Bài giảng Tổ chức hoạch toán kế toán

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT HƯNG YÊN 
KHOA KINH TẾ 
ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG 
TỔ CHỨC HOẠCH TOÁN KẾ TOÁN 
 (Tài liệu lưu hành nội bộ) 
Hưng Yên 
1 
Chương 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TỔ CHỨC HẠCH TOÁN KẾ TOÁN. 
1.1. Khái niệm và nhiệm vụ của tổ chức hạch toán kế toán. 
1.1.1. Khái niệm. 
 Tổ chức hạch toán kế toán là một trong những nội dung thuộc về tổ chức quản lý 
trong doanh nghiệp. Tổ chức hạch toán kế toán thích ứng với điều kiện về quy mô, về 
đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh cũng như gắn với yêu cầu quản lý cụ thể tại doanh 
nghiệp có ý nghĩa hết sức quan trọng và to lớn trong việc nâng cao hiêu quả quản lý tại 
doanh nghiệp. 
 Với chức năng thông tin và kiểm tra tình hình và kết quả hoạt động của doanh 
nghiệp một cách thường xuyên, nhanh nhạy và có hệ thống nên tổ chức hạch toán kế toán 
là một trong các mặt quan trọng được các doanh nghiệp quan tâm. Tổ chức hạch toán kế 
toán không đơn thuần là tổ chức một bộ phận quản lý trong doanh nghiệp, mà nó còn bao 
hàm cả tính nghệ thuật trong việc xác lập các yếu tố, điều kiện cũng như các mối liên hệ 
qua lại tác động trực tiếp hoặc tác động gián tiếp đến hoạt động kế toán, đảm bảo cho kế 
toán phát huy tối đa các chức năng vốn có của mình. 
 Những yếu tố quyết định tổ chức kế toán là đối tượng kế toán, các phương pháp 
kế toán, bộ máy kế toán, với những con người am hiểu nội dung và phương pháp kế toán 
cùng với trang thiết bị thích ứng. 
 Tổ chức hạch toán kế toán chính là sự thiết lập mối quan hệ qua lại giữa đối tượng 
kế toán, phương pháp kế toán, bộ máy kế toán, với những con người am hiểu nội dung, 
phương pháp kế toán biểu hiện qua hình thức kế toán thích hợp trong một đơn vị cụ thể, 
để phát huy cao nhất tác dụng của kế toán trong công tác quản lý đơn vị. 
 Như vậy tổ chức hạch toán kế toán được coi như là một hệ thống các yếu tố cấu 
thành, bao gồm tổ chức bộ máy kế toán, tổ chức vận dụng các phương pháp kế toán để 
thu nhận, xử lý và cung cấp các thông tin, tổ chức vận dụng chính sach, chế độ, thể lệ 
kinh tế tài chính,kế toán vào đơn vị, nhằm đảm bảo cho công tác kế toán phát huy hết vai 
trò, nhiệm vụ của mình, giúp công tác quản lý và điều hành hoạt động, sản xuất kinh 
doanh có hiệu quả. 
Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét kh©u quan träng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý nghiÖp vô 
h¹ch to¸n kÕ to¸n. Tæ chøc h¹ch to¸n hîp lý khoa häc cã nh÷ng ý nghÜa thiÕt thùc: 
- X©y dùng quy tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n trong ®¬n vÞ khoa häc, hîp lý. 
2 
- X©y dùng ®­îc bé m¸y kÕ to¸n trong ®¬n vÞ gän nhÑ, tiÕt kiÖm lao ®éng kÕ 
to¸n mµ vÉn ®¶m b¶o hiÖu suÊt c«ng t¸c kÕ to¸n. 
- Cung cÊp th«ng tin kinh tÕ rµi chÝnh nhanh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi phôc vô 
cho l·nh ®¹o ®¬n vÞ ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý chÝnh x¸c. 
- Gãp phÇn gi¸m s¸t, ®«n ®èc c¸c c¸ nh©n, c¸c ®¬n vÞ hoµn thµnh nhiÖm vô theo 
kÕ ho¹ch, theo dù to¸n. 
1.1.2. Nhiệm vụ. 
 C¬ së ®Ó tiÕn hµnh tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc c¸c ®Æc ®iÓm 
vÒ tæ chøc qu¶n lý cña ®¬n vÞ, nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ph¸p, cña chÕ ®é tµi chÝnh cña 
Nhµ n­íc, yªu cÇu qu¶n trÞ cña ®¬n vÞ Trªn c¬ së c¸c ®Æc ®iÓm trªn, nhiÖm vô cña tæ 
chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n th­êng bao gåm: 
- X¸c lËp m« h×nh tæ chøc vµ bé m¸y kÕ to¸n phï hîp víi ®¬n vÞ. 
- X©y dùng hÖ thèng tµi kho¶n dïng trong ®¬n vÞ phï hîp víi hÖ thèng Tµi kho¶n 
mµ Bé Tµi chÝnh ®· ban hµnh. 
- X¸c ®Þnh h×nh thøc kÕ to¸n vËn dông vµ x©y dùng bé sæ kÕ to¸n dïng trong ®¬n 
vÞ. 
- X©y dùng bé chøng tõ kÕ to¸n dïng trong ®¬n vÞ, quy ®Þnh quy tr×nh lu©n 
chuyÓn chøng tõ, cô thÓ ho¸ chÕ ®é b¶o qu¶n vµ l­u tr÷ chøng tõ, tµi liÖu kÕ to¸n trªn c¬ 
së nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. 
- X©y dùng quy tr×nh kiÓm tra kÕ to¸n. 
