Một số biện pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng giáo viên Trung học Phổ thông trước yêu cầu đổi mới giáo dục

63 
HNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI: 10.18173/2354-1075.2019-0024 
Educational Sciences, 2019, Volume 64, Issue 2A, pp. 63-73 
This paper is available online at  
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN 
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRƯỚC YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC 
Phạm Thị Kim Anh 
Viện Nghiên cứu Sư phạm, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 
Tóm tắt. Việc bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên (GV) để “đón 
đầu” thực hiện chương trình giáo dục (CTGD) phổ thông mới đang là một trong 
những vấn đề trọng tâm và cấp bách nhằm trang bị cho đội ngũ GV có đủ năng lực 
đáp ứng với yêu cầu đổi mới giáo dục (GD). Để góp phần nâng cao chất lượng công 
tác bồi dưỡng GV, trong bài báo này chúng tôi tập trung nêu và phân tích 7 biện pháp 
cơ bản sau đây: (1) Khảo sát nhu cầu, phân loại đối tượng, lập kế hoạch bồi dưỡng 
sát với yêu cầu và năng lực của GV;(2) Phân công và phân cấp bồi dưỡng một cách 
rõ ràng;(3) Xây dựng nội dung chương trình bồi dưỡng thiết thực, chuyên sâu và dựa 
trên nhu cầu của GV; (4) Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng; (5) 
Đổi mới công tác quản lí bồi dưỡng; (6)Sử dụng đội ngũ giảng viên sư phạm cốt cán, 
phát huy thế mạnh của các trường sư phạm trong công tác bồi dưỡng GV; (7) Nâng 
cao ý thức, trách nhiệm tự học, tự bồi dưỡng của GV, có sự hướng dẫn của các GV 
cốt cán và chuyên gia giáo dục. Những biện pháp này là những thành tố quan trọng 
không thể thiếu được trong công tác bồi dưỡng. 
Từ khóa: Biện pháp, chất lượng, bồi dưỡng giáo viên, THPT, đổi mới giáo dục. 
1. Mở đầu 
Theo “Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng GV phổ thông thực hiện chương trình, sách giáo 
khoa giáo dục phổ thông mới” ban hành tháng 5/2018, Bộ GD&ĐT yêu cầu: “Bảo đảm 
tất cả GV cơ sở GDPT trên cả nước hoàn thành chương trình bồi dưỡng trước thời gian 
bắt đầu triển khai áp dụng chương trình, sách giáo khoa GDPT mới. Kế hoạch được thực 
hiện tuần tự đối với từng cấp học. Đối với cấp THPT, GV được bồi dưỡng từ năm học 
2021-2022 [6; tr.1] 
Mục đích của bồi dưỡng là giúp các GV bổ sung kịp thời các kiến thức, kĩ năng, 
phương pháp, kĩ thuật dạy học mới, và có thể phát triển về chuyên môn, nghiệp vụ phù 
hợp với yêu cầu của chương trình GDPT mới đòi hỏi. Sự phát triển đó thể hiện ở những 
thay đổi của bản thân người GV trong thực tế hoạt động nghề nghiệp. Những thay đổi đó 
bao gồm cả về thái độ, nhận thức và hành vi dạy học, giáo dục theo yêu cầu mới. 
Vậy làm thế nào để công tác bồi dưỡng GV đạt được mục đích như trên? Điều này rất 
Ngày nhận bài: 1/2/2019. Ngày sửa bài: 19/2/2019. Ngày nhận đăng: 2/3/2019. 
Tác giả liên hệ: Phạm Thị Kim Anh. Địa chỉ e-mail: anhptk@hnue.edu.vn 
Phạm Thị Kim Anh 
64 
cần có những thay đổi bứt phá trong quan điểm chỉ đạo cũng như việc tổ chức bồi dưỡng 
GV. Theo Nguyễn Vinh Hiển: "Phải kế thừa, phát huy những bài học kinh nghiệm đã có; 
khắc phục các hạn chế, yếu kém; đồng thời cần đổi mới đối với tất cả các thành tố: mục 
tiêu, nội dung, hình thức và phương pháp bồi dưỡng, kiểm tra đánh giá, công tác quản lí 
và những điều kiện thực hiện phù hợp” [9; tr1]. 
