Tạo lập tính cách con người (Phần 1)

Chúng tôi thực hiện bản dịch này với mục đích phi
lợi nhuận và cũng chưa có cơ hội xin phép các tác giả
nguyên bản tiếng Anh. Nếu cơ quan, tổ chức nào có ý định
sử dụng các bản dịch này với mục đích kinh doanh sinh
lợi, xin liên hệ với người giữ bản quyền bản dịch tiếng Việt
theo thông tin dưới đây:
Vũ Thái Hà
Địa chỉ: 19/1A (15/4) Trần Bình Trọng, P.5, Q. Bình
Thạnh, Tp. Hồ Chí Minh, Việt Nam
Điện thoại: 08 5150763 Mobile: 090 3023735
Email: vuthaiha2001@gmail.com
hay vu-thai.ha@imvn.biz
DICK LYLES
Người dịch: Nhóm biên dịch INNMA
Hiệu đính: Vũ Thái Hà, MBA
WINNING HABITS
Tạo Lập Tính Cách 
CON NGƯỜI
Thành phố Hồ Chí Minh, 2007
Lời ngợi ca cho
WINNING HABITS - TẠO LẬP TÍNH
CÁCH CON NGƯỜI
“Trong cuốn Các cách dẫn dụ lòng người, Dick Lyles
đã chỉ ra phải làm thế nào để giao thiệp có hiệu quả với mọi
người. Và giờ đây với tác phẩm Tạo lập tính cách con
người, ông đã đưa ra bí quyết để đạt được thành công
trong cuộc sống.”
-Spencer Johnson, tác giả cuốn 
Ai đã lấy miếng phomat của tôi?
“Dick Lyles mang đến một cuốn cẩm nang về những
kinh nghiệm hợp tác và sự khôn ngoan trong kinh doanh
cùng với bước đột phá mới của ông ấy, Tạo lập tính cách
con người. Được viết thông qua lăng kính giả tưởng,
nhưng cuốn sách đã làm được nhiều hơn sự giải trí thông
thường. Nó chỉ ra một cách quy nạp nhiều quy tắc thực
tiễn và sâu sắc biểu hiện qua những thói quen.”
-Giáo sư Stephen Covey, tác giả cuốn sách rất
được ưa chuộng 7 thói quen dành cho người thành công
“Dick Lyles đã làm được điều đó một lần nữa. Trong
cuốn Tạo lập tính cách con người, ông đã đưa ra một thông
điệp giản đơn nhưng vô cùng màu nhiệm có thể đồng hành
cùng chúng ta không những trong công việc mà còn trong
cả cuộc sống thường nhật. Bạn hãy đọc nó và bắt đầu một
cuộc sống đầy thành công.”
-Ken Blanchard, đồng tác giả cuốn 
Một phút làm nhà quản lý
“Cách nhanh nhất để tạo ra một nền văn hóa chiến
thắng trong công ty là hãy yêu cầu mọi người đọc Tạo lập
tính cách con người và làm theo những bí quyết đó.”
-Harry Paul, đồng tác giả cuốn Câu cá! Cách
tuyệt vời để cổ vũ tinh thần và tăng hiệu quả công việc
“Tạo lập tính cách con người chứng minh rằng Dick
Lyles đã trở thành một trong những nhà văn hàng đầu của
thời đại chúng ta. Câu chuyện hấp dẫn này sẽ mang đến
điều khác biệt trong cuộc sống của bạn.”
-Drea Zigarmi, đồng tác giả cuốn Phát triển
năng lực lãnh đạo và nhân cách và là thành viên sáng
lập công ty The Ken Blanchard Companies ®
“Phần thưởng cho cuốn sách chính là việc được duy
trì thực hiện ở mức độ cao . Thói quen chiến thắng có thể
giúp chúng ta xác định được con đường đi của riêng mình
để thành đạt trong cuộc sống.”
-Bob Nelson, tác giả cuốn 1001 phần thưởng @
Sổ ghi chép những điều được công nhận và 1001 cách
tưởng thưởng nhân viên
“Chúng ta có thể nghe thấy ở khắp mọi nơi tầm quan
trọng để phát triển đạo đức nghề nghiệp. Và không ai có
thể chỉ cho chúng ta một cách rõ ràng như Dick Lyles đã
nói tới trong Tạo lập tính cách con người. Bất cứ ai muốn
vươn tới đỉnh cao của sự thành đạt thì đều phải đọc nó.”
-Paul Stauffer, giám đốc Stauffer’s of Kissel Hill 
Có hai kiểu người: những người luôn nhiệt
tình giúp đỡ người khác và kiểu người thứ hai
thì không như vậy.
Cuốn sách này được dành riêng cho những
người hay giúp đỡ người khác trên thế giới,
những người không ngần ngại tìm cách giúp
mọi người khi cần. Phẩm chất này của họ sẽ
tác động tới những người xung quanh và
chúng ta có thể nâng cao chuẩn mực, lối sống
con người.
Lời cảm ơn
Lời cảm ơn đầu tiên xin được gửi tới vợ tôi,
Martha, vì sự ủng hộ khuyến khích cũng như tình yêu
trong suốt ba mươi lăm năm qua. Quan điểm và ý kiến
của bà đã đóng góp một phần quan trọng để hoàn
thành công việc này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới
những thành viên còn lại trong gia đình tôi. Tình yêu
và sự ủng hộ của họ là nguồn cổ vũ rất lớn đối với tôi.