- X©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o båi d­¬ng c¸n bé kÕ to¸n, kÕ ho¹ch trang thiÕt bÞ 
kü thuËt cho h¹ch to¸n kÕ to¸n. 
Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n cÇn ®­îc tiÕn hµnh trªn mét sè néi dung sau ®©y: 
- Tæ chøc vËn dông hÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n. 
- Tæ chøc vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n. 
- Tæ chøc vËn dông h×nh thøc kÕ to¸n 
- Tæ chøc m« h×nh vµ bé m¸y kÕ to¸n. 
- Tæ chøc lËp b¸o c¸o kÕ to¸n. 
- Tæ chøc b¶o qu¶n vµ l­u tr÷ chøng tõ vµ tµi liÖu kÕ to¸n. 
3 
- Tæ chøc c«ng t¸c kiÓm tra kÕ to¸n. 
1.2. Đối tượng và nguyên tắc hạch toán kế toán. 
1.2.1. Đối tượng của tổ chức hạch toán kế toán. 
 Đối tượng của tổ chức hạch toán kế toán cũng là tài sản. Để phản ánh sự biến 
động của tài sản, tổng hợp thông tin về tài sản trong quản lý thì đối tượng cụ thể của tổ 
chức hạch toán kế toán phải nghiên cứu các vấn đề sau: 
a. Tổ chức hạch toán kế toán theo giai đoạn. (3 giai đoạn) 
- Giai đoạn 1: Giai đoạn hạch toán ban đầu: là gai đoạn vận dụng phương pháp chứng từ 
để ban hành một chế độ chứng từ và vận dụng chế độ chứng từ đó vào đơn vị hạch toán 
cơ sở. 
 Giai đoạn thu thập thông tin: phương tiện là chứng từ gốc. 
 Giai đoạn xử lý thông tin. 
 Giai đoạn trình bày thông tin. 
- Giai đoạn 2: Giai đoạn ghi sổ kế toán: là giai đoạn vận dụng phương pháp sổ kế 
toán để ban hành 1 hệ thống sổ kế toán và vận dụng hệ thống sổ kế toán vào từng 
đơn vị cơ sở. 
Bao gồm sổ chi tiết và sổ tổng hợp. 
Sổ là phương tiện để xử lý thông tin, phản ánh thông tin một cách hệ thống theo trình 
tự thời gian. 
- Giai đoạn 3: Giai đoạn lập báo cáo kế toán và vận dụng chế độ báo cáo kế toán đã 
ban hành để tổng hợp thông tin về tình hình sản xuất, tình hình tài chính của đơn 
vị phục vụ cho các đối tượng quản lý. 
b. Tổ chức hạch toán kế toán theo phần hành 
 Phần hành kế toán là từng đối tượng kế toán cụ thể, mỗi đối tượng kế toán ứng với 
một phần hành kế toán. Trong mỗi phần hành kế toán lại được phản ánh theo 3 gia đoạn: 
- Lập chứng từ 
- Ghi sổ kế toán 
- Lập báo cáo kế toán. 
Các phần hành kế toán: vật liệu, công cụ dụng cụ, tiền lương, tài sản cố định, chi 
phí sản xuất, giá thành. 
c. Tổ chức bộ máy kế toán và phân công lao động kế toán. 
4 
Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n lµ sù ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n theo tõng bé phËn chuyªn 
m«n ho¸ nghiÖp vô kÕ to¸n (Theo phÇn hµnh) hoÆc theo chu tr×nh (Giai ®o¹n) h¹ch to¸n 
kÕ to¸n víi nh÷ng quy ®Þnh vÒ sù liªn kÕt gi÷a c¸c bé phËn, c¸c thµnh viªn trong tæ chøc 
nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n ë mét ®¬n vÞ. 
Nh­ vËy bé m¸y kÕ to¸n gièng nh­ mét cç m¸y, nã bao gåm c¸c phÇn tö (tõng c¸n 
bé kÕ to¸n), c¸c bé phËn (tõng tæ kÕ to¸n). Gi÷a c¸c phÇn tö, c¸c bé phËn cã mèi liªn kÕt 
chÆt chÏ víi nhau (Theo mét trËt tù trong mét hÖ thèng) vÒ quan hÖ cung cÊp sè liÖu, ®èi 
chiÕu sè liÖu, quan hÖ chÆt trÏ víi nhau trong viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña h¹ch to¸n 
kÕ to¸n. 
Tuú theo ®Æc ®iÓm lo¹i h×nh kinh doanh, tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh, 
tr×nh ®é c¸n bé kÕ to¸n mµ c¸c ®¬n vÞ c¬ thÓ lùa chän m« h×nh tæ chøc kÕ to¸n vµ bé m¸y 
kÕ to¸n t­¬ng øng víi m« h×nh kÕ to¸n cho phï hîp. 
Ho¹t ®éng cña bé m¸y kÕ to¸n cã hiÖu qu¶ hay kh«ng lµ do sù ph©n c«ng, t¹o lËp 
mèi liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c c¸n bé nh©n viªn kÕ to¸n trong c«ng viÖc víi nh÷ng tÝnh 
chÊt kh¸c nhau. 