Để góp phần nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng GV, trong bài báo này chúng 
tôi tập trung vào đổi mới các thành tố trong khâu bồi dưỡng GV, nhất là trong tổ chức và 
quản lí bồi dưỡng 
2. Nội dung nghiên cứu 
2.1. Khảo sát nhu cầu, phân loại đối tượng, lập kế hoạch bồi dưỡng sát với 
yêu cầu và năng lực của giáo viên 
Các nghiên cứu [2, 3, 10, 11, 13] đã chỉ ra rằng: Việc bồi dưỡng GV phổ thông trong 
những năm qua tuy đã có nhiều đổi mới, từ nội dung tới cách thức tổ chức và đã góp phần 
nâng cao năng lực cho đội ngũ GV.Tuy nhiên, còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập và chưa 
đem lại những hiệu quả thiết thực. Theo chúng tôi, nguyên nhân cơ bản là khi thiết kế và 
tổ chức các chương trình bồi dưỡng chưa đánh giá và xác định được nhu cầu cần bồi 
dưỡng của GV, chưa hiểu rõ GV đang thiếu gì, cần bồi dưỡng nội dung gì và bồi dưỡng 
thế nào? Dẫn đến tình trạng bồi dưỡng áp đặt, đồng loạt, đại trà cho mọi đối tượng GV 
với những nội dung định sẵn, không sát với thực tế. Điều này khiến cho nhiều GV thiếu 
tin tưởng vào hiệu quả các chương trình bồi dưỡng và buộc phải trải qua những khoá bồi 
dưỡng vô bổ, ít có tác dụng [3]. Lí luận và thực tiễn đã chỉ ra rằng, nhu cầu bồi dưỡng của 
GV rất đa dạng, tùy thuộc vào từng nhóm đối tượng cụ thể cũng như trình độ năng lực của 
mỗi GV. Đặc biệt, số năm kinh nghiệm giảng dạy có tương quan tỷ lệ nghịch với nhu cầu 
cần được bồi dưỡng. Không có nhu cầu nào là chung cho mọi GV. Vì vậy, công việc đầu 
tiên là phải tiến hành khảo sát, đánh giá nhu cầu để thấy rõ cái đang cần, đang thiếu và 
đang yếu của GV. Từ đó phân loại đối tượng, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng cho sát với 
yêu cầu thực tiễn của GV. 
Để làm tốt điều này, cần phải thực hiện các việc sau: 
- Thứ nhất, xây dựng phiếu điều tra, tiến hành khảo sát năng lực và nhu cầu của GV 
ở trường THPT. Qua việc trả lời những câu hỏi cụ thể, GV sẽ tự soi rọi, đánh giá hoạt 
động DH-GD của bản thân để nêu rõ những khó khăn, hạn chế, yếu kém; tự đặt ra nhu 
cầu cho mình. Trên cơ sở các thông tin mà GV cung cấp, xác định nhu cầu thực tế của 
GV, phân loại nhu cầu theo từng đối tượng. 
- Thứ hai, xác định mục tiêu và lập kế hoạch bồi dưỡng 
Khi các nhu cầu bồi dưỡng của GV đã được xác định, bước tiếp theo là phải chuyển 
các yêu cầu này thành các mục tiêu bồi dưỡng hay các kết quả mong muốn của hoạt động 
bồi dưỡng. 
Căn cứ vào mục tiêu bồi dưỡng, dựa trên khả năng tài chính và điều kiện cho phép, 
các cơ sở GD phối hợp với các cơ quan quản lí xây dựng kế hoạch bồi dưỡng GV. Kế 
hoạch này phải bao gồm các vấn đề như: các năng lực, kĩ năng cụ thể sẽ được bồi dưỡng 
(nội dung); trình độ đạt được sau khi bồi dưỡng; số người được bồi dưỡng; phương thức, 
Một số biện pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thông trước yêu cầu 
65 
phương tiện bồi dưỡng, địa điểm, thời gian, kinh phí, trách nhiệm của các tổ chức, cá 
nhân liên quan đến việc tổ chức thực hiện bồi dưỡng. 
2.2. Phân công và phân cấp bồi dưỡng một cách rõ ràng 
Để tránh được sự “tam sao thất bản” và khắc phục được nhược điểm, hạn chế của 
“mô hình thác nước” trong bồi dưỡng GV từ cấp quốc gia xuống tỉnh, huyện, hiện nay Bộ 
GD&ĐT đã chỉ đạo thực hiện theo kiểu phân tầng ở 2 cấp: Cấp Trung ương và cấp địa 
phương. 
Ở cấp trung ương sẽ bồi dưỡng GV cốt cán các môn học theo hình thức tập trung 
(mỗi tỉnh/ thành phố được lựa chọn 3 GV/môn học). Mỗi năm bồi dưỡng 01 đợt trong 8 
ngày. GV cốt cán THPT sẽ được bồi dưỡng 4 đợt (từ năm 2020 đến năm 2023). Như vậy, 
việc bồi dưỡng GV cốt cán được coi trọng để làm hạt nhân cho việc bồi dưỡng GV ở cấp 
địa phương. Họ phải có trách nhiệm hỗ trợ các GV khác trong việc tổ chức các nhóm thảo 
luận, tháo gỡ vướng mắc; liên hệ, trao đổi với các chuyên gia để giải đáp thắc mắc trong 
quá trình bồi dưỡng. 
 Ở cấp địa phương sẽ bồi dưỡng GV đại trà thông qua đội ngũ GV cốt cán và bằng 
nhiều hình thức, trong đó chú trọng hình thức bồi dưỡng trực tuyến. 
Với cách phân cấp như vậy, việc bồi dưỡng GV ở các địa phương sẽ tránh được những 
nhược điểm của cách bồi dưỡng trước đây và GV được tiếp thu kiến thức, kĩ năng trực tiếp 
từ đội ngũ GV cốt cán cũng như học được ở mọi lúc, mọi nơi qua bồi dưỡng trực tuyến. 
