Bài giảng Phân tích Báo cáo tài chính - Bài 3: Phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh - Trần Thị Thanh Tú

Bài 3
Phân tích hoạt động sản xuất 
kinh doanh
TS. Trần Thị Thanh Tú
Khoa Ngân hàng – Tài chính, ĐHKTQD
2Phân tích hoạt động sản xuất 
kinh doanh
• Phân biệt các khái niệm thu nhập và đo 
lường thu nhập
• Phân tích doanh thu và chi phí
• Các chỉ tiêu tài chính đo lường hoạt động 
sản xuất kinh doanh
• Thảo luận và bài tập tình huống
3Các khái niệm thu nhập
• Thu nhập kinh tế = dòng tiền + thay đổi 
TSCĐ ròng -> thay đổi giá trị của cổ đông
• Thu nhập ổn định/ thường xuyên : thu 
nhập kỳ vọng ổn định/dài hạn
• Thu nhập kế toán = Tổng Doanh thu –
Tổng Chi phí
4Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
• Ph¬ng ph¸p C«ng nhËn doanh thu
• Ph¬ng ph¸p C«ng nhËn chi phÝ
5Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
- Ph¬ng ph¸p c«ng nhËn doanh thu 
ngay t¹i thêi ®iÓm b¸n hµng
- Ph¬ng ph¸p c«ng nhËn doanh thu t¹i 
thêi ®iÓm thu ®îc tiÒn hµng ( B¸n hµng 
tr¶ gãp)
6Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
• Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ c«ng nhËn doanh 
thu theo hîp ®ång hoµn thµnh : c«ng 
nhËn doanh thu tõ kÕt qu¶ cuèi cïng khi 
tÊt c¶ c¸c phÇn viÖc yªu cÇu trong hîp 
®ång hoµn tÊt( x©y dùng)
• Ph¬ng ph¸p tÝnh doanh thu theo thµnh 
phÈm: kh«ng nhÊt thiÕt khi s¶n phÈm 
®îc b¸n míi c«ng nhËn doanh thu( vµng 
b¹c)
7Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
Ph©n tÝch doanh thu thay ®æi do:
- Lîng hµng b¸n ra t¨ng
- Gi¸ b¸n mét ®¬n vÞ s¶n phÈm t¨ng
- C¶ gi¸ b¸n vµ s¶n lîng ®Òu t¨ng
- Sù t¨ng lªn cña nh©n tè nµy h¬n h¬n sù 
gi¶m ®i hay æn ®Þnh cña nh©n tè kia
- Më réng d©y chuyÒn s¶n xuÊt, ®Çu t d©y 
chuyÒn s¶n xuÊt míi, th©m nhËp thÞ trêng 
míi
8Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
§o¹n thÞ trêng
- Ph©n tÝch t¸c ®éng cña thÞ trêng 
lín nhÊt
- Lùa chän c¸c thÞ trêng môc tiªu: 
10% doanh thu
9Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
• Ph¬ng ph¸p C«ng nhËn chi phÝ t¹i thêi 
®iÓm tÝnh doanh thu
• Ph¬ng ph¸p C«ng nhËn chi phÝ tøc thêi 
(Chi phÝ gi¸n trùc tiÕp) 
• Ph¬ng ph¸p C«ng nhËn chi phÝ hîp lÝ
( KhÊu hao)
10
Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
Quan điểm phân tích??
• Thu nhập không thường xuyên: thu hồi nợ 
đã xóa
• Các khoản mục điều chỉnh: chênh lệch 
đánh giá lại tài sản, ví dụ đầu tư chứng 
khoán
• Các khoản mục bất thường: thiệt hại do 
cháy nổ
11
Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
• Phân tích thay đổi về kế toán:
– Thay đổi phương pháp khấu hao
– Thay đổi phương pháp hạch toán Hàng tồn 
kho
– Ví dụ
12
Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
• Trước đây, Hãng Hàng không Delta khấu hao 
các thiết bị bay trong15 năm với giá trị còn lại ở 
mức 10%. Trong quý 4 của năm tài chính vừa 
qua, Delta đã thay đổi phương pháp tính khấu 
hao sang cách tính khấu hao thiết bị bay với 
vòng đời 20 năm và giá trị còn lại là 5%. Sự thay 
đổi này đã làm hạ chi phí khấu hao của Delta 
xuống còn 36 triệu Đô la Mỹ trong quý 4 đó, kết 
quả là, lợi nhuận ròng trong năm tài chính của 
Delta đã tăng lên tới 22 triệu Đô la Mỹ. 
13
Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
• Đầu năm 2008, Công ty thương mại Thành an nhập một 
lô thép giá 16 triệu/tấn Giá thép năm 2008 giảm mạnh, 
xuống còn 8.5 triệu/tấn, nhưng công ty vẫn tiếp tục nhập 
thêm hàng. Cuối năm 2008, nếu ghi nhận giá trị hàng 
tồn kho theo phương pháp LIFO, giá vốn hàng bán của 
công ty giảm so với phương pháp FIFO là 5.3 tỷ. Do vậy, 
lợi nhuận của công ty vẫn duy trì được ở mức 4.1 tỷ, 
thay vì lỗ. 
• Đến 5/2009, giá thép lại lên đến 14 triệu/tấn, công ty lại 
chuyển từ LIFO sang FIFO, làm tăng lợi nhuận của công 
ty lên 2.5 tỷ. 
