Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam

JOURNAL OF SCIENCE
OF LAC HONG UNIVERSITY
JSLHU 
 Tp chí Khoa hc Lc Hng      
Tp chí Khoa hc Lc Hng 101
CÁC YU T NH HNG N KH NNG THANH KHON CA 
CÁC NGÂN HÀNG THNG MI TI VIT NAM 
Factors affecting the liquidability of commercial banks in Vietnam 
oàn Vit Hùng1,*, Mai Ngô Tú Trinh2 
1doanviethung2000@yahoo.com, 2maitrinh0967097006@gmail.com 
1,2 Khoa Tài chính – K toán; Trng i hc Lc Hng, ng Nai, Vit Nam 
TÓM TT. Nghiên cu c thc hin vi mc ích xác nh các yu t nh hng n kh nng thanh khon ca các ngân 
hàng thng mi (NHTM) ti Vit Nam. D liu nghiên cu bao gm s liu t báo cáo tài chính ca 22 NHTM ti Vit 
Nam giai on 2005-2016. Nghiên cu ã s dng phng pháp nghiên cu nh lng, phân tích mô hình hi quy vi d 
liu dng bng (Panel data); vi mô hình tác ng c nh (FEM). Nghiên cu ã tìm ra các yu t nh hng n kh nng 
thanh khon ca các NHTM Vit Nam là: T l li nhun sau thu trên tng tài sn, T l vn ch s hu trên tng tài sn, 
T l d phòng ri ro tín dng, T l cho vay trên tng tài sn. Nghiêu cu a ra mt s kin ngh s giúp các nhà qun lý 
iu hành hot ng ca NHTM t hiu qu cao nht. 
T KHOÁ: Ngân hàng; Kh nng thanh khon; T sut sinh li trên tng tài sn (ROA) ; D liu dng bng 
ABSTRACT. The research is aimed to determine the factors affecting the liquidability of commercial banks in Vietnam. The 
data has been collected from financial statements of 22 Vietnam’s commercial banks in the years 2005-2016. The research 
used quantitative research methods, analysis regression models with panel data; with fixed effects model (FEM). The research 
reveals the factors affecting the liquidability of commercial banks in Vietnam: Return on total assets, Equity on total assets, 
Provision for credit risk and Loan on total assets. The research provides some recommendations that will help the 
management operations of commercial banks reached the highest efficiency. 
KEYWORDS: Banking; Liquidability; Return On Assets (ROA); Panel data 
1. GII THIU 
Thanh khon là mt trong nhng yu t quyt nh s an 
toàn ca bt kì mt NHTM nào, có nhiu yu t nh hng 
n kh nng thanh khon  t ó tr thành ri ro dn n 
s bt n cho ngân hàng. Th nhng, trong thi gian gn ây 
vic qun lý thanh khon không c các NHTM chú ý. Kh 
nng thanh khon c thc s chú trng khi cuc khng 
hong ti M n ra vào nm 2008 các khon n xu làm cho 
các ngân hàng ngày càng thua l nng, tình hình thanh khon 
ti các NHTM M cng xu i. Nhiu ngân hàng phi tin 
hành sát nhp thm chí là tuyên b phá sn vì không  kh 
nng thanh khon cng nh kh nng thu hi các khon n. 
iu này nh hng nghiêm trng n tình hình hot ng 
ca các NHTM M buc chính ph M phi can thip vi 
quy mô ln cha tng có,  tránh s sp  ca h thng tài 
chính. 
Ti Vit Nam, các chuyên gia kinh t cho rng h thng 
ngân hàng trong nhng nm gn ây phát trin khá mnh, 
nhng kèm vi ó là tim n ca nhiu ri ro thanh khan 
bp bênh và cng thng, các bin pháp ánh giá các yu t 
nh hng n kh nng thanh khon cng nh ri ro thanh 
khon còn khá n gin. Trong nhng nm gn ây, ri ro 
thanh khon li càng quan trng hn, bi nâng cao kh nng 
thanh khon là mt vn  luôn c quan tâm hàng u 
trong vic tái c cu i vi các ngân hàng. Xut phát t vn 
 trên, NHNN Vit Nam ã can thip kp thi bng các 
chính sách nhm gim lãi sut huy ng, lãi sut cho vay 
nhm kích cu nên tình hình thanh khon ã c ci thin 
áng k, nhng khó khn luôn còn  phía trc. Vì th, 
Chính Ph và NHNN luôn tìm tòi các yu t nh hng n 
kh nng thanh khon  phòng tránh và nhm nâng cao hiu 
qu hot ng cho các NHTM. 