Tuy nhiên, đây cũng chưa phải là cách làm mới và tối ưu. Bởi lẽ việc sử dụng đội ngũ 
GV cốt cán để bồi dưỡng cho GV cấp địa phương cũng chỉ diễn ra theo đợt/chu kì và theo 
những yêu cầu của Bộ/ngành với những nội dung đã định sẵn và nó không thể thực hiện 
một cách thường xuyên, liên tục. Do đó, cần mạnh dạn trao quyền tự chủ cho các cơ sở 
GD ở địa phương chủ động trong việc lập kế hoạch, triển khai bồi dưỡng GV tại cơ sở, 
đồng thời phải trao cho các trường ĐHSP có chất lượng cao chịu trách nhiệm trong việc 
bồi dưỡng GV. “Các trường ĐHSP phải chịu trách nhiệm cả 3 công đoạn trong một quá 
trình: Tạo ra sản phẩm, đưa vào sử dụng và bảo dưỡng (bảo trì) sản phẩm. Nghĩa là việc 
bồi dưỡng GV là trách nhiệm của trường sư phạm” [1; tr. 33-40]. 
2.3. Xây dựng nội dung chương trình bồi dưỡng thiết thực, chuyên sâu và dựa 
trên nhu cầu của giáo viên 
Theo Lê Đức Giang, Kiều Phương Chi - Viện Sư phạm Tự nhiên, Trường Đại 
học Vinh: chương trình bồi dưỡng chưa giúp được nhiều cho GV trong việc chuẩn bị dạy 
học theo định hướng của CTGD phổ thông mới, chưa chú trọng bồi dưỡng năng lực thực 
hành thí nghiệm cho giáo viên Vật lí, Hóa học và Sinh học [8]. Còn theo nhận xét của 
Đinh Quang Báo-Nguyên hiệu trưởng trường ĐHSP Hà Nội: “Nội dung chương trình bồi 
dưỡng chưa gãi đúng chỗ ngứa của GV” [2,tr 34 ]. Điều đó cho thấy, những nội dung bồi 
dưỡng chưa đem lại cho GV những điều cần thiết nhất. Do đó cần phải xây dựng nội dung 
chương trình bồi dưỡng sao cho thiết thực, dựa trên nhu cầu, mong muốn của GV. 
Ông Hoàng Đức Minh - Cục trưởng Cục Nhà giáo và CBQL giáo dục (Bộ GD&ĐT) 
cho biết: “Việc bồi dưỡng theo Chuẩn cần gắn kết chặt chẽ với nhu cầu mỗi cá nhân - 
hướng tới việc bồi dưỡng theo các nội dung tự chọn của mỗi người một cách thiết thực, 
hiệu quả qua việc hỗ trợ bằng phương thức bồi dưỡng ứng dụng CNTT. Người học có thể 
Phạm Thị Kim Anh 
66 
học mọi lúc, mọi nơi, bất kể thời gian nếu có điều kiện, qua hệ thống tài liệu được thiết kế 
“treo” trên mạng Internet” [13]. 
Tới đây, theo kế hoạch của Bộ GD&ĐT, nội dung chương trình và tài liệu bồi dưỡng 
ở cả cấp trung ương và địa phương đều cùng thống nhất thực hiện 2 nội dung: 
- Hướng dẫn dạy học môn học theo CT GDPT mới; 
- Hướng dẫn sử dụng hệ thống tài liệu bồi dưỡng giáo viên qua mạng (do CT ETEP 
biên soạn). 
Điều đó là cần thiết, song chưa đủ. Theo chúng tôi, cần xây dựng những chuyên đề 
chuyên sâu tập trung vào 3 mảng nội dung chính: 
a)Bồi dưỡng kiến thức chuyên môn: liên quan đến giảng dạy môn học do GV phụ 
trách (kiến thức chuyên ngành/ môn học), nhằm trang bị cho GV có kiên thức chuyên sâu 
và liên ngành để dạy phân hóa, tích hợp. 
b)Bồi dưỡng năng lực DH và năng lực GD cho GV ( năng lực nghiệp vụ sư phạm) 
c)Bồi dưỡng phát triển các giá trị, đạo đức nghề nghiệp ( phẩm chất đạo đức) 
 Trong các nội dung trên, bồi dưỡng phát triển năng lực nghiệp vụ của nghề (nghiệp 
vụ sư phạm) cho GV là nội dung quan trọng. Bởi vì, những khó khăn mà GV gặp phải 
không liên quan nhiều đến kiến thức chuyên môn mà đều là những khó khăn thuộc năng 
lực sư phạm. Ngay cả quốc gia Singapo, các khóa bồi dưỡng GV cũng tập trung vào sư 
phạm học và kiến thức sư phạm về môn học. Dựa vào khung năng lực GV, họ đã xây 
dựng những khóa bồi dưỡng để phát triển chuyên môn tương ứng cho GV. Trong đó, họ 
đặc biệt quan tâm trang bị cho GV những năng lực như: năng lực DH cá biệt hóa; năng lực 
sử dụng thành thạo công nghệ vào giảng dạy; biết sử dụng các kết quả nghiên cứu để nâng 
cao chất lượng giảng dạy và khuyến khích GV trở thành nhà thực hành tự chủ, năng động. 
Trong việc bồi dưỡng năng lực DH và năng lực GD cho GV, theo chúng tôi, cần tập 
trung vào những điểm yếu, những khó khăn mà GV đang gặp phải theo yêu cầu đổi mới. 
