Thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và vai trò của cơ quan kiểm toán tối cao

KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN 69Số 136 - tháng 2/2019
THÖÏC HIEÄN CAÙC MUÏC TIEÂU PHAÙT TRIEÅN 
BEÀN VÖÕNG VAØ VAI TROØ CUÛA CÔ QUAN 
KIEÅM TOAÙN TOÁI CAO
PHẠM THị THủY*
Việc Liên hợp quốc (LHQ) ban hành các mục tiêu phát triển bền vững (SDG) vào năm 2015 đã đánh dấu một dấu mốc quan trọng trong lịch sử thế giới hiện đại. Gần như tất cả các quốc gia thành viên LHQ đều chấp thuận (và phần lớn cũng đã phê chuẩn) các SDG vào trong khung khổ chính sách quốc gia. Phát triển bền vững là một quá trình chuyển đổi 
trong đó thỏa mãn nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không làm giảm đi cơ hội phát triển của thế hệ tương lai. 
Vào năm 2017, Tổ chức quốc tế các cơ quan kiểm toán tối cao (INTOSAI) nhận ra sự cần thiết của việc các 
Cơ quan kiểm toán tối cao (SAI) phải giải quyết một cách toàn diện các SDG trong quá trình kiểm toán 
tất cả các bên liên quan. Bài viết giới thiệu về kinh nghiệm của một số SAI trong việc triển khai kiểm toán 
các SDG trong bối cảnh từng quốc gia.
Từ khóa: Mục tiêu phát triển bền vững, cơ quan kiểm toán tối cao
Implementation of Sustainable Development Goals and the role of Supreme Audit Institutions
The 2015 United Nations (UN) enactment of sustainable development goals (SDG) marked an important 
milestone in modern world history. Nearly all UN member states approve (and most have also ratified) SDGs 
into the national policy framework. Sustainable development, a transformation process that satisfies the 
needs of the current generation without diminishing the development opportunities of future generations. 
In 2017, the International Organization of the Supreme Audit Institution (INTOSAI) recognized the need 
for the Supreme Audit Institution (SAI) to comprehensively address SDGs in auditingall the parties involved. 
The paper briefly introduces the experience of SAIs in implementing SDG audits in each country context.
keywords: Sustainable Development Goals, Supreme Audit Institution
Mục tiêu phát triển bền vững và cam kết của 
INTOSAI
“Thay đổi thế giới: Chương trình nghị sự đến 
2030 về phát triển bền vững” là một chương trình 
hành động của LHQ trong đó xác định mô hình 
phát triển bền vững ở cấp độ toàn cầu. Chương 
trình nghị sự 2030 xác định trách nhiệm của mỗi 
quốc gia ở cấp độ quốc gia, khu vực và toàn cầu 
(có tính đến điều kiện thực tế, năng lực, trình độ 
phát triển và ưu tiên riêng của từng nước). Chương 
trình nghị sự 2030 cũng bao gồm các biện pháp 
theo dõi và đánh giá để theo dõi trách nhiệm giải 
trình cho tiến trình thực hiện SDG và các giá trị gia 
tăng và lợi ích đối với đời sống người dân. 
Trong khi các SDG được triển khai ở cấp độ 
Chính phủ, thì các SAI với thẩm quyền và chức 
năng, tập trung vào việc giám sát cách mà các cơ 
quan nhà nước thực hiện nghĩa vụ quốc gia đối 
với SDG. 
Nghị quyết A/69/228 của LHQ kêu gọi sự thúc 
đẩy và khuyến khích tính hiệu quả, trách nhiệm 
giải trình, hiệu lực và minh bạch của hành chính 
công thông qua củng cố năng lực cho các SAI và 
nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ cho 
* Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán, Kiểm toán nhà nước
KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN70 Số 136 - tháng 2/2019
việc triển khai SDG. Các SAI có thể và nên đóng 
một vai trò quan trọng trong các cuộc kiểm toán 
liên quan đến SDG, đặc biệt là gia tăng giá trị cho 
người làm chính sách và công dân. Các SAI cũng 
được khuyến khích đóng góp vào việc theo dõi tiến 
độ, giám sát triển khai và xác định khả năng phát 
triển khi nó trở thành nỗ lực phát triển bền vững 
của quốc gia.