2. NI DUNG 
2.1 C s lý thuyt 
2.1.1 Khái nim thanh khon 
Theo U ban Basel (2008) v giám sát ngân hàng cho rng 
“Thanh khon là mt thut ng chuyên ngành nói v kh 
nng áp ng các nhu cu v s dng vn kh dng phc v 
cho hot ng kinh doanh ti mi thi im nh chi tr tin 
gi, cho vay, thanh toán, giao dch vn,  
Di góc  mt nhà qun tr ngân hàng: “Thanh khon 
là kh nng ngân hàng áp ng u  và kp thi các ngha 
v tài chính phát sinh trong quá trình hot ng giao dch 
nh chi tr tin gi, cho vay, thanh toán và các hot ng 
giao dch tài chính khác” (Nguyn Vn Tin, 2012). 
Có hai khía cnh khác nhau v thanh khon cn phi c 
bit quan tâm, ó là thanh khon t nhiên và thanh khon 
nhân to. Trong ó, thanh khon t nhiên ngha là các dòng 
tin lu chuyn xut phát t tài sn hoc n nhng có thi 
gian áo hn theo lut nh. Trong lnh vc ngân hàng, khi 
mt giao dch vi khách hàng thng c tái tc, có th vi 
cùng mt s tin nh hoc ln hn thì nhìn chung nhóm 
khách hàng này thng hành ng gn nh theo cách có th 
d oán c. iu này không ch úng vi các tài sn mà 
còn úng vi các khon n. Còn thanh khon nhân to li 
c to ra thông qua kh nng chuyn tài sn thành tin mt 
trc ngày áo hn.  ây có th thy hu nh lúc nào cng 
có th d dàng chuyn mt chng khoán c th thành tin 
mt, c bit nu vn còn công ty nào mun chuyn chng 
khoán thành tin mt thì th trng vn còn kh nng chp 
nhn các giao dch. (Duttweiler, 2009). 
Ngoài ra, thanh khon là kh nng tip cn các khon tài 
sn và ngun vn có th dùng  chi tr vi chi phí hp lý 
ngay khi nhu cu vn phát sinh. Mt ngun vn  c gi 
là có tính thanh khon cao khi chi phí huy ng thp và thi 
gian huy ng nhanh. Còn mt tài sn c gi là có tính 
thanh khon cao là khi chi phí chuyn hóa thành tin thp và 
Received: June, 2nd, 2018 
Accepted: July, 14, 2018 
*Corresponding author. 
E-mail: doanviethung2000@yahoo.com 
  
Tp chí Khoa hc Lc Hng102
Các yu t nh hng n kh nng thanh khon ca các ngân hàng thng mi ti Vit Nam 
có kh nng chuyn hóa ra tin nhanh. Trong thc t thì 
nhng tài sn có tính thanh khon cao bao gm các giy t 
có giá nh: Trái phiu kho bc, thng phiu, hi phiuvà 
nhng tài sn có tính thanh khon thp là bt ng sn, dây 
chuyn sn xut, máy móc thit b 
2.1.2 Nguyên nhân gây ra ri ro thanh khon 
Nhiu nghiên cu ã tng i thng nht ch ra rng, ri 
ro thanh khon có th n t tài sn n hoc tài sn có, hoc 
t hot ng ngoi bng cân i tài sn ca NHTM (Valla và 
Escorbiac, 2006). 
Bên cnh ó, theo Nguyn Vn Tin (2012), có ba nguyên 
nhân tin  khin cho ngân hàng phi i mt vi ri ro 
thanh khon thng xuyên là: 
“Th nht, ngân hàng huy ng và i vay vn thi gian 
ngn, sau ó c tun hoàn  cho vay thi gian dài hn. Do 
ó nhiu ngân hàng phi i mt vi nhiu s không trùng 
khp v k hn n hn gia tài sn có và tài sn n”. 
“Th hai, s nhy cm ca tài sn tài chính vi thay i 
lãi sut. Khi lãi sut tng, nhiu ngi gi tin s rút tin ra 
kim ni gi khác có lãi sut cao hn. Nhng ngi có nhu 
cu tín dng s hoãn li, hoc rút ht s d hn mc tín dng 
vi lãi sut thp ã tha thun. Nh vy, thay i lãi sut nh 
hng ng thi n lung tin gi cng nh lung tin vay 
và cui cùng là n thanh khon ca ngân hàng”. 
“Th ba, ngân hàng luôn phi áp ng nhu cu thanh 
khon mt cách hoàn ho. Nhng trc trc v thanh khon 
s làm xói mòn nim tin ca dân chúng vào ngân hàng”. 
Bên cnh ó còn nhiu nguyên nhân khách quan khác nh: 
chu kì kinh doanh, bin ng lãi sut, chính sách tin t ca 
Ngân hàng Trung ng. 
2.1.3 o lng kh nng thanh khon 
Tính thanh khon luôn là mc tiêu nghiên cu hàng u vì 
tính thanh khon rt quan trng i vi th trng tài chính 
và cng nh i vi các NHTM c bit là sau nm 2008. 
