Bài giảng Thị trường tài chính - Chương 3: Thị trường trái phiếu (Phần 2) - Vũ Hữu Thành

8/29/2016
1
Thị trường tài chính
Chương 3
Thị trường trái phiếu – Phần 2
Vũ Hữu Thành
• Trái phiếu chính phủ 
• Trái phiếu bảo lãnh bởi chính phủ
• Trái phiếu chính quyền địa phương
• Trái phiếu công ty
Nội dung
8/29/2016
2
Công cụ nợ dài hạn do chính phủ phát hành nhằm thực hiện các
hoạt động chi tiêu dài hạn của chính phủ.
1. Trái phiếu chính phủ
Debt Longterm
Treasury Notes and Bonds
• Chi đầu tư.
• Cơ cấu lại nợ.
• Cho vay lại (địa phương, doanh nghiệp).
• Khác: nhằm bảo đảm an ninh tài chính quốc gia
1. Trái phiếu chính phủ
Việt 
Nam
Nghị định: 01/2011/NĐ-CP
Mục đích
8/29/2016
3
Kỳ hạn chuẩn là 2 năm, 3 năm, 5 năm, 7 năm, 10
năm, 15 năm, 20 năm và 30 năm.
1. Trái phiếu chính phủ
Việt 
Nam
Thông tư 111/2015/TT-BTC
Kỳ hạn
Lãi suất danh nghĩa: cố định hoặc lãi suất thả nổi
theo thông báo của KBNN tại thời điểm phát hành
Lãi suất
Mệnh giá
100,000 đồng hoặc bội số của 100,000 đồng.
Lãi được thanh toán 6 tháng hoặc 1 năm một lần.
Tiền gốc được thanh toán cuối kỳ.
1. Trái phiếu chính phủ
Việt 
Nam
Thông tư 111/2015/TT-BTC
Thanh 
toán
Bộ TC đánh giá và lựa chọn thành viên đấu thầu
và công bố danh sách trước 31/12 hàng năm.
Thành 
viên ĐT
Phương 
thức
• Đấu thầu cạnh tranh lãi suất (CTLS);
• Đấu thầu kết hợp CTLS và không CTLS
8/29/2016
4
Điều 9. Thành viên đấu thầu
2. Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam được công nhận là
thành viên đấu thầu, cụ thể như sau:
a) Được tham gia dự thầu trực tiếp không cạnh tranh lãi suất;
b) Được tham gia dự thầu cạnh tranh lãi suất thông qua thành viên đấu thầu khác;
c) Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam không phải tuân thủ
các quy định về quyền lợi và nghĩa vụ của thành viên đấu thầu quy định tại Điều 10
Thông tư này.
4 Công ty chứng khoán
• CK Bảo Việt, CK NH BIDV, Chứng khoán NH TMCP VCB, CK TP. Hồ Chí 
Minh
15 Ngân hàng
• NH BIDV, NH VCB, NH Viettin, NH Agribank.
• NH Á Châu, NH ANZ Việt Nam, NH Sài Gòn, NH Bưu điện Liên Việt, NH
Quân đội, NH Hàng Hải Việt Nam, NH Sài Gòn- Thương Tín, NH Kỹ
thương Việt Nam, NH Tiên Phong, NH Quốc tế Việt Nam, NH Việt Nam
Thịnh Vượng.
8/29/2016
5
• T-Notes: 1 – 10 năm.
• T-Bond: Trên 10 năm.
1. Trái phiếu chính phủ Mỹ
Phân loại
Thời gian
Phòng ngừa 
lạm phát • TP nhận lãi cố định
• TP nhận lãi điều chỉnh theo lạm phát
Trả lãi
định kỳ
bán niên
Tại sao trái phiếu có lãi suất cao hơn
tín phiếu mặc dù chúng đều là các
loại tài sản tài chính phi rủi ro?
8/29/2016
6
1. Trái phiếu chính phủ Mỹ
Loại trái phiếu chính phủ mà từng kỳ nhận lãi coupon có thể
tách rời nhau và tách khỏi kỳ thanh toán mệnh giá.
STRIP
1. Trái phiếu chính phủ Mỹ
Tạo ra 2 phần của trái phiếu:
• Phần thứ nhất là từng khoản thanh toán coupon, gọi là
“Treasury zero-coupon bonds” vì nhà đầu tư sẽ nhận được
từng khoản coupon riêng lẻ.
• Phần thứ hai là mệnh giá được nhận vào cuối kỳ.
STRIP
8/29/2016
7
TP 5 năm
1 2 10 11
1/2C 1/2C 1/2C F
Mỗi coupon hoặc mệnh giá có thể được bán riêng lẻ bởi người tạo ra TRIP tại 
thị trường thứ cấp.
• Tại sao nhà đầu tư lại ưa thích
TRIPs?
