Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và kết quả điều trị cai nghiện ma túy MDMA bằng thuốc an thần kết hợp với thuốc chống trầm cảm

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2013 
1 
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ 
KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ CAI NGHIỆN MA TÚY MDMA BẰNG 
THUỐC AN THẦN KẾT HỢP VỚI THUỐC CHỐNG TRẦM CẢM 
 Bùi Quang Huy* 
TÓM TẮT 
Nghiên cứu trên 22 bệnh nhân (BN) nghiện ma túy MDMA, điều trị tại Khoa T©m thÇn, Bệnh viện 
103 từ 1 - 2010 đến 10 - 2012 bằng thuốc an thần kết hợp với thuốc chống trầm cảm. Kết quả: 
- Các triệu chứng hay gặp nhất trong hội chứng cai MDMA là: thèm mãnh liệt, mệt mỏi 100%, ác 
mộng 90,91%, ảo thanh bình phẩm (77,27%) và hoang tưởng bị hại (54,54%). 40,91% BN có lo âu 
lan tỏa, hội chứng trầm cảm gặp 77,27%, mạch nhanh > 100 lần/phút: 59,09%. 
- Khi điều trị, các triệu chứng của hội chứng cai như loạn thần, trầm cảm, lo âu, rối loạn thần kinh 
thực vật... thuyên giảm rõ rệt ở ngày thứ 7 và hết ở ngày thứ 14. 
- Tái nghiện MDMA bắt đầu xuất hiện ở tháng thứ 4 và tỷ lệ tái nghiện sau 6 tháng là 22,73%. 
* Từ khóa: Nghiện ma túy MDMA; Thuốc an thần; Thuốc trầm cảm. 
Study of clinical features and outcome treatment 
of MDMA’ dependent by antipsychotic and 
antidepresive drugs 
Summary 
Study was carried out on 22 patients MDMA’ dependent treated by antipsychotic and antidepressive 
drugs, we had some conclutions: 
- The most common symptoms of whithdrawal syndrome of MDMA were desire (100%), fatigue 
(100%), nightmare (90.91%), auditory hallucinations (77.27%), delusion (54.54%). 40.91% of patients 
had generalized anxiety disorder, 77.27% of patients had depressive syndrome, 59.09% had pule 
rate greater than 100. 
- In the proces of treatment of symptoms of whithdrawal syndrome such as hallucinatiuon, delusion, 
axiety, depression, autonomic hyperactivity... remission on the seventh day and cured on the 14
th
 day. 
* Key words: ADMA drug adict; Antipsychotic drug; Antidepressive drug. 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Nghiện ma túy là một tệ nạn xã hội, gây 
hậu quả nặng nề cho bản thân người nghiện, 
gia đình và xã hội. Ma túy được chia làm 
hai nhóm chủ yếu là nhóm opioid (morphin, 
heroin) và nhóm kích thần (methamphetamine 
và MDMA). Ngày nay, số người nghiện ma túy 
nhóm kích thần, đặc biệt là MDMA (methylene 
dioxy meth amphetamin) hay còn gọi là ecstasy, 
ngày càng tăng (chiếm khoảng 30% số người 
nghiện ma túy). MDMA có cấu trúc hóa học
* Bệnh viện 103 
Chịu trách nhiệm nội dung khoa học: PGS. TS. Cao Tiến Đức 
 PGS. TS. Nguyễn Minh Hiện 
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2013 
2 
giống cả methamphetamin (kích thần mạnh) 
và mescalin (gây ảo giác). Hiệu quả kích 
thần của MDMA xuất hiện sau 15 - 30 phút 
đường uống, 1 - 2 phút đường tiêm tĩnh 
mạch hoặc đường hút. 
MDMA được đánh giá là nguy hiểm hơn 
cả heroin, dễ tái nghiện và dễ gây tử vong, 
nếu dùng quá liều. Khi dùng liều cao hoặc 
dùng kéo dài MDMA, người nghiện có các 
rối loạn tâm thần như hoang tưởng, ảo 
giác, lo âu, trầm cảm. Tuy nhiên, đến nay 
chúng ta chưa có phác đồ thống nhất để 
điều trị cắt cơn và chống tái nghiện MDMA. 
Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu nhằm 
mục tiêu: 
- Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng hội chứng 
cai MDMA. 
- Đánh giá kết quả bước đầu điều trị cắt 
cơn cai nghiện và chống tái nghiện MDMA 
bằng thuốc an thần và chống trầm cảm. 
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP 
NGHIÊN CỨU 
1. Đối tƣợng nghiên cứu. 
22 BN được điều trị nội trú tại Khoa Tâm 
thần, Bệnh viện 103 từ tháng 1 - 2010 đến 
10 - 2012. Tất cả BN đều là nam, bộ đội, 
tuổi từ 18 - 28. Thời gian sử dụng ecstasy 
ngắn nhất 1 tháng, dài nhất 2 năm. 
* Tiêu chuẩn chẩn đoán: theo DSM IV 
(1994): 
+ Có bằng chứng sử dụng MDMA. 
+ Có các triệu chứng lâm sàng đặc trưng. 
+ Ảnh hưởng rõ ràng đến chức năng xã 
hội-nghề nghiệp của BN. 
2. Phƣơng pháp nghiên cứu. 
Phương pháp tiến cứu, mô tả lâm sàng 
cắt ngang, qua hai giai đoạn: 
+ Giai đoạn cắt cơn: điều trị nội trú tại 
Khoa Tâm thần, Bệnh viện 103, thời gian 1 
tháng. Đánh giá hội chứng cai qua các ngày 
N1, N3, N5, N7, N14, N21 và N30. 
+ Giai đoạn điều trị ngoại trú: theo dõi BN, 
đánh giá kết quả trong 6 tháng. 
- Phác đồ điều trị cắt cơn: 
Tuần 1: olanzapine 10 mg x 2 viên/ngày; 
amitriptylin 25 mg x 4 viên/ngày; seduxen 
5 mg x 2 viên/ngày. 
Tuần 2 - 4: olanzapin 10 mg x 2 viên/ngày; 
amitriptylin 25 mg x 4 viên/ngày. 
- Phác đồ điều trị củng cố (kéo dài 6 tháng): 
lanzapin 10 mg x 1 viên/ngày; amitriptylin 
25 mg x 4 viên/ngày. 
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ 
BÀN LUẬN 
Bảng 1: Diễn biến các triệu chứng cơ thể 
của hội chứng cai MDMA. 
DIỄN BIẾN 
TRIỆU CHỨNG 
TỶ LỆ (%) 
N1 N3 N5 N7 N14 
Thèm mãnh liệt 100 90,91 68,18 31,82 0 
Mệt mỏi 100 72,73 50,00 18,18 0 
Tăng cảm giác 
ngon miệng 
72,73 45,46 27,27 9,01 0 
Ngủ nhiều 81,82 63,63 54,55 36,36 9,01 
Ác mộng 100 50,00 36,36 18,18 0 
Các triệu chứng thèm mãnh liệt, mệt mỏi, 
ác mộng gặp ở 100% BN trong ngày đầu 
ngừng sử dụng MDMA. Các triệu chứng 
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2013 
3 
ngủ nhiều và tăng cảm giác ngon miệng 
cũng gặp với tỷ lệ rất cao trong ngày N1 
(81,82% và 72,73%). Kết quả này phù hợp 
với nghiên cứu của Gelder M và CS (2009): 
các triệu chứng thèm ecstasy, mệt mỏi, ngủ 
nhiều, ác mộng và tăng cảm giác ngon 
miệng gặp ở hầu hết số BN cai ecstasy. 
Trong quá trình điều trị, tất cả các triệu 
chứng trên đều thuyên giảm rõ ràng ở ngày 
N7 và hầu như không còn vào ngày N14 
(9,01% BN còn ngủ nhiều). 
Kết quả này phù hợp với nhận định của 
Sadock B. J. và CS (2007) khi điều trị bằng 
thuốc an thần và chống trầm cảm, triệu 
chứng của hội chứng cai cơ bản được khắc 
phục sau 1 tuần. 