Theo Aspachs (2005) và Nikolau (2009), tính thanh khon 
không n gin ph thuc vào các yu t khách quan bên 
ngoài (chng hn nh th trng hiu qu, c s hn tng, 
chi phí giao dch thp, s lng ln ngi mua và ngi bán, 
c tính minh bch ca tài sn giao dch) mà iu quan trng 
là nó nh hng bi yu t bên trong, c bit là các phn 
ánh ca ngi tham gia th trng khi i mt vi s không 
chc chn và thay i giá tr tài sn. Cho ti nay nghiên cu 
ca mt s tác gi nh Aspachs và ctg (2005), Praet và 
Herzeberg (2008) ã tp trung vào 4 t s thanh khon nh 
sau: 
 L
à   
 à 
T s này cung câp mt thông tin chung v kh nng thanh 
khon ca ngân hàng. Tc là trong tng tài sn ca ngân hàng 
t trng tài sn thanh khon là bao nhiêu. T s này cao tc 
là kh nng thanh khon ca ngân hàng tt. 
 L
à   
   đ  
T s thanh khon L2 s dng tài sn thanh khon  o 
lng kh nng thanh khon là rt tt. Tuy nhiên, t l này 
là tp trung vào mc  nhy cm ca ngân hàng khi la 
chn các loi chi phí (bao gm tin gi ca các h gia ình, 
doanh nghip và các t chc tài chính khác). T s này cng 
ging L1, tc là t s này càng cao cng th hin thanh khon 
ca ngân hàng là tt. 
L
  
 à 
T s này cho bit bao nhiêu phn trm cho vay trên tng 
tài sn ngân hàng. Do ó, t s này cao tc là kh nng thanh 
khon ca ngân hàng yu. 
L
  
    
T s này cng ging L3, tc là nu cao thì kh nng thanh 
khon ca ngân hàng yu. 
Các t s tng ng vi nhiu nghiên cu khác nhau s s 
dng làm bin ph thuc  xem xét các yu t nh hng 
n kh nng thanh khon ca các NHTM. 
2.1.4 Mt s nghiên cu thc nghim trc ây 
Khi u bng nghiên cu ca Aspachs và ctg (2005), tác 
gi ã tin hành nghiên cu v thanh khon ngân hàng Anh 
bng cách s dng d liu hàng quý ca ngân hàng cá nhân 
trong nm 1985-2003. Kt qu cho thy vi s h tr ca 
ngân hàng trung ng trong cuc khng hong thanh khon, 
giúp gim bt gi thanh khon d tha trong các ngân hàng. 
Trong nghiên cu này tài sn lu ng gm tin mt, thng 
phiu, tin gi ngân hàng nhà ncKt qu nghiên cu cho 
thy tng trng tín dng (Loan Growth), tài tr t ngân 
hàng trung ng (Support), t l thu nhp lãi thun (Interest 
Margin-Nim), tc  tng trng tng sn phm ni a 
(GDP), lãi sut trái phiu ngn hn (short term interest rate) 
có tác ng ngc chiu vi bin thanh khon, còn các bin 
c lp còn li tác ng cùng chiu vi thanh khon. Mô hình 
nghiên cu gm: 
Yit=0+1Supportit+2NIMit+3ROAit+4LoanGrowthit
+5Tobin’sQit+6Sizeit+7GDPit+8Stirit+i+it 
Trái li vi nghiên cu ca Aspachs và ctg (2005), nghiên 
cu ca Lucchetta (2007) li không i sâu vào nhng h tr 
vn t ngân hàng trung ng hay nhng chính sách kinh t 
v mô mà nó quan tâm n mi quan h gia ngân hàng vi 
nhau trên th trng liên ngân hàng. Nghiên cu này  cp 
n quá trình cho vay liên ngân hàng  áp ng vi nhng 
thay i v lãi sut. Qua ó, cung cp nhng bng chng cho 
thy lãi sut bình quân liên ngân hàng có nh hng n 
nhng ri ro và kh nng thanh khon ca các ngân hàng. 
Hu nh  tt c các nc Châu Âu, lãi sut liên ngân hàng 
có nh hng tích cc n tính thanh khon ca các ngân 
hàng ang tn ti và quyt nh cho vay ca mt ngân hàng 
trên th trng liên ngân hàng.  nghiên cu này, tính thanh 
khon b nh hng bi: lãi sut c bn ca chính ph, các 
khon vay trên tng tài sn và t l n xu, quy mô ngân 
hàng. Trong ó, kh nng thanh khon c o bi t l gia 
khon vay trên tng tài sn (Loan on total assets-LAT).  