Các nghiên cứu của Hoàng Thị Kim Huệ [5], Phạm Thị Kim Anh [4], Nguyễn Danh Nam 
[14] đã chỉ rõ: 
-Về năng lực dạy học, cần tập trung bồi dưỡng các kĩ năng: 
+ Kĩ năng thiết kế và tổ chức DH theo định hướng phát triển năng lực người học. 
+Kĩ năng thiết kế và tổ chức DH-GD bằng trải nghiệm. 
+Kĩ năng DH tích hợp, lồng ghép, liên môn; DH theo chủ đề/chuyên đề 
+ Kĩ năng sử dụng các phương pháp và kĩ thuật DH tích cực, hiện đại. 
+ Kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin và sử dụng thiết bị DH có hiệu quả. 
+ Kĩ năng thuyết trình, truyền thụ kiến thức sao cho HS hứng thú, có cảm hứng và 
yêu thích môn học. 
+ Kĩ năng đặt câu hỏi, dẫn dắt, nêu vấn đề trong DH. 
+ Kĩ năng tương tác với HS một cách cực. 
+ Kĩ năng xử lí các tình huống DH. 
+ Cách lấy ví dụ để liên hệ, ứng dụng kiến thức bài học vào thực tiễn cuộc sống. 
+ Kĩ năng sử dụng một số phương pháp và hình thức kiểm tra- đánh giá mới, 
+ Kĩ năng thiết kế các đề kiểm tra -đánh giá theo tiếp cận phát triển năng lực HS. 
Một số biện pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thông trước yêu cầu 
67 
+ Kĩ năng và cách thức phát triển chương trình môn học. 
+ Hướng dẫn và tổ chức HS nghiên cứu khoa học, tự học vv. 
Đây là những vấn đề GV đang có nhu cầu cần bồi dưỡng nhiều nhất. 
-Về năng lực GD và quản lí lớp học, cần tập trung bồi dưỡng GV: 
+ Các kiến thức về đặc điểm tâm lí lứa tuổi HS hiện nay. 
+ Kĩ năng tổ chức và quản lí lớp học (trong đó chú ý đến các vấn đề: cách xử lí hành 
vi vi phạm đạo đức và GD HS cá biệt; cách quản lí HS trong và ngoài giờ học; cách tổ 
chức hoạt động sinh hoạt tập thể cho HS;) 
+ Các phương pháp giảng dạy kĩ năng sống, giá trị sống cho HS. 
+ Các kĩ năng mềm để kiềm chế cảm xúc tiêu cực và giao tiếp có hiệu quả với HS. 
+ Kĩ năng ứng xử, giao tiếp, thiết lập mối quan hệ với đồng nghiệp, cha mẹ HS và tập 
thể GV trong nhà trường để phối hợp GD HS. 
+ Kĩ năng thích ứng với sự thay đổi của môi trường GD mới. 
+ Kĩ năng tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp đáp ứng yêu cầu chương trình 
phổ thông mới. 
Để tránh những chuyên đề trùng lặp, chồng chéo, hàn lâm lí thuyết, xa rời thực tiễn, 
nội dung tài liệu bồi dưỡng phải có tính thiết thực, sát với yêu cầu đổi mới; chú trọng vào 
những kĩ năng hoạt động thực hành, làm mẫu để GV dễ dàng áp dụng .Việc biên soạn tài 
liệu cũng cần phải được thể hiện một cách đa dạng, tinh giản, gọn nhẹ, có bản in, bản điện 
tử, video clip, đĩa CD, cẩm nang hỏi đáp Trong đó chú trọng việc “số hóa”, đưa lên mạng 
Internet tất cả các thông tin để tạo điều kiện cho GV có thể tự học tập ở mọi nơi, mọi lúc. 
 2.4. Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng 
2.4.1.Về hình thức tổ chức bồi dưỡng 
Đa dạng hóa các hình thức bồi dưỡng, song chú trọng 2 hình thức cơ bản: bồi dưỡng 
tập trung trực tiếp (tập huấn) và bồi dưỡng trực tuyến qua mạng. 
- Bồi dưỡng tập trung trực tiếp (thông qua tập huấn): sẽ được thực hiện cho các nội 
dung mới và khó cần có sự trao đổi, thảo luận, thống nhất hoặc là những kĩ năng thực 
hành trực tiếp về phương pháp, kĩ thuật dạy học. Đây được coi là một hình thức phổ biến 
trong việc truyền đạt kiến thức và kĩ năng mới cho GV. 
Các chương trình tập huấn sẽ được chuyên gia thiết kế bao gồm: mục tiêu, hoạt động 
và kết quả mong muốn đạt được. Các kết quả này thường là sự phát triển về kiến thức, kĩ 
năng, nhận thức của GV tham gia tập huấn. Điều quan trọng là các buổi tập huấn phải 
giúp phát triển tư duy cho GV. Một chương trình tập huấn hiệu quả phải tạo điều kiện cho 
GV tìm hiểu các vấn đề liên quan đến lí thuyết, làm mẫu, quan sát, góp ý và tiếp tục tư 
vấn tại nơi làm việc của họ. 