Trong bé m¸y kÕ to¸n, c¸c kÕ to¸n phÇn hµnh vµ kÕ to¸n tæng hîp ®Òu cã chøc n¨ng 
nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n riªng vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n ë ®¬n vÞ. C¸c kÕ to¸n phÇn hµnh th­êng 
®­îc chuyªn m«n ho¸ s©u theo mét hoÆc mét sè phÇn hµnh. Khi ®· ®­îc ph©n c«ng ë 
phÇn hµnh kÕ to¸n nµo, th× kÕ to¸n ®ã ph¶i ®¶m nhiÖm tõ giai ®o¹n h¹ch to¸n ban ®Çu tíi 
c¸c giai ®o¹n kÕ to¸n tiÕp theo nh­: ghi sæ kÕ to¸n phÇn hµnh, ®èi chiÕu kiÓm tra sè liÖu 
trªn sæ theo thùc tÕ, lËp b¸o c¸o phÇn hµnh ®­îc giao. Trong qu¸ tr×nh ®ã c¸c kÕ to¸n 
phÇn hµnh cã mèi quan hÖ cã tÝnh chÊt t¸c nghiÖp víi nhau. §ång thêi c¸c kÕ to¸n phÇn 
hµnh ®Òu cã mèi quan hÖ víi kÕ to¸n tæng hîp trong viÖc cung cÊp sè liÖu ®¶m b¶o cho 
kÕ to¸n tæng hîp thùc hiÖn chøc n¨ng tæng hîp. 
KÕ to¸n tæng hîp ®­îc ph©n c«ng c«ng t¸c kÕ to¸n cã liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c phÇn 
hµnh kÕ to¸n, nh»m thùc hiÖn tæng hîp sè liÖu theo yªu cÇu qu¶n lý chung toµn ®¬n vÞ. 
Trong qu¸ tr×nh nµy, kÕ to¸n tæng hîp thùc hiÖn ghi sæ c¸i tæng hîp cho tÊt c¶ c¸c phÇn 
hµnh vµ lËp b¸o c¸o kÕ to¸n theo ®Þnh kú hoÆc theo yªu cÇu ®ét xuÊt. 
BÊt kú bé m¸y kÕ to¸n ®­îc tæ chøc theo h×nh thøc nµo ®Òu ph¶i cã ng­êi l·nh ®¹o 
cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt vµ cã n¨ng lùc tæ chøc c«ng t¸c kÕ 
to¸n trong ph¹m vi ®¶m nhiÖm, chÞu tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña 
5 
®¬n vÞ. Tuú theo tõng lo¹i h×nh ®¬n vÞ mµ ng­êi l·nh ®¹o bé m¸y kÕ to¸n ®­îc gäi lµ kÕ 
to¸n tr­ëng hoÆc tr­ëng phßng kÕ to¸n hoÆc phô tr¸ch kÕ to¸n. 
Víi chøc n¨ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ë ®¬n vÞ thuéc ph¹m vi phô tr¸ch cña m×nh, 
ng­êi l·nh ®¹o bé m¸y kÕ to¸n lµ ng­êi gióp viÖc cho thñ tr­ëng vÒ c«ng t¸c chuyªn m«n 
thuéc lÜnh vùc kÕ to¸n. §èi víi nh÷ng ®¬n vÞ kh«ng tæ chøc ho¹t ®éng tµi chÝnh ho¹t 
®éng ®éc lËp, ng­êi l·nh ®¹o bé m¸y kÕ to¸n cßn lµm c¶ nhiÖm vô tæ chøc chØ ®¹o c¶ 
c«ng t¸c tµi chÝnh. Trªn c­¬ng vÞ ®ã, ng­êi l·nh ®¹o bé m¸y kÕ to¸n chÞu sù l·nh ®¹o trùc 
tiÕp vÒ hµnh chÝnh cña thñ tr­ëng ®¬n vÞ, ®ång thêi chÞu sù l·nh ®¹o vÒ nghiÖp vô chuyªn 
m«n cña ng­êi l·nh ®¹o bé m¸y kÕ to¸n cÊp trªn. 
QuyÒn h¹n cña ng­êi l·nh ®¹o bé m¸y kÕ to¸n g¾n liÒn víi tr¸ch nhiÖm cã quyÒn 
phæ biÕn chñ ch­¬ng vµ chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c chñ ch­¬ng vÒ chuyªn m«n, cã quyÒn yªu 
cÇu c¸c bé phËn chøc n¨ng kh¸c trong bé m¸y qu¶n lý ë ®¬n vÞ cïng phèi hîp thùc hiÖn 
nh÷ng c«ng viÖc chuyªn m«n cã liªn quan ®Õn c¸c bé phËn chøc n¨ng ®ã. KÕ to¸n tr­ëng 
cã quyÒn ký duyÖt tÊt c¶ c¸c tµi liÖu kÕ to¸n vµ cã quyÒn tõ chèi ký duyÖt ®èi víi vÊn ®Ò 
tµi chÝnh kh«ng phï hîp víi chÕ ®é quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Víi quyÒn h¹n vÒ ký duyÖt 
nµy ®· thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm rÊt to lín cña kÕ to¸n tr­ëng trong viÖc gi¸m s¸t, qu¶n lý tµi 
s¶n, vèn liÕng cña doanh nghiÖp. 
ViÖc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n trong ®¬n vÞ cã thÓ thùc hiÖn theo nh÷ng m« h×nh kh¸c 
nhau phï hîp víi lo¹i h×nh tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n mµ ®¬n vÞ lùa chän. 
Trong thùc tÕ, m« h×nh tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n rÊt ®a d¹ng, v× nã phô thuéc vµo 
nhiÒu yÕu tè cña ®¬n vÞ, nh­ ®Æc ®iÓm lo¹i h×nh kinh doanh, tæ chøc ho¹t ®éng kinh 
doanh, tæ chøc qu¶n lý, tr×nh ®é c¸n bé nh©n viªn kÕ to¸n ... mµ nh÷ng yÕu tè nµy rÊt 
kh¸c nhau ë mçi ®¬n vÞ. 
* C¸c kiÓu bé m¸y kÕ to¸n t­¬ng øng víi tõng m« h×nh tæ chøc kÕ to¸n. 
