăng (C) – SPS giảm (N)
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
TK CóNợ
Số dư đầu kỳ 
xxx
Số dư cuối kỳ 
xxx
Số phát sinhxxx Số phát sinhxxx
Ví dụ
Vay ngaén haïn toàn ñaàu kyø ngaøy
01/01/N laø 120 tr, trong thaùng 01/N 
coù taøi lieäu sau :
- Ngaøy 02/01, vay ngaén haïn mua
vaät tö 150 tr;
- Ngaøy 07/01, vay ngaén haïn traû
löông 100 tr;
- Ngaøy 31/01, chi tieàn maët traû nôï
vay ngaén haïn 120 tr; 
=> Ghi vaøo TK 341? T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
c. Tài khoản doanh thu và thu nhập (L5+L7):
Tài khoản này không có số dư cuối kỳ
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
TK CóNợ
Số phát sinh xxx Số phát sinh xxx
Kết
chuyển
Ví dụ
Coù tình hình baùn haøng thaùng 01/N
nhö sau :
- Ngaøy 02/01, baùn haøng chöa thu
tieàn 120 tr;
- Ngaøy 12/01, baùn haøng thu tieàn
maët 15 tr;
- Ngaøy 31/01, keát chuyeån doanh thu
baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï.
=> Ghi vaøo TK doanh thu baùn haøng
vaø cung caáp dòch vuï?
d. Tài khoản chi phí (L6+L8):
Tài khoản này không có số dư cuối kỳ
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
TK CóNợ
Số phát sinh xxx Số phát sinh xxx
Kết
chuyển
Ví dụ
Coù tình hình chi phí quaûn lyù doanh
nghieäp thaùng 01/N nhö sau :
- Ngaøy 02/01, chi tieàn maët mua VPP 10
tr, duøng trực tiếp cho phoøng keá toaùn;
- Ngaøy 12/01, chi tieàn maët traû tieàn
ñieän, nöôùc, ñieän thoaïi khoái vaên
phoøng 12 tr;
- Ngaøy 31/01, phaûi traû löông khoái vaên
phoøng 60 tr;
- Ngaøy 31/01, keát chuyeån chi phí QLDN
ñeå xaùc ñònh keát quaû kinh doanh.
=> Ghi vaøo TK chi phí QLDN?
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
e. Tài khoản xác định kết quả kinh doanh (L9):
TK CóNợ
- K/c doanh thu 
và thu nhập;
- K/c lỗ
Tài khoản này không có số dư cuối kỳ
- K/c chi phí;
- K/c lãi
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Ví dụ
Cuoái thaùng 01/N, keát chuyeån doanh thu,
chi phí ñeå xaùc ñònh keát quaû kinh doanh
nhö sau :
- Doanh thu thuaàn töø baùn haøng 100 tr.
- GVHB : 70 tr.
- Doanh thu HÑTC : 12 tr; Chi phí TC : 9 tr.
- Thu nhaäp khaùc : 5 tr; Chi phí khaùc : 7 tr.
- Chi phí baùn haøng : 4 tr.
- Chi phí QLDN : 6 tr
- K/c laõi (loã) cuoái thaùng.
=> Ghi vaøo TK xaùc ñònh KQKD?
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
4.2. Ghi sổ kép
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
4.2.1. Sổ kế toán
Sổ kế toán dùng để ghi chép,
hệ thống và lưu giữ toàn bộ
các nghiệp vụ kinh tế, tài
chính đã phát sinh có liên
quan đến doanh nghiệp
Đơn vị chỉ có một hệ thống sổ kế toán duy
nhất cho kỳ kế toán.