phc v cho nghiên cu này, Lucchetta s dng d liu bng 
trong giai on t nm 1998-2004. Các d liu có trong Bng 
cân i k toán và báo cáo thu nhp ca 5066 ngân hàng  
Châu Âu t c s d liu BankScope, các mc lãi sut c 
ly t ngân hàng Trung ng Châu Âu (ECB) trên c s 
thng kê s liu. 
n nm 2011, nghiên cu ca Vodov c a ra 
nhng tác gi ch tp trung vào mt quc gia duy nht là 
Cng hòa Séc, ch không nghiên cu rng trên toàn khu vc 
Châu Âu nh các tác gi khác. Mc ích nghiên cu này là 
qua ó xác nh các yu t quyt nh tính thanh khon ca 
Tp chí Khoa hc Lc Hng 103
oàn Vit Hùng, Mai Ngô Tú Trinh 
ngân hàng thng mi ti Séc. Các d liu bao gm giai on 
t 2001-2009. Các kt qu phân tích hi quy d liu cho thy 
rng có mi quan h ng bin gia thanh khon ngân hàng 
và t l an toàn vn, t l n xu và lãi sut cho vay trên th 
trng giao dch liên ngân hàng. ng thi, tác gi ã tìm 
thy mi quan h nghch bin ca t l lm phát, chu k kinh 
doanh và cuc khng hong tài chính vi tính thanh khon. 
Bên cnh ó, nghiên cu cng phát hin ra mi quan h gia 
quy mô các ngân hàng và tính thanh khon không rõ ràng 
lm. Vic la chn ca các bin da trên các nghiên cu 
trc ây có liên quan. Tác gi xem xét vic s dng các bin 
c th có ý ngha nh th nào i vi nn kinh t ca Cng 
hòa Séc. Vì lý do này, tác gi ã loi tr phân tích các bin 
nh s c chính tr, tác ng ca ci cách nn kinh t, ch  
t giá hi oái. Tác gi ch xem xét các yu t khác có th 
nh hng n tính thanh khan ca các ngân hàng thng 
mi ti Cng hòa Séc. 
Các bin c lp c a ra bao gm 4 bin ni ti (t l 
vn t có (CAP), t l n xu (NPL), t l li nhun trên tng 
tài sn (ROA), quy mô ngân hàng (TOA)) và 8 bin v mô ( 
bin ga v cuc khng hong tài chính (FIC) (bng 1 nu là 
nm 2009, bng 0 nu là nm khác), t l tng trng kinh t 
(GDP), t l lm phát (INF), lãi sut trên th trng liên ngân 
hàng (IRB), lãi sut cho vay (IRL), chênh lch gia lãi sut 
cho vay và lãi sut tin gi (IRM), lãi sut repo 2 tun t 
chính sách tin t (MIR), t l tht nghip (UNE)). 
Bên cnh các nghiên cu quc t c th là tp trung vào 
Châu Âu và Bc M thì còn có mt s nghiên cu ca Vit 
Nam nh tác gi ng Quc Phong (2012) vit v các yu t 
nh hng n thanh khon ca các NHTM VN. 
Nghiên cu này c tác gi nghiên cu trong giai on 
t nm 2007 n 2012 và i vi 37 NHTM c phn  Vit 
Nam. Trong nghiên cu này tác gi i sâu vào tìm hiu mi 
quan h gia các bin ni ti nh quy mô ngân hàng, t l 
vn ch s hu, t l li nhun, t l n xu, và hai bin 
v mô là t l lm phát, tc  tng trng kinh t, vi kh 
nng thanh khon i vi ngân hàng thng mi c phn 
Vit Nam. ng thi, nghiên cu này s dng bin ph thuc 
 o lng kh nng thanh khon là Tài sn thanh 
khon/Tng tài sn. 
Cng ti Vit Nam, nghiên cu ca V Th Hng (2015) 
cng ã có bài nghiên cu v các yu t nh hng n kh 
nng thanh khon ca các ngân hàng thng mi Vit Nam. 
Nghiên cu dùng mu ca 37 ngân hàng thng mi Vit 
Nam gm NHTMCP, NHTMNN và NHTMLD vi phng 
pháp nghiên cu nh lng trong giai on 2006-2011. Qua 
phân tích thng kê, tng quan và hi quy d liu bng 
không cân xng. Tác gi ã tính thy s tác ng ca mt s 
yu t tác ng n kh nng thanh khon c th: t l vn 
ch s hu, t l n xu, t l li nhun u có mi tng 
quan thun; còn t l cho vay trên huy ng, có mi tng 
quan nghch vi kh nng thanh khon ca NHTM VN. Tuy 
nhiên trong nghiên cu này tác gi không thy s nh hng 
ca yu t quy mô ngân hàng và t l d phòng ri ro tín 
dng. 