- M« h×nh tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n tËp trung. 
ë nh÷ng ®¬n vÞ cã quy m« nhá hoÆc quy m« võa, tæ chøc ho¹t ®éng tËp trung trªn 
cïng mét ®Þa bµn hoÆc ë nh÷ng ®¬n vÞ cã quy m« lín, ®Þa bµn ho¹t ®éng ph©n t¸n nh­ng 
®· trang bÞ vµ øng dông ph­¬ng tiÖn kü thuËt ghi chÐp tÝnh to¸n th«ng tin hiÖn ®¹i, tæ 
chøc qu¶n lý tËp trung th­êng lùa chän lo¹i h×nh tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp trung. Khi 
®ã bé m¸y kÕ to¸n cña ®¬n vÞ ®­îc tæ chøc theo m« h×nh mét phßng kÕ to¸n tËp trung cña 
®¬n vÞ, bao gåm c¸c bé phËn c¬ cÊu phï hîp víi c¸c kh©u c«ng viÖc, c¸c phÇn hµnh kÕ 
6 
to¸n. Thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña ®¬n vÞ vµ c¸c nh©n viªn kinh tÕ ë c¸c bé 
phËn phô thuéc ®¬n vÞ lµm nhiÖm vô h­íng dÉn vµ thùc hiÖn h¹ch to¸n ban ®Çu, thu 
nhËn, kiÓm tra s¬ bé chøng tõ ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh liªn quan ®Õn 
ho¹t ®éng cña bé phËn ®ã vµ göi nh÷ng chøng tõ kÕ to¸n ®ã vÒ phßng kÕ to¸n tËp trung 
cña ®¬n vÞ. 
Bé m¸y kÕ to¸n tæ chøc theo m« h×nh mét phßng kÕ to¸n trung t©m cña ®¬n vÞ ®­îc 
thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: 
S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n tËp trung. 
- M« h×nh tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n ph©n t¸n. 
ë nh÷ng ®¬n vÞ cã quy m« võa, quy m« lín, ®Þa bµn ho¹t ®éng ph©n t¸n, nh­ng ch­a 
trang bÞ vµ øng dông kü thuËt ghi chÐp, tÝnh to¸n vµ th«ng tin hiÖn ®¹i, cã sù ph©n cÊp 
qu¶n lý t­¬ng ®èi toµn diÖn cho c¸c bé phËn phô thuéc th­êng lùa chän lo¹i h×nh tæ chøc 
c«ng t¸c kÕ to¸n ph©n t¸n. Khi ®ã bé m¸y kÕ to¸n cña ®¬n vÞ ®­îc tæ chøc theo m« h×nh 
mét phßng kÕ to¸n tËp trung cña ®¬n vÞ vµ c¸c phßng kÕ to¸n cña c¸c bé phËn phô thuéc 
®¬n vÞ. Phßng kÕ to¸n trung t©m cña ®¬n vÞ thùc hiÖn tæng hîp tµi liÖu kÕ to¸n tõ c¸c 
phßng kÕ to¸n cña c¸c bé phËn phô thuéc ®¬n vÞ göi lªn, h¹ch to¸n kÕ to¸n c¸c ho¹t ®éng 
kinh tÕ tµi chÝnh cã tÝnh chÊt chung cña toµn ®¬n vÞ, lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, h­íng dÉn, 
kiÓm tra toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ. C¸c phßng kÕ to¸n cña c¸c bé phËn phô 
thuéc bao gåm c¸c bé phËn c¬ cÊu phï hîp thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n thuéc ph¹m vi bé 
phËn phô thuéc theo sù ph©n cÊp cña phßng kÕ to¸n trung t©m. M« h×nh bé m¸y kÕ to¸n 
trong c¸c ®¬n vÞ nµy ®­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: 
KÕ to¸n tr­ëng (tr­ëng 
phßng kÕ to¸n) ®¬n vÞ 
Bé phËn kÕ 
to¸n ...... 
Bé phËn kiÓm tra 
kÕ to¸n 
Bé phËn kÕ to¸n 
tæng hîp 
Bé phËn kÕ to¸n 
vËt liÖu, TSC§ 
C¸c nh©n viªn h¹ch to¸n ë bé phËn phô thuéc 
7 
 M« h×nh kÕ to¸n kiÓu ph©n t¸n. 
- M« h×nh tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n hçn hîp: ë nh÷ng ®¬n vÞ cã quy m« võa, quy 
m« lín tæ chøc ho¹t ®éng tËp trung trªn mét ®Þa bµn, ®ång thêi cã mét sè bé phËn phô 
thuéc, ®¬n vÞ ho¹t ®éng ph©n t¸n trªn mét sè ®Þa bµn kh¸c nhau, ch­a trang bÞ vµ øng 
dông ph­¬ng tiÖn kü thuËt ghi chÐp, tÝnh to¸n, th«ng tin hiÖn ®¹i trong c«ng t¸c kÕ to¸n, 
cã sù ph©n cÊp qu¶n lý t­¬ng ®èi toµn diÖn cho c¸c bé phËn phô thuéc ho¹t ®éng trªn c¸c 
®Þa bµn ph©n t¸n th­êng lùa chän lo¹i h×nh tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n võa tËp trung võa 
ph©n t¸n. Khi ®ã, bé m¸y kÕ to¸n cña ®¬n vÞ, c¸c phßng kÕ to¸n cña c¸c bé phËn phô 
thuéc ho¹t ®éng ph©n t¸n vµ c¸c nh©n viªn kinh tÕ ë c¸c bé phËn phô thuéc ho¹t ®éng tËp 
trung. Phßng kÕ to¸n trung t©m cña ®¬n vÞ thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n c¸c ho¹t ®éng 
kinh tÕ tµi chÝnh cã tÝnh chÊt chung toµn ®¬n vÞ vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ë c¸c 
bé phËn phô thuéc ho¹t ®éng tËp trung, thùc hiÖn tæng hîp tµi liÖu kÕ to¸n tõ c¸c phßng 
KÕ to¸n tr­ëng ®¬n vÞ cÊp trªn 
Bé phËn tµi 
chÝnh 
Bé phËn kiÓm tra 
kÕ to¸n 
Bé phËn kÕ to¸n 
tæng hîp 
Bé phËn kÕ to¸n 
chung 
Bé phËn kÕ 
to¸n tiÒn l­¬ng 
Bé phËn kÕ 
to¸n thanh 
to¸n 
Bé phËn kÕ to¸n 
chi phÝ 
Bé phËn kÕ 
to¸n ...... 