 Hoạt động tập huấn cho GV có thể được thực hiện theo những hình thức khác nhau: tập 
huấn đại trà, tập huấn cho nhóm GV; tập huấn tập trung hoặc tập huấn tại cơ sở giáo dục. 
Để nâng cao hiệu quả việc bồi dưỡng bằng hình thức này và phát huy được tính tích 
cực của GV, cần thực hiện các bước sau: 
+ Bước 1: Phát tài liệu, hướng dẫn sơ bộ cho GV về nội dung tài liệu. GV tự nghiên 
cứu tài liệu bồi dưỡng. 
Phạm Thị Kim Anh 
68 
+ Bước 2: Định hướng GV tập  ... rên ứng dụng ICT rất giá trị, đem lại nhiều tiện ích đối 
với việc bồi dưỡng GV trong bối cảnh hiện nay. Các Sở GD&ĐT, các trường ĐHSP và cơ 
sở bồi dưỡng GV cần vận dụng tốt phương thức này để gắn kết mọi GV là thành viên của 
cộng đồng học tập qua mạng. 
Cả hai hình thức bồi dưỡng tập trung, trực tiếp và trực tuyến qua mạng Internet cần 
kết hợp chặt chẽ với nhau, không nên tuyệt đối hóa vai trò của bất cứ hình thức nào và 
phải có tư vấn, hỗ trợ của giảng viên sư phạm/ đội ngũ cán bộ cốt cán cơ sở. 
Ngoài những hình thức bồi dưỡng trên, cần vận dụng linh hoạt các hình thức khác 
như: Hội thảo, xemine, sinh hoạt cụm chuyên môn; dự giờ đồng nghiệp, tự học, tự bồi 
dưỡng qua sách, tài liệu để phát triển cộng đồng học tập trong GV tại cơ sở. 
Việc tổ chức cho GV tham quan thực tế tại các trường phổ thông chất lượng cao để 
học hỏi, trao đổi kinh nghiệm trong giảng dạy, GD cũng là một trong những hình thức cần 
được đẩy mạnh, vì nó đem lại nhiều điều bổ ích cho GV.Tuy nhiên, cần lựa chọn những 
mô hình trường tham quan tiêu biểu. 
2.4.2. Về địa điểm tổ chức bồi dưỡng 
không nên đưa GV đến những nơi qúa xa, nhất là những khu du lịch, nghỉ mát. Điều 
này dẫn đến tình trạng GV học tập thì ít mà nghỉ mát thì nhiều. Bức xúc về tình trạng này, 
Đinh Xuân Lâm trong nhiều năm trước đây đã từng lên tiếng:“Cần chấm dứt kiểu bồi 
dưỡng tập trung GV đi biển mùa hè nghe báo cáoTôi đã từng đi báo cáo về SGK lớp 10, 
dăm ba buổi họ ngồi nghe, nhưng có thiết thực gì mấy đâu” [12]. Theo kinh nghiệm của 
một số nước như Đức, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Phần Lan, Singgapo [4]họ rất coi 
trọng việc bồi dưỡng tại chỗ cho GV. Điều đó không chỉ gắn việc bồi dưỡng những nội 
dung lí thuyết với thực tiễn tại môi trường lớp học, mà còn giảm khó khăn về giao thông 
đi lại, về thời gian lưu trú và kinh phí. Theo kết quả điều tra, khảo sát năm 2018 của 
chúng tôi, phần lớn GV có nhu cầu tổ chức tại các cụm trường THPT, các Trung tâm GD 
thường xuyên của huyện, hoặc có thể tổ chức tại các trường đại học, cao đẳng sư phạm (nếu 
ở gần) để khai thác và phát huy thế mạnh của các đơn vị này trong công tác bồi dưỡng. 
2.4.3.Về phương pháp bồi dưỡng 
Nên chấm dứt tình trạng sử dụng phương pháp cũ để dạy phương pháp mới, kiến thức 
mới. Trong bồi dưỡng, cần giảm bớt những vấn đề lí thuyết, hàn lâm, tăng cường trao đổi, 
thảo luận, đưa ra ý kiếnvà đặc biệt phải cho GV thực hành, xem các băng hình minh 
hoạ để học tập kinh nghiệm. Nên áp dụng phương pháp bồi dưỡng theo kiểu trồng cây, 
đưa nguyên vật liệu cho họ, họ tự hút lấy, tự phát triển và hoàn thiện. 
 Chú trọng việc bồi dưỡng GV tại đơn vị cơ sở (xây dựng cộng đồng học tập trong 
nhà trường), hướng GV đi vào con đường tự học, tự nghiên cứu để mở rộng, nâng cao 
kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ. 
