Tác động của khả năng vượt khó đến hiệu quả học tập, chất lượng cuộc sống, chất lượng cuộc sống đại học của sinh viên khối ngành Kinh tế - Trường Đại học Trà Vinh

TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018
TÁC ĐỘNG CỦA KHẢ NĂNG VƯỢT KHÓ ĐẾN HIỆU QUẢ
HỌC TẬP, CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG, CHẤT LƯỢNG CUỘC
SỐNG ĐẠI HỌC CỦA SINH VIÊN KHỐI NGÀNH KINH TẾ -
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH
Lê Thị Thu Diềm1, Nguyễn Thị Thúy Loan2, Phạm Thị Thu Hiền3, Cô Hồng Liên4
IMPACT OF HARDINESS ON LEARNING OUTCOME, QUALITY OF LIFE,
QUALITY OF UNIVERSITY LIFE ON ECONOMIC SECTOR STUDENTS IN
TRA VINH UNIVERSITY
Le Thi Thu Diem1, Nguyen Thi Thuy Loan2, Pham Thi Thu Hien3, Co Hong Lien4
Tóm tắt – Các trường đại học ở Việt Nam
đã phải đối mặt với sự gia tăng nhu cầu về cải
tiến chất lượng và hiệu quả đào tạo các chương
trình đào tạo. Tuy nhiên, mức độ thành công của
các chương trình, chất lượng và hiệu quả đào tạo
được quyết định bởi khả năng vượt khó của sinh
viên trong học tập và đánh giá của sinh viên
trong giáo dục đại học. Nghiên cứu này được
thực hiện nhằm kiểm định mối quan hệ của khả
năng chịu khó và hiệu quả học tập, chất lượng
cuộc sống, chất lượng cuộc sống đại học của
sinh viên Trường Đại học Trà Vinh. Nghiên cứu
sử dụng phương pháp phân tích cấu trúc tuyến
tính (SEM) với mẫu khảo sát gồm 341 sinh viên
khối ngành kinh tế tại Trường Đại học Trà Vinh.
Kết quả nghiên cứu cho thấy khả năng vượt khó
có tác động dương đến hiệu quả học tập, chất
lượng cuộc sống, chất lượng cuộc sống đại học.
Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng
khả năng cam kết, khả năng kiểm soát, khả năng
thách thức có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng
vượt khó, trong khi yếu tố giảng viên có tác động
mạnh nhất đến chất lượng cuộc sống đại học của
sinh viên. Nghiên cứu này cũng đóng góp một số
hàm ý nhằm cải thiện chất lượng giảng dạy và
thúc đẩy sinh viên rèn luyện khả năng vượt khó,
1,2,3,4Khoa Kinh tế, Luật, Trường Đại học Trà Vinh
Ngày nhận bài: 05/11/2018; Ngày nhận kết quả bình
duyệt: 02/12/2018; Ngày chấp nhận đăng: 28/02/2019
Email: lttdiem@tvu.edu.vn
1,2,3,4School of Economics and Law, Tra Vinh University
Received date: 05th November 2018 ; Revised date:
02nd December 2018; Accepted date: 28th February 2019
thái độ học tập nghiêm túc.
Từ khóa: khả năng vượt khó trong học tập,
hiệu quả học tập, chất lượng cuộc sống, chất
lượng cuộc sống đại học, Trường Đại học
Trà Vinh.
Abstract – Vietnamese universities have seen
an increase in demand for quality improvement
of their programs and teaching performance.
However, the degree to which high-quality pro-
grams and teaching performance is determined
by students’ hardiness in learning, and their
assessment in university education. This study
was employed to examine the relationships of
hardiness and learning outcome, quality of life
on students, and quality of university life on
students in Tra Vinh University. The study uses
Structural Equation Modeling (SEM) and the
sample of 341 economic sector students in Tra
Vinh University. The findings have indicated that
hardiness in learning has a positive relationship
with three elements including (i) learning out-
come, (ii) quality of life on students, and (iii)
quality of university life on students. Besides that,
the results also indicated that three attitudes of
commitment, control, and challenge have a direct
effect on hardiness, while teacher elements have
a powerful impact on the students’ quality of
university life. The study also contributes some
implications for the improvement of teaching
quality and the stimulation for students’ behav-
ioral intention of hardiness and attitudes.