Sổ kế toán
Sổ tổng hợp Sổ, thẻ kế 
toán chi tiết
Sổ nhật ký Sổ cái
Ghi chép NV theo 
trình tự thời gian 
và quan hệ đối 
ứng các tài khoản 
(ngày, tháng, 
chứng từ, nội 
dung, số tiền)
Ghi chép NV 
theo tài khoản 
kế toán (ngày, 
tháng, chứng 
từ, nội dung, số 
tiền)
Ghi chép NV 
liên quan các 
đối tượng cần 
theo dõi chi tiết 
theo yêu cầu 
quản lý của DN
Đơn vị tự xây dựng hình thức 
kế toán để áp dụng phù hợp với 
đặc thù đơn vị gồm: biểu mẫu, 
trình tự, phương pháp ghi sổ, 
mối quan hệ giữa các sổ 
nhưng phải đảm bảo thông tin 
theo qui định. Nếu không xây 
dựng được thì áp dụng hình 
thức theo thông tư 200
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Nhaät kyù chung
Chöùng töø keá 
toaùn
Soå Nhaät 
kyù ñaëc 
bieät
Soå Nhaät kyù 
chung
Soå, Theû 
keá toaùn 
chi tieát
Soå caùi
Baûng caân 
ñoái soá 
phaùt sinh
Baûng 
Toång hôïp 
chi tieát
Ghi chuù:
+ Ghi haøng ngaøy 
+ Ghi cuoái kyø 
+ Quan heä kieåm tra 
ñoái chieáu
Baùo caùo taøi 
chính
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Nhaät kyù soå caùi
Soå quyõ
Soå/theû 
keá toaùn 
chi tieát
Baûng 
toång hôïp 
chi tieát
Nhaät kyù Soå caùi
Chöùng töø keá 
toaùn 
Baûng 
toång 
hôïp 
chöùng 
töø keá 
toaùn 
cuøng 
loaïi Ghi chuù:
+ Ghi haøng ngaøy 
+ Ghi cuoái kyø 
+ Quan heä kieåm 
tra ñoái chieáu
Baùo caùo taøi chính
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M Chöùng töø ghi soå
Chöùng töø keá 
toaùn
Baùo caùo taøi chính
Soå ñaêng kyù 
chöùng töø 
ghi soå
Soå 
quyõ
Soå/Theû 
keá toaùn 
chi tieát
Chöùng töø ghi 
soå
Soå caùi
Baûng 
toång hôïp 
chi tieát
Baûng caân 
ñoái phaùt 
sinh
Baûng toång 
hôïp chöùng 
töø cuøng 
loaïi
Ghi chuù:
+ Ghi haøng ngaøy 
+ Ghi cuoái kyø 
+ Quan heä kieåm 
tra ñoái chieáu
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Nhaät kyù - Chöùng töø
Chöùng töø keá 
toaùn vaø caùc 
Baûng phaân boå
Nhaät kyù chöùng 
töø
Baûng 
keâ
Soå/Theû 
keá toaùn 
chi tieát
Soå caùi
Baùo caùo taøi chính
Baûng 
toång hôïp 
chi tieát
Ghi chuù:
+ Ghi haøng ngaøy 
+ Ghi cuoái kyø 
+ Quan heä kieåm tra 
ñoái chieáu
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M 4.2.2. Ghi sổ kép
Ví dụ :
- Rút TGNH về quỹ TM 100 tr.
- Mua NVL chưa trả tiền người bán 50 tr.
Y/c Phân tích 2 nghiệp vụ trên?
4.2.2.1. Khái niệm
- Là phương pháp kế toán phản ánh
các nghiệp vụ kinh tế tài chính phát
sinh vào ít nhất hai TK kế toán liên
quan.
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
- Ít nhất một tài khoản ghi nợ và một
tài khoản ghi có.
- Phương trình kế toán luôn được
đảm bảo.
4.2.2.2. Áp dụng ghi sổ kép: Định
khoản kế toán
Khi NVKT phát sinh phải xác định
TK nào ghi Nợ, TK nào ghi Có với
số tiền bao nhiêu => gọi là định
khoản kế toán
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Ghi sổ kép được cụ thể hoá thông
qua việc định khoản các nghiệp vụ
kế toán
Các bước định khoản
B1-Xác định chi tiết đối tượng kế toán
B2- Xem xét chi tiết đối tượng kế toán
thuộc loại TK nào
B3-Xác định sự tăng, giảm của đối
tượng kế toán
B4- Tra cứu số hiệu TK và dựa vào
nguyên tắc ghi chép để định khoản
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Ví dụ: mua NVL trả bằng TM 15 tr
B1 Đối tượng kế toán liên quan là NVL và
tiền mặt
B2 Cả NVL và TM thuộc loại TK tài sản
B3 NVL tăng 15 tr
TM giảm 15 tr
B4 NVL tăng -> Ghi Nợ TK 152
TM giảm -> Ghi Có TK 111
KQ : Nợ TK 152 : 15 tr
Có TK 111 : 15 tr
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Ví dụ
1. Chuyển khoản trả nợ người bán 150 tr.
2. Vay ngắn hạn ngân hàng trả lương
CBNV 200 tr.
3. Mua NVL nhập kho chưa trả tiền người
bán 100 tr.
4. Nhà nước cấp vốn kinh doanh cho DN 1
TSCĐHH trị giá 300 tr.