Lời cảm ơn tiếp theo xin dành cho Susan
Fowler, Drea Zigarmi cùng Marsha Wilson. Sự ủng hộ
và mối quan hệ nghề nghiệp gắn bó của họ đã góp
phần thúc đẩy tôi rất nhiều qua việc đề cao những nỗ
lực của tôi.
Sẽ thật thiếu sót nếu tôi không nhắc tới Shel-
don Bowles, Spencer Johnson, và Ken Blanchard vì
tình bạn cũng như sự ủng hộ của họ. Một lời cảm ơn
nữa xin dành cho Steve Piersanti bởi những đóng
góp quý báu của ông trong việc biên tập cuốn sách.
Tôi cũng trân trọng cám ơn Ed Knappman,
người đại diện của tôi, và những thành viên của nhà
xuất bản New England Publishing, cũng như Tim
Moore − nhà biên tập và người xuất bản cuốn sách
− cùng những cộng sự, đội ngũ nhân viên của ông
ở Financial Times Prentice Hall vì những cố gắng để
đưa cuốn sách ra mắt độc giả.
WINNING HABITS
Tạo Lập Tính Cách
CON NGƯỜI
4 điều bí mật làm thay đổi 
cuộc sống của bạn
Tác giả: Dick Lyles
2 Tạo lập tính cách con người
Sự thay đổi này xảy ra khá đột ngột khi giám đốc
của họ tại Chicago đã mua một công ty ở San Diego mà
trước đây nó là đối thủ cạnh tranh của họ. Ngay sau khi
sự việc này được công bố, Jennifer được đề bạt ở một vị
trí liên quan đến việc sáp nhập một trong số các tuyến sản
phẩm của công ty mới với một tuyến khác ở Chicago.
Để mọi việc được diễn ra thuận lợi hơn, những nhà
quản lý cấp cao đã tìm một công việc cho Albert ở San
Diego, do đó họ có thể chuyển đến đó cùng nhau. Mặc dù
công việc của Albert chưa phải ở vị trí cao hơn trước đây
nhưng ít nhất nó cũng phù hợp với nguyện vọng và khả
năng của anh.
Đầu tiên, suy nghĩ chuyển tới một nơi xa khiến cho
họ cảm thấy e ngại. Hai người băn khoăn về việc sẽ phải
xa bạn bè, xa gia đình cũng như những khác biệt sẽ xuất
hiện trong cuộc sống mới, so với những gì họ đã cùng lớn
lên ở quê nhà.
Nhưng không lâu sau khi chuyển đi, họ đã nhanh
chóng thích nghi với lối sống và sự sôi động ở Golden
State. Bạn bè cùng với gia đình đến thăm họ thường
xuyên, và đôi vợ chồng cũng đã sắp xếp được ổn định các
công việc mới.
Cả Jennifer và Albert đều cảm thấy sung sức nhất
vào tháng ba. Khí hậu ở miền nam California cho phép họ
vẫn giữ chế độ luyện tập thể dục trong suốt cả mùa đông
ấm áp – điều mà họ cảm thấy thực sự là một thách thức
lớn lao trong những tháng mùa đông khắc nghiệt mà cả
hai đã phải chịu đựng ở Windy City.
Họ cảm thấy tràn trề nhựa sống. Một trang mới trong
cuộc đời họ được mở ra giống như giấc mơ trở thành sự
thật. Cho dù cả Jennifer và Albert đều không thể nhớ rằng
trước đó họ đã từng mơ một giấc mơ như thế, nhưng
dường như họ đang sống trong mơ – cho đến khi cơn ác
mộng của Albert hiện về.
Albert đã trở mình ít nhất là lần thứ hai mươi. Anh
mở mắt một cách mệt mỏi để đọc các con số đỏ đỏ sáng
sáng trên mặt đồng hồ tinh thể lỏng. Bốn giờ ba mươi phút
sáng. Đó là một sớm thứ bảy. Một tiếng rưỡi đã trôi qua kể
từ khi anh tỉnh giấc, thật sự chạy trốn khỏi cơn ác mộng
kinh hãi đã khiến anh toát mồ hôi và tim thì đập thình thịch
như chiếc máy khoan không được kiểm soát. Anh đã tìm
mọi cách để kiềm chế mình không thét lên những tiếng
kinh hoàng để kêu gọi sự giúp đỡ, nhưng ngay đó, anh tự
buộc mình ngồi dậy và ném chăn qua một bên như thể
3Dick Lyles
chúng sẽ bóp ngạt anh nếu như anh còn giữ lại trên người
thêm một giây nào nữa.
Albert ngồi bất động ở mé giường đến năm phút,
dần dần trở lại với thực tại xung quanh, anh cố trấn tĩnh và
thở đều. 
Tất cả mọi vật và mọi người đều yên ắng trong
không gian tĩnh lặng và tối đen như mực của đêm mùa hè
đang vây quanh anh. Ngay cả Digger, con chó chăn cừu
giống Australia của anh, đã sủa inh lên nửa tiếng trước đây
với một con mèo hoang nào đó, bây giờ cũng nằm cuộn
tròn và ngủ ngon lành ở chỗ ưa thích nhất của nó dưới
hiên nhà.
Sự tĩnh lặng và êm ả trong không gian tràn ngập vạn
vật, ngoại trừ Albert, người đang trong tâm trạng rối bời.