1
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KINH TẾ - XÃ HỘI
Keywords: hardiness in learning, learning
outcome, quality of life, quality of university
life, Tra Vinh University.
I. MỞ ĐẦU
Các nghiên cứu về giáo dục đại học đã phát
triển mạnh mẽ trong những năm gần đây, đặc
biệt trong lĩnh vực kinh tế. Kobasa [1] nghiên
cứu về áp lực cuộc sống, tính cách và sức khỏe
tác động đến khả năng vượt khó. Furr et al. [2]
nghiên cứu về hiện tượng tự tử và suy sụp tinh
thần của sinh viên. Maddi [3] nghiên cứu về khả
năng vượt khó theo cách tiếp cận lí thuyết và thực
nghiệm. Young et al. [4] nghiên cứu tác động
của các yếu tố như công nghệ, thói quen học tập,
phương pháp giảng dạy và hành vi của sinh viên
ảnh hưởng đến hiệu quả học tập. Cole et al. [5]
nghiên cứu về động lực học tập và khả năng vượt
khó của sinh viên. Sirgy et al. [6] nghiên cứu về
thang đo chất lượng cuộc sống đại học của sinh
viên. Nguyen và cộng sự [7] nghiên cứu các yếu
tố tác động đến hiệu quả học tập của sinh viên
kinh tế tại Việt Nam. Và gần đây nhất, Nguyen
và cộng sự [8] nghiên cứu mối quan hệ giữa khả
năng vượt khó và chất lượng cuộc sống đại học
của sinh viên Việt Nam. Tuy nhiên, chúng ta vẫn
còn thiếu vắng các nghiên cứu kiểm định thang
đo này trong bối cảnh từng vùng miền, hay từng
trường đại học. Hơn thế, hầu hết các nghiên cứu
này vẫn chưa thực sự kiểm định sâu tác động của
khả năng vượt khó trong mối tương quan cùng
lúc với nhiều khía cạnh khác nhau gồm cả hiệu
quả học tập, chất lượng cuộc sống và chất lượng
cuộc sống trong trường đại học qua áp dụng mô
hình cấu trúc tuyến tính.
Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, yêu cầu chất
lượng lao động không ngừng được nâng cao. Đó
là lí do Trường Đại học Trà Vinh nói riêng và
các trường đại học trên cả nước nói chung không
ngừng cải tiến chất lượng đào tạo nhằm cung
cấp cho thị trường lao động những sinh viên có
kiến thức, kĩ năng đạt chất lượng để sinh viên
ra trường có được việc làm và thành đạt. Những
năm qua, Trường Đại học Trà Vinh đã có nhiều
nỗ lực cải tiến chương trình đào tạo, nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên. Tuy nhiên, kết
quả đầu ra của sinh viên hầu như chưa được cải
thiện, đặc biệt là sinh viên đang theo học các
khối ngành Kinh tế. Thật vậy, số lượng sinh viên
nhập học khối ngành Kinh tế của Trường Đại
học Trà Vinh những năm gần đây đều tăng đáng
kể. Tuy nhiên, số lượng sinh viên hoàn thành
chương trình học và có việc làm ngay vẫn còn
nhiều thách thức, tỉ lệ có việc làm ngay sau khi
ra trường trung bình khoảng 90%. Rõ ràng, chất
lượng đầu ra của sinh viên không chỉ do sự nỗ
lực từ phía nhà trường mà còn do khả năng của
sinh viên, đặc biệt là tinh thần học tập và lí trí
của họ.
