Giáo trình Kỹ thuật biển - Tập 2: Những vấn đề cảng và bờ biển
2.1 Mục tiêu
Mục tiêu của tập sách là tập trung nghiên cứu một số chủ đề kỹ thuật bờ liên
quan trực tiếp đến lạch vào cảng và địa mạo bờ. Các lĩnh vực này của kỹ thuật
biển đã đợc định nghĩa cụ thể trong chơng 2 của tập I. Lạch tàu vào cảng và
địa mạo bờ đợc tập trung xem xét đồng thời do mối phụ thuộc lẫn nhau giữa
chúng. Việc xây dựng cửa vào cảng, hay chỉ mỗi việc nạo vét lạch vào cảng cũng
đã dẫn đến sự biến dạng của địa mạo trên khu vực dọc bờ hoặc dọc theo lạch. Các
nhà thiết kế cửa vào tối u cho cảng cần chú ý tới cả hai vấn đề lu thông tàu và
địa mạo.
2.2 Những vấn đề chi tiết
Mặc dầu các chủ đề này gắn liền với nhau, chúng ta vẫn cố gắng tách chúng
ra thành những vấn đề chi tiết hơn. Sáu chơng tiếp theo sẽ đề cập chủ yếu tới
kích thớc của lạch tàu vào cảng dựa chủ yếu vào yêu cầu lu thông tàu; năm
chơng tiếp theo sẽ cung cấp các thông tin về chuyển động của tàu thuyền và
cách sử dụng chúng trong thiết kế lạch tàu. Trong chơng 8 các khía cạnh khác
nhau của thiết kế lạch tàu đợc xem xét đồng thời nhằm đa ra các thiết kế tối
u. Các quá trình địa mạo dẫn đến việc vận chuyển trầm tích dọc bờ và trên các
lạch tàu gây một ảnh hởng đáng kể tới việc thiết kế tối u.
Cơ chế chuyển động của nớc- dòng dọc bờ- chảy dọc bờ đợc xem xét kỹ
lỡng từ chơng 9 đến chơng 16. Các vật liệu chuyển động dọc bờ cát đợc xem
xét kỹ từ chơng 17 đến chơng 19. Các công thức xác định dòng vận chuyển tốt
nhất đợc xây dựng dựa trên cơ sở dòng dọc bờ đợc trình bày kỹ trong chơng
16. Các kết quả xác định dòng vận chuyển trầm tích đợc sử dụng trong mô hình
đơn giản dự báo biến động đờng bờ đợc trình bày trong chơng 20. Mô hình đơn
giản này sẽ đợc xem xét và chứng minh trong các chơng từ 21 đến 23.
Có hai ứng dụng cụ thể của các tính toán dòng vận chuyển trầm tích đợc
trình bày trong phần cuối của tập này. Việc đánh giá các công trình bảo vệ bờ
đợc trao đổi trong chơng 24 và việc dự báo xói lở và bồi tụ lạch tàu đợc đề cập
trong chơng 25. Chúng sẽ là phần tổng kết của toàn bộ sách này cũng nh khép
kín chu trình quay trở lại với vấn đề tối u hoá lạch vào cảng đợc trình bày
trong chơng 8.
