Bài giảng Lịch sử kiến trúc Việt Nam - Bài 4: Cung điện - Nguyễn Hữu Tâm Hiền

THỰC HIỆN: KTS. NGUYỄN HỮU TÂM HIỀN
BÀI GIẢNG
LỊCH SỬ KIẾN TRÚC VIỆT NAM
CUNG ĐIỆN
1. KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN QUA CÁC THỜI KÌ
2. KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN HUẾ
BÀI 4:
1. KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN QUA CÁC THỜI KÌ
HOA LƯ:
NHÀ LÝ : KINH ĐÔ THĂNG LONG
NHÀ TRẦN: TIẾP TỤC PHÁT TRIỂN THĂNG LONG
ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CUNG ĐIỆN LÝ – TRẦN:
- XÂY DỰNG THEO TỪNG CỤM QUẦN THỂ KIẾN TRÚC
- BỐ CỤC CÂN XỨNG, ĐĂNG ĐỐI
- CÔNG TRÌNH QUAY VỀ HƯỚNG NAM
- MẶT BẰNG HÌNH CHỮ NHẤT , NHỊ
- KIẾN TRÚC VỪA PHÁT TRIỂN THEO CHIỀU NGANG VỪA THEO CHIỀU CAO
- KIẾN TRÚC GẮN LIỀN THIÊN NHIÊN
- TRANG TRÍ: NGHỆ THUẬT ĐIÊU KHẮC, CHẠM TRỔ – “LONG, LY, QUY, PHƯỢNG”, “”TỨ QUÝ”.
- MÀU SẮC: ĐỎ, XANH, VÀNG
NHÀ LÊ : ĐÔNG KINH
2. KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN HUẾ - NHÀ NGUYỄN
2. KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN HUẾ – TỔNG THỂ
. THỂ LOẠI: 3 LOẠI
- NƠI THIẾT TRIỀU VÀ CỬ HÀNH LỄ NGHI: NGỌ MÔN, 
ĐIỆN THÁI HÒA, ĐIỆN CẦN CHÁNH, TẢ VU, HỮU VU
- NƠI Ở CỦA VUA, GIA ĐÌNH, CÁC CÔNG TRÌNH NGHỈ 
NGƠI, GIẢI TRÍ: ĐIỆN CẦN CHÁNH, CUNG DIÊN THỌ, 
- CÁC CÔNG SỞ, CÔNG QUÁN : ĐIỆN VĂN MINH, ĐIỆN 
LONG AN.
. ĐẶC ĐIỂM KIẾN TRÚC:
- BỐ CỤC ĐỐI XỨNG QUA TRỤC BẮC – NAM (TRỤC THẦN ĐẠO).
- MẶT BẰNG CÔNG TRÌNH HÌNH CHỮ NHẬT, KIỂU TRÙNG THIỀM 
ĐIỆP ỐC.
- MÁI CẤU TẠO THEO KIỂU CHỒNG DIÊM
- HỆ KHUNG KẾT CẤU GỖ THEO KIỂU VÌ “GIẢ THỦ”
- NỘI THẤT: NỬA NGOÀI KHÔNG TRẦN – NƠI HÀNH LỄ
NỬA TRONG CÓ TRẦN – NƠI VUA NGỰ, THỜ TỰ.
TRANG TRÍ PHONG PHÚ, MÀU SẮC.
- PHONG CÁCH KIẾN TRÚC KHIÊM TỐN, HÀI HÒA, HÒA HỢP 
THIÊN NHIÊN.
3. KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN HUẾ - NGỌ MÔN:
. CHỨC NĂNG:
- LÀM CỔNG
- NƠI BAN BỐ CÁC SẮC CHỈ CỦA NHÀ VUA – LỄ ĐÀI
 GIẢI PHÁP KIẾN TRÚC ĐỘC ĐÁO
. CẤU TRÚC: HAI PHẦN
NỀN ĐÀI:
- VẬT LIỆU: BẰNG GẠCH, ĐÁ
- MẶT BẰNG HÌNH CHỮ U VỚI 5 CỬA
LẦU NGŨ PHỤNG:
- GỒM HAI TẦNG
- KẾT CẤU KHUNG BẰNG GỖ LIM
- 100 CÂY CỘT
- MÁI 2 TẦNG ĐƠN GIẢN
- 9 BỘ MÁI SINH ĐỘNG
. VẬT LIỆU XÂY DỰNG:
- VẬT LIỆU BỀN VỮNG
- KHUNG GỖ LIM
- MÁI NGÓI HOÀNG LƯU LY, THANH LƯU LY
. TRANG TRÍ:
- BỜ NÓC, BỜ QUYẾT TRANG TRÍ HOA VĂN ĐẮP NỔI
- ĐỀ TÀI RỒNG, MÂY, HOA LÁ
. TỈ LỆVÀNG CỦA MỸ HỌC PHƯƠNG TÂY
. NGUYÊN TẮC CỦA DỊCH HỌC PHƯƠNG ĐÔNG
3. KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN HUẾ – ĐIỆN THÁI HOÀ:
. CHỨC NĂNG:
- LÀ NƠI ĐẶT NGAI VÀNG
- CỬ HÀNH CÁC ĐẠI LỄ QUAN TRỌNG
. LỊCH SỬ XÂY DỰNG:
- GIA LONG XÂY 2/1805 – 10/1805
- MINH MẠNG DỜI LÊN VỀ PHÍA NAM
- KHẢI ĐỊNH LẮP THÊM HỆ THỐNG CỬA KÍNH
- TRÙNG TU NHIỀU LÀN
. BỐ CỤC HÌNH KHỐI VÀ TỔ CHỨC KHÔNG GIAN:
- KHÔNG GIAN ĐƯỜNG BỆ VÀ HOÀNH TRÁNG
- GẮN LIỀN VỚI THIÊN NHIÊN
- 3 CẤP NỀN CỦA SÂN ĐẠI TRIỀU NGHI
- NHÀ 7 GIAN , 2 CHÁI THEO THỨC DÂN TỘC
- BỐ CỤC KIỂU NHÀ KÉP – “TRÙNG THIỀM ĐIỆP ỐC
- NHÀ TRÊN MỘT NỀN CAO TRÁNH LỤT
- TRẦN VỎ CUA, NHÀ SAU ĐÓNG TRẦN
- MÁI 3 TẦNG CHỒNG MÍ – THỨC CHỒNG DIÊM
- CỘT CẮM THẲNG XUỐNG ĐẤT
- MÁI THẲNG
- MÁI VẢY
- KHÔNG GIAN LIÊN TỤC TẠO CHIỀU SÂU
3. KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN HUẾ – ĐIỆN THÁI HOÀ:
. KẾT CẤU VÀ VẬT LIỆU:
- 2 BỘ VÌ CHÍNH: NHÀ TRƯỚC – “CHỒNG RƯỜNG GIẢ THỦ” , NHÀ SAU – “VÌ KÈO CÁNH ÁC”
- NỐI NHAU BẰNG VÌ “VỎ CUA” ( “THỪA LƯU” )
. TRANG TRÍ – ÁNH SÁNG:
BÊN NGOÀI:
- HÌNH RỒNG PHƯỢNG, BẦU RƯỢU, MẶT TRỜI 
TRÊN CÁC BỜ NÓC, BỜ QUYẾT
- CỔ DIÊM: NHẤT THI NHẤT HOẠ
- VẠC ĐỒNG, PHÁP LAM, NGHÊ
NỘI THẤT:
- SƠN SON THẾP VÀNG, HÌNH VẼ, ĐIÊU KHẮC RỒNG
- MANG NỘI DUNG TƯ TƯỞNG PHƯƠNG ĐÔNG
- ÁNH SÁNG TỰ NHIÊN, NHÂN TẠO
- TRANG TRÍ ĐẶC SẮC VỚI HỆ THỐNG CHẠM NỔI
3. KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN HUẾ – ĐIỆN THÁI HOÀ:
3. KIẾN TRÚC CUNG ĐIỆN HUẾ – ĐIỆN CẦN CHÁNH:
. CHỨC NĂNG:
- LÀ NƠI THIẾT THƯỜNG TRIỀU
- TIẾP ĐẠI SỨ, TỔ CHỨC YẾN TIỆC
. LỊCH SỬ XÂY DỰNG:
- XÂY DỰNG NĂM 1804
- HIỆN NAY CHỈ CÒN LẠI NỀN, THỀM ĐÁ 
VÀ HAI ĐIỆN TẢ VU, HỮU VU