Xuất phát từ bối cảnh thực tiễn và nhu cầu
lí thuyết, nghiên cứu “Tác động của khả năng
vượt khó đến kết quả học tập, chất lượng cuộc
sống, chất lượng cuộc sống đại học của sinh viên
khối ngành Kinh tế Trường Đại học Trà Vinh”
được thực hiện. Nghiên cứu này thực hiện sẽ góp
phần kiểm định thực nghiệm các thang đo cũng
như đánh giá sâu tác động của khả năng vượt
khó, hiệu quả học tập, chất lượng cuộc sống,
chất lượng cuộc sống đại học của sinh viên đang
theo học các ngành trong khối ngành Kinh tế
tại Trường Đại học Trà Vinh. Từ đó, chúng tôi
đưa ra một số hàm ý quản trị trong việc điều
chỉnh chương trình học, phương pháp dạy và học
đối với giảng viên và sinh viên Trường Đại học
Trà Vinh.
II. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
A. Các khái niệm nghiên cứu
Khả năng vượt khó của sinh viên
Khái niệm sự vượt khó xuất hiện từ năm 1979
và thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên
cứu. Kobasa [1] cho rằng khả năng vượt khó là
một khái niệm lí thuyết gồm ba thành phần: khả
năng cam kết, khả năng kiểm soát, khả năng đối
mặt với các thách thức. Về mặt thực tiễn, sự vượt
khó còn liên quan đến đối phó và phản ứng trước
các tương tác xã hội, khả năng tự chăm sóc bản
thân. Furr et al. [2] cho rằng nhiều hơn một nửa
số sinh viên trong nghiên cứu của họ gặp thất bại
trong học tập không chỉ do căng thẳng mà còn
do áp lực phải thành công dẫn đến việc học hành
càng khó đạt được kết quả tốt. Tổng hợp và kế
thừa các nghiên cứu trước, nghiên cứu này gợi ý
ba khía cạnh đo lường sự vượt khó của sinh viên
gồm khả năng cam kết, khả năng kiểm soát và
khả năng đối mặt với các thử thách.
- Khả năng cam kết là khả năng tập trung,
quyết tâm và sẵn sàng dành thêm thời gian và nỗ
lực để đạt được mục tiêu [3].
- Khả năng kiểm soát là khả năng kiểm soát
được cảm xúc và hành động trước diễn biến phức
2
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KINH TẾ - XÃ HỘI
tạp từ hoàn cảnh [3]. Vì vậy, sinh viên có khả
năng kiểm soát sẽ có khả năng quản lí việc học
tập và có trách nhiệm với sự thành công trong
học tập.
- Khả năng đối mặt thách thức là khả năng
sinh viên có thể chuyển hóa hoàn cảnh từ khó
khăn đến có thể giải quyết được. Hay nói cách
khác, sinh viên sẽ sẵn sàng vượt qua khó khăn
để đạt được mục tiêu [3].
Ở góc độ cảm quan, Maddi [3] cho rằng một
người có khả năng kiểm soát cao nhưng thiếu
tính cam kết và khả năng đối mặt với các thách
thức thường chỉ muốn đạt kết quả nhanh nhưng
không muốn mất thời gian và nỗ lực rèn luyện,
trong khi đó, người có tính cam kết cao nhưng
khả năng kiểm soát và chịu được thử thách thấp
sẽ có xu hướng ứng xử thụ động trong các tương
tác xã hội, làm giảm sự tôn trọng và niềm tin của
xã hội đối với họ. Tuy nhiên, người có khả năng
chịu được thử thách nhưng khả năng kiểm soát
và cam kết thấp thường không quan tâm nhiều
đến người xung quanh.
Hiệu quả học tập của sinh viên
Trên phương diện lí thuyết, học tập được xem
là quá trình thu nạp kiến thức qua quá trình tích
lũy thông tin từ xã hội và cá nhân [9]. Trong quá
trình đó, sinh viên không tránh khỏi các căng
thẳng và áp lực có thể ảnh hưởng tiêu cực đến
tâm lí sinh viên, làm giảm hiệu quả học tập của
sinh viên. Theo cách tiếp cận của McCloy et al.