2.5. Đổi mới công tác quản lí bồi dưỡng 
Để khắc phục tình trạng quản lí nặng tính hành chính và hình thức, công tác quản lí 
bồi dưỡng cần phải đổi mới một cách căn bản. Cần lựa chọn các hình thức đánh giá phù 
hợp, linh hoạt, mềm dẻo để thúc đẩy động cơ phát triển nghề nghiệp của GV. Trong đó, 
Phạm Thị Kim Anh 
70 
không so sánh, không xếp thứ hạng, không cho điểm và nhận xét GV. Điều đó không có 
nghĩa là buông lỏng mà chính là thể hiện sự tín nhiệm và tin cậy vào khả năng tự phát 
triển của GV. Mặt khác, phải giải phóng GV thoát khỏi những ràng buộc hành chính để 
họ có thể tự do học tập và sáng tạo. Đây chính là bí quyết thành công trong công tác bồi 
dưỡng GV của một số nước. Bên cạnh đó, nên giảm số tiết lên lớp mỗi ngày cho GV để 
họ có thời gian cùng nhau trao đổi chuyên môn, rút kinh nghiệm và góp ý các tiết dạy sau 
được tốt hơn. 
Trong quá trình triển khai bồi dưỡng trực tuyến, để khắc phục tình trạng GV không 
tham gia, các cơ sở tổ chức bồi dưỡng cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lí GV 
(Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT, các trường phổ thông) để giám sát, đánh giá và công nhận 
kết quả bồi dưỡng của GV một cách hiệu quả. 
Về nội dung bồi dưỡng, cần kiểm tra - đánh giá trên các phương diện: 
- Nhận thức của GV về các vấn đề đã được bồi dưỡng; 
- Sự vận dụng những kiến thức, kĩ năng được bồi dưỡng vào thực tiễn DH- GD ở nhà 
trường của GV và hiệu quả của nó. 
- Đánh giá sự phù hợp của nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng GV. 
Từ đó tìm ra những bất cập, hạn chế, những điểm cần rút kinh nghiệm và tiến hành cải 
tiến hoạt động bồi dưỡng GV được tốt hơn. 
Bên cạnh đó, để nâng cao hiệu quả của các đợt bồi dưỡng GV, cần tăng cường cơ sở 
vật chất, trang thiết bị và đầu tư thỏa đáng về kinh phí cho công tác bồi dưỡng GV, nhất là 
hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ cho việc tự học, tự bồi dưỡng của GV và tổ chức bồi 
dưỡng qua mạng. 
2.6. Sử dụng đội ngũ giảng viên sư phạm cốt cán, phát huy thế mạnh của các 
trường sư phạm trong công tác bồi dưỡng giáo viên 
Giảng viên các trường ĐHSP phải là lực lượng chủ yếu trong các đợt tập huấn, bồi 
dưỡng để đảm bảo chất lượng của đội quân “chuyên nghiệp” đi dạy nghề, tránh để các 
trường sư phạm “đứng ngoài cuộc nhìn vào” hoặc chỉ đóng vai trò “được mời tham gia” 
như thời gian dài trước đây. 
Trong công cuộc đổi mới căn bản và toàn diện nền GD Việt Nam, Nghị quyết Đại hội 
Đảng lần thứ XI đã coi các trường sư phạm là "cái nóc nhà” của đổi mới giáo dục. Sứ 
mệnh của nó không chỉ là đào tạo ra đội ngũ GV đáp ứng yêu cầu thực tiễn của GDPT mà 
còn phải có nhiệm vụ hỗ trợ, bồi dưỡng để phát triển năng lực nghề nghiệp suốt đời cho 
GV. Vì thế, Dự án ETEP của Bộ GD&ĐT đã chọn 7 trường ĐHSP và Học viện QLGD để 
thúc đẩy việc bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ GVPT dưới hình thức trực tiếp và trực 
tuyến. Theo Dự án này, sẽ có khoảng 280 giảng viên sư phạm được lựa chọn từ các 
trường ĐHSP chủ chốt được bồi dưỡng, tăng cường năng lực để làm nhiệm vụ bồi dưỡng 
GV phổ thông cốt cán trong quá trình bồi dưỡng thường xuyên, liên tục tại trường phổ 
thông cho các GV khác. 
Với vai trò, nhiệm vụ như vậy, giảng viên các trường ĐHSP tới đây sẽ trở thành lực 
lượng nòng cốt trong việc bồi dưỡng phát triển nghề nghiệp của GV. 
Muốn thực hiện được điều này, các trường sư phạm phải làm những việc sau đây: 
Một số biện pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thông trước yêu cầu 
71 
- Xây dựng được cơ chế, chính sách để điều khiển mối quan hệ giữa Trường ĐHSP 
với trường phổ thông theo mô hình cung ứng- dịch vụ trong công tác bồi dưỡng GV. Đặc 
biệt, phải tạo ra được chính sách giảm thiểu tối đa sự can thiệp nặng về hành chính của hệ 
thống gián tiếp (phòng/ sở) để trường ĐHSP và trường phổ thông phải chịu trách nhiệm 
trước xã hội. Như vậy việc bồi dưỡng trực tiếp từ trường sư phạm cho GV mới thuận lợi 
và tránh được những rào cản cũng như sự chồng chéo. 
- Có hợp đồng trách nhiệm ba bên giữa Trường ĐHSP với cơ quan quản lí và cơ sở 
giáo dục phổ thông trong hoạt động bồi dưỡng GV dựa trên chức năng, nhiệm vụ, quyền 
hạn và lợi ích của từng bên. 
- Xác lập mối quan hệ (liên kết) chặt chẽ 2 chiều giữa giảng viên các trường ĐHSP 
với GV ở các trường phổ thông và các bên có liên quan, tạo ra sự cộng tác trong phát triển 
nghề nghiệp GV. 