+0.5
8/29/2016
8
1. Trái phiếu chính phủ
Phần thanh toán coupon cộng dồn giữa kỳ thanh toán
coupon gần nhất và thời điểm chuyển giao sở hữu trái
phiếu (Settlement day)
Lãi tích lũy 
Accrued Interest
Phần thanh toán này do người mua phải thanh toán
(compensate) cho người bán
𝐴𝑐𝑐𝑟𝑢𝑒𝑑 𝑖𝑛𝑡𝑒𝑟𝑒𝑠𝑡 =
𝐼𝑁𝑇
2
×
𝑆ố 𝑛𝑔à𝑦 𝑛ắ𝑚 𝑔𝑖ữ 𝑘ể 𝑡ừ 𝑘ỳ 𝑡ℎ𝑎𝑛ℎ 𝑡𝑜á𝑛 𝑐𝑜𝑢𝑝𝑜𝑛 𝑔ầ𝑛 𝑛ℎấ𝑡
𝑆ố 𝑛𝑔à𝑦 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑘ỳ 𝑛ℎậ𝑛 𝑙ã𝑖 𝑐𝑜𝑢𝑝𝑜𝑛
1. Trái phiếu chính phủ
Lãi tích lũy 
Accrued Interest
8/29/2016
9
Ví dụ
• Vào 13/03/2016 bạn mua một trái phiếu với mệnh giá $10,000 có thời gian
đáo hạn vào 02/01/2019. Lãi suất Coupon là 6.0% và giá giao dịch (giá
sạch – clean price) được niêm yết trên sàn giao dịch là 101:11
(=101.34375% so với mệnh giá). Thời gian gần nhất mà Coupon được
thanh toán là vào ngày 02/01. Như vậy, người bán đã nắm giữ trái phiếu
được 71 ngày tính từ thời điểm coupon được thanh toán gần nhất.
• Tính lãi suất tích lũy.
• Tính giá bẩn (Dirty price) của trái phiếu
Ví dụ
6 tháng = 182 ngày
02/01 02/07
Thanh toán 
Coupon gần 
nhất
13/03
71 ngày 111 ngày
Ngày chuyển 
giao quyền sở 
hữu TP
Kỳ thanh toán 
Coupon tiếp 
theo
Accurued
interest
8/29/2016
10
Đáp án
• Lãi suất cộng dồn: (6%/2)x(71/182) = 1.157%
• Giá bẩn (giá toàn bộ - full price) = Giá sạch + lãi suất cộng dồn
= 101.34375% + 1.157% = 102.50075%
8/29/2016
11
• Thực hiện chương trình tín dụng có mục tiêu
của Nhà nước theo từng quyết định của Thủ
tướng Chính phủ đối với từng chương trình, dự
án
2. Trái phiếu bảo lãnh bởi CP
Việt 
Nam
Thông tư 99/2015/TT-BTC 
Mục đích
Government guaranteed bonds
Chủ thể phát hành trái phiếu được bảo lãnh là
doanh nghiệp, các NH chính sách của nhà nước
và các tổ chức tài chính, tín dụng thuộc đối tượng
được cấp bảo lãnh Chính phủ
Việt 
Nam
Thông tư 99/2015/TT-BTC 
Chủ thể
2. Trái phiếu bảo lãnh bởi CP
8/29/2016
12
Các lưu ý quan trọng
• (Đối với doanh nghiệp, có trách nhiệm sử dụng vốn từ phát
hành trái phiếu được bảo lãnh đúng mục đích, có hiệu quả;
• Đối với NH chính sách, nguồn vốn phát hành trái phiếu được
bảo lãnh hòa đồng vào nguồn vốn hoạt động của NH
Việt 
Nam
“Trái phiếu chính quyền địa phương” là loại trái phiếu do Ủy ban
nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi là
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) phát hành nhằm huy động vốn cho
công trình, dự án đầu tư của địa phương.
3. Trái phiếu địa phương
Việt 
Nam
Municipal bonds 
8/29/2016
13
1. Kỳ hạn phát hành: từ 1 năm trở lên.
2. Mệnh giá trái phiếu: một trăm nghìn (100,000) đồng, bội số của
100.000 đồng.
3. Lãi suất phát hành: Lãi suất phát hành trái phiếu chính quyền địa
phương do chủ thể phát hành quyết định nhưng không được vượt
quá khung lãi suất do Bộ Tài chính quy định.
3. Trái phiếu địa phương
Việt 
Nam
Municipal bonds 
Trái phiếu địa phương được phát hành bởi các bang hoặc các địa
phương thuộc bang.
3. Trái phiếu địa phương
Municipal bonds 
Mỹ
8/29/2016
14
Loại trái phiếu này hấp dẫn các nhà đầu tư vì phần lãi từ trái phiếu
địa phương được miễn thuế thu nhập (FED, liên bang, địa
phương).