Cam kết của INTOSAI về việc hỗ trợ triển khai 
SDG càng được thể hiện rõ trong các ưu tiên chiến 
lược giai đoạn 2017 – 2022, tìm kiếm sự đóng góp 
cho các SDG tiếp theo và xem xét trong bối cảnh 
nỗ lực phát triển bền vững riêng biệt của từng quốc 
gia và thẩm quyền của từng SAI. 
Các chuẩn mực kiểm toán INTOSAI (ISSAI) 
cũng hướng dẫn kiểm toán liên quan đến các mục 
tiêu phát triển bền vững. ISSAI 5130 “Phát triển 
bền vững: Vai trò của các cơ quan kiểm toán tối 
cao” chỉ ra rằng các SAI đóng vai trò quan trọng 
trong việc thúc đẩy phát triển bền vững từ bền 
ngoài (đối với các Chính phủ) và từ bên trong 
(phạm vi kiểm toán). ISSAI 5130 đề xuất việc các 
SAI tập trung kiểm toán ở cấp độ chiến lược và các 
chỉ tiêu cụ thể. ISSAI 5110 “Hướng dẫn thực hiện 
kiểm toán hoạt động môi trường”. ISSAI 5110 gợi ý 
rằng các SAI tiến hành kiểm toán hoạt động về các 
chương trình môi trường và chú ý đến khía cạnh 
môi trường trong các chương trình của Chính phủ.
Nội dung thực hiện kiểm toán mục tiêu phát 
triển bền vững của một số quốc gia
Ủy ban Kiểm toán Indonesia
Hiện đã có một số hệ thống đo lường sự bền 
vững, trong đó có công cụ đánh giá chiến lược môi 
trường (SEA) – một công cụ phản ánh các vấn đề 
bền vững trong chính sách. Bắt nguồn từ công cụ 
đánh giá tác động môi trường (EIA), SEA tập trung 
vào việc lập và sử dụng các báo cáo về tác động môi 
trường vào trong các kế hoạch, chương trình trong 
khi kết hợp sự tham gia của tất cả các thành viên 
trong xã hội.
Vận dụng SEA để thực hiện kiểm toán liên 
quan đến SDG có thể được củng cố bởi ISSAI 5110 
“Hướng dẫn thực hiện kiểm toán hoạt động trên 
khía cạnh môi trường”. ISSAI 5110 gợi ý rằng các 
SAI tiến hành kiểm toán hoạt động về các chương 
trình môi trường và chú ý đến khía cạnh môi trường 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN 71Số 136 - tháng 2/2019
trong các chương trình của Chính phủ. Phân biệt 
các tác động môi trường và xã hội với hiệu quả và 
hiệu lực kinh tế là một lợi thế trong việc sử dụng 
công cụ SEA với các quy định pháp luật liên quan. 
Nói chung, các bước triển khai SEA cần bao 
gồm:
• Đánh giá tính khả dụng của SEA trong kiểm 
toán hoạt động;
• Đánh giá hiệu quả và hiệu lực của SEA bằng 
các công cụ liên quan; 
• Thực hiện cuộc kiểm toán đặc biệt sử dụng 
SEA;
• Phát triển tiêu chí sử dụng SEA (từ khía cạnh 
môi trường) trong kiểm toán báo cáo tài chính của 
Chính phủ.
Ở Indonesia, việc áp dụng SEA được chính 
thức hỗ trợ bởi Luật số 32/209 về bảo vệ và quản 
lý môi trường, yêu cầu các tổ chức phải xem xét 
đến SEA khi trình bày các kế hoạch, chính sách và 
chương trình. SEA cũng có thể được sử dụng để 
thay đổi hay điều chỉnh các phiên bản trước đó. 