[10], hiệu quả học tập được xem là một khái niệm
về ba thành phần gồm các kiến thức và chương
trình tiên quyết để đạt được kết quả, kiến thức
và kĩ năng theo chương trình và nỗ lực vượt khó
để đạt được mục tiêu. Hiệu quả học tập bao gồm
sáu thành phần gồm kiến thức, kĩ năng, nỗ lực
đạt được, khả năng vận dụng kiến thức, mong
muốn học nhiều hơn về lĩnh vực chuyên môn,
hiểu biết về lĩnh vực chuyên môn [4]. Kết hợp
định nghĩa lí thuyết trên hiệu quả học tập được
định nghĩa là sự tự đánh giá của sinh viên về toàn
bộ kiến thức đạt được, những kĩ năng và năng lực
đã rèn luyện, và những nỗ lực theo đuổi chương
trình học.
Hiệu quả học tập liên quan trực tiếp đến số giờ
tham dự lớn, số bài giảng tham dự, khối lượng
đọc, số lượng kì kiểm tra tham gia [11]. Nguyen
và cộng sự [7] xây dựng thang đo hiệu quả học
tập từ chương trình học tập gồm bốn thành phần:
đạt được kiến thức, phát triển các kĩ năng, tiếp
thu đủ kiến thức của chương trình, động lực học
tập cao. Nghiên cứu này được thực hiện theo cách
tiếp cận của Nguyen và cộng sự [7].
Chất lượng cuộc sống sinh viên và chất
lượng cuộc sống của sinh viên trong trường
đại học (chất lượng cuộc sống đại học)
Chất lượng cuộc sống sinh viên và chất lượng
cuộc sống đại học là khái niệm nhận được sự
quan tâm của các nhà khoa học trong những năm
qua [12], [6], [8]. Chất lượng cuộc sống có thể
hiểu là mức độ hài lòng với cuộc sống [12] hoặc
nó có thể chú trọng đến những khía cạnh cụ thể
của cuộc sống. Chất lượng cuộc sống đại học là
sự thỏa mãn với những trải nghiệm trong môi
trường giáo dục trong suốt thời gian học tập và
sinh sống tại trường đại học [6].
Nhiều nghiên cứu phát hiện ra những nhân tố
ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống đại học và
chất lượng cuộc sống sinh viên trong các nghiên
cứu tại các nước đã phát triển. Ví dụ, Vaez et
al. [12] khảo sát mối quan hệ giữa tình trạng sức
khỏe và chất lượng cuộc sống sinh viên đã phát
hiện ra rằng chất lượng cuộc sống của sinh viên
đại học thấp hơn chất lượng cuộc sống của những
người đi làm. Bài nghiên cứu của Cha [13] cho
thấy mối quan hệ tích cực giữa chất lượng cuộc
sống sinh viên và những yếu tố cá nhân như sự lạc
quan, lòng tự trọng. . . Chow [14] chỉ ra rằng tình
trạng kinh tế - xã hội, kinh nghiệm học tập, điều
kiện sống và những nhân tố khác có mối quan hệ
tích cực với sự thành công của sinh viên. Tại các
nước đang phát triển, nghiên cứu của Nguyen và
cộng sự [8] cho thấy sự vượt khó của sinh viên
tác động tích cực đến chất lượng cuộc sống đại
học của họ.
Một cách tiếp cận khác, Vaez et al. [12] cho
rằng chất lượng cuộc sống là một khái niệm được
đo lường bằng sự hài lòng về cuộc sống, hoặc một
số mặt cụ thể của cuộc sống. Trong khi Sirgy [6]
định nghĩa thang đo chất lượng cuộc sống đại
học là sự hài lòng của sinh viên về kinh nghiệm
học tập của họ trong suốt thời gian học tập trong
trường đại học. Trong nghiên cứu này, thang đo
chất lượng cuộc sống sinh viên và chất lượng
cuộc sống đại học được thực hiện theo cách tiếp
cận của Nguyen và cộng sự [8], trong đó thang đo
chất lượng cuộc sống đại học được nhóm từ bốn
thang đo gồm khả năng của giảng viên, phương
tiện trang thiết bị giảng dạy, các mối quan hệ
tương tác của sinh viên trong thời gian học đại
học và các hoạt động ngoại khóa.
