Cải tiến công tác quản lý hoạt động giảng dạy bậc cử nhân tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn thành phố Hồ Chí Minh

HỘI THẢO KHOA HỌC: “GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC 
VÀ CAO ĐẲNG VIỆT NAM” 
299 
CẢI TIẾN CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG 
GIẢNG DẠY BẬC CỬ NHÂN 
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KH XH&NV TP.HCM 
Nguyễn Thị Hảo1 
1. Đặt vấn đề 
Trong bối cảnh toàn cầu hóa trên nhiều lĩnh vực như hiện nay, trong đó có giáo 
dục và đào tạo, ngành giáo dục nói chung và các trường đại học nói riêng phải đối đầu 
với nhiều khó khăn và thách thức. Một trong những thách thức lớn là bảo đảm và nâng 
cao chất lượng đào tạo để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động nội 
địa và nước ngoài. Yếu tố đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo và nâng cao chất 
lượng đào tạo ở các trường đại học là hoạt động giảng dạy của giảng viên. Chính hoạt 
động giảng dạy của giảng viên quyết định phần lớn chất lượng sản phẩm đầu ra của nhà 
trường. Đánh giá đúng tầm quan trọng của hoạt động giảng dạy đối với việc đảm bảo và 
nâng cao chất lượng đào tạo, trong những năm qua lãnh đạo trường đại học Khoa học Xã 
hội và Nhân văn Tp.HCM (ĐH KHXH&NV TP.HCM) đã có nhiều biện pháp quản lý 
hoạt động giảng dạy bậc cử nhân của giảng viên. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao trong 
hoạt động quản lý này cần phải có sự đánh giá tình hình thực hiện, rút kinh nghiệm cũng 
như cải tiến hoạt động nhằm mang lại hiệu quả thiết thực trong quá trình khẳng định 
chất lượng đào tạo của nhà trường và nâng cao tính cạnh tranh với các trường trong 
nước và khu vực. Với tinh thần góp ý xây dựng nên bài viết chủ yếu tập trung vào những 
điều bất cập và đề xuất giải pháp cải tiến quản lý hoạt động giảng dạy hiện nay tại 
trường. 
2. Thực trạng việc quản lý hoạt động giảng dạy ở trƣờng ĐH KHXH&NV 
Tp.HCM 
Trong hơn ba năm qua lãnh đạo trường thực hiện nhiều biện pháp khác nhau 
nhằm quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên cơ hữu và giảng viên thỉnh giảng bậc 
đào tạo cử nhân của trường. Nổi bật nhất là việc xúc tiến thành lập Phòng Khảo thí và 
Đảm bảo chất lượng tháng 9 năm 2007, với 2 chức năng chính: 
1
 ThS – Giảng viên Khoa Giáo dục – Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Tp.HCM 
BAN LIÊN LẠC CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VÀ CAO ĐẲNG VIỆT NAM 
300 
 Tham mưu, tư vấn và đề xuất cho Ban Giám hiệu các giải pháp về công tác khảo 
thí, đảm bảo chất lượng và đánh giá chất lượng đào tạo tại trường; 
 Tổ chức thực hiện công tác khảo thí và đảm bảo chất lượng tại trường. 
Bắt đầu từ năm học 2007-2008, Trường chính thức thực hiện lấy ý kiến sinh viên 
về hoạt động giảng dạy của giảng viên đại trà cho tất cả các ngành đào tạo bậc cử nhân 
với mẫu được chọn khảo sát là 30% tổng các môn học của học kì. Mỗi học kì dựa vào 
danh sách các môn học đăng kí từ các Khoa, Bộ môn và phòng Đào tạo gửi về, chọn 
ngẫu nhiên các môn cần khảo sát hoạt động giảng dạy của giảng viên ở các lớp cụ thể 
sau đó tiến hành phát phiếu khảo sát môn học cho sinh viên trong buổi thi học kì (trước 
giờ thi 15 phút). 