Theo nguyên tắc của tổng thống, Kế hoạch phát 
triển trung hạn Indonesia giai đoạn 2015 – 2019 
được sửa đổi để phù hợp với các SDG và phát triển 
một kế hoạch hành động quốc gia về SDG. Quy 
tắc này cũng được áp dụng cho các chính quyền 
cấp khu vực. Các điều kiện cơ bản này tạo ra một 
lợi thế khác biệt trong triển khai SEA ở Indonesia. 
ủy ban Kiểm toán Indonesia đã đưa SEA vào trong 
phạm vi kiểm toán hoạt động và tài chính và đồng 
thời ban hành chuẩn mực kiểm toán tài chính dựa 
trên yếu tố môi trường.
Kiểm toán nhà nước Thái Lan
Từ năm 2005, Cơ quan Kiểm toán nhà nước 
Thái Lan (SAO), đã chịu trách nhiệm thực hiện 
các cuộc kiểm toán môi trường đầu tiên và SAO 
cũng đã đưa các vấn đề môi trường, bao gồm phát 
triển bền vững vào các vấn đề ưu tiên. Thái Lan tiến 
hành ba bước tiếp cận trong việc thực hiện kiểm 
toán hoạt động về môi trường và hỗ trợ phát triển 
bền vững quốc gia và toàn cầu của SAO.
Giai đoạn 1: Tiến hành nghiên cứu
Trong lịch sử, SAO tiến hành kiểm toán hoạt 
động về môi trường sử dụng nguyên tắc 3Es – tính 
kinh tế, hiệu quả và hiệu lực. SAO được giao nhiệm 
vụ giám sát việc tuân thủ của Chính phủ về luật 
pháp, các quy tắc, quy định và nghị quyết của Hội 
đồng Bộ trưởng về môi trường. 
Hành trình nâng cao chất lượng kiểm toán hoạt 
động về môi trường bắt đầu từ năm 2005, khi mà 
Quỹ Kiểm toán toàn diện Canada (CCAF) hỗ trợ 
cho SAO phát triển kiểm toán môi trường thông 
qua các học bổng và các khóa thực tập. TS Sirin 
Phankasem, Phó Tổng Kiểm toán Thái Lan được 
lựa chọn tham gia chương trình này và trong quá 
trình học ông đã xây dựng một bản chiến lược về 
“Hướng tới phát triển bền vững: tập trung vào 
kiểm toán môi trường”. Chiến lược này vạch ra các 
chiến lược để tích hợp các vấn đề môi trường vào 
công tác kiểm toán của SAO một cách đầy đủ hơn, 
nhấn mạnh vấn đề phối hợp nhân lực ở tất cả các 
cấp và sự hỗ trợ liên tục về mặt chính sách để đạt 
được sự phát triển dài hạn về môi trường và phát 
triển bền vững. 
Chiến lược này lần đầu tiên được triển khai 
trong phạm vi kiểm toán hoạt động về môi trường 
của SAO về ô nhiễm tiếng ồn gây ra bởi sân bay 
Suvarnabhumi vốn từ năm 2006 đã gây ảnh hưởng 
nghiêm trọng tới các cộng đồng dân cư gần đó. Tổ 
chức hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) cho 
biết giải quyết vấn đề tiếng ồn sân bay đòi hỏi phải 
xác định được vấn đề một cách rõ ràng và có biện 
pháp giảm thiểu tiếng ồn với chi phí hợp lý.
Biện pháp được đưa ra bao gồm: (1) Sử dụng 
máy bay phát ra tiếng ồn ít hơn; (2) có kế hoạch 
sử dụng và quản lý đất đai, (3) hạn chế tiếng ồn và 
(4) xem lại các thủ tục hoạt động cũng như vùng 
cấm. ICAO đưa ra các chính sách liên quan đến 
từng biện pháp và thiết lập một hệ thống để thu phí 
từ các hoạt động gây ồn để đền bù cho những vùng 
dân cư bị ảnh hưởng.