Bằng tất cả khả năng của mình, anh hồi tưởng lại
những hình ảnh đã thấy trong giấc mơ, nhưng nó lại không
theo bất kỳ một trình tự nào. Nó cũng bắt đầu như bất cứ
giấc mơ bình thường nào khác. Anh nhìn thấy chính mình
4 Tạo lập tính cách con người
đang đi làm. Mọi người anh gặp từ bãi đỗ xe cho đến văn
phòng đều lịch sự và thân thiện, dù cho chẳng có lấy một
gương mặt thân quen nào trong đám đông đó cả. Tất cả
bọn họ đều lạ. Anh bất chợt nhận thấy rằng họ thật trẻ,
nhưng anh không nghĩ điều này có gì to tát.
Tiếp đó anh bước tới văn phòng mình, với những
vật dụng quen thuộc, Albert cảm thấy thoải mái như ở nhà.
Sau khi khởi động máy và kiểm tra hộp thư thoại, anh cầm
lên một chiếc phong bì ở ngay giữa bàn. Đó là giấy báo
tiền lương từ Hội Liên hiệp Ứng dụng công nghệ toàn cầu
(UGAT), nơi anh đang làm việc. Điều đầu tiên Albert chú ý
khi nhìn vào tờ giấy đó là toàn bộ khoản tiền lương chỉ có
một đô la và chín mươi tám xu! Sau khi khấu trừ, anh còn
lại một đô la và mười bảy xu để mang về nhà. Anh chợt
nhìn vào ngày tháng, đó là tương lai của anh sau hai muơi
năm nữa!
Khi Albert rời khỏi ghế để mang tờ giấy đến bộ phận
trả lương, anh thấy mình bị mắc kẹt trong một cái lồng trôi
nổi ở một nơi nào đó trong tầng hầm của UGAT. Nhưng
thậm chí đó chỉ là một cái lồng, anh cũng không thể cố
gắng tóm lấy chấn song của nó. Có một cái gì đó đã ngăn
cản anh và Albert không thể đoán ra đó là cái gì. Khoảng
không gian bên ngoài là cuộc diễu hành không dứt của các
đồng nghiệp của anh ở UGAT. Họ đang đứng trên những
chiếc thang cuốn khác nhau giống như những tấm thảm
nhiệm màu không bao giờ dừng lại. Những chiếc thang
5Dick Lyles
cuốn uốn lượn quanh xà lim của anh và khiến mọi người
trôi nổi như trong một màn ảo thuật đi vào khoảng không
cao vời vượt khỏi phạm vi tòa nhà. Họ cười, nói và đùa
giỡn trong khi đang bay lơ lửng. Dường như họ đang đi tới
một buổi đại tiệc nào đó trên bầu trời, nơi mà những món
quà nhiều đến mức đủ để tặng cho tất cả mọi người.
Mọi người hình như lãng quên Albert. Anh dường
như tàng hình đối với họ. Anh cố gắng bám vào xà lim, tìm
cách tự giải thoát mình nhưng không làm sao chạm tay
vào được. Anh la lên về phía họ nhiều lần nhưng miệng
anh cũng không thể phát ra âm thanh nào. Anh rất mong
muốn được gia nhập, được trở thành một phần của đám
hội này nhưng lại bị chế ngự hoàn toàn bởi những thế lực
vô hình. Đúng vào lúc anh có thể gào thét bằng tất cả sức
lực về phía họ trong thâm tâm thì anh đột ngột tỉnh dậy,
mình ướt đẫm mồ hôi vì hoảng sợ. 
Lúc này đây, cho dù Albert đã thôi hồi tưởng về
những cảnh mộng mị, những cảm xúc vừa rồi vẫn tiếp tục
tràn ngập trong toàn bộ con người anh.
Cuối cùng, Albert nằm xuống và sửa soạn lại chăn.
Bất chấp mọi cố gắng, anh vẫn không thể ngủ được. Anh
hiểu điều gì tạo ra giấc mơ đó và nó làm cho anh đau khổ.
Vì vậy, Albert trở mình trằn trọc hồi lâu và độc thoại nội
tâm. Tuy nhiên nó không giống một cuộc nói chuyện cho
lắm. Phần lớn chỉ có những câu hỏi mà Albert không
ngừng đưa ra nhưng lại không có lời đáp.
6 Tạo lập tính cách con người
Đầu tiên là Megan. Khi cô ấy được thăng chức cách
đây một năm, Albert đã vô cùng sửng sốt. Megan đã trở
thành người giám sát đầu tiên của anh, và chưa từng xảy
ra chuyện anh phải làm việc dưới trướng bất kỳ ai. Nhưng
sau khi suy nghĩ lại một chút, Albert nhận ra rằng việc cô
ấy vượt lên là điều hoàn toàn tự nhiên. Xét cho cùng,
Megan có năng lực và dù sao đi nữa, cô ấy cũng đã là
quản lý rồi.
Sau đó là sự thăng tiến của Jennifer, vợ anh, điều
khiến cho cả hai chuyển tới San Diego. Tuy Albert có công
việc mới khi họ chuyển đi nhưng anh vẫn chỉ nhận mức
lương và vị trí công tác tương đương. Bởi vì cả hai đều
háo hức với sự thuyên chuyển này nên lúc đó Albert cũng
không suy nghĩ nhiều về việc đó.
Năm tuần trước, Chip và Elizabeth nhận được công
việc hấp dẫn hơn. Albert thân với cả hai và thực tình quý
mến họ. Anh đã cộng tác với họ phần lớn khoảng thời gian
7Dick Lyles
trong năm vừa rồi khi tiến hành dự án Maritime Industries.