Cùng với lấy ý kiến người học về hoạt động giảng dạy, còn một kênh thông tin 
khác để đánh giá tình hình giảng dạy của giảng viên là hoạt động dự giờ của đồng 
nghiệp trong Khoa, Bộ môn. Thực tế hoạt động dự giờ, góp ý của của đồng nghiệp diễn 
ra có phần không đáp ứng được yêu cầu nâng cao chất lượng dạy học. Mỗi học kì, Khoa 
và Bộ môn kêu gọi giảng viên đăng kí dự giờ môn học, thường thì việc này diễn ra chiếu 
lệ chưa thực sự mang tinh thần tự giác. Việc lựa chọn môn dự giờ cũng chưa khách 
quan, thường giảng viên chỉ đăng kí dự giờ của giảng viên trẻ, tránh né việc dự giờ của 
giảng viên lâu năm và làm công tác lãnh đạo, quản lý trong đơn vị chưa kể đến những 
khó khăn trước thái độ không đồng ý, bất mãn của giảng viên thỉnh giảng. Hoạt động dự 
giờ môn học diễn ra khá chóng vánh (thường là 1 lần trong 45 phút cho một môn học 
được chọn) và được báo trước để giảng viên giảng dạy chuẩn bị trước. Phiếu đánh giá 
hoạt động giảng dạy thông qua dự giờ qua nhiều lần cập nhật và sửa chữa vẫn chưa đảm 
bảo được tính khoa học và khách quan nên giá trị hoạt động này đối với việc đảm bảo và 
nâng cao chất lượng giảng dạy của giảng viên còn hạn chế. Phiếu đánh giá này yêu cầu 
giảng viên tham dự phải ký tên và ghi rõ họ tên, ngoài ra các câu hỏi thiết kế sơ sài 
không phản ánh được những vấn đề cốt yếu trong đánh giá giờ dạy ở bậc đại học thông 
qua 45 phút dự giờ. Việc tổ chức dự giờ cũng không được hướng dẫn rõ ràng nên dẫn 
đến tình trạng giảng viên lúng túng trong việc đánh giá hoạt động giảng dạy của đồng 
nghiệp. Những môn không thuộc chuyên ngành của giảng viên đi dự giờ chắc chắn sẽ 
không nhận được sự đánh giá, góp ý xác thực và sâu sắc cho nội dung giảng dạy và hình 
thức tổ chức, phương pháp giảng dạy. 
Hoạt động giảng dạy của giảng viên còn được giám sát bởi Ban Thanh tra đào tạo 
của trường thông qua việc giám sát giờ dạy của giảng viên. Hoạt động thanh tra đào tạo 
HỘI THẢO KHOA HỌC: “GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC 
VÀ CAO ĐẲNG VIỆT NAM” 
301 
đã làm chuyển biến căn bản nề nếp, qui củ thời gian giảng dạy của giảng viên thỉnh 
giảng và giảng viên cơ hữu của trường. 
Kiểm tra đánh giá học tập của sinh viên là một trong những khâu ảnh hưởng đến 
chất lượng giảng dạy của giảng viên. Tuy nhiên, nhà trường chưa thật sự chú trọng đến 
cách thức, tiêu chuẩn đánh giá sinh viên của giảng viên. Vẫn còn tình trạng giảng viên 
cho đề nhầm, sai sót mà không được sự phát hiện kịp thời từ tổ bộ môn hay tiêu chí đánh 
giá học tập quá dễ dãi so với mục tiêu môn học. Vẫn còn câu hỏi kiểm tra ở nhiều môn 
học dựa trên mục tiêu nhận thức bậc thấp là “biết” và “hiểu”, không chú trọng nhiều đến 
“vận dụng”, “phân tích”, “tổng hợp” và “đánh giá” – yêu cầu cao hơn ở kĩ năng và kiến 
thức đối với người học. Thực trạng này vẫn tồn tại nhiều năm qua chưa có biện pháp can 
thiệp triệt để từ phía nhà trường. Hơn nữa, việc kiểm tra được xem là kết thúc khi sinh 
viên nộp bài thi hay bài tập, bài tiểu luận, không hề có bất kì phản hồi từ phía giảng viên 
đảm nhiệm môn học đến sinh viên, thậm chí đáp án bài thi sinh viên cũng không rõ. 