14
Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
• Quan điểm phân tích:
– Chi phí nghiên cứu và triển khai (R&D)
Ví dụ: Thông báo về thu nhập ròng của Tập 
đoàn CN California cho thấy mức tăng 10%. 
Bản phân tích hoạt động của bạn chỉ ra rằng 
mức tăng về thu nhập là do có sự giảm về chi 
phí R&D. Nếu chi phí R&D bằng năm trước, 
thu nhập có thể giảm xuống 15%. Đánh giá 
của bạn về bản thu nhập này? 
15
Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh
• Các chỉ tiêu tài chính phản ánh?
– Hiệu quả hoạt động của tài sản: hàng tồn kho, 
khoản phải thu, khoản phải trả
– Hiệu quả hoạt động tài sản lưu động, tài sản 
cố định
16
Bảng cân đối kế toán: tài sản
Tiền
A/R
Hàng tồn kho
Tổng TSNH
Tổng TSCĐ
Trừ: KH
TSCĐ ròng
Tổng TS
2009
7,282
632,160
1,287,360
1,926,802
1,202,950
263,160
939,790
2,866,592
2010
85,632
878,000
1,716,480
2,680,112
1,197,160
380,120
817,040
3,497,152
17
Công ty D’Leon - Bảng cân đối kế toán: 
Nợ và VCSH
Phải trả
Vay ngắn hạn
CP chờ phân bổ
Tổng Nợ NH
Nợ dài hạn
Cổ phiếu thường
Lợi nhuận giữ lại
Vốn CSH
Tổng Nợ & VCSH
2009
524,160
636,808
489,600
1,650,568
723,432
460,000
32,592
492,592
2,866,592
2010
436,800
300,000
408,000
1,144,800
400,000
1,721,176
231,176
1,952,352
3,497,152
18
Báo cáo kết quả kinh doanh
Doanh thu
Giá vốn hàng bán
Các chi phí khác
EBITDA
Khấu hao
EBIT
Lãi vay
EBT
Thuế
TN ròng
2009
6,034,000
5,528,000
519,988
(13,988)
116,960
(130,948)
136,012
(266,960)
(106,784)
(160,176)
2010
7,035,600
5,875,992
550,000
609,608
116,960
492,648
70,008
422,640
169,056
253,584
19
Tại sao các tỷ số là hữu ích?
• Các tỷ số chuẩn hóa các con số và giúp cho 
việc so sánh một cách thuận lợi
• Các tỷ số thường được sử dụng để chỉ ra các 
điểm yếu và thế mạnh.
• So sánh các tỷ số nên thực hiện theo chuỗi 
thời gian và so sánh với các đối thủ cạnh tranh
– Phân tích xu thế
– Phân tích ngành
20
Phân tích HĐSXKD
• Các chỉ tiêu chính
– Vòng quay: hàng tồn kho, tài sản cố định, tài 
sản lưu động, khoản phải thu, khoản phải trả
– Kỳ thu tiền bình quân ( DSO), Kỳ trả tiền bình 
quân 
21
So sánh vòng quay HTK với TB ngành?
2010 2009 2008 TB 
ngành
Vòng quay 
HTK
4.1x 4.70x 4.8x 6.1x
Vòng quay HTK= Doanh thu/ HTK 
= $7,036 / $1,716
= 4.10 lần
22
Phân tích vòng quay HTK
• Vòng quay HTK thấp hơn TB ngành.
• Chắc hẳn là D’Leon đang có rất nhiều 
hàng tồn kho ứ đọng hoặc việc kiểm 
soát HTK quá kém.
• Hiện tại chưa thấy dấu hiệu của việc cải 
thiện HTK
23
DSO là số ngày trung bình có thể thu được 
tiền về sau khi bán hàng
DSO= Phải thu / Doanh thu bq ngày
= Phải thu / (DT năm/365)
= $878 / ($7,036/365)
= 45.6 ngày
24
Nhận xét về DSO
2010 2009 2008
TB 
ngành
DSO 45.6 38.2 37.4 32.0
25
Phân tích kỳ trả tiền bình quân
• Kỳ trả tiền bình quân 
=
Khoản phải trả/Giá vốn hàng bán bq ngày
= Khoản phải trả/Gvhb năm/365
26
Phân tích kỳ trả tiền bình quân
• Kỳ trả tiền bình quân 
Năm 2010
= 436.8/(5875.9 / 365)
= 27.1 ngày
Năm 2009
= 524.2/(5528 / 365)
= 34.6 ngày
27
Phân tích kỳ trả tiền bình quân
2010 2009 2008 TB 
ngành
Kỳ trả tiền 27.1 34.6 38.5 25
28
Phân tích chính sách tín dụng 
thương mại
• So sánh kỳ thu tiền bình quân, kỳ trả 
tiền bình quân?
• Nhận xét về chính sách tín dụng 
thương mại của công ty?
29
Vòng quay TSCĐ và Vòng quay Tổng TS
Vòng quay TSCĐ = Doanh thu / TSCĐ ròng
= $7,036 / $817 = 8.61 lần
Vòng quay Tổng TS = Doanh thu / Tổng TS
= $7,036 / $3,497 = 2.01 lần
30
Phân tích Vòng quay TSCĐ và Vòng quay 
Tổng TS
2010 2009 2008 TB 
ngành
FA TO 8.6x 6.4x 10.0x 7.0x
TA TO 2.0x 2.1x 2.3x 2.6x
31
Bài tập tình huống
• Tính toán các chỉ tiêu hoạt động
• Thảo luận và phân tích hiệu quả hoạt 
động