SAO bắt đầu bằng việc đánh giá các nỗ lực để 
giải quyết các vấn đề liên quan đến tiếng ồn. Mục 
tiêu kiểm toán bao gồm đánh giá các biện pháp để 
giảm thiểu các vấn đề mà người dân sống gần sân 
KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN72 Số 136 - tháng 2/2019
bay gặp phải do mức tiếng ồn tăng cao; xác định các 
vấn đề và rào cản trong việc giải quyết tác động của 
tiếng ồn; và đưa ra các kiến nghị giải quyết. SAO có 
3 phát hiện kiểm toán: Trong khi người dân bị ảnh 
hưởng bởi tiếng ồn sân bay phải được bồi thường 
thì khoản tiền này đã bị trì hoãn rất lâu; ngân sách 
để hỗ trợ người dân thoát khỏi mức ô nhiễm tiếng 
ồn ngày càng tăng cũng đã tăng cao bất thường và 
các biện pháp để giải quyết ô nhiễm tiếng ồn sân 
bay đã không được triển khai. 
Giai đoạn 2: Củng cố kiểm toán hoạt động về môi 
trường
Năm 2010, Ngân hàng Thế giới đã có một khoản 
tài trợ cho SAO, và SAO lựa chọn kiểm toán hoạt 
động môi trường là lĩnh vực cần cải thiện và yêu 
cầu hỗ trợ kỹ thuật từ Cơ quan kiểm toán Estonia. 
Sau đó, SAO tổ chức một hội thảo quốc tế về kiểm 
toán môi trường, ở đó, các kiểm toán viên của SAI 
Estonia đã chia sẻ kinh nghiệm trong việc nhận 
diện và hiểu rõ về khái niệm phát triển bền vững 
và thực hiện kiểm toán hoạt động về môi trường.
Với sự hỗ trợ vốn từ quỹ GIZ của Cộng hòa Liên 
bang Đức và hỗ trợ chuyên môn của INTOSAI 
và ASOSAI, SAO đã tổ chức một cuộc kiểm toán 
chung trong khu vực về vấn đề nguồn nước, tập 
trung vào lưu vực sông Mê kông. Hoạt động này 
vào năm 2012 là bước đầu hướng tới việc phát triển 
và triển khai kiểm toán chung của các SAI (Cơ 
quan Kiểm toán Vương quốc Campuchia, Kiểm 
toán nhà nước Lào, Kiểm toán nhà nước Thái Lan 
và Kiểm toán nhà nước Việt Nam). ủy ban Kiểm 
toán Indonesia và Cơ quan kiểm toán Malaysia hỗ 
trợ chuyên môn cho cuộc kiểm toán chung này. 
Mục đích của cuộc kiểm toán là đảm bảo rằng 
nước và các nguồn tài nguyên thiên nhiên liên 
quan đến nước của lưu vực sông Mê kông được 
quản lý tốt và sử dụng đảm bảo phát triển bền vững 
và công bằng – mục đích khó khăn nhưng đã đạt 
được. Chính phủ các nước dọc lưu vực sông Mê 
kông đã thiết lập nên một khuôn khổ chung về việc 
quản lý nguồn nước xuyên biên giới.
Kinh nghiệm kiểm toán của SAO đã được chia 
sẻ cho các SAI và các ý kiến phản hồi được sử dụng 
để nâng cao hơn nữa và củng cố thêm kiểm toán 
hoạt động về môi trường. 
Giai đoạn 3: Thành lập Vụ kiểm toán môi trường
SAO thành lập Vụ Kiểm toán môi trường (EAO) 
vào năm 2017, tập trung vào nhiệm vụ kiểm toán 
hoạt động và kiểm toán các tác động môi trường. 