Bảng 2: Diễn biến các rối loạn cảm xúc 
của hội chứng cai MDMA. 
TRIỆU 
CHỨNG 
TỶ LỆ (%) 
N1 N3 N5 N7 N14 
Lo âu 68,18 59,09 40,91 22,73 4,55 
Kích động 36,36 9,09 0 0 0 
Trầm cảm 77,27 63,63 36,36 18,19 9,09 
Có ý định 
tự sát 
40,91 31,82 13,64 0 0 
 Ở ngày N1, triệu chứng trầm cảm hay 
gặp nhất, tiếp theo là lo âu. Các triệu chứng 
ý định tự sát và kích động ít gặp hơn. Kết 
quả này phù hợp với Stephen M. Stahl (2008); 
trầm cảm và lo âu gặp ở 72% BN cai MDMA 
ngày N1. Tác giả cho rằng, trạng thái kích 
động và ý định tự sát cũng không phải là 
hiếm gặp. Sau 7 ngày điều trị, tỷ lệ BN trầm 
cảm còn 18,19% và lo âu 22,73%. Tỷ lệ này 
còn không đáng kể vào ngày N14. Kết quả 
này phù hợp với nghiên cứu của Sadock B. 
J (2007): triệu chứng rối loạn cảm xúc thuyên 
giảm sau 1 - 2 tuần điều trị. 
Bảng 3: Phân tích diễn biến của các triệu 
chứng loạn thần. 
DIỄN BIẾN 
TRIỆU CHỨNG 
TỶ LỆ (%) 
N1 N3 N5 N7 N14 
Hoang tưởng bị hại 54,54 36,36 18,18 9,09 0 
Ảo thanh bình phẩm 77,27 63,64 31,82 13,64 0 
Ảo thị giác 22,73 9,09 0 0 0 
Ảo xúc giác 13,63 4,55 0 0 0 
Kenneth A thấy các hoang tưởng và ảo 
giác do cai MDMA thuyên giảm khá nhanh 
khi được điều trị bằng thuốc an thần. Nghiên 
cứu của chúng tôi cho thấy sau 1 tuần điều 
trị, chỉ còn 13,64% số BN còn ảo thanh bình 
phẩm và 9,09% còn hoang tưởng bị hại. 
Bảng 4: Phân tích diễn biến của các triệu 
chứng lo âu. 
TRIỆU CHỨNG 
TỶ LỆ (%) 
N1 N2 N5 N7 N14 
Lo âu lan tỏa 40,91 31,82 13,63 4,55 0 
Cơn hoảng sợ 
kịch phát 
27,27 
4,55 0 0 0 
Lo âu lan tỏa (40,91%) hay gặp hơn cơn 
hoảng sợ kịch phát (27,27%) ở ngày N1. 
Kết quả này phù hợp với Dan J. Stein 
(2010): lo âu lan tỏa gặp ở 45% số BN cai 
MDMA, tỷ lệ cơn hoảng sợ kịch phát 30%. 
Theo chúng tôi, các rối loạn lo âu hầu 
như đã hết ở ngày N7, phù hợp với Dan J. 
Stein (2010): lo âu lan tỏa và cơn hoảng sợ 
kịch phát hết sau 1 tuần điều trị. 
 Bảng 5: Tiến triển của hội chứng trầm cảm. 
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2013 
4 
DIỄN BIẾN TỶ LỆ (%) 
N1 N3 N5 N7 N14 
Trầm cảm nặng 13,65 4,55 0 0 0 
Trầm cẩm vừa 45,46 31,82 18,18 4,55 0 
Trầm cảm nhẹ 18,18 31,82 18,18 13,65 0 
Ở ngày N1, 45,46% BN có trầm cảm mức 
độ vừa, số BN trầm cảm mức độ nặng và 
nhẹ ít gặp hơn. Kết quả này phù hợp với 
nghiên cứu cña Sadock B. J (2007) gần 1/2 
số BN cai MDMA có hội chứng trầm cảm 
mức độ vừa, còn trầm cảm nặng và nhẹ ít 
gặp. Tác giả cũng cho rằng tình trạng trầm 
cảm thuyên giảm nhanh khi điều trị. Sau 1 
tuần điều trị, tình trạng trầm cảm hầu như 
đã hết ở BN nghiên cứu. 