Còn có hai ứng dụng nữa của tính toán dòng trầm tích vận chuyển đó là dự
báo xói lở các trụ móng công trình ngoài khơi và ống dẫn dầu nằm dới đáy biển
cần đợc các bạn đọc quan tâm khi nghiên cứu tập sách này.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Giáo trình Kỹ thuật biển - Tập 2: Những vấn đề cảng và bờ biển
2 Kỹ thuật biển Bộ các bài giảng về kỹ thuật bờ biển dành cho lớp đào tạo các cán bộ Viện Khoa học thuỷ lợi, Hà Nội Biên tập tiếng Anh: E. van Meerendonk Delft Hydraulics 3 Tập II Những vấn đề cảng và bờ biển Người dịch: Đinh Văn Ưu Hà Nội – 2003 4 Lời gới thiệu Để phục vụ chương trình đào tạo mới của các chuyên ngành Hải dương học, chúng tôi đã lựa chọn các sách giáo khoa và chuyên khảo liên quan tới các chuyên ngành mới như Kỹ thuật biển, Quản lý tài nguyên và môi trường biển đã được xuất bản ở nước ngoài và dịch ra tiếng Việt. Bộ các bài giảng về kỹ thuật bờ biển sử dụng cho lớp đào tạo cán bộ Viện Khoa học Thuỷ lợi Hà Nội được E. van Meerendonk biên soạn theo các bài giảng từ Viện Delft Hydraulics, Hà Lan là một tài liệu tương đối hoàn chỉnh về lĩnh vực này. Trong giáo trình này có nhiều phần liên quan tới thuỷ động lực biển và các công trình bảo vệ bờ đã được trình bày kỹ trong các giáo trình hiện hành bằng tiếng Việt. Chúng tôi chỉ chọn tập I và II của bộ sách này để dịch vì trong đó đã trình bày tương đối đầy đủ tổng quan về Kỹ thuật biển nhằm làm tài liệu giảng dạy cho sinh viên năm thứ 3 trước khi đi vào các chuyên ngành. Do tập III trình bày rất sâu về những khía cạnh kỹ thuật của công trình bờ thuộc lĩnh vực thiết kế, xây dựng công trình và tập IV chỉ tập chung cho một vấn đề chuyên sâu của thuỷ động lực bờ là sóng thần vì vậy chúng tôi không dịch cả hai tập này. Trên cơ sở đó chng tôi lấy tên cho bản dịch này là Kỹ thuật biển Để đảm bảo tính khoa học của vấn đề chúng tôi biên dịch toàn bộ phần mở đầu cho Bộ sách, tuy nhiên do không biên dịch các tập, III và IV nên sẽ có những bổ sung nhất định để sinh viên có thể nắm được đầy đủ yêu cầu nội dung của môn học này. 5 Lời nói đầu Bộ bài giảng về kỹ thuật bờ được biên soạn phục vụ Viện nghiên cứu khoa học thuỷ lợi của Cộng hoà Xã hội Chủ ngiã Việt Nam. Trong thời gian 7 tuần từ tháng 10 đến tháng 11 năm 1989 tập bài giảng này được E. van Meerendonk từ Viện Delft Hydraulics sử dụng cho khoá đào tạo các cán bộ của Viện khoa học thuỷ lợi. Những bài giảng này là một phần của dự án hỗ trợ cho Viện nghiên cứu Khoa học thuỷ lợi do Delft Hydraulics triển khai với sự tài trợ của UNDP tại Nữu Ước. Bộ bài giảng về kỹ thuật bờ bao gồm các nội dung sau đây: Tập I: Mở đầu Tập II: Những vấn đề cảng, vịnh và bãi biển Tập III: Thiết kế các công trình ngăn sóng Tập IV: Tsunami Những bài giảng này cung cấp các kiến thức chung về nguyên lý, các vấn đề và phương pháp giải quyết. Ngoài ra một loạt các bài tập khác nhau cũng được triển khai trong quá trình đào tạo. 6 1 Mở đầu W.W. Massie Tập II của bộ giáo trình về kỹ thuật biển này được xem như phần mở rộng của một số chủ đề đã được đề cập trong tập I. Về cấu trúc cũng cố gắng giữ như trong quyển thứ nhất; hai trong năm chủ đề được đi sâu chi tiết: cảng và địa mạo. Những kiến thức cơ bản liên quan tới ứng suất xạ được trình bày ngắn gọn trong chương 9. Những thông tin cơ bản đều được lấy từ tập I. Một điểm lưu ý trong tập này là việc chúng tôi sử dụng từ ngữ theo tiếng Anh kiểu Mỹ và những từ kỹ thuật phức tạp được tập trung thành một danh sách từ ngữ kèm theo. Các hình vẽ cố gắng được trình bày theo tỷ lệ, ngoại trừ những hình đã được ghi chú, các ký hiệu cũng được sử dụng theo một hệ thống nhất cho toàn tập sách theo một bảng kèm theo. Các tài liệu tham khảo được dẫn theo tên tác giả và năm công bố; các tài liệu tham khảo được liệt kê ở phần cuối sách. Bảng các ký hiệu cũng được đưa ra trong phần cuối sách này. Những khía cạnh kỹ thuật của các chủ đề trình bày trong sách được tóm lược trong chương tiếp sau đây của tập này. Các tác giả tham gia viết tập này được trình bày trong bảng 1.1. Những người chịu trách nhiệm hiệu đính cho từng chương được ghi trên phần mở đầu chương đó. Bảng 1.1. Các tác giả của tập sách Giáo sư Tiến sỹ kỹ thuật E.W. Bijker, Giáo sư Kỹ sư J.J. van Dijk, NCV chính Kỹ sư J. van de Graaff, NCV Kỹ sư L.E. van Loo, NCV chính Thạc sỹ W.W. Massie, NCV chính Kỹ sư P.J. Visser, NCV