Theo Nguyn Th Bo Tâm (2016) nghiên cu v các nhân 
t nh hng n ri ro thanh khon ca các ngân hàng niêm 
yt trên th trng chng khoán Vit Nam. Tác gi nghiên 
cu trong giai on t 2009-2015 da vào s liu BCTC ca 
9 NHTMCP niêm yt ã a ra kt qu nh sau: t l cho 
vay trên tng tài sn (TLA) có tng quan dng vi ri ro 
thanh khon ngha là khi TLA tng thì RRTK cng tng và 
ngc li; quy mô ngân hàng (SIZE) thì tác ng âm vi 
RRTK ngha là khi SIZE tng thì RRTK s gim và ngc 
li. Các yu t khác nh t l VCSH/TTS (EAT), li nhun 
vn ch s hu (ROE), tc  tng trng kinh t (GDP), t 
l lm phát (INF) thì không có nh hng n RRTK ca 
ngân hàng. 
2.2. Phng pháp, mô hình và d liu nghiên cu 
2.2.1 Phng pháp nghiên cu 
Nghiên cu s dng phng pháp nghiên cu nh lng, 
d liu c trình bày dng bng, bao gm các quan sát chéo 
và quan sát theo thi gian. Theo Wooldridge (1997), phng 
pháp hi quy thông dng vi d liu dng bng là mô hình 
hi quy Pool, mô hình hi quy tác ng c nh (FEM- Fixed 
effect model) và mô hình hi quy tác ng ngu nhiên 
(REM- Random effect model). Vic s dng mô hình hi 
quy Pool theo phng pháp OLS thông thng là không phù 
hp vì kt qu c lng b phn ánh sai lch, thng xut 
hin hin tng t tng quan trong d liu hay ràng buc 
phn d làm cho giá tr Durbin – Wason thp (Baltagi, 2005 
và Park, 2009).  có c s la chn FEM hay REM, 
Wooldridge (1997) ã dùng kim nh Hausman. 
2.2.2 Mô hình nghiên cu 
T c s lý thuyt, nhóm tác gi xây dng mô hình nghiên 
cu: 
Trong ó các bin c din gii và o lng c trình 
bày  Bng 1. 
Bng1. Din gii các bin và o lng 
Tên bin Phng pháp tính 
Kì vng 
du 
Các nghiên cu 
liên quan 
Bin ph thuc 
Kh nng thanh 
khon (LIQ) 
(Tin mt+ tin gi 
ti NHNN+ tin 
vàng ti 
TCTD)/Tng tài 
sn 
 Vodová (2011) 
Bin c lp 
T l li nhun 
trên tng tài sn 
(ROA) 
Li nhun sau 
thu/ tng tài sn 
(+) 
Anna và Hoi 
(2008), Antonina 
(2010), Nesrine và 
Younes (2012) 
T l vn ch s 
hu trên tng 
tài sn (CAP) 
Vn và các 
qu/tng tài sn 
(-) 
Bunda (2003); 
Vodová (2011); 
Bonfim và Kim 
(2009); Aspachs 
và ctg (2003); 
Repullo (2003). 
T l li nhun 
(ROE) 
Li nhun sau 
thu/vn và các 
qu 
(+) 
Valla & 
SaesEscorbiac 
(2006); Almumani 
(2013) 
T l d phòng 
ri ro tín dng 
(LLR) 
Ln(d phòng ri ro 
tín dng) 
(-) 
Lucchetta (2007); 
Sufian và Chong 
(2008) 
T l cho vay 
trên tng tài sn 
(TLA) 
Cho vay khách 
hàng/ tng tài sn 
(-) 
Malik et al (2011) 
LIQit=0+1ROAit+2CAPit+3ROEit+4LLRit + 5TLAit +i 
Tp chí Khoa hc Lc Hng104
Các yu t nh hng n kh nng thanh khon ca các ngân hàng thng mi ti Vit Nam 
2.2.3 D liu nghiên cu 
Nghiên cu s dng d liu c thu thp t các bng báo 
cáo tài chính hp nht hàng nm ca các ngân hàng thng 
mi c phn ti Vit Nam trong khong thi gian t nm 
2005-2016. 
Bng 2. Thng kê mô t các bin s nh lng 
Bin LIQ ROA CAP ROE LLR TLA 
Giá tr 
nh nht 
0.052 0.000 0.037 0.000 7.023 0.008 
Giá tr ln 
nht 
0.895 0.047 0.712 0.305 16.034 0.870 
Giá tr 
trung bình 
0.227 0.009 0.111 0.094 12.140 0.517 
 lch 
chun 
0.120 0.006 0.072 0.063 2.024 0.163 
S quan 
sát 
264 264 264 264 264 264 
(Ngun: Nghiên cu ca nhóm tác gi, Eview 8.1) 
D liu c ly trên trang web ca các công ty chng 
khoán cng nh ca chính các ngân hàng ó. Mu nghiên 
cu bao gm 22 ngân hàng thng mi c phn ti Vit Nam 
vi tng cng là 264 quan sát cho d liu bng cân xng. 