Bảng 6: Sự thuyên giảm của rối loạn thần 
kinh thực vật. 
DIỄN BIẾN 
TRIỆU CHỨNG 
TỶ LỆ (%) 
N1 N3 N5 N7 N14 
Mạch nhanh > 
100/ck/phút 
59,09 31,82 9,09 0 0 
Huyết áp cao 
dao động 
22,73 13,63 4,55 0 0 
Ra nhiều mồ hôi 18,18 4,55 0 0 0 
Nghiên cứu của Bùi Quang Huy (2011) 
cho rằng rối loạn thần kinh thực vật trong 
hội chứng cai MDMA không quá nặng nề. 
nghiên cứu này, triệu chứng hay gặp nhất 
là mạch nhanh > 100 chu kỳ/phút với 59,09%. 
Sadock B. J (2007) cho rằng triệu chứng này 
thuyên giảm nhanh và hết trong vòng 1 tuần 
điều trị, phù hợp với kết qu¶ nghiên cứu của 
chúng tôi. 
Bảng 7: Kết quả điều trị chống tái nghiện. 
T2 
T3 T4 T5 T6 
Tỷ lệ tái nghiện 0 0 4,55 13,65 22,73 
Tái nghiện MDMA là hiện tượng rất phổ 
biến. Trong nghiên cứu này, hiện tượng tái 
nghiện bắt đầu từ tháng thứ 4 (4,55%), tăng 
nhanh ở tháng thứ 6 (22,73%), phù hợp với 
nhận định của Sadock B. J (2007), Gelder 
M (2011). Tỷ lệ tái nghiện MDMA là rất cao 
và sau 2 năm cai, hầu hết đều tái nghiện. 
KẾT LUẬN 
Qua nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và 
kết quả điều trị 22 BN nghiện ecstasy, chúng 
tôi rút ra các kết luận sau: 
* Đặc điểm lâm sàng hội chứng cai MDMA: 
- Các triệu chứng hay gặp nhất: thèm 
mãnh liệt, mệt mỏi 100%, ác mộng 90,91%, 
ảo thanh bình phẩm 77,27% và hoang tưởng 
bị hại 54,54%. 
- 40,91% BN có lo âu lan tỏa, hội chứng 
trầm cảm gặp 77,27%, mạch nhanh > 100 
lần/phút 59,09%. 
* Kết quả điều trị cắt cơn cai nghiện MDMA: 
 Các triệu chứng của hội chứng cai như 
loạn thần, trầm cảm, lo âu, rối loạn thần 
kinh thực vật... thuyên giảm rõ rệt ở ngày 
thứ 7 và hết ở ngày thứ 14. 
* Kết quả điều trị chống tái nghiện MDMA: 
tái nghiện bắt đầu xuất hiện ở tháng thứ 4 
và tỷ lệ tái nghiện sau 6 tháng là 22,73%. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bùi Quang Huy, Phùng Thanh Hải. Cai 
nghiện ma túy và game online. Nhà xuất bản 
Y học. Hà Nội. 2011, tr.38-74. 
2. Dan J Stein; Eric H and Barbara O R. 
Textbook of anxiety disorder. Wasington DC and 
London UK. 2010, Vol 1, pp.159-192. 
3. American psychiatric association. Practice 
guidelines for the treatment of psychiatric 
disorder. Wasington DC and London UK. 2004, 
Vol 1, pp.500-524. 
5. Sadock B J and Sadock V A. Synopsis of 
psychiatry. Tenth edition. Lippincott Williams and 
Wilkins. 2007, pp.390-410. 
6. Gelder G M; Andreasen N C and Geddes 
J R. New Oxford textbook of Psychiatry. Oxford 
University Press. 2009, Vol 1, pp.482-486. 
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2013 
5 
Ngày nhận bài: 10/1/2013 
Ngày giao phản biện: 25/1/2013 
Ngày giao bản thảo in: 14/3/2013