Tất cả các tác giả đều là thành viên của nhóm Kỹ thuật bờ, Đại học công nghệ Delft, Hà Lan. Các sửa chữa đối với lần tái bản này được toàn nhóm tác giả trên cùng với trợ lý đào tạo P.J.M. Lapidaire đảm nhận. Một số thí dụ tính toán cũng được trình bày trong tập này. Những thí dụ này nhằm mục đích minh hoạ quá trình tính toán, đồng thời cũng chỉ ra các dạng kết quả thu được. Đọc giả có thể không cần đi quá chi tiết vào các thủ tục tính toán, chúng dễ dàng diễn hiểu đối với những ai đã có ít nhiều kinh nghiệm nghề nghiệp. Mục tiêu của tập sách này là phát triển và trang bị các kinh nghiệm đó cho các đọc giả. 7 2 Những vấn đề được trình bày W.W. Massie 2.1 Mục tiêu Mục tiêu của tập sách là tập trung nghiên cứu một số chủ đề kỹ thuật bờ liên quan trực tiếp đến lạch vào cảng và địa mạo bờ. Các lĩnh vực này của kỹ thuật biển đã được định nghĩa cụ thể trong chương 2 của tập I. Lạch tàu vào cảng và địa mạo bờ được tập trung xem xét đồng thời do mối phụ thuộc lẫn nhau giữa chúng. Việc xây dựng cửa vào cảng, hay chỉ mỗi việc nạo vét lạch vào cảng cũng đã dẫn đến sự biến dạng của địa mạo trên khu vực dọc bờ hoặc dọc theo lạch. Các nhà thiết kế cửa vào tối ưu cho cảng cần chú ý tới cả hai vấn đề lưu thông tàu và địa mạo. 2.2 Những vấn đề chi tiết Mặc dầu các chủ đề này gắn liền với nhau, chúng ta vẫn cố gắng tách chúng ra thành những vấn đề chi tiết hơn. Sáu chương tiếp theo sẽ đề cập chủ yếu tới kích thước của lạch tàu vào cảng dựa chủ yếu vào yêu cầu lưu thông tàu; năm chương tiếp theo sẽ cung cấp các thông tin về chuyển động của tàu thuyền và cách sử dụng chúng trong thiết kế lạch tàu. Trong chương 8 các khía cạnh khác nhau của thiết kế lạch tàu được xem xét đồng thời nhằm đưa ra các thiết kế tối ưu. Các quá trình địa mạo dẫn đến việc vận chuyển trầm tích dọc bờ và trên các lạch tàu gây một ảnh hưởng đáng kể tới việc thiết kế tối ưu. Cơ chế chuyển động của nước- dòng dọc bờ- chảy dọc bờ được xem xét kỹ lưỡng từ chương 9 đến chương 16. Các vật liệu chuyển động dọc bờ cát được xem xét kỹ từ chương 17 đến chương 19. Các công thức xác định dòng vận chuyển tốt nhất được xây dựng dựa trên cơ sở dòng dọc bờ được trình bày kỹ trong chương 16. Các kết quả xác định dòng vận chuyển trầm tích được sử dụng trong mô hình đơn giản dự báo biến động đường bờ được trình bày trong chương 20. Mô hình đơn giản này sẽ được xem xét và chứng minh trong các chương từ 21 đến 23. Có hai ứng dụng cụ thể của các tính toán dòng vận chuyển trầm tích được trình bày trong phần cuối của tập này. Việc đánh giá các công trình bảo vệ bờ được trao đổi trong chương 24 và việc dự báo xói lở và bồi tụ lạch tàu được đề cập trong chương 25. Chúng sẽ là phần tổng kết của toàn bộ sách này cũng như khép kín chu trình quay trở lại với vấn đề tối ưu hoá lạch vào cảng được trình bày trong chương 8. Còn có hai ứng dụng nữa của tính toán dòng trầm tích vận chuyển đó là dự báo xói lở các trụ móng công trình ngoài khơi và ống dẫn dầu nằm dưới đáy biển cần được các bạn đọc quan tâm khi nghiên cứu tập sách này. 8 3 Chuyển động của tàu, thuyền W.W. Massie 3.1 Mở đầu Sự dịch chuyển (chuyển động) tương đối của tàu so với vị trí ổn định khi nước tĩnh là một vấn đề hết sức quan trọng khi thiết kế cửa ra vào cảng. Sự dịch chuyển theo phương thẳng đứng rất quan trọng khi xác định độ sâu lạch tàu, còn dịch chuyển ngang theo một hướng nào đó sẽ được sử dụng để xác định bề rộng lạch và các biện pháp tránh va tàu trong cảng. 3.2 Các chuyển động thẳng đứng Dịch chuyển tương đối của tàu theo phương thẳng đứng có thể gây nên do sóng, nhưng cũng có thể do kết quả tàu chạy về phía trước trên nước đứng yên. Dạng dịch chuyển này có thể được tách thành 2 thành phần: hạ đều và hạ mũi trong khi sóng tạo nên chuyển dịch lên thông qua mũi tàu nhào vắt trên đỉnh sóng hay do lắc (quay) tàu. Những thành phần chuyển dịch cơ bản này sẽ được mô tả kỹ sau đây. Hình 3.1. Các ảnh hưởng hạ đều và hạ mũi tàu đối với tàu chở hàng lớn Hạ đều Đây là hiện tượng bị hạ xuống- giống như khi trọng tải tăng lên – do kết quả thay đổi áp suất của nước bao quanh tàu. Khi tàu chuyển động về phía trước sẽ tạo nên dòng nước chảy ngược lại từ mũi đến đuôi tàu. Theo định luật Becnui thì 9 áp suất trong nước quanh tàu sẽ nhỏ hơn áp suất khi nước đứng, mặt nước sẽ hạ xuống và tàu cũng hạ xuống theo. Hiện tượng sẽ xuất