Vì vậy lãi suất vay mượn từ loại trái phiếu này thấp vì nhà đầu tư
chấp nhận mức lợi suất thấp nhưng đổi lại là không bị đánh thuế
trên thu nhập.
3. Trái phiếu địa phương
Municipal bonds 
Mỹ
The Trading Process for Municipal 
Bonds 
Mỹ
8/29/2016
15
Công cụ nợ dài hạn do doanh nghiệp phát hành, xác nhận nghĩa
vụ trả gốc, lãi, và các nghĩa vụ khác (nếu có) của doanh nghiệp đối
với chủ sở hữu trái phiếu.
4. Trái phiếu doanh nghiệp
Việt 
Nam
Corporate bonds
4. Trái phiếu doanh nghiệp
Việt 
Nam
Corporate bonds
TP có thể 
chuyển 
đổi
TP 
Không 
thể 
chuyển 
đổi
TP kèm 
chứng 
quyền
TP không 
kèm 
chứng 
quyền
TP có tài 
sản đảm 
bảo
TP không 
có tài sản 
đảm bảo
TP có thể 
thu hồi 
trước 
hạn
TP không 
thể thu 
hồi trước 
hạn
Warrant-linked bonds Collateral bondsConvertible bonds Callable bonds
8/29/2016
16
Why
Warrant-linked 
bonds
Collateral 
bonds
Convertible 
bonds
Callable 
bonds
+0.5
4. Trái phiếu doanh nghiệp
Việt 
Nam
Hình thức phát hành
Đấu thầu phát 
hành
Bảo lãnh phát 
hành
Đại lý phát 
hành
Bán trực tiếp
(tổ chức phát 
hành là tổ 
chức tín dụng) 
8/29/2016
17
Hoán đổi trái phiếu 
Mua, bán hai trái phiếu khác nhau do cùng
một doanh nghiệp phát hành tại cùng một
thời điểm với mục tiêu cơ cấu lại danh mục
nợ của doanh nghiệp
Việt 
Nam
• Tại sao tổ chức lại thực hiện hoán
đổi trái phiếu?
+0.5
8/29/2016
18
4. Trái phiếu doanh nghiệp
Việt 
Nam
Lãi suất
Cố định Thả nổi
Kết hợp lãi 
suất cố định 
và thả nổi
4. Trái phiếu doanh nghiệp
Corporate Bond Characteristics
Mỹ
• Bearer bonds: Loại TP mà lãi coupon được trả kèm theo trái phiếu theo 
từng thời hạn nhất định.
• Registered bond: Thông tin của trái chủ được lưu trữ bởi nhà phát hành. 
Lãi coupon được trả qua tài khoản theo thông tin đăng ký của trái chủ. 
• Term bond: Loại trái phiếu có thời gian đáo hạn được ghi ở một ngày cụ 
thể. Phần lớn các loại TP là “Term bond”
• Serial bonds: Loại trái phiếu có thời gian đáo hạn bao gồm nhiều ngày 
khác nhau thay vì một ngày duy nhất. Nhà phát hành sẽ trả theo từng 
phần tương ứng với kỳ đáo hạn. 
8/29/2016
19
4. Trái phiếu doanh nghiệp
Corporate Bond Characteristics
Mỹ
• Mortgage Bonds: Loại TP có tài sản đảm bảo cụ thể để khi nhà phát 
hành phát hành trái phiếu phục vụ cho một dự án đầu tư cụ thể.
• Equipment Trust Certificates: Trái phiếu có tài sản đảm bảo là tài sản 
hữu hình dài hạn.
• Debentures: Trái phiếu được phát hành dựa trên uy tín của người phát 
hành và không có tài sản đảm bảo.
• Subordinated debentures: Loại trái phiếu không có tài sản đảm bảo, 
nhận quyền thanh toán sau Mortgage Bonds và Debentures. Đây là loại 
trái phiếu rủi ro nhất vì vậy lợi suất dành cho nó cao hơn những loại trái 
phiếu còn lại. Trog nhiều trường hợp trái phiếu này gọi là Junk bonk (xếp 
hạng dưới Baa của Moody’s, hoặc dưới BBB của S&P).
4. Trái phiếu doanh nghiệp
Corporate Bond Characteristics
Mỹ
• Convertible Bonds: Là loại trái phiếu có thể chuyển đổi sang công cụ tài 
chính khác, thường là cổ phiếu.
• Stock Warrants: Trái phiếu phát hành kèm theo chứng quyền – quyền 
mua cổ phiếu ở một mức giá và thời điểm xác định.
• Callable Bonds: Trái phiếu có thể được mua lại bởi nhà phát hành trước 
thời gian đáo hạn với mức giá và thời gian thỏa thuận trước.
• Sinking Fund Provisions: Loại trái phiếu mà trái chủ yêu cầu nhà phát 
hành hoàn trả một lượng giá trị nhất của trái phiếu theo từng năm.
8/29/2016
20
Bond Credit Ratings