Bài giảng Tin đại cương - Bài 2: Tuần tự - Trương Xuân Nam

Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 1
TIN ĐẠI CƯƠNG
Bài 2: Tuần tự
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 2
Nhắc lại nội dung bài trước
 Khái niệm “Thuật toán” và các đặc trưng:
 Tính hữu hạn
 Tính máy móc
 Tính dừng
 Có “giao diện”: Đầu vào & đầu ra
 Tham trị & tham chiếu
 Có 3 loại cấu trúc điều khiển cơ bản: Tuần tự, 
lặp và rẽ nhánh
 Các viết, dịch, chạy và sửa lỗi chương trình 
máy tính
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 3
Bài 2: Tuần tự
 Các khái niệm cơ sở
 Định danh (identifier) / biến (variable)
 Biểu thức (expression)
 Phép gán
 Vài kiểu dữ liệu cơ bản
 Phân rã bài toán (vấn đề)
 Hàm (function)
 Nhập và xuất dữ liệu
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 4
Bài 2: Tuần tự
 Các khái niệm cơ sở
 Định danh (identifier) / biến (variable)
 Biểu thức (expression)
 Phép gán
 Vài kiểu dữ liệu cơ bản
 Phân rã bài toán (vấn đề)
 Hàm (function)
 Nhập và xuất dữ liệu
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 5
2.1 Các khái niệm cơ sở
#include 
using namespace std;
int main() {
double x;
cin >> x;
cout << x * x;
return 0;
}
thư viện 
iostream
sử dụng 
tập thư 
viện chuẩn
hàm 
chính
mở đầu và 
kết thúc 
hàm chính
khai báo 
số thực x
nhập x từ 
bàn phímtính x
2 và 
in ra màn 
hình
trả về 0 cho hệ thống
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 6
2.1.1 Định danh (identifier)
 Khái niệm: Vùng trong máy tính dùng 
để chứa những kết quả tính toán
 Cần được đặt tên để dễ thao tác
 Biến (variable) hay định danh
 Nguyên tắc:
 Phải khai báo trước khi dùng
 Phải chỉ ra kiểu (loại số)
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 7
2.1.1 Định danh (identifier)
 Quy tắc khai báo chung:
 ;
 = ;
 Ví dụ:
int x;
int n = 100;
double d = 1.5;
double m;
số nguyên x
số thực m
số nguyên n 
có giá trị 100
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 8
2.1.2 Biểu thức (expression)
 Khái niệm: Sự kết hợp giữa các giá trị, 
biến, phép toán và các cặp ngoặc để có 
thể thực hiện tính toán được kết quả cụ 
thể nào đó
 Ví dụ:
m * -1 / ( k + 1.5 )
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 9
2.1.3 Phép gán
 Định nghĩa: Phép toán ghi kết quả vào 
nơi chữa dữ liệu
 Cú pháp:
 = ;
 Ví dụ:
n = 10;
m = n + 5 / 3;
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 10
2.1.4 Vài kiểu dữ liệu cơ bản
 Kiểu số nguyên: int
 Kiểu số thực: double, float
 Kiểu logic: bool
 Các phép toán trên kiểu dữ liệu
Kiểu nguyên (int)
 Dùng để lưu trữ số nguyên (trong 
khoảng từ âm 2 tỉ đến dương 2 tỉ)
 Các phép tính cơ bản:
 Các phép toán số học: cộng (+), trừ (-), 
nhân (*), chia lấy thương (/), lấy số dư 
(%)
 Các phép toán đặc biệt: tăng 1 đơn vị 
(++), giảm 1 đơn vị (--)
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 11
Kiểu thực (float, double)
 Dùng để lưu trữ các số thực, kiểu 
double có độ chính xác cao hơn float 
nhưng tốn nhiều bộ nhớ hơn
 Các phép tính cơ bản:
 Các phép toán số học: cộng (+), trừ (-), 
nhân (*), chia (/)
 Nhiều hàm toán học bổ sung (khai báo thư 
viện ): fabs, sqrt, pow, floor/ceil, 
exp, log, log10
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 12
Kiểu logic (bool)
 Lưu trữ các giá trị đúng/sai (true/false)
 Sử dụng trong các tình huống luân lý:
 Là kết quả của các phép so sánh: >, >=, 
<, <=, ==, !=
 Các phép toán logic: và (&&), hoặc (||), 
đảo (!), xor (^)
 Sử dụng khi ra quyết định (sẽ học trong 
bài 4)
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 13
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 14
Bài 2: Tuần tự
 Các khái niệm cơ sở
 Định danh (identifier) / biến (variable)
 Biểu thức (expression)
 Phép gán
 Vài kiểu dữ liệu cơ bản
 Phân rã bài toán (vấn đề)
 Hàm (function)
 Nhập và xuất dữ liệu
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 15
2.2 Phân rã bài toán (vấn đề)
 Ý tưởng:
 Một bài toán lớn có thể phân rã thành các bài toán 
nhỏ hơn (các thuật toán con)
 Việc giải bài toán lớn = phối hợp giải các bài toán 
con với nhau
 Ví dụ: Tính diện tích đa giác lồi
 Chia đa giác thành các tam giác con
 Tính diện tích các tam giác con
 Lấy tổng diện tích các tam giác con
2.2 Phân rã bài toán (vấn đề)
 Giải phương trình bậc 2: chia delta 
thành 3 trường hợp (âm, bằng 0, 
dương) và giải riêng rẽ từng trường hợp 
một
 Hầu hết các bài toán phức tạp đều 
được chia thành các chức năng con (hệ 
thống menu)
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 16
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 17
Bài 2: Tuần tự
 Các khái niệm cơ sở
 Định danh (identifier) / biến (variable)
 Biểu thức (expression)
 Phép gán
 Vài kiểu dữ liệu cơ bản
 Phân rã bài toán (vấn đề)
 Hàm (function)
 Nhập và xuất dữ liệu
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 18
2.3 Hàm (function)
 Hàm: Đoạn chương trình máy tính thực thi 
một thuật toán nào đó
 Cú pháp:
 () {
// nội dung thực hiện thuật toán
}
 Ví dụ:
int dientich(int dai, int rong) {
return dai * rong;
}
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 19
2.3 Hàm (function)
 Gọi thực hiện hàm: Gọi thông qua tên 
và tham số
 Ví dụ:
int n = dientich(30,40);
 Tham chiếu & tham trị
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 20
Bài 2: Tuần tự
 Các khái niệm cơ sở
 Định danh (identifier) / biến (variable)
 Biểu thức (expression)
 Phép gán
 Vài kiểu dữ liệu cơ bản
 Phân rã bài toán (vấn đề)
 Hàm (function)
 Nhập và xuất dữ liệu
Nhập và xuất dữ liệu
 Xuất dữ liệu thông qua biến cout:
cout << "hello!!!"; // in chuỗi hello!!!
cout << abc; // in ra giá trị của abc
cout << 5+6; // tính giá trị 5+6 và in ra
cout << "A = " << a; // in ghép [A = ] + giá trị a
 Nhập dữ liệu thông qua biến cin
cin >> a; // nhập dữ liệu vào biến a
cin >> a >> b; // nhập kết quả vào a rồi vào b
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 21
Luyện tập qua các ví dụ
Nhập 2 số a và b, tính tổng 2 số
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 22
Luyện tập qua các ví dụ
Tính diện tích tam giác có 3 cạnh a, b, c
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 23
Luyện tập qua các ví dụ
Tính khoảng cách giữa 2 điểm (x1,y1) và (x2,y2)
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 24