hiện mọi nơi trên lạch tàu cũng như ngoài biển khơi. Trong các lạch tàu do khối lượng nước chảy trên một tiết diện hẹp nên vận tốc lớn hơn so với biển khơi, dẫn đến hiệu ứng hạ mực nước trong kênh cũng lớn hơn. Hình 3.3. Chuyển động thẳng đứng của tàu trên sóng Hình 3.4 Chuyển động ngang của tàu trên sóng Hạ mũi Đó là hiện tượng hạ mực nước (thân tàu) khác nhau tại mũi tàu và đuôi tàu. Như vậy đây là hiện tượng quay tàu xung quanh trục chính tâm ngang, và là hệ quả của sự bất đối xứng của dòng nước giữa hai phần mũi tàu và đuôi tàu. Đối với các tàu conteiner, tàu hàng nhanh, cánh quạt làm cho dòng dưới đuôi tàu tăng lên dẫn đến đuôi tàu bị hạ sâu hơn so với mũi. Các tàu chở hàng khô hoặc các tàu chở dầu lớn, thì ngược lại, do hệ số khối rất lớn và mũi rộng làm cho dòng chảy ngược tập trung tại đây, dẫn đến mũi tàu hạ sâu hơn đuôi. (Hệ số khối được xác định bằng tỷ số giữa khối lượng nước bị chiếm và tích của độ dài, rộng và trọng tải tàu). Trên hình 3.1 cho ta kết quả định lượng thí nghiệm mô hình tiến hành tại Phòng thí nghiệm Vật lí Quốc gia Anh, được công bố trên tạp chí The Motor Ship, tháng 7 năm 1974. Các đường cong cho ta thấy sự phụ thuộc của độ thoáng dưới mũi tàu là một hàm của vận tốc và độ thoáng ban đầu đối với tàu chở hàng lớn dài 300 m. 10 Các chuyển động do sóng gây nên Trên hình 3.2 cho ta thấy có ba dạng chuyển động thẳng đứng của tàu. Tỷ lệ trên hình vẽ đã được thay đổi nhằm thể hiện rõ các chụyển động đó. Chuyển động thẳng đứng tại mỗi điểm sẽ được xác định bởi tổng của 3 hiện tượng: vắt trên đỉnh sóng, nhào và lắc quay. Chuyển động thẳng đứng của tàu phụ thuộc vào kích thước tương đối của tàu so với sóng. Về nguyên l ý, cả ba chuyển động nêu trên có thể xem tương đương chuyển động của một hệ động lực. Chúng ta có thể nhắc lại từ cơ sở động lực học rằng những hệ như vậy đều có tần số tự nhiên hay tần số cộng hưởng, và các dịch chuyển tại các tần số này có thể lớn hơn nhiều so với lực tác động (sóng). Các tàu thuyền nhỏ có thể bị phản ứng mạnh đối với với sóng biên độ 0,5 mét và chu kỳ 2 giây nếu so sánh với một tàu chở hàng lớn. Nhìn chung những tàu này chỉ bị dao động nhẹ ở phần đầu. Tại phần giữa, ngược lại, vai trò của lắc quay có thể ảnh hưởng đến trọng tải cực đại của tàu. Điều này phụ thuộc vào kích thước ngang của tàu. Ví dụ, nếu một tàu chở dầu lớn với bề rộng 60 mét có thể bị lắc quay một góc tới 3, mớm nước một bên có thể sẽ tăng lên đến: m6,13sin 2 60 0 (3.01) 3.3 Các chuyển động ngang Có ba thành phần chuyển động ngang của tàu do sóng gây nên, chúng được minh hoạ trên hình 3.3. Mặt khác khác với việc sử dụng bánh lái khi chuyển động trên nước tĩnh cũng sẽ tạo ra hiện tượng đảo hướng, xoay lộn và xuay lắc. Tác động cuối cùng này càng thể hiện rõ đối với các tàu lớn, vì trọng tâm của chúng thường cao hơn tâm của trở kháng ngang. Gia tốc ly tâm kết hợp với trở kháng thuỷ lực ngang làm cho tàu bị xoay lắc. Các thành phần chuyển động ngang đảo hướng và xuay lộn gây nên bởi các tác động khác ngoài bánh lái hay sóng rất quan trọng cho việc xác định diện tích đảm bảo và độ rộng lạch tàu. Các thành phần lao về phía trước, đảo hướng và xuay cũng rất quan trọng ảnh hưởng đến lực neo và xoay lắc có thể trở thành nhân tố bổ sung lên vị trí đậu tàu bên cầu cảng. 3.4 Tần số vượt sóng Khi tàu đi vào đầu sóng (ngược với hướng truyền sóng) sẽ gặp nhiều sóng hơn trong cùng một đơn vị thời gian so với trường hợp quan trắc tại một điểm cố định. Mặt khác, nếu như, tàu đi ngang sóng ta gặp được ít số sóng hơn trong một đơn vị thời gian. Trường hợp tổng quát được chỉ ra trên sơ đồ hình 3.4. Công thức tính tần số sóng vượt có thể thu được từ hình vẽ thông qua nguyên lí động học: cos1 c vS e (3.02) trong đó c là vận tốc sóng vS là tốc độ tàu, 11 là góc các hướng dương của vS và c, là tần số sóng, e là tần số sóng vượt do tàu chuyển động. Hình 3.4. Sơ đồ xác định tần số vượt sóng Có thể thấy từ hình 3.4 rằng lớn hơn 90 và do đó cos có giá trị âm. Chu kỳ sóng vượt Te cũng có thể tính được từ công thức chung: e eT 2 (3.03) Tuy nhiên, thông thường các phân tích động lực học đưa ra các tần số như những tham số độc lập. 3.5 Xác định chuyển động tàu thuyền trong sóng Vào khoảng năm 1860, bá tước William Froude đã phân tích chuyển động của các chiến thuyền vào thời kì đó và cho rằng chuyển động của thuyền