3
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KINH TẾ - XÃ HỘI
B. Mối quan hệ giữa các khái niệm nghiên cứu
Cole et al. [5], Furr et al. [2] cho rằng sự vượt
khó của sinh viên đóng vai trò quan trọng đối
với hiệu quả học tập bởi vì những sinh viên có
khả năng vượt khó cao trong học tập sẽ cố gắng
tập trung thời gian và công sức vào học tập và
sẵn sàng đối diện với khó khăn xảy ra trong cuộc
sống trường đại học. Maddi [3] cho rằng khả năng
vượt khó của sinh viên khi được rèn luyện qua các
trải nghiệm cuộc sống sẽ khiến cho sinh viên đối
phó tốt hơn với các tình huống khó khăn từ đó dễ
dàng đạt được thành công hơn. Và khi vượt qua
càng nhiều khó khăn, sinh viên càng tích lũy cho
mình nhiều kĩ năng, kiến thức và kinh nghiệm;
sinh viên có thể chuyển hóa các khó khăn thành
những việc bình thường, có thể giải quyết được
[15] hoặc biến những khó khăn thành cơ hội để
phát triển. Từ đó, sinh viên duy trì và phát triển
các động lực học tập.
Các nghiên cứu trên đều cho thấy sinh viên
càng có khả năng vượt khó tốt sẽ càng có khả
năng đạt được hiệu quả học tập và chất lượng
cuộc sống tốt hơn. Từ đó, giả thuyết thể hiện
mối quan hệ giữa khả năng vượt khó trong học
tập và hiệu quả học tập của sinh viên cụ thể như
sau:
H1: Khả năng vượt khó trong học tập của sinh
viên có tác động dương đến hiệu quả học tập.
Các nghiên cứu trong giáo dục chỉ ra rằng học
tập trong trường đại học là nơi giúp sinh viên
rèn luyện phát triển kiến thức và kĩ năng chuyên
ngành đã chọn nhưng cũng là một trong nhiều
nguyên nhân dẫn đến căng thẳng của sinh viên
[5], [2]. Trong suốt thời gian trong trường đại
học, sinh viên không chỉ tập trung hoạt động học
tập như đọc, làm bài tập, tham gia dự án, kiểm
tra, mà họ còn bị chi phối bởi các vấn đề như tài
chính, công việc bán thời gian và các hoạt động
xã hội khác, đồng thời rèn luyện các kĩ năng cần
thiết, từ đó giúp sinh nâng cao giá trị bản thân,
trang bị đầy đủ các kiến thức và kĩ năng để nắm
bắt được cơ hội việc làm trong tương lai. Những
sinh viên có khả năng vượt khó cao sẽ có thể
kiểm soát được căng thẳng trong quá trình học
tập. Theo Maddi [3], khả năng này giúp họ biến
sự căng thẳng trong học tập thành những niềm
vui và thú vị trong quãng đời sinh viên, phát triển
và duy trì động lực để làm những gì họ cần làm.
Khi sinh viên có khả năng vượt qua áp lực có
nghĩa là sinh viên đã nh ... huận
chiều với hiệu quả học tập, với tác động trực tiếp
đáng kể đạt trọng số là 0,69 ở mức ý nghĩa 5%,
tương ứng với giả thuyết H1. Tương tự, với các
giả thuyết H2 và H3, khả năng vượt khó cũng có
7
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KINH TẾ - XÃ HỘI
Bảng 5: Kết quả kiểm định tương quan giữa các khái niệm sử dụng trong mô hình nghiên cứu
Khái niệm R SE CR Mức ý nghĩa
Hiệu quả học tập Khả năng vượt khó 0,635 0,105 6,05 0,000
Hiệu quả học tập Chất lượng cuộc sống 0,549 0,08 6,86 0,000
Hiệu quả học tập Chất lượng cuộc sống đại học 0,642 0,083 7,693 0,000
Chất lượng cuộc sống Chất lượng cuộc sống đại học 0,561 0,072 7,824 0,000
Chất lượng cuộc sống Khả năng vượt khó 0,323 0,071 4,573 0,000
Khả năng vượt khó Chất lượng cuộc sống đại học 0,407 0,075 5,396 0,000
(Nguồn: Kết quả khảo sát của tác giả)
Hình 2: Mô hình cấu trúc tuyến tính SEM (đã chuẩn hóa)
Nguồn: Kết quả khảo sát của tác giả
ảnh hưởng thuận chiều đối với chất lượng cuộc
sống và chất lượng cuộc sống đại học, tác động
trực tiếp lần lượt đạt trọng số là 0,77 và 0,93 ở
mức ý nghĩa 5% như Bảng 7.