Trong thời gian này, giữa ba người đã hình thành một tình
bạn thắm thiết. Giờ đây, họ không còn làm chung với mình
những dự án đầy thử thách nữa, Albert nghĩ, và lúc này
mình đang làm công việc dọn dẹp cho Maritime.
Hai tuần trước, khi Whitney và Alison thăng cấp ở
một phòng khác, những xúc cảm – và cả sự ngờ vực bản
thân – như những đợt sóng thuỷ triều ào ạt xô vào anh. 
“Giờ này anh phải ngủ rồi chứ,” Jennifer càu nhàu
khi thấy Albert trằn trọc một cách thất thường. “Có khi nào
anh sẽ tâm sự với em những điều khiến anh phiền lòng
không nhỉ?”
Albert cố tình lờ đi.
Tại sao anh ấy không nói chuyện đó với mình nhỉ?
Cô tự hỏi trong khi cố gắng nối lại giấc ngủ.
Jennifer nhận ra trước tiên có điều gì đó khó chịu đã
choán hết tâm trí của Albert trong một tuần gần đây, khi
anh ấy hoàn toàn quên mất lễ kỷ niệm năm năm đám cưới
của họ, điều mà từ trước đến giờ chưa từng xảy ra.
8 Tạo lập tính cách con người
Nếu mình nói thật khéo, Jennifer sẽ không nghĩ
mình suy nghĩ về chuyện của cô ấy. Albert nghĩ khi anh
nhớ lại sự thăng tiến trong công việc của Jennifer lúc họ
chuyển đi.
Albert ngẫm nghĩ lại sự thăng tiến của Jennifer một
lần nữa. Rõ ràng cô ấy hoàn toàn xứng đáng với vị trí đó,
và đó đích thực là quyết định sáng suốt của công ty. Anh
vẫn chưa từng nghĩ về sự thăng tiến trong sự nghiệp của
mình cho tới sau khi chuyển đi, phần lớn là vì anh thực sự
yêu thích công việc và chân thành quý mến những đồng
nghiệp của mình. Nhưng sau khi họ đều được cất nhắc ở
mức độ nào đó, lần đầu tiên trong đời Albert đã bắt đầu
nghĩ tới một vị trí cao hơn trên nấc thang danh vọng.
Albert thường tự hỏi không biết các cơ hội thăng tiến
nào sẽ đến với mình một ngày nào đó, cho dù anh chưa hề
làm gì để theo đuổi nó.
Bây giờ thực sự nó đã trở thành nỗi ám ảnh đối với
anh. Bốn người bạn thân thăng quan tiến chức trong mấy
tháng vừa qua, và mọi việc diễn ra cứ như thể anh không
hề được đoái hoài tới.
9Dick Lyles
Điều gì xảy ra với mình vậy? Albert đã tự hỏi câu hỏi
đó không dưới một vạn lần và lại tiếp tục trở mình một lần
nữa.
Trong vài tháng gần đây đã hai lần Albert đặt câu hỏi
vì sao anh không hề được thăng tiến với ông chủ mới của
mình.
“Chưa có lý do chính đáng.” Giám đốc của Albert trả
lời. “Cậu vẫn cứ ở đó đi đã.”
Hay thật, Albert nghĩ. Câu trả lời này có ý nghĩa gì
chứ?
Anh khao khát “những ngày tươi đẹp đã qua” khi
Megan còn là sếp của mình. Cô ấy luôn tìm được câu trả
lời hợp lý cho những câu hỏi đại loại như vậy. Nhưng cô
được thăng cấp đã khá lâu, và giờ đây anh cảm thấy vô
cùng lạc lõng mặc dầu anh không muốn thừa nhận như
vậy. 
Mặt trời thức giấc chào đón một ngày thứ bảy đẹp
10 Tạo lập tính cách con người
trời và thanh bình với mọi người ngoại trừ Albert. Anh kéo
gối qua đầu để chạy trốn khỏi một ngày mới. 
Jennifer nhẹ nhàng tỉnh giấc và ôm chặt lấy Albert,
mọi suy nghĩ của cô chỉ tập trung vào anh. Cô mong muốn
một cách tha thiết được nói chuyện với anh về “nó” dù cho
“nó” là bất cứ thứ gì. Tuy vậy cô phải thất vọng bởi không
thể tìm ra câu trả lời rõ ràng nào.
Nhưng cô biết dù cho nó là cái gì thì nó cũng đang
khiến anh vô cùng khổ sở. Mặc dù thật sự cảm thấy có vấn
đề nào đó không ổn khi anh quên mất ngày cưới của họ
nhưng vẫn còn nhiều dịp khác nữa để bù lại. Giống như
anh đang trên đường đi làm thì xe hết xăng thôi mà, cô
nghĩ. Hoặc thậm chí tồi tệ hơn là lần mà anh quên chốt ... huyền đảo Coronado. Albert có mặt tại đó đúng
giờ hẹn vào lúc một giờ.
Albert không khó để xác định vị trí du thuyền của Đô
đốc tọa lạc. Nó được neo đậu phía cuối chiếc cầu cảng dài
nhất tại bến cảng. Mặc dù nó không phải là chiếc lớn nhất
nhưng lại ấn tượng nhất từ xa. Tất cả mọi thứ của nó đều
toả sáng dưới ánh mặt trời lấp lánh. Mọi thứ đều không
chê vào đâu được. Vẻ đẹp của nó che mờ toàn bộ các con
thuyền khác ở gần đấy.
