Dự án Xây dựng hàng rào Melaleuca nhằm kiểm soát xói lở bờ biển và phát triển rừng ngập mặn

 INTERNATIONAL UNION FOR CONSERVATION OF NATURE 
XÂY DỰNG HÀNG RÀO MELALEUCA 
NHẰM KIỂM SOÁT XÓI LỞ BỜ BIỂN VÀ 
PHÁT TRIỂN RỪNG NGẬP MẶN 
Mô hình tại xã Bình Sơn, huyện Hòn Đất, 
tỉnh Kiên Giang 
2 
Nội dung 
1. Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu và bối cảnh 
2. Mục tiêu và cách tiếp cận 
3. Các hoạt động của dự án 
4. Kết quả và Tác động 
5. Kết luận và khuyến nghị 
2 
3 
Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu và bối cảnh 
Kiên Giang là tỉnh nằm về phía 
Tây Nam của ĐBSCL, giáp với 
vùng Vịnh Thái Lan. 
Tỉnh có chiều dài bờ biển hơn 
200km, tiếp giáp với biên giới 
Campuchia với đường biên giới 
kéo dài 56.8km về phía Tây Bắc. 
Hiện nay, tỉnh đang phải đối mặt 
với các thách thức từ tác động 
của BĐKH gồm gió bão, xâm 
nhập mặn, đặc biệt là tình trạng 
xói lở bờ biển nghiêm trọng dẫn 
đến rừng đang bị mất dần, ảnh 
hưởng nhiều đến sinh kế và hệ 
sinh thái trong khu vực. 3 
4 
 Hiện trạng xói lở 
dọc theo bờ biển 
của tỉnh Kiên 
Giang dựa theo 
chỉ số xói lở 
Ghi chú 
 Xã ven biển 
 Kè đá 
 Bãi bồi 
 Đã bị xói lở 
 Đang xói lở mạnh 
5 
 Khoảng một nửa chiều dài đường bờ biển tỉnh 
KG bị xói lở hay đang xói lở; 
 Khoảng 74% đường bờ biển Kiên Giang có 
thể xem là có rừng ngập mặn, mặc dù chỉ có 
65% bờ biển có rừng ngập mặn đáng kể. Các 
hoạt động chặt phá rừng xảy ra dọc theo 77km 
đường bờ biển đang ảnh hưởng đến 58% rừng 
ngập mặn ven bờ biển; 
 Gần 25% đường bờ biển (30km) đang đối 
mặt với việc mất rừng ngập mặn do xói lở. 
Kết quả từ Khảo sát ghi hình 
bờ biển (SVAM) và phân giải 
ảnh vệ tinh: 
6 
• Bình Sơn là một xã nằm tiếp giáp với biển Tây, trãi dài trên 
7km đường bờ biển. 
• Xã có địa hình rất thấp, nằm trong khu vực thấp nhất của 
vùng Tứ Giác Long Xuyên. 
• Diện tích rừng ngập mặn toàn xã là 173.76 ha tập trung ở ấp 
Vàm Rầy. Đường bờ biển được bảo vệ bởi cánh rừng ngập 
mặn mỏng và đê đất. 
6 
Trong khoảng 3 năm gần đây, 9 km bờ biển đã bị xói lở nghiêm trọng. 
7 
Mục tiêu và phương pháp tiếp cận 
7 
• Tên dự án: Xây dựng hàng rào Melaleuca nhằm kiểm 
soát xói lở và phát triển rừng ngập mặn 
• Cơ quan thực hiện: BQL Rừng phòng hộ Hòn Đất – 
Kiên Hà. Cơ quan phối hợp – Sở Tài nguyên và Môi 
trường tỉnh Kiên Giang. 
• Thời gian: 15 tháng (10/2013-12/2014) 
• Mục tiêu: Bảo vệ đường bờ biển nhằm phát triển rừng 
phòng hộ thông qua xây dựng 900m hàng rào 
Melaleuca tại ấp Vàm Rầy, xã Bình Sơn. 