Thực tế này chỉ ra một điều đánh giá học tập hiện nay mang tính hình thức không có tác 
dụng trong việc thúc đẩy hoạt động học tập của sinh viên nói riêng và cải tiến hiệu quả 
của quá trình dạy học đại học nói chung. Hiện nay, trong công tác quản lý hoạt động 
giảng dạy của trường chưa chú trọng đúng mức đến mảng này nên ít nhiều ảnh hưởng 
đến chất lượng dạy học tại trường. 
Chương trình đào tạo chưa được thẩm định, đánh giá chi tiết đến từng nội dung 
giảng dạy của từng môn học. Đây quả là một khó khăn ở những ngành đạo tạo mang tính 
chất liên ngành, vì vậy hội đồng khoa học Khoa, Bộ môn thuộc trường nói chung và 
trưởng bộ môn nói riêng không đủ điều kiện thẩm định, góp ý ở những môn học không 
gần với chuyên môn của họ. Điều này dẫn đến tình trạng, cùng một môn học với mục 
tiêu được phát biểu không đổi nhưng mỗi giảng viên được mời giảng dạy thiết kế nội 
dung giảng dạy khác nhau. Như vậy, hiện nay nội dung một số môn học bị thả nổi, chưa 
có sự quản lí sát sao về tính học thuật từ phía Bộ môn, Khoa, Trường (đặc biệt là đối với 
những môn học chưa được biên soạn giáo trình chuẩn). 
3. Một số góp ý 
Nhằm cải tiến công tác quản lý hoạt động giảng dạy tại trường tôi xin có một số 
góp ý như sau: 
3.1 Trong chức năng chính của mình, phòng khảo thí và đảm bảo chất lượng nên: 
BAN LIÊN LẠC CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VÀ CAO ĐẲNG VIỆT NAM 
302 
Hoàn thiện phiếu khảo sát ý kiến sinh viên về hoạt động giảng dạy của giảng viên 
và phiếu đánh giá hoạt động giảng dạy thông qua dự giờ trên cơ sở góp ý của sinh viên, 
giảng viên, chuyên gia giáo dục để mang tính xác thực và giá trị cao. Không nên bắt 
buộc ghi thông tin cá nhân của giảng viên điền phiếu nhằm tăng tính khách quan cho 
việc cung cấp thông tin. 
Tăng cỡ mẫu khảo sát mỗi học kì từ 30% đến hơn 50% tổng số môn học được 
giảng dạy để xác xuất được chọn không quá thấp góp phần thúc đẩy giảng viên luôn nỗ 
lực trong hoạt động giảng dạy. Với những môn đã được khảo sát từ 2 lần trở lên do cùng 
một giảng viên đảm nhiệm nên có sự so sánh trong chừng mực nhất định để đánh giá sự 
cải tiến trong quá trình giảng dạy của giảng viên. 
Thay đổi qui định tổ chức phát phiếu khảo sát ý kiến sinh viên về hoạt động giảng 
dạy của giảng viên. Nên thực hiện ngay sau khi kết thúc môn học, càng sớm càng tốt 
trong giờ sinh hoạt chủ nhiệm lớp (tránh tình trạng nhiều môn học kết thúc nữa đầu học 
kì nhưng đợi đến đợt thi học kì tập trung, cuối học kì, mới được đánh giá môn học sẽ 
ảnh hưởng đến chất lượng thông tin thu được). 
Kết quả xử lý thông tin từ phiếu khảo sát thông tin ngoài phần thống kê mô tả 
(tần số, tỷ lệ, trung bình) nên xử lý sâu để phân tích thống kê suy diễn (trong trường 
hợp mẫu được chọn có phân phối chuẩn) cung cấp được nhiều thông tin giá trị cho việc 
cải tiến hoạt động giảng dạy của giảng viên. 