cũng tương tự như chuyển động của thể tích nước tương đương trên biển lặng. Dạng tương đương của giả thiết đó cho rằng áp lực lên thành tàu cũng tương tự như áp suất tại điểm đó khi không có sóng. Nhiều vấn đề thực tế có thể giải quyết nhờ việc chấp nhận giả thiết đơn giản và khá thô này. Tuy nhiên, nếu độ thoáng (sống) đáy tàu bị hạn chế hay tàu quá rộng so với bước sóng, thì sự tán xạ sóng tới do tàu có thể trở nên quan trọng và không thể bỏ qua được nữa. Các nhà thiết kế tàu thuỷ đã phát triển các mô hình lí thuyết tốt hơn nhằm tính toán các chuyển động của tàu thời kỳ hậu Froude. Lí thuyết được gọi là strip thường sử dụng để tính lắc đứng và lắc dọc trong sóng đều; phương pháp này được ghi nhận dưới sự hiệu chỉnh của Comstock (1967). Những phương pháp sau này cho phép kể đến các ảnh hưởng của tán xạ sóng và các sóng do tàu chuyển động tạo nên. 12 Hình 3.5a Băng sóng ghi và phổ sóng Hình 3.5b Phổ chuyển hoá Khi các thành phần chuyển động của tàu là tuyến tính (phụ thuộc trực tiếp vào độ cao sóng) thì có khả năng xác định các phản hồi chung của sóng bằng cách tổng hợp các phản hồi riêng rẽ. Thật may mắn khi các vấn đề phản hồi của tàu có thể nghiên cứu sử dụng các mô hình tuyến tính do kích thước tàu thường đủ lớn so với độ dài sóng. Nguyên lí tổng hợp tạo khả năng xác định các phản hồi của tàu lên phổ sóng thông qua phương pháp hàm phổ phản hồi, tương tự như nhiều bài toán động lực học khác. Chúng ta có thể nhắc lại từ cơ sở động lực học rằng các hàm phản hồi là cần thiết để chuyển hoá phổ lực (sóng) về phổ phản hồi (chuyển động) có thể được xác định bằng việc xem chuyển động tàu như tổ hợp các nhiễu động (sóng) tần số khác nhau. Chúng thường được xác định thông qua các thử nghiệm mô hình và thu được theo cách này, ngoại trừ đối với nước sâu. Khi độ sâu trở nên nhỏ hơn 50% độ mớn nước, phản hồi của tàu đối với mỗi điều kiện sóng cho trước phụ thuộc vào độ thoáng sống đáy tàu. Khi độ thoáng sống đáy tàu trở nên nhỏ, dòng chảy bao quanh tàu sẽ bị nhiễu hơn so với điều kiện nước sâu. Thông thường dẫn đến giá trị hàm phản hồi thấp đối với cả chuyển động ngang và chuyển động thẳng đứng; thuyền chuyển ... tàu...................................................................................27 4.10 Biến động điều kiện bão ........................................................................28 4.11 Các bước đánh giá tiếp theo.................................................................30 4.12 Tóm lược ..................................................................................................32 5 Bề rộng lạch tàu...................................................................................................34 5.1 Mở đầu.........................................................................................................34 5.2 Vấn đề lý tưởng hoá....................................................................................34 5.3 Vấn đề thực tế.............................................................................................35 213 5.4 Các phương pháp thiết kế .........................................................................37 5.5 Các nhân tố bổ sung ..................................................................................38 6 Các mô hình điều khiển tàu ...............................................................................40 6.1 Các mô hình vật lý ......................................................................................40 6.2 Tiếp cận mô phỏng .....................................................................................41 6.3 Mô tả bộ mô phỏng tàu..............................................................................41 6.4 Sử dụng bộ mô phỏng tàu..........................................................................41 6.5 Một số điều cần lưu ý..................................................................................41 7 Tăng cường khả năng vận hành tàu..................................................................43 7.1 Đặt vấn đề ...................................................................................................43 7.2 Hỗ trợ tàu kéo (tugboat) .............................................................................43 7.3 Thiết bị hích tàu (Bow Thrusters)..................................................................45 