KÕ to¸n tr­ëng ë ®¬n vÞ cÊp d­íi 
C¸c nh©n viªn h¹ch to¸n ë bé phËn phô thuéc 
Phã kÕ to¸n tr­ëng 
8 
kÕ to¸n cña c¸c bé phËn phô thuéc ho¹t ®éng ph©n t¸n vµ cña toµn ®¬n vÞ, lËp b¸o c¸o tµi 
chÝnh, h­íng dÉn, kiÓm tra toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ. Phßng kÕ to¸n cña c¸c 
bé phËn phô thuéc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n thuéc ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn 
phô thuéc theo sù ph©n cÊp cña phßng kÕ to¸n tËp trung, c¸c nh©n viªn kinh tÕ ë c¸c bé 
phËn phô thuéc ho¹t ®éng tËp trung trªn mét ®Þa bµn lµm nhiÖm vô h­íng dÉn vµ thùc 
hiÖn h¹ch to¸n ban ®Çu, thu nhËn, kiÓm tra s¬ bé c¸c chøng tõ ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô 
kinh tÕ ph¸t sinh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña bé phËn phô thuéc ®ã vµ göi nh÷ng chøng 
tõ kÕ to¸n ®ã vÒ phßng kÕ to¸n trung t©m cña ®¬n vÞ. 
 S¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n võa tËp trung võa ph©n t¸n (kiÓu tæ chøc hçn hîp) 
Bé phËn kÕ 
to¸n ......
Bé phËn kÕ 
to¸n tiÒn l­¬ng 
KÕ to¸n tr­ëng ®¬n vÞ cÊp trªn 
Bé phËn tµi 
chÝnh 
Bé phËn kiÓm tra 
kÕ to¸n 
Bé phËn kÕ to¸n 
tæng hîp 
Bé phËn kÕ to¸n 
chung 
Bé phËn kÕ 
to¸n tiÒn l­¬ng 
Bé phËn kÕ 
to¸n thanh 
to¸n 
Bé phËn kÕ to¸n 
chi phÝ 
C¸c nh©n viªn h¹ch to¸n ë bé phËn phô thuéc 
Phã kÕ to¸n tr­ëng 
KÕ to¸n tr­ëng ë ®¬n vÞ cÊp d­íi 
Bé phËn kÕ 
to¸n thanh 
to¸n 
Bé phËn kÕ to¸n 
chi phÝ 
Bé phËn kÕ 
to¸n ...... 
KÕ to¸n tr­ëng ë ®¬n vÞ trùc thuéc 
C¸c ... số 20 ): 
- Phản ánh chênh lệch giữa tổng số tiền thu vào với tổng số tiền chi ra từ hoạt 
động kinh doanh trong năm báo cáo. Nếu chỉ tiêu này là số âm thì ghi trong ngoặc đơn. 
- Mã số 20 = Mã số 01 + Mã số 02 + Mã số 03 + Mã số 04 + Mã số 05 + Mã số 06 + Mã số 
07 
2. Lập báo cáo các chỉ tiêu luy chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh 
1. Tiền chi để mua sắm, xây dựng TSCĐ, bất động sản đầu tư và tài sản dài hạn khác ( 
Mã số 21 ). 
 - Căn cứ vào tổng số tiền đã chi để mua sắm, xây dựng TSCĐ, tiền chi cho hoạt động 
đầu tư xây dựng cơ bản dở dang, đầu tư vào bất động sản và đầu tư tài chính dài hạn khác 
trong năm báo cáo. 
- Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản phải thu 
của khách hàng, tài khoản vay, nợ dài hạn, tài khoản tài sản cố định, bất động sản đầu tư, 
xây dựng cơ bản dở dang, đầu tư tài chính dài hạn, phải trả cho người bán. Chỉ tiêu này 
được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn. 
2. Tiền thu từ thanh lý, nhượng bán TSCĐ, bất động sản đầu tư và các tài sản dài hạn 
khác ( Mã số 22). 
- Căn cứ vào số tiền thuần đã thu từ việc thanh lý, nhượng bán TSCĐ, bất động 
sản đầu tư và các khoản đầu tư dài hạn khác. 
- Cơ sở ghi: Là số tiền chênh lệch giữa số tiền thu vào và số tiền chi cho việc 
thanh lý, nhượng bán TSCĐ. bất động sản đầu tư và các khoản đầu tư dài hạn khác. 