Albert ngần ngại đi lên cầu tàu dọc chiếc du thuyền.
Anh không dám chắc là do sợ sẽ làm hỏng mất vẻ tráng lệ
của kiệt tác này khi đi trên nó không hay do anh đang lo
ngại về viễn cảnh của cuộc gặp gỡ với Đô đốc Paul Jones
Farragut sắp tới. Nhưng chẳng có nỗi sợ hãi nào có ý
nghĩa cả bởi ngay lúc đó, thần tượng của anh xuất hiện,
thình lình bước vụt ra giữa cabin của thuyền và đặt tay lên
thanh vịn, đánh giá Albert bằng ánh nhìn sắc nhọn.
Albert như bị thôi miên. Ngài Đô đốc có mái tóc dày,
màu xám bạc và gợn sóng. Đôi lông mày cũng màu xám,
dày và rậm, trông như thể vừa được nạp tĩnh điện, khiến
cho mái tóc dựng lên tới cả inch ở mỗi bên trán. Đôi mắt
xanh sâu thẳm tương phản với đôi lông mày xám bạc như
khiêu khích, một nét có thể gợi người khác nhớ đến hình
ảnh của Kris Kringle.
Dưới đôi mắt đấy là khuôn mặt chạm khắc bằng đá
23Dick Lyles
cẩm thạch đuợc đặt trên chiếc cằm vuông gợi lên uy quyền
hơn là thiện cảm. Thật dễ để nhận thấy Đô đốc giữ trọng
trách chỉ huy ở nhiều tình huống khác nhau. Mỗi một tế
bào cơ thể ông đều hiện thân cho quyền lực tối cao.
“Cháu chắc hẳn là Albert.”
“Phải thưa ngài.” Albert đáp. Anh không thể nhớ đã
từng gọi ai là “ngài” trước đây chưa. Nhưng đó dường như
là điều duy nhất tự nhiên để nói vào lúc này.
“Lên boong đi. Bà O’Relly đánh giá cháu cao lắm
đấy.”
“Cảm ơn ngài.” Albert đáp khi bước qua mép cửa
để vào khoang lái của con thuyền.
“Và vợ cháu nữa, Jennifer. Bà O’Relly kể rất nhiều
về cô ấy.”
“Cảm ơn ngài.” Albert đáp. Cháu nghĩ là cô ấy thật
tuyệt.”
“Có vẻ như hai cháu thực sự hạnh phúc đấy.”
“Vâng quan hệ của chúng cháu rất tốt.”
“Ta chắc chắn như vậy.” Ngài Đô đốc nói, trong khi
trèo ra khỏi cabin và ngồi vào một bên buồng lái rồi ra hiệu
cho Albert ngồi bên kia. .
“Bà O’Relly là một người hàng xóm tuyệt vời.” Albert
nói, cố gắng mở rộng trọng tâm của cuộc đối thoại thêm
chút nữa.
24 Tạo lập tính cách con người
“Và một phụ nữ tuyệt vời.” Đô đốc thêm vào. “Bà ấy
nói với ta rằng cháu cảm thấy bế tắc trong sự nghiệp vào
lúc này.”
“Phải, thưa ngài.” Albert xác nhận.
“Cháu kể với ta đi.”
Vậy là Albert kể. Một cách đều đặn, ngài Đô đốc hỏi
những câu hỏi để làm rõ nhưng trong phần lớn thời gian
ông chỉ ngồi nghe Albert thuật lại quá trình làm việc tại
UGAT và tình hình công việc ở đó.
Khi Albert kết thúc, họ ngồi yên lặng khi Đô đốc suy
ngẫm về mọi thứ mà ông vừa nghe.
“Thói quen ư?” Albert hỏi. Xét cho cùng, anh không
hút thuốc, còn uống rượu thì chỉ thỉnh thoảng. Anh cũng
đã ngừng cắn móng tay từ khi anh còn ở trường trung học.
“Phải, thói quen.” Ngài Đô đốc tuyên bố.
“Vâng.” Albert đáp một cách ngần ngại. Anh không
biết đâu là chủ đề của cuộc nói chuyện.
“Khi ta nhắc đến từ ‘thói quen’, chắc hẳn cháu nghĩ
tới đủ mọi thứ xấu xa, những thứ mà mọi người nên chấm
dứt.”
25Dick Lyles
“Phải, thưa ngài, cháu đoán là cháu nghĩ như vậy.”
Albert đáp. Ông ấy đọc được suy nghĩ của mình sao?
“Ồ, cũng có những thói quen tốt. Một trong số những
điều người ta không thực hiện đầy đủ ngày nay là dạy cho
mọi người những thói quen tốt.”
Albert cố gắng lục lọi trí nhớ của mình để xem có
lần nào một ai đó, bao gồm cả những giáo viên của mình
đã thật sự cố gắng dạy anh một thói quen. Nhưng anh
không thể tìm ra.
“Người tiên phong ư?” Albert hỏi. Anh ấy thấy thích
thú thực sự với những gì ngài Đô đốc nói.
“Người tiên phong.” Đô đốc tuyên bố trong khi nhìn
xoáy vào đôi mắt Albert để nhấn mạnh vấn đề cho anh hiểu
rõ. Ông chắc chắn rằng Albert đã nắm được vấn đề trước
khi ông nói tiếp.