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Nhận xét
- Khi moät NVKT phaùt sinh coù lieân
quan ñeán hai taøi khoaûn, neáu moät
trong hai taøi khoaûn ñaõ ghi Nôï thì
taøi khoaûn coøn laïi phaûi ghi Coù vaø
ngöôïc laïi. Quan heä Nôï - Coù giöõa
hai taøi khoaûn trong cuøng moät NVKT
goïi laø quan heä ñoái öùng taøi
khoaûn. Quan heä naøy coù theå môû
roäng cho ba taøi khoaûn trôû leân.
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Các loại định khoản:
• Định khoản liên quan 
đến 2 TK.
ĐK 
giản đơn
• Định khoản liên quan 
đến ít nhất 3 TK trở
lên.
ĐK 
Phức tạp
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Ví dụ
Định khoản giản đơn Định khoản phức tạp
1. Mua NVL chưa trả
tiền người bán 50 tr.
2. Thanh toán cho người
bán bằng CK 50 tr.
3. Dùng LNCPP bổ sung 
NVKD 30 tr.
1. Mua NVL 100 tr, trong
đó trả bằng CK 60 tr, 
nợ lại người bán 40 tr.
2. Trả nợ người bán 20 tr
bằng CK, 20 tr bằng
TM.
3. Trích lập quỹ KTPL: 
30 tr, Quỹ ĐTPT: 40 tr
từ LNCPP. 
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Nhận xét
 ĐK phức tạp chẳng qua là sự gộp lại của
nhiều ĐK giản đơn.
 Số tiền ghi Nợ luôn bằng số tiền ghi Có
của các TK đối ứng, do đó :
Tổng
PS Nợ
các TK
Tổng
PS Có
các TK
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Ví vụ
Coù soá lieäu lieân quan ñeán taøi khoaûn
“Tieàn maët” trong thaùng 1/N cuûa doanh
nghieäp A nhö sau: (ñôn vò tính: ñ)
Soá dö ñaàu thaùng: 20.000.000. Trong thaùng
phaùt sinh caùc nghieäp vuï kinh teá lieân quan
ñeán tieàn maët nhö sau:
(1) Ruùt TGNH veà nhaäp quyõ TM 15.000.000
theo chöùng töø nhaäp quyõ tieàn maët laø PT
01/01 ngaøy 2/1/N.
(2) Khaùch haøng traû nôï cho doanh nghieäp
baèng tieàn maët 10.000.000 theo phieáu thu
PT02/01 ngaøy 5/1/N.
(3) Chi tieàn maët mua nguyeân vaät lieäu
20.000.000 theo phieáu chi PC 01/01 ngaøy
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Ví dụ
(4) Baùn haøng thu ngay baèng tieàn maët
15.000.000 theo phieáu thu PT 03/01 ngaøy
10/1/N.
(5) Chi taïm öùng löông ñôït 1 cho caùn boä
coâng nhaân vieân 15.000.000 theo phieáu chi
PC 02/01 ngaøy 15/1/N.
(6) Chi tieàn maët traû nôï cho ngöôøi baùn
15.000.000 theo phieáu chi PC 03/01 ngaøy
17/1/N.
(7) Baùn haøng thu ngay baèng tieàn maët
20.000.000 theo phieáu thu PT 04/01 ngaøy
23/1/N.
(8) Chi tieàn maët mua vaên phoøng phaåm
2.000.000 duøng tröïc tieáp boä phaän keá
toan, theo phieáu chi PC 04/01 ngaøy 25/1/N.
(9) Chi tieàn maët traû tieàn ñieän cho vaênT
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Ví dụ
(10) Chi tieàn maët thanh toaùn löông
ñôït 2 thaùng 1/N cho coâng nhaân
vieân 25.000.000 theo phieáu chi PC 
06/01 ngaøy 31/1/N.
Yeâu caàu :
- Ñònh khoaûn caùc NVKT neâu treân.
- Ghi vaøo soå caùi TK 111 – Tieàn
maët.
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Sổ cái
TK tiền mặt
Số hiệu : 111
Ngaø
y 
thaùn
g ghi 
soå
Chöùng Từ
Dieãn giaûi
Tran
g soå 
NKC
Soá 
hieäu 
TK dö
soá phaùt sinh 
Số
hieäu
Ngaø
y 
thaùn
g
Nợ Coù 
1 2 3 4 5 6 7 8 
SDÑK
20.000.00
0
2/1/N PT 01 2/1/N
Ruùt TGNH 
veà quyõ TM
x 112
15.000.00
0
 . 