+ Số tiền thu vào được lấy từ sổ kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản 
thu nhập khác ( chi tiết thu về thanh lý, nhượng bán TSCĐ), tài khoản doanh thu bán 
hàng và cung cấp dịch vụ ( chi tiết về bất động sản đầu tư ), phải thu của khách hàng ( 
phần tiền liên quan đến thu thanh lý, nhượng bán TSCĐ, bất động sản đầu tư ) 
+ Số tiền chi được lấy từ sổ kế toán tài khoản tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, chi phí 
tài chính, chi phí khác ( chi tiết chi thanh lý, nhượng nán TSCĐ) và tài khoản giá vốn ( 
chi tiết chi phí bán bất động sản đầu tư. Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức 
ghi trong ngoặc đơn nếu số tiền thực thu nhỏ hơn số tiền thực chi. 
3. Tiền chi cho vay và mua các công cụ nợ của đơn vị khác ( Mã số 23 ) 
 - Căn cứ vào tổng số tiền đã chi cho bên khác vay, chi mua các công cụ nợ của 
đơn vị khác ( trái phiếu, tín phiếu, kỳ phiếu... ) vì mục đích đầu tư trong năm báo cáo. 
- Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ chi tiết tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản đầu tư 
tài chính ngắn hạn ( chi tiết tiền gửi có kỳ hạn, chi tiền cho vay ngắn hạn ), tài khoản đầu 
tư tài chính dài hạn ( chi tiết các khoản tiền chi cho vay dài hạn, chi mua các công cụ nợ 
của đơn vị khác. Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn. 
4. Tiền thu hồi cho vay, bán lại công cụ nợ của đơn vị khác ( Mã số 24) 
 - Căn cứ vào số tiền đã thu từ việc thu hồi lại số tiền gốc đã cho vay, ván lại hoặc 
thanh toán các công cụ nợ của đơn vị khác trong năm báo cáo. 
- Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán chi tiết tài khoản tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, 
tài khoản đầu tư tài chính ngắn hạn, dài hạn ( chi tiết thu hồi tiền cho vay, chi tiết số tiền 
thu do bán lại hoặc thanh toán các công cụ nợ ( kỳ phiếu, tín phiếu, trài phiếu...) 
5. Tiền chi đầu tư góp vốn vào đơn vị khác ( Mã số 25 ) 
 - Căn cứ vào số tiền đã chi đầu tư vốn vào doanh nghiệp khác trong năm báo cáo, bao 
gồm tiền chi đầu tư góp vốn dưới hình thức mua cổ phiếu, góp vốn vào cơ sở kinh doanh đồng 
kiểm soát, công ty liên kết.... 
106 
 - Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán chi tiết tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản 
vốn góp liên doanh, tài khoản đầu tư vào công ty liên kết, tài khoản đầu tư tài chính dài 
hạn khác. Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn. 
6. Tiền thu hồi đầu tư, góp vốn vào đơn vị khác ( Mã số 26 ) 
 - Căn cứ vào tổng số tiền thu hồi các khoản đầu tư vốn vào đơn vị khác ( do bán 
lại hoặc thanh lý các khoản vốn đã đầu tư vào đơn vị khác. 
 - Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán chi tiết tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản 
vốn góp liên doanh, tài khoản đầu tư vào công ty liên kết, tài khoản đầu tư tài chính dài 
hạn khác. 
7. Thu lãi tiền cho vay, cổ tức và lợi nhuận được chia ( Mã số 27 ) 
 - Căn cứ vào số tiền thu về các khoản tiền lãi cho vay, lãi tiền gửi, lãi mua và 
nẵm giữ đầu tư các công cụ nợ ( trái phiếu, tín phiếu, kỳ phiếu...). cổ tức, lợi nhuận được 
từ đầu tư vốn vào các đơn vị khác trong năm báo cáo. 
 - Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán chi tiết tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản 
doanh thu hoạt động tài chính, tài khoản phải thu khác 
* Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư ( Mã số 30) 
 - Phản ánh chênh lệch giữ tổng số tiền thu vào với tổng số tiền chi ra từ hoạt động 
đầu tư trong năm báo cáo. 
Mã số 30 = Mã số 21 + Mã số 22 + Mã số 23 + Mã số 24 + Mã số 25 + Mã số 26 + Mã 
số 27 
3. Lập báo cáo các chỉ tiêu lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính 
1. Tiền thu từ phát hành cổ phiếu, nhận vốn góp của chủ sở hữu ( Mã số 31) 
 - Căn cứ vào tổng số tiền đã thu do các chủ sở hữu của doanh nghiệp góp vốn 
dưới hình thức phát hành cổ phiếu thu bằng tiền, tièn thu góp vốn bằng tiền của các chủ 
sở hữu, tiền thu do Nhà nước cấp vốn bằng tiền. 
 - Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản nguồn 
vốn kinh doanh ( chi tiết vốn góp của chủ sở hữu ). 
2. Tiền chi trả vốn góp cho các chủ sở hữu, mua lại cổ phiếu đã phát hành ( Mã số 32 ) 
 - Căn cứ vào tổng số tiền đã trả do hoàn lại vốn góp cho các chủ sở hữu của 
doanh nghiệp dưới các hình thức hoàn trả bẳng tiền hoặc mua lại cổ phiếu của doanh 
nghiệp đã phát hành bằng tiền để huỷ bỏ hoặc sử dụng làm cổ phiếu quỹ trong năm báo 
cáo. 
 - Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản nguồn 
vốn kinh doanh và cổ phiếu quỹ trong năm báo cáo. Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm 
dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn. 
3. Tiền vay ngắn hạn, dài hạn nhận được ( Mã số 33 ) 
 - Căn cứ vào tổng số tiền đã nhận được do doanh nghiệp đi vay ngắn hạn, dài hạn 
của ngân hàng, các tổ chức tài chính .... 
 - Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản phải 
thu của khách hàng, tài khoản vay, nợ dài hạn ( vay ngắn hạn và vay dài hạn) trong năm 
báo cáo. 