“Mọi người nói rất nhiều về những người lãnh đạo
cùng khả năng lãnh đạo, và hầu hết điều đó là đáng giá.
Hãy nghiên cứu về khả năng lãnh đạo và học về lãnh đạo,
nó sẽ giúp ích cho cháu rất nhiều. Nhưng ta nghĩ học để
trở thành người tiên phong thậm chí còn quan trọng hơn.
26 Tạo lập tính cách con người
Hơn bất cứ điều gì khác, nó sẽ quyết định cháu có thành
công trong sự nghiệp hay không.”
Lại một lần nữa ông dừng lại mà không nháy mắt
cũng chẳng chớp mắt, như thể là ông đang nhìn thấu tâm
trí Albert khi ông nói. Đô đốc ám chỉ đến công việc và
không mạo hiểm để bị hiểu nhầm ý mình. Cũng vậy, Albert
không dám phá vỡ sự lôi cuốn mà anh cảm thấy với ngài
Đô đốc.
“Có lúc cháu ở vị trí lãnh đạo, có khi không. Nhưng
cháu luôn ở vị trí trở thành người tiên phong.”
Đô đốc dừng lại một lúc trước khi tiếp tục.
“Khi cháu được giao trọng trách lãnh đạo đương
nhiên cháu muốn đảm nhận và làm tốt. Nhưng ta sẽ nói
một cách thẳng thắn với cháu. Cháu cần khiến cho những
điều tốt đẹp xảy ra xung quanh cháu cho dù cháu có phải
là nhà lãnh đạo hay không. Thực hiện một cách kiên trì và
cháu sẽ được bổ nhiệm bất cứ vị trí nào mà cháu muốn
sớm hơn cháu tưởng tượng.”
Albert không nói gì bởi anh không muốn làm dịu đi
xúc cảm mãnh liệt của Đô đốc. Anh cũng muốn tìm ra toàn
bộ ý nghĩa của điều đó.
“Đừng tìm kiếm sự đi lên trong sự nghiệp bằng cách
theo đuổi những sự thăng tiến. Tìm kiếm cơ hội để làm cho
những điều tốt đẹp xảy ra xung quanh cháu, và sự đền đáp
sẽ tới tiếp sau đó.” 
27Dick Lyles
“Nhưng cháu luôn làm việc tốt mà,” Albert phản đối.
“Dường như đó không phải là vấn đề của cháu.”
“Và cháu cũng thông minh nữa chứ.” Đô đốc nhận
xét.
“Rồi thì cháu cũng đang bế tắc lắm!” Albert bộc
bạch. “Điều đó là gì vậy? Công việc của cháu không đủ tốt
ư? Hay cháu không đủ thông minh?”
“Ta tin là công việc của cháu đủ tốt. Ta cũng có thể
nói là cháu đủ thông minh nữa. Nhưng cháu cần làm nhiều
điều tốt đẹp xảy ra xung quanh cháu hơn. Đó là phương
thuốc mà cháu cần.”
“Cháu vẫn chưa hiểu, Albert nói.”
“Tất nhiên rồi. Nếu cháu hiểu cháu đã chẳng ở đây
với ta.” Ngài Đô đốc cười lớn, hướng chiếc cằm nổi tiếng
của ông lên trời. “Nhưng vì cháu đã ở đây, ta sẽ chia sẻ với
cháu bốn bí mật sẽ làm thay đổi cuộc đời cháu bằng cách
bắt đầu đưa sự nghiệp đang bị sa lầy của cháu tiến lên
một cách bất ngờ. Nhưng trước hết chúng ta hãy khởi
động đã.”
Trước sự ngạc nhiên của Albert, họ rời khỏi bến du
thuyền và vào trong cảng San Diego với quang cảnh cầu
vịnh Coronado uy nghi hiện ra phía trước. Sau khi ở
khoang lái một lát, với hành trình đã được thiết lập, ngài Đô
đốc lại hướng cái nhìn sắc lạnh sang phía Albert.
“Cháu nói là cháu làm việc tốt,” Đô đốc lên tiếng.
28 Tạo lập tính cách con người
“Không chỉ mình cháu. Những người khác cũng nói
vậy. Cháu nhận được nhiều lời ngợi khen và cả sự công
nhận không thiên vị nữa.”
“Nhiều hay ít hơn những gì họ nói về những đồng
nghiệp cháu ở UGAT?”
“Có rất nhiều người giỏi ở UGAT, hầu hết họ làm
việc tốt và đã được nhìn nhận một cách công bằng,” Albert
giải thích.
“Aha!” Đô đốc thốt lên.
Albert đợi Đô đốc nói thêm, nhưng ngài chỉ đứng
sau bánh lái của con thuyền, rời ánh mắt khỏi Albert,
hướng cái nhìn ra mặt nước phía trước và nở một nụ cười
bí hiểm. Cuối cùng ánh mắt ông quay lại phía Albert.
“Cháu không biết sao?” ông hỏi Albert.
“Cháu đoán là không,” anh trả lời.
“Tất cả các cháu đều làm việc tốt.” Ngài Đô đốc hài
lòng với lời giải thích của mình, cho dù Albert hơi lúng túng.
Sau giây lát, Đô đốc nói tiếp. “Cháu cần đi theo một
con đường khác không làm giảm công lao của người khác
mà thậm chí còn cho phép cháu đóng góp nhiều hơn.”
“Thế cháu phải làm như thế nào ạ?” Albert hỏi.