Kiểm định độ tin cậy của ước lượng bằng
Bootstrap
Phương pháp Bootstrap được sử dụng để đánh
giá độ tin cậy của các ước lượng [29], trong đó
thực hiện lấy mẫu lặp lại 1000 lần có thay thế
và mẫu ban đầu đóng vai trò là đám đông. Kết
quả Bảng 8 cho thấy trị tuyệt đối CR <2 nên có
thể nói độ chệch là rất nhỏ một cách đáng kể ở
mức ý nghĩa 5%. Do đó, kết luận các ước lượng
trong mô hình nghiên cứu là tin cậy.
E. Thảo luận kết quả nghiên cứu
Như vậy, kết quả thu được cho thấy khả năng
vượt khó của sinh viên chịu ảnh hưởng trực tiếp
từ ba nhóm nhân tố khả năng cam kết, khả năng
kiểm soát và khả năng thách thức với độ tin cậy
95%, trong đó, nhân tố khả năng cam kết có ảnh
hưởng mạnh mẽ nhất, phù hợp với thang đo lí
thuyết xây dựng của Bartone et al. [9]. Tuy nhiên,
để phù hợp với thực tiễn tại Trường Đại học Trà
Vinh, thang đo đã được điều chỉnh giảm một số
biến quan sát xuống còn 25 so với thang đo gốc
là 45 biến quan sát.
Thang đo chất lượng cuộc sống đại học chịu
ảnh hưởng trực tiếp từ bốn nhóm nhân tố gồm
8
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KINH TẾ - XÃ HỘI
Bảng 6: Kết quả kiểm định mối quan hệ giả thuyết giữa các khái niệm trong mô hình nghiên cứu
Mối quan hệ r SE CR Mức ý nghĩa
Chưa chuẩn hóa
Chất lượng cuộc sống đại học <— Khả năng vượt khó 1,201 0,185 6,506 0,000
Hiệu quả học tập <— Khả năng vượt khó 1,346 0,194 6,950 0,000
Chất lượng cuộc sống <— Khả năng vượt khó 1,076 0,165 6,505 0,000
Đã chuẩn hóa
Chất lượng cuộc sống đại học <— Khả năng vượt khó 0,925 0,022 3,419 0,001
Hiệu quả học tập <— Khả năng vượt khó 0,688 0,042 7,446 0,000
Chất lượng cuộc sống <— Khả năng vượt khó 0,766 0,037 6,305 0,000
(Nguồn: Kết quả khảo sát của tác giả)
Bảng 7: Kết quả ước lượng Bootstrap với N=1000
Mối quan hệ giữa các khái niệm Ước lượng ML
Ước lượng Bootstrap
SE SE-SE Mean Bias SE-Bias CR
Chất lượng cuộc sống
đại học
<— Khả năng vượt khó 0,925 0,046 0,001 0,927 0,002 0,001 1,078
Hiệu quả học tập <— Khả năng vượt khó 0,688 0,058 0,001 0,689 0,000 0,002 1,448
Chất lượng cuộc sống <— Khả năng vượt khó 0,766 0,064 0,001 0,762 -0,004 0,002 1,310
(Nguồn: Kết quả khảo sát của tác giả)
chất lượng giảng viên, chất lượng các phương
tiện, tiện ích dịch vụ, chất lượng các hoạt động
ngoại khóa và chất lượng các mối quan hệ trong
trường đại học với độ tin cậy 95%, trong đó nhân
tố chất lượng giảng viên có ảnh hưởng mạnh mẽ
nhất, phù hợp với thang đo lí thuyết được xây
dựng trong nghiên cứu của Sirgy et al. [6] với 32
biến quan sát so với 34 biến quan sát lí thuyết.