Nhóm tác gi thông qua các báo cáo tài chính hp nht là c 
s  xem xét hot ng ca các ngân hàng hin ti. Lý do 
chính là ngày nay phn ln các ngân hàng u phát trin a 
ngành ngh, a lnh vc nên báo cáo tài chính riêng không 
th phn nh ht tình hình tài chính ca ngân hàng cng nh 
tình hình kinh doanh thc s ca ngân hàng mà ch có báo 
cáo tài chính hp nht mi th hin chính xác u ó và áp 
ng c mc tiêu nêu trên ca nhóm tác gi. 
Bng 2 cho thy thng kê mô t giá tr nh nht, ln nht 
cng nh trung bình và  lch chun ca các bin s này. 
2.3 Kt qu hi quy và tho lun 
2.3.1 Phân tích tng quan 
Nghiên cu tin hành phân tích tng quan bng cách lp 
ma trn h s tng quan ca các bin, c trình bày trong 
Bng 3. 
Bng3. Ma trn tng quan ca các bin 
 ROA CAP ROE LLR TLA 
ROA 1 
CAP 0.374 1 
ROE 0.585 -0.274 1 
LLR -0.259 -0.516 0.098 1 
TLA 0.093 0.141 0.029 -0.071 1 
(Ngun: Nghiên cu ca nhóm tác gi, Eview 8.1) 
Qua Bng 3, vi ý ngha thng kê  mc 5%, h s tng 
quan gia các cp bin u nh hn 0,6. iu này ch ra rng 
kh nng có hin tng a cng tuyn trong mô hình nghiên 
cu thp. 
2.3.2 Phân tích kt qu hi quy 
 Bng 4. Hi quy mô hình theo Pooled, REM và FEM 
Bin Pooled REM FEM 
 H s Prob. H s Prob. H s Prob. 
C 0.633 0.000 0.711 0.000 0.784 0.000 
ROA 0.335 0.837 4.353 0.006 6.123 0.000 
CAP -0.091 0.462 -0.290 0.008 -0.368 0.001 
ROE 0.497 0.001 0.133 0.386 -0.086 0.613 
LLR -0.021 0.000 -0.026 0.000 -0.031 0.000 
TLA -0.365 0.000 -0.355 0.000 -0.366 0.000 
(Ngun: Nghiên cu ca nhóm tác gi, Eview 8.1) 
Bng 5. Kim nh Hausman và kim nh t tng quan 
H s 
Chi-Sq. 
Statistic 
Prob. 
La 
chn 
Durbin-
Watson 
Giá 
tr 
17.840290 0.0032 
Fix 
Effect 
1.494 
(Ngun: Tính toán ca tác gi t Eview 8.1) 
Qua Bng 4 ta s ln lt loi các bin có h s Prob ln 
hn 0.05 do không có ý ngha thng kê và chy li mô hình. 
C th  mô hình theo Pooled ta s ln lt loi bin ROA 
và CAP; mô hình theo REM loi bin ROE; mô hình theo 
FEM s loi bin ROE. 
Nghiên cu s dùng kim nh Hausman  la chn mô 
hình hi quy và h s Durbin-Watson  kim tra s t tng 
quan trong mô hình. 
Bng 6. Kt qu hi quy theo mô hình FEM 
Bin H s 
 lch 
chun 
t-
Statistic 
Prob. 
C 0.769 0.064 11.962 0.000 
ROA 5.458 1.068 5.107 0.000 
CAP -0.334 0.090 -3.681 0.000 
LLR -0.030 0.004 -7.320 0.000 
TLA -0.360 0.051 -6.980 0.000 
S quan sát 264 
R-squared 0.8318 
F-statistic 45.107 
Prob(F-statistic) 0.000 
(Ngun: Nghiên cu ca nhóm tác gi, Eview 8.1) 
Theo Bng 5 thì h s Prob nh hn 0.05 (bác b gi 
thuyt Ho) nên nghiên cu s s dng Fixed Effect. 
ng thi ta thy h s Durbin-Watson có giá tr là 1.494. 
Kim nh Durbin-Watson c s dng  xác nh có hay 
không s t tng quan trong mô hình. Nu 1<d<3 thì mô 
hình không có s t tng quan. T ó, ta có th kt lun 
c rng mô hình hi quy vi bin ph thuc là LIQ không 
có s t tng quan. 