4. Tiền chi trả nợ gốc vay ( Mã số 34 ) 
 - Căn cứ vào số tiền đã trả về khoản nợ gốc vay ngắn hạn, dài hạn của ngân hàng, 
các tổ chức tài chính .... 
 - Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản phải 
thu của khách hàng, tài khoản vay, nợ dài hạn ( vay ngắn hạn và vay dài hạn) trong năm 
báo cáo. Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn. 
5. Tiền chi trả nợ thuê tài chính ( Mã số 35 ) 
107 
 - Căn cứ vào tổng số tiền đã trả về khoản nợ thuê tài chính trong năm báo cáo. 
 - Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản phải 
thu của khách hàng, tài khoản nợ dài hạn đến hạn trả và tài khoản vay, nợ dài hạn. Chỉ 
tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn. 
6. Cổ tức, lợi nhuận đã trả ( Mã số 36 ) 
 - Căn cứ vào tổng số tiền đã trả cổ tức và lợi nhuận được chia cho các chủ sở hữu 
của doanh nghiệp trong năm báo cáo. 
 - Cơ sở ghi: Căn cứ cào sổ kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản lợi 
nhuận chưa phân phối, tài khoản phải trả, phải nộp khác ( chi tiết số tiền đã trả về cổ tức 
và lợi nhuận ) trong năm báo cáo. Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi 
trong ngoặc đơn. 
* Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính ( Mã số 40 ) 
 - Phản ánh chênh lệch giữa tổng số tiền thu vào với tỏng số tiền chi ta từ hoạt 
động tài chính trong năm báo cáo. 
 Mã số 40 = Mã số 31 + Mã số 32 + Mã số 33 + Mã số 34 + Mã số 35 + Mã số 36 
4. Tổng hợp các luồng tiền trong năm 
1. Lưu chuyển tiền thuần trong năm ( Mã số 50 ) 
 - Phản ánh chênh lệch giữa tổng tiền thu vào với tổng số tiền chi ra từ ba loại hoạt 
động: Hoạt động kinh doanh, hoạt đoọng đầu tư và hoạt động tài chính của doanh nghiệp 
trong năm báo cáo. 
 Mã số 50 = Mã số 20 + Mã số 30 + Mã số 40 
2. Tiền và tương đương tiền đầu năm ( Mã số 60 ) 
 - Căn cứ vào số dư tiền và tương đương tiền đầu năm báo cáo 
3. ảnh hưởng của thay đối tỷ giá hối đoái quy đổi ngoại tệ ( Mã số 61 ) 
 - Căn cứ vào tổng số chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư cuối năm 
của tiền và các khoản tương đương tiền bằng ngoại tệ tài thời điểm cuối năm báo cáo. 
 - Cơ sở ghi: Căn cứ vào sổ kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản đầu tư 
tài chính ngắn hạn, tài khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái. 
3. Tiền và tương đương tiền cuối năm ( Mã số 70 ) 
 - Căn cứ vào số dư tiền và tương đương ytiền cuối năm báo cáo bao gồm: Tiền 
mặt, tiền gửi ngân hàng, tài khoản đầu tư tài chính ngắn hạn ( thoả mãn định nghĩa là 
tương đương tiền) 
 Mã số 70 = Mã số 50 + Mã số 60 + Mã số 61 
9.4. Thuyết minh Báo cáo tài chính 
* Mục đích của Bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc 
Bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc là một bộ phận hợp thành không thể 
tách rời của báo cáo tài chính giữa niên độ của doanh nghiệp được lập để giải thích và bổ 
sung thông tin về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, tình hình tài chính của doanh 
nghiệp trong kỳ kế toán giữa niên độ mà các báo cáo tài chính tóm lược khác không thể 
trình bày rõ ràng và chi tiết được. 
* Nguyên tắc lập bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc 
- Khi lập báo cáo tài chính giữa niên độ (kể cả dạng đầy đủ hoặc dạng tóm lược), 
doanh nghiệp phải lập bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc theo Mẫu số B09a – 
DN. 
- Phần trình bày bằng văn bản ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu. Phần trình bày bằng số 
liệu phải thống nhất với số liệu trên các báo cáo khác. 
- Phần trình bày về chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán, các chính sách kế toán 
áp dụng tại doanh nghiệp phải thống nhất trong cả niên độ kế toán. Nếu có sự thay đổi 
108 
chính sách kế toán trong các kỳ kế toán giữa niên độ phải trình bày rõ ràng lý do và 
những ảnh hưởng của sự thay đổi đó. 
- Ngoài những nội dung quy định này, doanh nghiệp có thể trình bày trong Bản 
thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc các nội dung khác nếu doanh nghiệp cho là trọng 
yếu và hữu ích cho người sử dụng bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc 
* Cơ sở lập. 
Bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc được lập căn cứ vào: 
- Các sổ kế toán tổng hợp và sổ kế toán chi tiết; 
- Bảng cân đối kế toán giữa niên độ; 
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh giữa niên độ ; 
- Bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc quý trước. 
* Nội dung và phương pháp lập Bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc 
(Mẫu số B09a – DN) 
1. Nội dung bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc. 
Bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc phải được phản ánh những thông tin 
dưới đây: 
- Các sự kiện và hoạt động mới so với báo cáo tài chính quý trước, năm trước gần 
nhất. 
- Việc lập báo cáo tài chính giữa niên độ và việc lập báo cáo tài chính năm trước 
là cùng áp dụng các chính sách kế toán như nhau. Trường hợp có thay đổi thì phải mô tả 
sự thay đổi và thuyết minh sự thay đổi của những thay đổi này. 