8 
Mục tiêu và phương pháp tiếp cận (cont.) 
Phương pháp tiếp cận: 
• Đánh giá tính dễ tổn thương và 
năng lực thích ứng với BĐKH có 
sự tham gia (đầu năm 2012) 
• Thúc đẩy sáng kiến địa phương 
thông qua tổ chức các cuộc họp 
tham vấn cộng đồng, đối thoại với 
cộng đồng. 
• Sử dụng kỹ thuật kiểm soát xói lở 
bờ biển thích hợp từ GIZ Kiên 
Giang. 
• Khuyến khích sự tham gia của 
cộng đồng trong việc bảo vệ và 
giám sát công trình. 
9 
Hoạt động dự án 
Khảo sát thực địa Xây dựng hàng rào Xây dựng hàng rào 
Giai đoạn hoàn chỉnh Giám sát mật độ bùn 
10 
Kỹ thuật thiết kế hàng rào chắn bùn Melaleuca 
 Chú Thích : 
 Cừ 4 (Melaleuca pole 4) 
 Thanh ngang nẹp đầu cọc, cừ 4 
 (Melaleuca bar for connecting pole 4) 
 Mê bồ rộng 1.2m (Bamboo mat 1.2m in width) 
 Lưới cá khổ 1m (Fishing net 1m in width) 
 Nuột dây cột thanh ngang 
 (Inox wire to connect the melaleuca bar) 
 Mối đinh để cố định thanh ngang trên hàng rào 
 (Nail to keep the bars fixed on the fence) 
 Thanh cọc chống đỡ 
4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 
Hướng biển 
(Seaward) 
4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 
1m rào = 26 cây cừ 4 (pole 4) 
1.8m 
1.8m 
4 
11 
Kết quả và Tác động 
900 m hàng rào chắn 
bùn Melaleuca được xây 
dựng hoàn chỉnh bởi 
chính sức lực của cộng 
đồng địa phương, tuân 
thủ thiết kế cũng như 
tiến độ. 
12 
Kết quả và Tác động 
• Sau 8 tháng (tháng 1 – tháng 8 
năm 2014), lượng bùn lưu lại 
bên trong hàng rào tăng trung 
bình 39cm. 
• Hoạt động này đã thu hút 30 
người dân địa phương tham gia 
vào công tác xây dựng, bảo trì 
cũng như giám sát. 
13 
Kết quả và Tác động 
• Số liệu giám sát lượng bùn lắng giai đoạn từ tháng 1 – 8 năm 2014 
Tháng 
Bên trong hàng rào Bên ngoài hàng rào 
Cột1 
(cm) 
Cột 2 
(cm) 
Cột 3 
(cm) 
Cột 4 
(cm) 
Cột 5 
(cm) 
01/2014 151 118 113 132 128 
02/2014 151 118 113 132 128 
03/2014 142 112 108 125 122 
04/2014 136 105 102 117 113 
05/2014 130 130 95 145 120 
06/2014 144 121 100 135 121 
07/2014 123 140 100 155 138 
08/2014 90 84 70 120 86 
14 
Kết quả và Tác động 
Bùn lắng bên trong hàng rào sau 8 tháng (tăng lên 
39cm) 
15 
Kết quả và Tác động 
Bùn bên ngoài hàng rào sau 8 tháng (tăng 27cm) 
16 
Kết quả và Tác động 
• Dự án bước đầu đã đạt được những kết quả khả quan cũng 
như đạt được mục tiêu đề ra. Bùn lắng đang tăng dần tạo điều 
kiện cho sự phát triển của rừng ngập mặn. Môi trường sống 
của các loài thủy sinh đang trong quá trình được phục hồi. 
• Cải thiện sinh kế cho người dân địa phương sống dựa vào tài 
nguyên thiên nhiên dưới tán rừng có thêm thu nhập, nâng cao 
nhận thức của người dân trong việc quản lý bảo vệ rừng, bảo 
vệ hàng rào. 