8 Tối ưu hoá tổng thể lạch tàu ...............................................................................46 8.1 Mở đầu.........................................................................................................46 8.2 Định nghĩa tối ưu hoá tổng thể...................................................................46 8.3 Chi phí xây dựng .........................................................................................46 8.4 Tổn thất.........................................................................................................47 8.5 Chi phí duy tu...............................................................................................47 9 Vận chuyển cát ven bờ ......................................................................................50 9.1 Mở đầu.........................................................................................................50 9.2 Cơ sở các công thức ..................................................................................51 9.3 Đơn giản hoá quá trình ...............................................................................50 10 ứng suất xạ và các thành phần của nó ............................................................53 10.1 Mở đầu.....................................................................................................53 10.2 Các ứng suất xạ cơ bản.........................................................................53 10.3 Biến đổi của ứng suất xạ ........................................................................54 10.4 Các thành phần ứng suất xạ..................................................................56 10.5 Các ứng dụng trong các bài toán kỹ thuật bờ.....................................59 11 Nước dâng do sóng ............................................................................................60 11.1 Mô tả hiện tượng .....................................................................................60 11.2 Các lời giải phương trình vi phân...........................................................61 11.3 Lời giải cho trường hợp sóng trườn (splilling) ........................................61 11.4 Lời giải cho trường hợp sóng lao (plunging) .........................................62 11.5 Lưu ý .........................................................................................................63 11.6 Ví dụ .........................................................................................................65 214 12 Gradient ứng suất rối ngang...............................................................................66 12.1 Mở đầu.....................................................................................................66 12.2 Biến đổi ngoài đới sóng đổ.....................................................................66 12.3 Biến đổi trong đới sóng đổ......................................................................70 13 Lực triều dọc bờ...................................................................................................69 13.1 Hệ toạ độ sử dụng...................................................................................69 13.2 Thành phần lực triều một chiều..............................................................69 14 Các lực rối............................................................................................................72 14.1 Mở đầu.....................................................................................................72 14.2 Mô tả toán học........................................................................................72 15 Các lực ma sát đáy............................................................................................74 15.1 Mở đầu.....................................................................................................74 15.2 Ma sát khi dòng chảy ổn định...............................................................74 15.3 Ma sát khi có sóng.................................................................................80 15.4 Ma sát tổng hợp sóng và dòng chảy.....................................................80 15.5 Một số lưu ý bổ sung ...............................................................................83 