“Ta sẽ chia sẻ với cháu bốn bí quyết. Bí quyết đầu
tiên ta học được khi còn là một cầu thủ bóng chày ở trường
trung học. Trường ta có một đội bóng hay với rất nhiều cầu
29Dick Lyles
thủ giỏi. Huấn luyên viên của ta đưa ra lý do ông ấy yêu
cầu các cầu thủ luyện tập miệt mài là để chúng ta có thể
chơi ở trình độ Đại Học. Nhưng cùng lúc đó ông cũng nói
nếu chúng ta muốn thành công ở đẳng cấp đó − hoặc cũng
vậy ở bất cứ lĩnh vực nào quan trọng trong cuộc sống.
Chúng ta nên tạo thói quen làm việc nhiều hơn những gì
chúng ta được yêu cầu.”
Hầu như vô thức, Albert rướn lông mày và ngả đầu
sang một bên.
“Cháu hoài nghi ư?” Ngài Đô đốc hỏi.
“Cháu đã nghe điều đó từ trước, Albert đáp. Cháu
không có ý bất kính hay gì đó, nhưng đối với cháu nó là
một trong những điều gây được hứng thú mà nói thì rất
hay, nhưng khi nghĩ đến việc thực sự bắt tay vào làm lại
chẳng có mấy ý nghĩa.”
“Cháu giải thích xem nào?” Ngài Đô đốc nói.
“Ồ, vì Ngài chơi bóng chày nên chúng ta hãy sử
dụng nó để nói chuyện nhé. Thử tưởng tượng là Ngài đang
trong một trận bóng. Nếu Ngài đưa bóng về nhà một cách
an toàn, Ngài ghi được một điểm. Nhưng Ngài không thể
làm lại một lần nữa để có hai điểm. Ngài cũng không thể
chạy thật nhanh về phần sân nhà, liên tục tới băng ghế
huấn luyện để ghi được một điểm rưỡi. Nói cách khác, nếu
Ngài làm theo những gì được yêu cầu, Ngài sẽ ghi được
một điểm, nếu không, tất nhiên sẽ chẳng có gì. Điều đó
30 Tạo lập tính cách con người
thật đơn giản, luật chơi thật rõ ràng và chẳng có nỗ lực
vượt bậc nào có thể thay đổi chúng.”
“Đến trước về sau?” Albert hỏi.
“‘Đến trước về sau’ nghĩa là cháu có nhiều cố gắng
và làm việc chăm chỉ hơn bất cứ ai khác− không chỉ làm
việc chăm chỉ mà còn phải có hiệu quả, ở mức cống hiến
cao hơn. Hãy đi làm, đi họp, dự hội thảo, dự các phiên họp
giải quyết vấn đề... sớm, và đừng bao giờ là người đầu
tiên rời khỏi đó.Những lúc đó, sớm và muộn, thường là lúc
những cống hiến có ý nghĩa nhất cho công việc được tạo
ra. Khi chúng ta chơi bóng chày điều đó có nghĩa hãy là
người đầu tiên tới tập luyện và là người cuối cùng trở về
nhà. Nó có nghĩa là luyện tập nhiều hơn để chuẩn bị và
tiến bộ hơn những đối thủ của chúng ta. Nó cũng có nghĩa
là đưa ra nhiều nỗ lực có ý nghĩa hơn nữa để tạo ra kết
quả cuối cùng.”
Albert nghĩ về điều đó. Anh ngạc nhiên khi nghĩ rằng
31Dick Lyles
thế giới thể thao có thể cho ta một trong những bài học
quan trọng nhất của cuộc sống.
“Cháu có thích bóng chày không?” Đô đốc hỏi.
“Cháu không chơi, nhưng cháu rất thích đi xem.”
“Ai là cầu thủ nổi tiếng nhất, thành công nhất của
San Diego nhỉ?”
“Câu hỏi thật dễ. Đó là Tony Gwynn ạ.” Albert trả lời.
“Điều gì làm ông ấy trở nên vĩ đại như vậy?”
“Câu này cũng dễ nữa ạ.” Albert trả lời. “Ông ấy
được biết đến nhiều nhất vì đạt tám danh hiệu đánh bóng
cấp quốc gia, và cũng là một vận động viên chặn bóng vĩ
đại. Ngoài ra ông còn đoạt năm giải Đôi găng vàng cho lối
chơi xuất sắc ở khu vực xa cửa thành.”
“Ha!”, Đô đốc thốt lên. “Một câu trả lời sai.”
Albert đợi Đô đốc nói tiếp nhưng Ngài vẫn ngồi yên.
Thay vào đó, ngài đưa ánh mắt ra mặt nước phía xa xa, lắc
đầu tới lui khi con thuyền rẽ nước lướt đi. Cuối cùng Albert
phá vỡ sự yên lặng.
“Cháu không hiểu.”
“Có lẽ cháu đưa ra câu trả lời sai bởi vì cháu đã trả
lời một câu hỏi sai.” Đô đốc đáp.
Albert nghĩ về điều đó trong giây lát. Sau đó anh nói:
“Cháu vẫn không hiểu.”
32 Tạo lập tính cách con người
“Ta hỏi cháu tại sao ông ấy lại trở nên vĩ đại nhưng
cháu lại nói với ta lý do ông trở nên nổi tiếng.” Đô đốc giải
thích với nụ cười thầm. “Ông ấy nổi tiếng bởi ông đã có
thành tích tuyệt vời cả ở vị trí phát bóng và khu vực xa của
thành. Ông ấy là một vận động viên vĩ đại là do ông luôn
là người đến trước về sau.”