EAO sẽ xem xét lại các hợp đồng, các dự án của 
khu vực công, nghiên cứu và đưa ra kiến nghị về 
các chương trình của Chính phủ có nguy cơ gây 
ra tác hại môi trường. EAO cũng sẽ tiến hành các 
cuộc kiểm toán tuân thủ để xem xét mức độ tuân 
thủ của các đơn vị được kiểm toán đối với các kiến 
nghị của EAO và các cam kết môi trường mang 
tính quốc tế. Phát triển kiểm toán hoạt động môi 
trường trong nỗ lực chuẩn bị cho các mục tiêu phát 
triển bền vững là nhiệm vụ chủ yếu và trước hết 
trong sứ mệnh của SAO. 
Theo UNEP (ủy ban phụ trách các vấn đề môi 
trường của LHQ) thì hơn một nửa các SDG tập 
trung vào các vấn đề môi trường hoặc giải quyết 
vấn đề phát triển bền vững các nguồn lực. Với hơn 
86 mục tiêu liên quan đến phát triển bền vững 
môi trường và trong từng mục tiêu của 17 SDG 
liên quan đến ít nhất 1 trong số các mục tiêu này, 
KTNN Thái Lan tiếp tục nghiên cứu việc kiểm toán 
triển khai SDG với nỗ lực phát triển tương lai các 
cuộc kiểm toán hoạt động về môi trường liên quan 
đến SDG.
Kiểm toán nhà nước Ba Lan
Hiến pháp của Cộng hòa Ba Lan xem phát triển 
bền vững là một trong các nguyên tắc và nhiệm vụ 
quan trọng nhất của đất nước. Điều 5 Hiến pháp 
Ba Lan kêu gọi sự bảo vệ độc lập chủ quyền, thống 
nhất và đảm bảo sự tự do, quyền và an toàn của 
mọi công dân. Nó cũng đòi hỏi các di sản của quốc 
gia phải được bảo tồn và bảo vệ môi trường quốc 
gia trên cơ sở các nguyên tắc phát triển bền vững. 
Cùng lúc đó, Điều 74 yêu cầu các cơ quan nhà 
nước phải đảm bảo các chính sách có mục đích 
đảm bảo an toàn sinh thái cho các thế hệ hiện tại 
và tương lai. 
Ba Lan đã cam kết sẽ triển khai chương trình 
nghị sự 2030 của LHQ và các mục tiêu phát triển 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN 73Số 136 - tháng 2/2019
bền vững, một nhiệm vụ đòi hỏi sự phối hợp từ 
tất cả các bên liên quan. Một mô hình phát triển 
mới của Ba Lan, vạch ra chiến lược phát triển của 
đất nước, đáp ứng kỳ vọng của Chương trình nghị 
sự 2030 và phù hợp với tầm nhìn LHQ vì một thế 
giới không đói nghèo, nơi mà mọi người dân đều 
có cơ hội được hưởng lợi từ sự phát triển. Bộ Phát 
triển kinh tế Ba Lan cùng với Bộ Doanh nghiệp và 
Công nghệ thực hiện vai trò chung trong việc triển 
khai SDG. Trong khi các SDG được triển khai ở 
cấp độ Chính phủ, thì các SAI với thẩm quyền và 
chức năng, tập trung vào việc giám sát cách mà các 
cơ quan nhà nước thực hiện nghĩa vụ quốc gia đối 
với SDG. SAI Ba Lan (NIK) kiểm tra quá trình này 
tuân theo ISSAI 5130 “Phát triển bền vững: vai trò 
của các Cơ quan kiểm toán tối cao” và ISSAI 12 
“Giá trị và lợi ích của cơ quan kiểm toán tối cao – 
tạo ra sự khác biệt cho đời sống của công dân” 
NIK tiến hành kiểm toán “Chuẩn bị triển khai 
Mục tiêu phát triển bền vững theo chương trình 
nghị sự 2030” ở Ba Lan vào đầu năm 2018. Sử dụng 
chuẩn mực kiểm toán quốc tế, dựa trên chuẩn mực 
ISSAI và một cách thức riêng biệt do INTOSAI ban 
hành, NIK kiểm toán việc liệu mô hình phát triển 
của Ba Lan được vạch ra trong Chiến lược phát 
triển quốc gia có đáp ứng với kỳ vọng của Chương 
trình nghị sự 2030 và sự chuẩn bị quản trị quốc gia 
trong việc triển khai SDG.