16 Tính toán dòng chảy dọc bờ...............................................................................84 16.1 Mở đầu.....................................................................................................84 16.2 Cân bằng lực cơ sở ................................................................................84 16.3 Tác động của rối .....................................................................................90 16.4 Tác động của sóng không đều (irregular) ............................................86 16.5 Ví dụ .........................................................................................................87 16.6 Các lực tác động bổ sung......................................................................91 17 Các công thức cũ vận chuyển ven bờ..............................................................93 17.1 Mở đầu.....................................................................................................93 17.2 Công thức CERC......................................................................................93 17.3 Các xác minh mới đối với công thức CERC..........................................95 17.4 Biến đổi dòng trầm tích theo góc sóng tiến vào bờ ...........................100 17.5 Các hệ số trong công thức CERC ..........................................................96 17.6 Ví dụ triển khai công thức CERC ............................................................97 17.7 Các hạn chế của công thức CERC........................................................98 18 Cơ chế vận chuyển cát ....................................................................................100 18.1 Mở đầu...................................................................................................100 18.2 Các luận điểm cơ sở.............................................................................100 18.3 Độ gồ ghề đáy ......................................................................................101 215 18.4 Các nhận xét chung.............................................................................103 19 Các công thức hiện đại vận chuyển cát ven bờ............................................105 19.1 Mở đầu...................................................................................................105 19.2 Công thức vận chuyển trong trường hợp chỉ có dòng chảy.............105 19.3 ảnh hưởng của sóng lên vận chuyển trầm tích đáy ..........................117 19.4 Biến đổi của ứng suất đáy....................................................................117 19.5 Dòng di đáy do sóng và dòng chảy....................................................119 19.6 ảnh hưởng của sóng lên dòng vận chuyển lơ lửng............................120 19.7 Vận chuyển trầm tích tổng cộng.........................................................122 19.8 Một số nhận xét về công thức Bijker....................................................124 19.9 Ví dụ đối với công thức Bijker...............................................................125 19.10 Độ nhạy của công thức Bijker..............................................................132 19.11 So sánh với công thức CERC ................................................................133 20 Biến đổi bờ theo lý thuyết đường đơn..............................................................135 20.1 Mở đầu...................................................................................................135 20.2 Phương trình liên tục..............................................................................136 20.3 Phương trình chuyển động ...................................................................137 20.4 Cách giải, các điều kiện biên và điều kiện ban đầu.........................138 20.5 ứng dụng cho hiện tượng lắng đọng do công trình chắn sóng ........139 20.6 Lắng đọng không song song................................................................142 20.7 Vận chuyển qua công trình chắn sóng...............................................144 20.8 Đánh giá ................................................................................................149 20.9 Ví dụ .......................................................................................................149 21 Vận chuyển cát dọc theo trắc