- Thông tin trình bày trong bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc là các 
thông tin mang tính trọng yếu mà chưa được trình bày trong các báo cáo tài chính giữa 
niên độ trước. 
Các thông tin này phải được trình bày trên cơ sở lũy kế từ đầu niên độ đến ngày 
lập báo cáo tài chính giữa niên độ hiện tại. 
- Các sự kiện hoặc giao dịch trọng yếu để có thể hiểu được về kỳ kế toán giữa 
niên độ hiện tại. 
- Doanh nghiệp không cần trình bày trong bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn 
lọc các sự kiện hoặc giao dịch không trọng yếu trừ khi co là cần thiết. 
2. Phương pháp Bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc. 
- Các phần I, II, III của bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc được lập tương 
tự như bản thuyết minh báo cáo tài chính năm (xem mục III phần A điểm 4). 
 - Phần IV- Các chính sách kế toán áp dụng. 
 Doanh nghiệp phải công bố việc lập báo cáo tài chính giữa niên độ và báo cáo tài 
chính năm gần nhất là cùng áp dụng các chính sách kế toán như nhau. Trường hợp có 
thay đổi thì phải mô tả sự thay đổi và nêu rõ ảnh hưởng của những thay đổi đó. 
 - Phần V: Các sự kiện hoặc giao dịch trọng yếu trong kỳ kế toán giữa niên độ. 
+ Doanh nghiệp lựa chọn thông tin trọng yếu cần trình bày bằng lời hoặc bằng số liệu. 
+ Nếu có thuyết minh bằng số liệu cho các khoản mục đã được trình bày trong bảng cân 
đối kế toán tóm lược, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh tóm lược, báo cáo lưu 
chuyển tiền tệ tóm lược thì cần phải đánh dấu dẫn từ các báo cáo đó tới bản thuyết minh 
báo cáo tài chính chọn lọc. 
 Đối với doanh nghiệp lập báo cáo tài chính giữa niên độ dạng đầy đủ có thể lập 
Bản thuyết minh báo cáo tài chính năm (Mẫu số B09 –DN) . 
CÂU HỎI ÔN TẬP 
1. Hệ thống báo cáo kế toán? Mối quan hệ giữa phương pháp tổng hợp – cân đối với 
việc xây dựng hệ thống báo cáo kế toán? 
109 
2. Phương pháp tổng hợp – cân đối kế toán được xem xét vận dụng trên góc độ tổ 
chức hạch toán kế toán như thế nào? 
3. Nguyên tắc tổ chức và căn cứ chủ yếu để tổ chức hệ thống báo cáo nội bộ và báo 
cáo tài chính bắt buộc? 
4. Thơi hạn nộp báo cáo tài chính trong các loại hình doanh nghiệp theo quy định 
hiện hành? 
5. Thuyết minh báo cáo tài chính có vai trò gì trong hệ thống báo cáo tài chính của 
doanh nghiệp? 
110 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Nguyễn Thị Đông (2007), Hệ thống ngân hàng câu hỏi và bài tập thực hành tổ chức 
hạch toán kế toán, NXB ĐH Kinh tế Quốc Dân, Hà Nội 
2. Võ Văn Nhị (chủ biên) (2010), Hướng dẫn thực hành kế toán trên sổ kế toán, NXB 
Tài chính, Hà Nội 
3. Tổng cục thuế (2015), Chế độ kế toán doanh nghiệp (vận dụng chung cho doanh 
nghiệp vừa và nhỏ, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội. 
111 
MỤC LỤC 
CHƯƠNG 1 1 
1.1. Khái niệm và nhiệm vụ của tổ chức hạch toán kế toán. 1 
1.2. Đối tượng và nguyên tắc hạch toán kế toán. 3 
1.3. Nội dung tổ chức hạch toán kế toán 10 
CH ƯƠNG 2 13 
2.1. Nhiệm vụ của kế toán vốn bằng tiền 13 
2.2. Tổ chức hạch toán kế toán tiền mặt 13 
2.3 Tổ chức hạch toán kế toán tiền gửi ngân hàng 19 
CHƯƠNG 3 22 
3.1. Tổ chức hạch toán kế toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ 22 
3.2. Tổ chức hạch toán kế toán thanh toán với người bán 27 
CHƯƠNG 4 31 
4.1. Tổ chức hạch toán ban đầu 31 
4.2. Tổ chức hạch toán chi tiết 34 
CHƯƠNG 5 37 
5.1 Các quy định hiện hành về chế độ tiền lương và các khoản trích theo 
lương 
37 
5.2 Các chứng từ sử dụng 37 
5.3 Phương pháp lập chứng từ 37 
5.4 Tổ chức hạch toán chi tiết kế toán tiền lương và các khoản trích theo 
lương 
40 
CHƯƠNG 6 43 
6.1 Tổ chức hạch toán ban đầu 43 
6.2 Tổ chức hạch toán chi tiết 43 
CHƯƠNG 7 50 
7.1 Tổ chức hạch toán kế toán thành phẩm 50 
7.2. Tổ chức hạch toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh 52 
7.3 Tổ chức hạch toán khoản phải thu khách hàng 56 
CHƯƠNG 8 59 
8.1 Hình thức kế toán Nhật ký - Sổ cái 59 
8.2 Hình thức nhật ký chung 61 
8.3 Hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ 68 
8.4 Hình thức kế toán Nhật ký - Chứng từ 72 
CHƯƠNG 9 93 
9.1. Bảng Cân đối kế toán 93 
112 
9.2. Báo cáo kết quả kinh doanh 99 
9.3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ 102 
9.4. Thuyết minh Báo cáo tài chính 107