Kt qu ti Bng 6 cho thy: (i) Du ca các h s hi quy 
các bin có du cùng vi du ca gi thuyt; (ii) Bn bin 
c lp c a vào mô hình u có ý ngha thng kê vi 
mc ý ngha 5%; h s R2 có giá tr khá cao. H s này cho 
thy các bin ROA, CAP, LLR và TLA gii thích c 
83,18% s thay i ca kh nng thanh khon. iu này cho 
thy mô hình khá phù hp và c vit li nh sau: 
Tp chí Khoa hc Lc Hng 105
oàn Vit Hùng, Mai Ngô Tú Trinh 
LIQ = 0.769+ 5.458*ROA - 0.334*CAP - 0.030*LLR - 
0.360*TLA 
2.3.3 Kim nh hin tng a cng tuyn 
 kim nh hin tng a cng tuyn trong các mô hình 
hi quy xây dng, nhóm tác gi tin hành chy mô hình hi 
quy ph và tính ch s VIF (H s phóng i phng sai). 
Bng 7. H s VIF mô hình hi quy ph 
Mô hình hi 
quy ph 
Bin ph 
thuc 
Bin c lp R-squared VIF 
1 ROA 
CAP, LLR, 
TLA 
0.147 
1.173 
2 CAP 
ROA, LLR, 
TLA 
0.335 
1.505 
3 LLR 
ROA, CAP, 
TLA 
0.271 1.373 
4 TLA 
ROA, 
CAP,LLR 
0.025 1.025 
(Ngun: Nghiên cu ca nhóm tác gi, Eview 8.1) 
Trong bng 7 nhân t phóng i phng sai VIF c tính 
bng công thc: 
 

   

 Vi kt qu  bng trên, ta thy h s VIF  các mô hình 
ph u nh hn 10 chng t không xy ra hin tng a 
cng tuyn  mô hình. 
2.3.3 Kt qu và tho lun 
T kt qu hi quy, bin c xem xét u tiên là ROA 
c tìm thy có tác ng cùng chiu và khá mnh m lên 
LIQ, th hin qua h s 1 = 5.458. Kt qu này có ngha khi 
tng v t l li nhun sau thu trên tng tài sn thì có tác 
ng tích cc n kh nng thanh khon ca ngân hàng, c 
th nu ROA tng (gim) 1% thì s khin cho LIQ tng 
(gim) 5.458077%, vi mc ý ngha là 5%. 
Bin th 2 có nh hng là CAP, kt qu cho thy bin 
CAP có nh hng tiêu cc n kh nng thanh khon, th 
hin qua h s 2 = - 0.334. iu này cho thy khi t l ch 
s hu/ tng tài sn ca ngân hàng tng thì s làm cho kh 
nng thanh khon ca ngân hàng gim và ngc li. 
Bin th 3 có nh hng là LLR, kt qu cho thy bin 
LLR có nh hng tiêu cc n kh nng thanh khon, th 
hin qua h s 3 = - 0.030. Kt qu này có ý ngha khi t l 
d phòng ri ro tín dng ca ngân hàng tng thì s làm cho 
kh nng thanh khon ca ngân hàng gim và ngc li. 
+ Cng theo kt qu bin c xem xét cui là TLA, ging 
khá nhiu vi kt qu các nghiên cu trc ó. Tác ng ca 
TLA n kh nng thanh khon trong nghiên cu có mi 
quan h nghch bin, th hin qua h s 3 = - 0.360. Kt qu 
này có ý ngha khi t l cho vay/ tng tài sn ca ngân hàng 
tng thì s làm cho kh nng thanh khon ca ngân hàng 
gim và ngc li, c th nu bin TLA tng (gim) 1% thì 
s khin cho LIQ gim (tng) 0.360 %, vi mc ý ngha là 
5%. 
3. KT LUN VÀ KIN NGH 
3.1 Kt lun 
Nghiên cu ã s dng mô hình hi quy tác ng c nh 
FEM  xem xét mi quan h, nh hng ca các yu t t 
l li nhun trên tng tài sn, quy mô ngân hàng, t l vn 
ch s hu trên tng tài sn, t l li nhun, t l d phòng 
ri ro tín dng, t l cho vay trên tng tài sn lên (Tin mt 
+ tin gi ti NHNN + tin vàng ti TCTD)/Tng tài sn i 
din cho kh nng thanh khon ca các NHTM ti Vit Nam. 
Nghiên cu ã t c mc tiêu  ra và tr li c các 
câu hi nghiên cu ca nhóm tác gi. Th nht, các yu t 
nh hng n kh nng thanh khon (LIQ) ca ngân hàng 
thng mi c phn ti Vit Nam bao gm t l li nhun 
trên tng tài sn, t l vn ch s hu trên tng tài sn, t l 
d phòng ri ro tín dng, t l cho vay trên tng tài sn. Th 
hai, da trên kt qu mô hình hi quy, ta thy bin các bin 
u có h s hi quy cùng du vi gi thuyt ban u nhóm 
tác gi mong i, giá tr thng kê có ý ngha vi  tin cy 
là 95%. Kt lun này ca bài nghiên cu ã tr li cho câu 
hi v mc  tác ng và chiu hng tác dng ca các yu 
t n kh nng thanh khon ca các NHTM ti Vit Nam. 