ngang bãi biển...............................................154 21.1 Mở đầu...................................................................................................154 21.2 Vận chuyển hai chiều...........................................................................155 21.3 Ví dụ .......................................................................................................157 21.4 Vận chuyển ba chiều ...........................................................................167 22 Biến đổi bờ theo các lý thuyết đa đường ........................................................169 22.1 Mở đầu...................................................................................................169 22.2 Sơ đồ hoá...............................................................................................169 22.3 Các phương trình liên tục và chuyển động ........................................171 22.4 Các điều kiện ban đầu và điều kiện biên...........................................173 22.5 Cách giải các phương trình .................................................................173 22.6 Những phát triển tiếp theo....................................................................174 216 23 Các bờ cát .........................................................................................................175 23.1 Mở đầu...................................................................................................175 23.2 Thành tạo các cồn cát .........................................................................175 23.3 Động lực ngắn hạn các đụn cát..........................................................177 23.4 Động lực học dài hạn các cồn cát .....................................................179 23.5 Phương pháp phân tích ........................................................................182 24 Các công tác bảo vệ bờ ..................................................................................184 24.1 Mở đầu...................................................................................................184 24.2 Cung ứng cát.........................................................................................184 24.3 Mỏ hàn...................................................................................................186 24.4 Tường chắn............................................................................................188 24.5 Các khối chắn sóng rời ........................................................................189 24.6 Kiểm soát bồi lắng ................................................................................190 25 Lắng đọng Trầm tích các lạch tàu ...................................................................192 25.1 Mở đầu...................................................................................................192 25.2 Các biến đổi thực tế .............................................................................192 25.3 Dòng vận chuyển di đáy......................................................................194 25.4 Dòng vận chuyển lơ lửng .....................................................................195 25.5 Một giải pháp gần đúng.......................................................................195 25.6 Xác định chính xác hiện tượng trầm tích ............................................196 26 Các ký hiệu........................................................................................................199 Các kí tự La mã.....................................................................................................200 Kí tự Hy Lạp............................................................................................................204 Các chỉ số .............................................................................................................205 Tài liệu tham khảo ..............................................................................................2077 Tài liệu tham khảo bổ sung..................................................................................211 Mục luc..................................................................................................................211
File đính kèm:
- giao_trinh_ky_thuat_bien_tap_2_nhung_van_de_cang_va_bo_bien.pdf