“Cháu nhớ là cháu đã đọc được điều ấy ở đâu đó.”
“Thậm chí sau hai mươi năm và chiến thắng ở mọi
giải thi đấu, ông vẫn đến sớm, tập thêm các cú đánh −
nhiều hơn bất cứ đồng đội nào của ông − và thường ở lại
sau khi trận đấu kết thúc để còn có thể luyện tập thêm nữa.
Ông nghiên cứu băng hình kết quả chơi bóng của mình để
có thể sửa chữa những sai lầm trước trận đấu sắp tới. Ông
vĩ đại bởi vì ông luôn đặt nhiều nỗ lực để chuẩn bị cho thời
khắc quyết định.”
“Và hiển nhiên là ông đã được đền bù.” Albert nhận
xét.
“Quả thật là như vậy. Nhưng nó chỉ đền bù cho ông
bởi vì nó đã trở thành một phần trong con người ông. Cháu
biết đấy, những thói quen còn mạnh hơn những phương
cách hay mánh lới cư xử mà cháu thi thoảng sử dụng .
Những thói quen đúng sẽ trở thành yếu tố xác định tính
cách của cháu.”
“Một điều gì đó mà lúc nào ông cũng làm,” Albert
nhận xét.
33Dick Lyles
“Thậm chí còn hơn thế.” Đô đốc giải thích. “Đó là
những kiểu hành vi đã ăn sâu thành một phần không thể
thiếu trong cháu đến nỗi cháu sẽ cảm thấy thật khổ sở nếu
không thực hiện nó.”
“Hãy quan sát kỹ Tony Gwynn thêm chút nữa.” Đô
đốc tiếp tục. “Khi ông nghỉ hưu với tư cách là một cầu thủ,
trước khi bắt đầu sự nghiếp huấn luyện tại bang San
Diego, ông làm bình luận viên bóng chày cho đài ESPN.
Sau lần bình luận đầu tiên, ông xem lại băng hình kết quả
của mình. Giống như hầu hết những ai xem chính mình
trên băng hình, ông thấy thật kinh khủng. Mọi người xung
quanh ông nói ông không nên làm vậy, bởi nó là điều làm
khủng hoảng lòng tự tin, làm nản lòng nhất mà một người
có thể gây ra cho mình. Gwynn giải thích rằng: Tự mổ xẻ
khi nghiên cứu các cú đánh của mình trên băng hình đã
giúp ông ngự trên đỉnh cao hơn hai mươi năm ở các giải
đấu lớn. Ông không thể tưởng tượng được mình lại không
làm điều tương tự như thế với tư cách là bình luận viên
thể thao. Bởi vì nó là một thói quen, một đặc trưng rõ nét
của chính ông trong suy nghĩ của ông ấy. Sự bực bội mà
ông trải qua khi không thực hiện điều đó còn lớn hơn nhiều
so với khi ông tự nhìn lại bản thân mình.”
“Cháu đã quan sát ông ấy vào năm đó, sự tiến bộ
của ông thật đáng ghi nhận.” Albert nói.
“Tại Học viện Hải quân, đối thủ chính của chúng ta
là Học viện Quân sự ở West Point. Chúng ta cạnh tranh
34 Tạo lập tính cách con người
nhau ở tất cả các môn thể thao mà chúng ta chơi. Và mục
đích lớn nhất của chúng ta là đánh bại Quân đội mỗi khi có
cơ hội. Vì vậy chúng ta xây dựng mục đích cao cả đó cho
mọi thứ mà chúng ta làm. Ví dụ, trong sự mơ hồ, rối rắm
mà chúng ta phải chịu đựng trong năm đầu tiên, người chỉ
huy thường bắt tất cả nằm xuống và chống đẩy năm mươi
cái. Chúng ta sẽ đếm cho đủ năm mươi cái rồi sau đó làm
thêm một cái nữa trong khi hô vang: “Và một cái để đánh
bại Quân đội!” Mọi thứ mà chúng ta làm, chúng ta đều làm
hơn số lượng được yêu cầu thêm một cái “để đánh bại
Quân đội.”
“Nhưng việc đánh bại Quân đội thì có nghĩa gì với
mọi thứ diễn ra trong cuộc sống ạ?” Albert hỏi.
“Đó là một câu hỏi khá dễ.” Ngài Đô đốc đáp. “Nói
cho cùng, sự thay đổi trọng tâm diễn ra đối với bất cứ việc
nào cháu đang làm. Đó là thói quen nghĩ về việc thực hiện
thêm công việc gì đó. Sau một năm, luôn suy nghĩ về việc
làm một điều gì đó thêm ở mỗi việc cháu làm sẽ trở thành
sự hình thành thói quen giống như nó đã từng diễn ra với
Tony Gwynn. Vì vậy, sau này trong cuộc sống, mỗi khi cháu
được giao một dự án hoặc khi cháu cam kết đạt được mục
đích, và cháu đã hoàn thành những bước cần thiết, cháu
sẽ tự nhắc nhở mình một cách vô thức hãy làm thêm nữa
để có một phương sách tốt. Một chút nỗ lực thêm đó sẽ
thường thúc đẩy cháu tiến lên phía trước và đảm bảo rằng
cháu sẽ thực hiện được mục tiêu trong cuộc sống!”
35Dick Lyles