- Xây dựng chương trình, tài liệu bồi dưỡng GV chuẩn mực để GV dễ dàng học tập. 
- Đặc biệt, cần có đội ngũ giảng viên cốt cán giỏi về chuyên môn- NVSP, giàu kinh 
nghiệm và rất am hiểu thực tiễn phổ thông để trực tiếp làm nhiệm vụ bồi dưỡng GV. 
- Xây dựng được hạ tầng công nghệ thông tin, mạng internet kết nối với GV các 
trường phổ thông. 
- Được cấp kinh phí từ ngân sách nhà nước để chi trả cho các hoạt động bồi dưỡng 
GV. Đây là điều kiện thiết yếu, vì nếu không có kinh phí thì không thể triển khai được 
hoạt động bồi dưỡng. Bên cạnh đó, cần phối hợp với các Sở GD&ĐT, các trường THPT 
để có thêm nguồn kinh phí chi trả cho các hoạt động này. 
Cuối cùng, phải nâng cao nhận thức và trách nhiệm của giảng viên trong việc kết nối, 
hòa nhập với trường phổ thông để tiến hành bồi dưỡng, bảo trì sản phẩm đầu ra của mình 
đạt chất lượng tốt. 
2.7. Nâng cao ý thức, trách nhiệm tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên, có sự 
hướng dẫn của giáo viên cốt cán, chuyên gia giáo dục 
Các biện pháp tổ chức bồi dưỡng trên đây rất quan trọng, tác động trực tiếp đến việc 
nâng cao chất lượng bồi dưỡng GV. Song đó mới chỉ là tác động bên ngoài. Điều cốt yếu 
cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ GV là làm cho mọi GV đều đánh giá đúng năng lực 
của bản thân để từ đó có kế hoạch phát triển chuyên môn . Đặc biệt, phải có cơ chế quản 
lí thích hợp tác động đến khối óc và con tim GV để họ thay đổi từ bên trong, tạo cho GV 
động cơ, ý thức tích cực tự học, tự đào tạo, tự nghiên cứu mà vươn lên ; phải làm cho GV 
thấm nhuần quan điểm, nguyên tắc: Một nghề đặt trong bối cảnh học suốt đời để họ có ý 
thức nâng cao năng lực nghề nghiệp. Chính vì thế, một trong những mục tiêu quan trọng 
trong hoạt động bồi dưỡng, phát triển GV ở Singapo đó là tăng cường năng lực học tập ở 
GV “GV phải là những người học suốt đời”. 
GV muốn trở thành những người biết học tập suốt đời và tự bồi dưỡng thì rất cần có kĩ 
năng giao tiếp (lắng nghe và phản hồi tích cực); kĩ năng đặt câu hỏi và kĩ năng sử dụng 
công nghệ thông tin để trực tiếp trao đổi, học hỏi từ các chuyên gia, giảng viên cũng như 
khai thác mạng Internet. Đồng thời, phải dành một lượng thời gian phù hợp để tự trau dồi 
nghiệp vụ, tham gia các khóa huấn luyện, bồi dưỡng. 
Phạm Thị Kim Anh 
72 
Trong hoạt động tự học, tự bồi dưỡng, GV cần được làm việc trực tiếp và tương tác 
sâu với các chuyên gia, các nhà nghiên cứu GD và những người đào tạo GV. Ở đó, vai trò 
của họ là những người học tích cực, đồng thời là những người hợp tác, đồng thiết kế và là 
những người thực hiện, triển khai các ý tưởng từ chương trình vào trong thực tế lớp học. 
Họ được tham gia vào một cộng đồng học tập chuyên nghiệp, giúp họ có những biến 
chuyển sâu sắc trong nhận thức cũng như trong các hoạt động thực hành DH ở trên lớp, từ 
đó dần phát triên chuyên môn và năng lực nghề nghiệp của mình. 
3. Kết luận 
GV là nhân tố quyết định sự thành công của công cuộc đổi mới GD. Bởi vậy, cùng 
với xây dựng CT-SGK phổ thông mới, việc bồi dưỡng GV để “đón đầu” thực hiện CTGD 
mới đang là một trong những vấn đề cốt lõi cần phải giải quyết một cách cấp bách. Nếu 
không giải quyết được bài toán nâng cao năng lực cho đội ngũ GV thì mọi chương trình 
đổi mới GD đều thất bại. Những biện pháp mà chúng tôi đề xuất trên đây hy vọng sẽ góp 
phần nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng đội ngũ GV hiện nay, nhằm trang bị cho họ 
có đủ kiến thức, kĩ năng và tinh thần trách nhiệm để đáp ứng với yêu cầu đổi mới GD. 
Lời cảm ơn: Nghiên cứu này được hỗ trợ bởi đề tài khoa học &công nghệ cấp Bộ " 
Đánh giá thực trạng về nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên THPT trước yêu cầu đổi mới giáo 
dục phổ thông". Mã số: B2018-SPH-04HT, do TS Phạm Thị Kim Anh làm Chủ nhiệm. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1] Phạm Thị Kim Anh, 2017. Trường Đại học Sư phạm trong việc bồi dưỡng phát triển 
năng lực nghề nghiệp cho GV phổ thông đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục (Kỷ yếu 
Hội thảo “Bồi dưỡng GV và CBQL GD đáp ứng yêu cầu đổi mới GDPT”. Nxb Đại 
học Thái Nguyên, Tháng 11 năm 2017, tr 33-40. 