Thang đo chất lượng cuộc sống được xây dựng
gồm ba biến quan sát với độ tin cậy 95%, giảm
so với 5 biến quan sát lí thuyết được xây dựng
trong nghiên cứu của Peterson & Ekici [16].
Thang đo hiệu quả học tập phù hợp với thang
đo lí thuyết của Young et al. [4], Nguyen và cộng
sự [7], gồm bốn biến quan sát được giữ nguyên,
với độ tin cậy 95%.
Nghiên cứu mối quan hệ giữa khả năng vượt
khó của sinh viên đối với chất lượng cuộc sống
đại học, chất lượng cuộc sống và hiệu quả học
tập của sinh viên cho thấy, sinh viên có khả năng
vượt khó cao sẽ mang lại cho sinh viên đó một
hiệu quả học tập tốt hơn, chất lượng cuộc sống
và cuộc sống trong trường đại học tốt hơn ở
mức ý nghĩa 5%. Hơn thế nữa, trong các mối
quan hệ này, nhân tố khả năng cam kết có ảnh
hưởng mạnh mẽ nhất một cách đáng kể ở mức ý
nghĩa 5%.
Rõ ràng, khả năng vượt khó ở đây đã đóng vai
trò quan trọng trong quá trình học tập của sinh
viên, có tác động đồng biến đến hiệu quả học tập
của họ. Kết quả tương tự với các nghiên cứu của
Maddi [3], Furr et al. [2], Cole et al. [5], Young
et al. [4], Nguyen và cộng sự [7]. Điều này có
nghĩa là nếu các sinh viên có kĩ năng tốt để vượt
qua khó khăn thì họ sẽ rèn luyện cho mình được
nhiều kĩ năng, kiến thức và sức mạnh tinh thần
tốt hơn, họ sẽ dễ dàng chuyển hóa các khó khăn
thành những việc bình thường có thể giải quyết
được, hoặc biến những khó khăn thành cơ hội để
phát triển, từ đó họ duy trì và phát triển các động
lực học tập.
Khả năng vượt khó cao cũng đóng vai trò quan
trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của
sinh viên, tương tự với Peterson & Ekici [16] và
thang đo chất lượng cuộc sống đại học của họ,
tương tự Sirgy et al. [6], Nguyen và cộng sự [8].
Như vậy, khả năng vượt khó của sinh viên đã
giúp họ kiểm soát được những căng thẳng không
những trong cuộc sống ở trường đại học mà cả
trong cuộc sống hàng ngày của họ, theo đó chất
9
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KINH TẾ - XÃ HỘI
lượng cuộc sống của họ theo đó được nâng lên.
V. KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP
Bài viết tập trung nghiên cứu các thang đo
khả năng vượt khó tác động đến hiệu quả học
tập, chất lượng cuộc sống của sinh viên và chất
lượng cuộc sống đại học dựa trên cơ sở lí thuyết
và kiểm định thang đo thông qua nghiên cứu định
lượng. Kết quả nghiên cứu cho thấy khả năng
vượt khó là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến
hiệu quả học tập, chất lượng cuộc sống của sinh
viên và chất lượng cuộc sống đại học. Trong đó,
khả năng vượt khó chịu ảnh hưởng của yếu tố
khả năng kiểm soát, khả năng cam kết, khả năng
thách thức. Chất lượng cuộc sống đại học chịu
ảnh hưởng trực tiếp từ bốn nhóm nhân tố gồm
chất lượng giảng viên, chất lượng các phương
tiện, tiện ích dịch vụ, chất lượng các hoạt động
ngoại khóa, trong đó yếu tố giảng viên có tác
động mạnh nhất. Như vậy, để duy trì hiệu quả
học tập, chất lượng cuộc sống, chất lượng cuộc
sống đại học của sinh viên được tốt, chúng ta cần
phải có các giải pháp nâng cao khả năng chịu khó
của sinh viên. Từ đây, bài viết có một số đề xuất