3.2 Kin ngh 
Da vào kt qu nghiên cu, nhóm tác gi a ra mt s 
kin ngh nh sau: 
Th nht: các ngân hàng thng mi cn tng lng vn 
ch s hu, thúc y quá trình c phn hóa các ngân hàng. 
Các ngân hàng phi luôn bit t làm mi mình  phù hp 
vi tình hình cnh tranh gia các ngân hàng nh hin nay 
(ngun vn ch s hu ch yu c dùng  u t vào các 
máy móc thit b, nhà ca, công c dng c, yu t này không 
trc tip to ra li nhun, yu t này dùng  u t thu hút 
khách hàng, i tác t ó to ra li nhun). 
Th hai, các ngân hàng TMCP cn tng cng trích lp, 
s dng bin pháp d phòng ri ro  x lý các khon n xu 
theo quy nh ca pháp lut. y nhanh tin  bán, thanh lý 
các tài sn bo m ca các khon n  thu hi li vn cho 
ngân hàng. 
Th ba, t l cho vay trên tng tài sn có mi quan h 
nghch bin vi kh nng thanh khon. Do ó, ngân hàng cn 
sit cht kim soát hot ng cho vay, c là quy trình thm 
nh tín dng cho khách hàng, xém xét  duyt cho vay t 
ó tng cht lng ca các khon vay. ng thi các ngân 
hàng cn ban hành các quy nh v o c cho nhân viên 
nhm m bo nhân viên làm vic vì li ích chung ca ngân 
hàng, li ích cho khách hàng thay vì t li riêng. 
4. TÀI LIU THAM KHO 
[1] Nguyn Vn Tin. Giáo trình Qun tr ngân hàng 
thng mi. Nhà xut bn Thng kê, 2012. 
[2] Duttweiler, R. Qun lý thanh khon trong ngân hàng. 
Nhà xut bn Tng Hp TP. HCM, 2010. 
[3] V Th Hng. Các yu t nh hng n ri ro thanh 
khon ca các Ngân hàng thng mi Vit Nam. Tp 
chí Phát trin kinh t, 2012, s 76, trang 25-29. 
[4] Trng Quang Thông. Các nhân t tác ng n ri ro 
thanh khon ca h thng Ngân hàng thng mi Vit 
Nam. Tp chí Phát trin kinh t, 2013, s 276, trang 50-
62. 
Tp chí Khoa hc Lc Hng106
Các yu t nh hng n kh nng thanh khon ca các ngân hàng thng mi ti Vit Nam 
[5] Nguyn Th Bo Trâm. Các nhân t nh hng n ri 
ro thanh khon ca các Ngân hàng niêm yt trên Th 
trng chng khoán Vit Nam; Lun vn Thc s Tài 
chính_Ngân hàng, 2016. 
[6] Basel. Nguyên tc qun lý và giám sát ri ro thanh 
khon, 2008. 
[7] Basel.Thông l tt nht v qun lí thanh khon ca các 
ngân hàng, 2010. 
[8] Aspachs, O., Nier, E., Tiesset, M. Liquidity, Banking 
Regulation and Macroeconomics. Proof of shares, bank 
liquidity from a panel the bank’s UK-resident. Bank of 
England working paper, 2005. 
[9] Bunda, Irina and Desquilbet, Jean_Baptiste. The bank 
liquidity smile across exchange rate regimes. 
International Economic Journal, 2008, vol.22, no.3, 
12-21. 
[10] Demiguc – Kunt, A., Leaven, L., Levine, R. The impact 
of bank regulation, concentration and institution on 
bank margins. World bank policy research working 
paper, 2003, no. 3030. 
[11] Diana Bonfim& Moshe Kim. Liquidity Risk In 
Banking: Is There Herding?. International Economic 
Journal, 2008, vol.22, no.3, 361-386. 
[12] Drehman, E., Nikolau, N. Funding Liquidity Risk. 
Definitions and Measurement’. ECB Working Paper, 
2009, no. 316, 256-259. 
[13] Indriani, V. The relationship between Islamic financing 
with risk and performance of commercial banks in 
Indonesia’ Bachelor of Accounting, 2004, University 
of Indonesia. 
[14] Lucchetta, M. What do data say about monetary policy? 
Bank Liquidity and Bank Risk Taking?. Economic 
Notes Banca Monte dei Paschi di Siena SpA, 2007, 
vol.36, no. 2, 186-203. 
[15] Valla, N., Saes-Escorbic, B. Bank liquidity and 
financial stability. Banque de France financial stability 
review, 2006, 89-104. 
[16] Vodoá, P. Liquidity of Czech Commercial Banks and 
its determinants. Journal of mathematical models and 
methods in applied sciences, 2011, vol.5, 1060-1067.