Theo như phát hiện kiểm toán của NIK, các hoạt 
động hiệu quả ở cấp quốc gia bước đầu đã (1) đưa 
các SDG vào chính sách phát triển quốc gia, (2) xây 
dựng nên cấu trúc thể chế phù hợp, (3) chuẩn bị 
cho việc giám sát quá trình triển khai SDG.
Chiến lược quốc gia của Ba Lan bao gồm các 
mục tiêu phù hợp với SDG. Chính phủ đã xây dựng 
mối liên kết với các bên liên quan chính để cùng 
quản lý quá trình phát triển và tạo ra phương thức 
triển khai chung. Hơn nữa, các chỉ số đo lường 
các nỗ lực này cũng đã được lựa chọn. Chiến lược 
quốc gia cũng được tích hợp với khung tài chính 
quốc gia. Các biện pháp được thực hiện phù hợp 
với cách tiếp cận chung của Chính phủ và nguyên 
tắc của chương trình nghị sự là không để ai bị bỏ 
lại phía sau. Trong suốt cuộc kiểm toán, các nghiên 
cứu xác định mẫu thực hành tốt được áp dụng ở 
các nước – các mẫu thực hành mang lại kết quả tích 
cực – ví dụ như mở rộng cách thức tiếp cận cấp độ 
địa phương thông qua các hoạt động tình nguyện 
được tiến hành bởi Chính phủ trung ương và các 
biện pháp được thực hiện nhằm tăng cường nhận 
thức của công chúng về SDG. 
Trong báo cáo kiểm toán, NIK trình bày một số 
nhận xét về các đơn vị được kiểm toán, trong đó 
đưa ra kiến nghị cho đối tượng kiểm toán về việc 
tiếp tục và tăng cường các hoạt động bảo đảm cho 
việc đạt được các SDG một cách hiệu quả và nhất 
quán ở tầm nhìn xa hơn. Ví dụ như:
• Tăng cường quan hệ đối tác xã hội để triển 
khai SDG nhằm thu hút được sự tham gia rộng 
khắp; 
• Thúc đẩy Chương trình nghị sự 2030 và các 
SDG tới các môi trường và nhóm xã hội khác nhau 
(cả trên website các bộ ngành);
• Tăng cường việc điều chỉnh các chỉ tiêu quốc 
gia vào danh sách các chỉ tiêu được UN thông qua 
nhằm tạo thuận lợi cho việc đo lường tiến độ; 
• Tiến hành đánh giá quá trình trên cơ sở 
thường xuyên, liên tục (ở cấp độ quốc gia và địa 
phương) nhằm gia tăng gia trị bằng việc duy trì lợi 
ích xã hội trong phát triển bền vững và tạo cơ sở 
cho các khuyến nghị về các hành động cần thiết ở 
các cấp độ khác nhau.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Strategic environmental assessments to 
address sustainability, Blucer W.Rajagukguk 
và Rezza Rinova Tohir, Ủy ban Kiểm toán 
Indonesia;
2. Sirin Phankasem, Phó Tổng Kiểm toán nhà 
nước Thái Lan và Sutthi Suntharanurak, 
Kiểm toán viên cao cấp, Vụ Hợp tác quốc 
tế, KTNN Thái Lan;
3. Beata Blasiak Nowak, Chuyên gia kinh tế và 
Marzena Rajczewska, Chuyên gia Kỹ thuật, 
Cơ quan kiểm toán tối cao Ba Lan.