Bài giảng Công cụ phái sinh - Chương 2: Hợp đồng kỳ hạn

CHƯƠNG 2 
HỢP ĐỒNG KỲ HẠN 
1 
Nội dung 
2 
Khái niệm hợp đồng kỳ hạn 
Định giá kỳ hạn cho các tài sản đầu tư 
Xác định giá trị hợp đồng kỳ hạn 
Hợp đồng kỳ hạn ngoại hối 
Hợp đồng kỳ hạn lãi suất 
Khái niệm hợp đồng kỳ hạn 
§  Khái niệm: hợp đồng kỳ hạn là một thoả thuận mua 
hoặc bán một tài sản tại một thời điểm nhất định trong 
tương lai với một mức giá nhất định đã thoả thuận từ 
hôm nay. 
§  Như vậy, hợp đồng kỳ hạn là loại hợp đồng giao sau, 
đối lập với hợp đồng giao ngay. 
3 
Tài sản thực 
•  Lúa mỳ, gạo, dầu, cao su, cà phê  
Tài sản tài chính 
•  Trái phiếu, cổ phiếu, tiền tệ 
Khái niệm hợp đồng kỳ hạn 
4 
Người bán - Short 
position: là bên đồng 
ý bán tài sản nhất 
định vào một thời 
điểm nhất định trong 
tương lai với giá đã 
thoả thuận hôm nay. 
Người mua - Long 
position: là bên đồng 
ý mua tài sản nhất 
định vào một thời 
điểm nhất định trong 
tương lai với giá đã 
thoả thuận hôm nay. 
Hai bên 
tham gia 
Các bên tham gia hợp đồng kỳ hạn 
5 
Kết quả hợp đồng kỳ hạn 
§  Kết quả hợp đồng kỳ hạn: là lãi/lỗ của người nắm giữ 
hợp đồng tại thời điểm đáo hạn. 
§  Gọi: 
ü K: là giá giao nhận – giá thoả thuận trong hợp đồng 
ü ST: là giá giao ngay tài sản tại thời điểm kết thúc hợp 
đồng. 
6 
Kết quả hợp đồng kỳ hạn 
§  Vì người mua hợp đồng được mua tài sản với giá K 
thay cho giá ST, nên mức lợi nhuận của trạng thái 
trường của hợp đồng kỳ hạn trên 1 đơn vị tài sản là: 
ST – K 
§  Tương tự như vậy, mức lợi nhuận của trạng thái 
đoản của hợp đồng kỳ hạn trên 1 đơn vị tài sản là 
K - ST 
7 
Các loại lãi suất sử dụng trong định giá 
kỳ hạn 
•  Lãi suất đơn, lãi suất kép 
•  Libor, zero rates 
Định giá kỳ hạn cho các tài sản đầu tư 
•  Tài sản đầu tư không/có trả cổ tức hay lãi suất 
•  Tài sản hàng hoá thông thường 
Định giá kỳ hạn 
8 
§  Như vậy chúng ta có hai cách tính V 
ü Cách 1: V = A x (1+ )mxn 
ü Cách 2: V = A x eRc*n 
" Rc = m x ln(1+ ) 
" Rm = m x (eRc/m – 1) 
Mối quan hệ giữa các lãi suất 
Rm 
m 
Rm 
m 
9 
§  Zero rate (zero coupon interest rate): là lãi suất của 
khoản đầu tư mà vốn gốc và lãi sẽ được nhận nhận 
một lần khi đến hạn mà không có các khoản thanh 
toán nào giữa thời hạn đó. 
§  Hay nói cách khác, mức lãi suất này chính bằng mức 
lãi suất giao ngay tại một thời điểm trong tương lai. 
§  Đây là mức lãi suất được sử dụng phổ biến trong định 
giá các công cụ tài chính. 
Zero rate 
10 
§  Lãi suất kỳ hạn – forward interest rate là lãi 
suất giao ngay trong tương lai được cấu trúc kỳ 
hạn theo lãi suất ngày hôm nay. 
§  Mức lãi suất này được đo lường bằng lãi suất 
zero – rate hiện hành cho một thời gian trong 
tương lai. 
Forward rate 
11 
 RF = 
§  Trong đó: 
ü R1: lãi suất zero rate cho thời hạn T1 
ü R2: lãi suất zero rate cho thời hạn T2 
ü RF: lãi suất kỳ hạn từ T1 đến T2 
Forward rate 
R2 x T2 – R1 x T1 
T2 – T1 
12 
§  Tổng quát: 
F0 = S0 x erT 
§  Trong đó: 
ü S0 : giá của tài sản tại thời điểm hiện tại; 
ü F0: giá kỳ hạn của tài sản; 
ü r : lãi suất đầu tư không có rủi ro; 
ü T : thời hạn của hợp đồng tương lai. 