[2] Phạm Thị Kim Anh, 2015. Chất lượng bồi dưỡng giáo viên phổ thông hiện nay-Thực 
trạng và biện pháp. Kỷ yếu HT Quốc gia “Nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng 
GV và cán bộ QLGD” Từ 31/10-1/11/2015, Đại học Vinh. 
[3] Phạm Thị Kim Anh, 2018. Yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông và những vấn đề đặt 
ra đối với công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trung học phổ thông hiện nay .Tạp 
chí Dạy và học ngày nay, tháng 9/2018, tr 30-33. 
[4] Phạm Thị Kim Anh, 2017. Giải pháp hỗ trợ hoạt động nghề nghiệp cho GV trẻ (kinh 
nghiệm dưới 3 năm) của trường Đại học Sư phạm trong đào tạo giáo viên. Đề tài 
nhiệm vụ thường xuyên theo chức năng năm 2017. Viện Nghiên cứu Sư phạm - Đại 
học Sư phạm Hà Nội. 
[5] Hoàng Thị Kim Huệ, 2017. Xây dựng bộ công cụ, đề xuất phương án khảo sát đánh 
giá năng lực và nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên phổ thông theo chuẩn nghề 
nghiệp”. Mã số HD12.Trường Đại học Sư phạm Hà Nội (Chương trình ETEP). 
[6] Bộ GD&ĐT, 2018. Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng GV phổ thông thực hiện chương 
trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới. Số 270/KH-BGDDT, ngày 2 tháng 5 
năm 2018, tr.1. 
Một số biện pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thông trước yêu cầu 
73 
[7] Thế Đan, 2018. Học trực tuyến: Tốc độ phát triển nhanh mở ra kỷ nguyên đào tạo 
mới, ngày 24.11.2018.  
[8] Lê Đức Giang, Kiều Phương Chi, 2018.“Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng 
Giáo viên THPT đáp ứng đổi mới giáo dục phổ thông”.  
vn/tintuc/chitiet?Id=540 
[9] Nguyễn Vinh Hiển, 2018. Trong bài: “Đổi mới tất cả các thành tố trong bồi dưỡng 
giáo viên” của Nguyễn Nhung. Báo GD&TĐ Ngày 21.2.2018. etep.moet.gov.vn/ 
tintuc/chitiet?ld=272, tr.1. 
[10] Kỷ yếu HT Quốc gia “Nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng GV và cán bộ QLGD” 
Từ 31/10-1/11/2015, Đại học Vinh. 
[11] Kỷ yếu Hội thảo “Bồi dưỡng GV và CBQL GD đáp ứng yêu cầu đổi mới GDPT”. 
NXBĐH Thái Nguyên, Tháng 11 năm 2017, tr 33-40). ISBN: 978-604-915-575-8. 
[12] Đinh Xuân Lâm, 2008. Trong bài: “Hội Lịch sử kiến nghị thay đổi chương trình, 
SGK và viết lại sách”,  
article &sid=43305. 
[13] Hoàng Đức Minh, 2017. Trong bài “Điểm nhấn trong bồi dưỡng giáo viên, CNQL 
theo chuẩn” của Hiếu Nguyễn. https://giaoducthoidai.vn/giao-duc/diem-nhan-trong-
boi-duong-giao-vien-cbql-theo-chuan-3907354.html. Ngày 23.11.2017. 
[14] Nguyễn Danh Nam, 2017. Khảo sát đánh giá nhu cầu bồi dưỡng giáo viên và cán bộ 
quản lí các cấp ở khu vực được phân công trong Chương trình ETEP - Khảo sát sâu 
tại Thái Nguyên. Đề tài Nghiên cứu Khoa học và Công nghệ cấp cơ sở (Chương trình 
ETEP), Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên 
ABSTRACT 
Some measures to improve the quality of upper higher school’ teacher training 
to meet the educational innovations requirements 
Pham Thi Kim Anh 
Institute for Educational Research, Hanoi National University of Education 
Training to improve teachers’ competencies to "anticipate" the implementation of the 
new general education program is one of the important and urgent issues to equip 
qualified teachers to meet the education innovation’s requirements. In order to contribute 
to improving the quality of teacher training, in this paper, we focus on introducing and 
analyzing the following 7 basic measures: (1) Do well the needs survey, classification of 
objects for training plan closely to teachers' requirements and their capabilities; (2) 
Assign and decentralize training clearly; (3) Develop content of practical, intensive and 
demand-based training program; (4) Innovating methods and forms of training; (5) 
Innovating management task ; (6) Use the core pedagogical teachers, promoting the 
strengths of universities for education in teacher training; (7) Raise awareness and 
responsibilities of teacher on self-study and self-training, with the guidance of core teachers 
and educational experts. These measures are important components of teacher training. 
Keywords: Measure, quality, teacher training, upper higher school, educational 
innovation.