• Hiện nay, tỉnh Kiên Giang đã có kế hoạch phát triển trồng rừng 
trên diện tích bãi bồi để thúc đẩy quá trình phục hồi RNM. 
• Tổ chức GIZ Kiên Giang cũng đang tiếp tục nhân rộng mô hình 
hàng rào chắn sóng, giữ bùn sang những khu vực khác. Vì đây 
là một mô hình bước đầu mang lại hiệu quả và có tính khả thi 
cao. 
17 
Kết quả và Tác động 
Người hưởng lợi từ mô hình thí điểm này gồm nhiều 
đối tượng: 
• Trực tiếp: 
– Người dân sống ven biển. 
– Những người khai thác tài nguyên dưới tán rừng, 
– Các công trình. 
• Gián tiếp: 
– Quản lý của chính quyền địa phương trên địa bàn 
sẽ dễ hơn. 
– Môi trường sống của những người dân ở sâu hơn 
trong đất liền sẽ ổn định hơn. 
18 
Bài học kinh nghiệm và kiến nghị 
Bước đầu, mô hình đã phát huy những tác dụng tích cực 
khi chỉ trong vòng 08 tháng thực hiện, lượng phù sa lắng tụ 
đã tăng trên 39cm, tác động tốt đến hệ sinh thái rừng ngập 
mặn. Điều này chứng tỏ: 
• Thứ nhất: IUCN đã đầu tư đúng vào lĩnh vực cần can 
thiệp để thích ứng với BĐKH 
• Thứ hai: BQL rừng và chính quyền địa phương tích cực 
triển khai thực hiện cũng như giám sát chặt chẽ các hoạt 
động, kịp thời điều chỉnh bổ sung các vấn đề phát sinh. 
• Thứ ba: Được sự quan tâm, chỉ đạo, ủng hộ của các cấp 
lãnh đạo của tỉnh Kiên Giang cùng với sự tham gia của 
người dân trong vùng dự án trong quản lý bảo vệ rừng, 
bảo vệ hàng rào 
19 
Bài học kinh nghiệm và kiến nghị 
Thách thức và bài học 
• Quá trình xây dựng hàng rào gặp nhiều khó khăn do các tác 
động nằm ngoài dự báo của thời tiết như sóng to, gió lớn đã 
gây thiệt hại 30% công trình. Bài học rút ra tại giai đoạn thiết kế 
dự án là cần phải lên ngân sách cho hoạt động sửa chữa, bảo 
trì hàng rào trong suốt vòng đời của nó (khoảng 5 năm). 
• Mô hình xây dựng hàng rào chắn sóng, giữ bùn thực sự là một 
hoạt động can thiệp khả thi. Do đó, mô hình này nên được áp 
dụng rộng rãi hơn không chỉ ở trong khu vực tỉnh Kiên Giang, 
các tỉnh lân cận và các quốc gia có điều kiện tương tự như: 
Thái Lan, Campuchia, 
• Tuy nhiên, việc phân tích chi phí – lợi ích giữa các mô hình 
hàng rào giữ bùn (hàng rào chữ T và hàng rào Melaleuca) 
cũng cần được thực hiện nhằm có cơ sở dữ liệu chính xác hơn 
hỗ trợ cho việc lựa chọn áp dụng loại mô hình phù hợp 
20 
Bài học kinh nghiệm và Kiến nghị 
Ngoài các hoạt động đang thực hiện như triển 
khai như mô hình trồng thêm rừng do Sở 
NN&PTNT thực hiện, nhân rộng mô hình xây 
hàng rào bảo vệ bờ biển do GIZ tài trợ, lãnh 
đạo Tỉnh đã và đang kêu gọi các nhà khoa học, 
các dự án hỗ trợ cho nghiên cứu sâu hơn các 
vấn đề tổng thể liên quan đến trồng rừng ven 
biển, các mô hình có tính khả thi để định 
hướng phát triển kinh tế, xã hội và ứng phó với 
biến đổi khí hậu. 
21 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN 
THANK YOU FOR YOUR ATTENTION!