Định giá kỳ hạn cho tài sản không 
trả cổ tức hay lãi suất 
13 
Định giá kỳ hạn cho tài sản 
trả cổ tức hay lãi suất 
§  Tổng quát: 
F0 = (S0 – I) x erT 
§  Trong đó: 
ü S0: giá của tài sản tại thời điểm hiện tại; 
ü F0: giá kỳ hạn của tài sản; 
ü r : lãi suất đầu tư không có rủi ro; 
ü T : thời hạn của hợp đồng tương lai. 
ü I: giá trị hiện tại của các khoản thu nhập từ cổ tức hay 
lãi đầu tư trong tương lai (Present Value) 
14 
§  Có nhiều trường hợp khoản thu nhập được xác định 
dựa trên một tỷ lệ q % của giá tài sản (q lãi suất kép). 
F0 = S0 x e(r – q)xT 
§  Trong đó q: tỷ lệ lợi tức trung bình trong thời hạn hợp 
đồng kỳ hạn 
Định giá kỳ hạn cho tài sản 
trả cổ tức hay lãi suất 
15 
§  Giá kỳ hạn của tài sản hàng hoá thông thường được 
xác định như sau: 
F0 = (S0 + U) x erT 
F0 = S0 x e(r + u)xT 
§  Trong đó: U, u% là chi phí (kho bãi, bảo trì) phát 
sinh trong thời gian nắm giữa hợp đồng. 
Định giá tài sản hàng hoá thông 
thường 
16 
§  Xác định giá trị thực chất là việc xác định lãi lỗ của 
hợp đồng kỳ hạn tại một thời điểm nhất định trong 
thời hạn hợp đồng. 
§  Gọi: 
ü t0: thời điểm ký kết hợp đồng kỳ hạn; 
ü t1: thời điểm hiện tại; 
ü t2: thời điểm đáo hạn hợp đồng; 
Xác định giá trị hợp đồng kỳ hạn 
17 
§  Đối với người mua hợp đồng kỳ hạn: 
flong = (F0 – K) x e– rxT 
 hay 
flong = S0 – K x e– rxT 
§  Đối với người bán hợp đồng kỳ hạn: 
fshort = (K – F0) x e– rxT 
 hay 
fshort = K x e– rxT – S0 
Xác định giá trị hợp đồng kỳ hạn 
18 
§  Hợp đồng ngoại hối kỳ hạn là hợp đồng mua hoặc bán 
một số lượng ngoại tệ nhất định tại một tỷ giá nhất 
định tại một thời điểm xác định trong tương lai. 
§  Tỷ giá áp dụng trong mua bán kỳ hạn gọi là tỷ giá kỳ 
hạn. Theo đó, tỷ giá kỳ hạn là tỷ giá được thoả thuận 
hôm nay làm cơ sở cho việc trao đổi tiền tệ tại một 
ngày xác định trong tương lai. 
Khái niệm hợp đồng kỳ hạn ngoại hối 
19 
F0 = S0 x e(r – rf)T 
§  F0: tỷ giá kỳ hạn 
§  S0: tỷ giá giao ngay tại thời điểm hiện tại 
§  r: lãi suất phi rủi ro đồng bản tệ 
§  rf: lãi suất phi rủi ro đồng ngoại tệ 
§  T: thời hạn hợp đồng kỳ hạn 
Xác định tỷ giá kỳ hạn 
20 
•  Bảo hiểm tỷ giá 
•  Bảo hiểm cho khoản đầu tư hay 
cho vay bằng ngoại tệ 
Bảo hiểm bằng HĐKH ngoại hối 
21 
Hợp đồng kỳ hạn lãi suất 
§  Hợp đồng kỳ hạn tiền gửi (Forward Forward 
Deposit – FFD) 
§  Hợp đồng kỳ hạn lãi suất (Forward Rate 
Agreement – FRA) 
22 
§  Hợp đồng kỳ hạn tiền gửi (Forward Forward 
Deposit – FFD): là sự thoả thuận giữa hai bên tại thời 
điểm hiện tại, theo đó, bên mua sẽ cam kết nhận và 
bên bán cam kết gửi một số tiền nhất định bằng một 
loại tiền nhất định trong một khoảng thời gian nằm 
trong tương lai với một lãi suất nhất định. 
Hợp đồng kỳ hạn tiền gửi – FFD 
23 
§  Hợp đồng kỳ hạn lãi suất (Forward Rate Agreement 
− FRA) : là một hợp đồng trong đó thoả thuận rằng 
một lãi suất nhất định sẽ áp dụng cho một khoản vốn 
trong một khoản thời gian nhất định trong tương lai. 
§  Đây là thoả thuận giữa hai bên tại thời điểm T0 trong 
đó bên mua cam kết nhận và bên bán cam kết gửi một 
số tiền hư cấu nhất định bằng một loại tiền nhất định 
theo một lãi suất nhất định tại một thời gian trong 
tương lai. 
Hợp đồng kỳ hạn lãi suất – FRA 
24 
25 
Sử dụng HĐKH lãi suất 
Phòng ngừa rủi ro lãi suất tăng 
Phòng ngừa rủi ro lãi suất giảm