3.2 Đối với Khoa và Bộ môn trực thuộc trường: 
Quán triệt tinh thần hoạt động dự giờ là một trong những hoạt động bắt buộc để 
hạn chế tình trạng tránh né. Không nên chỉ dự giờ những giảng viên mới, trẻ mà việc này 
phải được thực hiện rộng rãi ở nhiều đối tượng giảng viên khác nhau. Sau khi dự giờ nên 
có ý kiến phản hồi, góp ý cho giảng viên trên tinh thần đóng góp, xây dựng. Nên tổ chức 
dự giờ lần 2 để có những ghi nhận, đánh giá trong việc cải tiến hoạt động giảng dạy của 
giảng viên. Thời gian dự giờ không được thông báo trước cho giảng viên và nên kéo dài 
ít nhất 3 tiết mới có thể đưa ra nhận xét xác đáng về nội dung, phương pháp, hình thức tổ 
chức, phong cách giảng dạy của giảng viên. Dựa vào kế hoạch giảng dạy giảng viên 
cung cấp, giảng viên đi dự giờ cần có sự chuẩn bị trước về nội dung buổi học. 
Cần thường xuyên trao đổi, lấy ý kiến phản hồi của giảng viên về các điều kiện 
hỗ trợ hoạt động dạy học cũng như tinh thần thái độ học tập của sinh viên nhằm có 
những hỗ trợ kịp thời để hoạt động dạy học mang đến hiệu quả mong đợi. 
HỘI THẢO KHOA HỌC: “GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC 
VÀ CAO ĐẲNG VIỆT NAM” 
303 
Với giảng viên thỉnh giảng ngoài trường cần phải đưa điều khoản môn học có thể 
được đánh giá thông qua dự giờ và phiếu khảo sát sinh viên để giảng viên chuẩn bị và 
cảm thấy sẵn sàng khi được đánh giá. 
Hội đồng khoa học cấp Khoa, Bộ môn trực thuộc trường phải nghiêm túc trong 
công tác thẩm định chương trình đào tạo, đề cương môn học phù hợp với yêu cầu, mục 
tiêu của môn học, của ngành đào tạo. Ngoài ra yêu cầu giảng viên thiết kế kiểm tra đánh 
giá phù hợp yêu cầu, mục tiêu môn học; đề thi và đáp án phải được duyệt qua trưởng 
môn. Đáp án mỗi môn học có tổ chức đánh giá phải được công bố rộng rãi cho sinh viên 
và nếu khả thi nên tổ chức một buổi sửa bài, nhận xét bài làm trực tiếp cho sinh viên để 
cung cấp những phản hồi quan trọng nhằm thúc đẩy việc học của sinh viên chứ không 
đơn thuần kết quả là ở điểm số. 
3. Trường cần xem xét việc thành lập Trung tâm nghiên cứu và hỗ trợ phương 
pháp dạy học do Khoa Giáo dục phụ trách chính. Với trung tâm này giảng viên sẽ có 
được hỗ trợ thiết thực cho hoạt động dạy học của mình, đặc biệt là giảng viên chưa có 
nhiều kinh nghiệm giảng dạy. 
Trường cần quan tâm đến hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giảng viên thông 
qua việc cấp kinh phí cho hoạt động nghiên cứu khoa học và biên soạn tài liệu giảng dạy 
của giảng viên để gắn kết các nhiệm vụ trọng yếu của người giảng viên nhằm nâng cao 
chất lượng giảng dạy. Bên cạnh đó cần thường xuyên tạo điều kiện cho giảng viên được 
tham gia hội thảo khoa học hay các khóa tập huấn bồi dưỡng chuyên môn để họ thực sự 
gắn kết và cống hiến cho sự phát triển của trường. 
Ngoài ra, chính sách tiền lương nên được điều chỉnh hợp lý. Với giảng viên cơ 
hữu, nếu thu nhập không đảm bảo cuộc sống dẫn đến họ sẽ không chú tâm vào công tác 
giảng dạy tại trường. Với giảng viên thỉnh giảng, phần lớn sự hợp tác với trường là do 
các mối quan hệ cá nhân thân thiết với cán bộ trường chứ không vì thu nhập nhưng nếu 
kết quả phản hồi từ sinh viên hoặc đồng nghiệp với hoạt động giảng dạy của họ không 
tốt thì thù lao trường trả không đủ sức hấp dẫn giữ chân họ lại. Hiện nay, một số môn lệ 
thuộc rất nhiều vào đội ngũ giảng viên thỉnh giảng, nếu tình trạng này diễn ra sẽ làm ảnh 
hưởng không nhỏ đến hoạt động và chất lượng đào tạo của nhà trường.