Coäng SPS
60.000.00
0
79.500.00
0
SDCK 500.000
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M 4.2.3. Vận dụng phương pháp tài
khoản kế toán và ghi sổ kép
Sinh viên đọc giáo trình từ trang 116 
đến 150
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M 4.3. Mối quan hệ giữa tài khoản kế toán
với Bảng CĐKT và Báo cáo KQHĐKD
* Giữa TK và BCĐKT
+ Ñaàu kyø, caên cöù vaøo Baûng CĐKT
cuoái kyø tröôùc vaø danh muïc soå keá
toaùn ñeå môû caùc taøi khoaûn töông
öùng cho kyø naøy. Soá dö ñaàu kyø cuûa
caùc taøi khoaûn ñöôïc laáy töø Baûng
caân ñoái keá toaùn cuoái kyø tröôùc.
+ Cuoái kyø, laáy soá dö cuoái kyø cuûa
caùc taøi khoaûn laøm cô sôû laäp Baûng
CĐKT môùi cho cuoái kyø naøy (Tk loại
1,2,3,4).
* Giữa TK và BCKQKD
+ Cùng đối tượng phản ánh là tình hình kết
quả kinh doanh của DN.
+ Tài khoản là nguồn gốc số liệu để lập
BCKQKD (căn cứ số PS tài khoản từ Loại 5
đến loại 9 để lập BCKQKD).
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Ví dụ: Xem giáo trình trang 150 đến 151
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M 4.4. Một số các tài khoản kế toán đặc
biệt trong hệ thống tài khoản kế toán
4.4.1. Nhóm tài khoản dùng để điều 
chỉnh giảm giá trị của tài sản
- Kết cấu ngược với các tài khoản tài
sản
- Vẫn được trình bày tại tài sản trên
Bảng cân đối kế toán, nhưng ghi bằng
số âm, bằng cách (.)
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M Tài khoản 214 – Hao mòn tài sản cố
định: ghi số âm trên bảng CĐKT
TK214 CóNợ
PS Nợ: xxx PS Có: xxx
Số dư cuối kỳ: xxx
Số dư đầu kỳ: xxx
Ví dụ: tính khấu hao TSCĐ sử dụng ở
bộ phận sản xuất 10.000.000 đồng
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M Tài khoản 229 – Dự phòng tổn thất tài
sản: ghi số âm trên bảng CĐKT
TK229 CóNợ
PS Nợ: xxx PS Có: xxx
Số dư cuối kỳ: xxx
Số dư đầu kỳ: xxx
Ví dụ: Trích lập dự phòng giảm giá
hàng tồn kho 10.000.000 đồng
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Tài khoản 419 – Cổ phiếu quỹ:ghi số
âm trên bảng CĐKT
4.4.2. Nhóm tài khoản dùng để điều 
chỉnh giảm nguồn vốn
Số dư cuối kỳ: xxx
TK419 CóNợ
PS Nợ: xxx PS Có: xxx
Ví dụ: Mua
lại 10 CP
do công ty
phát hành,
giá mua
10.000đ/cp,
trả bằng
tiền mặt.
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Tài khoản 413 – Chênh lệch tỷ giá hối
đoái: ghi số âm nếu dư Nợ, số dương
nếu dư Có
Số dư cuối kỳ: xxx
TK413 CóNợ
PS Nợ: xxx PS Có: xxx
Số dư cuối kỳ: xxx
Số dư đầu kỳ: xxx Số dư đầu kỳ: xxx
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế
chưa phân phối: ghi số âm nếu dư Nợ,
số dương nếu dư Có
Số dư cuối kỳ: xxx
TK421 CóNợ
PS Nợ: xxx PS Có: xxx
Số dư cuối kỳ: xxx
Số dư đầu kỳ: xxx Số dư đầu kỳ: xxx
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M
Có lúc mang tính chất là tài sản và có
lúc là nguồn vốn
4.4.3. Nhóm tài khoản lưỡng tính
+ Thường là TK phải thu (thuộc nhóm
TK tài sản) và TK phải trả (thuộc
nhóm TK nguồn vốn) do phải theo dõi
chi tiết cho từng đối tượng kế toán cụ
thể.
+ TK phải thu khi có số dư bên Có sẽ
được ghi vào Nguồn vốn.
T
rư
ờ
n
g
 Đ
ạ
i 
h
ọ
c 
cô
n
g
 n
gh
iệ
p
 T
P
.H
C
M + TK phải trả khi có số dư bên Nợ sẽ
được ghi vào Tài sản của Bảng CĐKT.
Ví dụ: sinh viên xem giáo trình trang
155
Kết thúc chương 4 yêu cầu sinh viên:
- Đọc thêm hướng dẫn ghi sổ theo
hình thức Nhật ký chung từ trang 158
đến 163.
- Đọc các cách sửa sổ kế toán trang
164: hôm sau giáo viên kiểm tra./.