đối với sinh viên và Nhà trường như sau:
- Khả năng cam kết có ảnh hưởng mạnh nhất
đến sự chịu khó, hay nói cách khác, khả năng cam
kết ảnh hưởng mạnh nhất đến hiệu quả học tập,
chất lượng cuộc sống và chất lượng cuộc sống
đại học của sinh viên. Việc đào tạo theo hướng
tạo cảm hứng, nâng tầm tư duy, tăng khả năng
tự tư duy đa chiều, tư duy phản biện độc lập và
khả năng bảo vệ chính kiến. Từ đó, chúng ta tạo
cho sinh viên một nền tảng tư duy, nhận thức
về chính bản thân và năng lực bản thân. Để làm
được những điều này, Nhà trường cần chú trọng
đến các phương pháp thực hành và điều hướng
về khả năng tự tư duy, làm chủ hành vi của sinh
viên. Nhà trường cần nghiên cứu áp dụng một
số phương pháp đào tạo mới, theo hướng đào tạo
tư duy, chủ động, tích cực tự học đối với sinh
viên; thay đổi các phương pháp giáo dục truyền
thống như xoay quanh việc học bài, trả bài trên
giảng đường mà thay vào đó khuyến khích các
phương pháp nghiên cứu, xây dựng tổ chức nhóm
sinh viên nghiên cứu, sinh viên tự học. Các giáo
trình xây dựng theo hướng đồ án sáng tạo, thay
vì khung điểm cố định. Hơn thế nữa, nghiên cứu
thay đổi nội dung các giáo trình học cho phù hợp
với phương pháp sinh viên tự nghiên cứu, tự học,
sinh viên là trọng tâm, giảng viên chỉ đóng vai
trò là người điều hướng, hướng dẫn, chỉ đường
thay vì là người cầm tay chỉ việc như lúc trước.
Quan trọng hơn chính là phía sinh viên, kết quả
nghiên cứu này cũng gửi đến sinh viên về thái độ
quyết định đối với thành công trong học tập và
cuộc sống của một sinh viên. Một thái độ nghiêm
túc, có mục tiêu rõ ràng và quyết tâm vượt qua
mọi khó khăn trở ngại để đạt được mục tiêu sẽ
giúp sinh viên đạt được thành công.
- Khả năng kiểm soát và khả năng vượt qua
thử thách cũng tác động đến sự thành công trong
cuộc sống và học tập của sinh viên. Để sinh viên
có được những kĩ năng kiểm soát hành vi, có khả
năng vượt qua các thách thức khó khăn, sự cần
thiết phải được rèn luyện qua nhiều tình huống.
Vậy nên, Nhà trường cần tăng cường nhiều hơn
các hoạt động ngoại khóa, khuyến khích xây dựng
câu lạc bộ, đội nhóm theo từng phân ngành, khoa,
gia tăng hỗ trợ tài chính cho các hoạt động đào
tạo kĩ năng, các buổi tọa đàm và trao đổi với
những doanh nhân và người có ảnh hưởng để
góp phần tạo động lực và tạo nguồn cảm hứng
cho sinh viên rèn luyện bản thân để đạt được
thành công.
- Sự ảnh hưởng mạnh mẽ của nhóm nhân tố
chất lượng giảng viên trong thang đo chất lượng
cuộc sống đại học của sinh viên. Hàm ý, khả năng
vượt khó của sinh viên càng cao, sự tương tác và
mức độ yêu cầu của họ đối với chất lượng của các
giảng viên càng lớn. Sự tương tác giữa các giảng
viên và sinh viên đóng một vai trò quan trọng
tạo ra một chất lượng học tập, sống tốt hơn của
các sinh viên. Do đó, sự cần thiết phải có những
buổi đào tạo kĩ năng tương tác của các giảng
viên, thay đổi tư duy của giảng viên về phương
pháp đào đạo, rằng sự tương tác, sự quan tâm của
họ đối với việc học của sinh viên là chìa khóa
quan trọng giúp cho sinh viên có được một môi
trường học tập thoải mái, dễ dàng tiếp thu nắm
bắt kiến thức và do đó làm nâng cao chất lượng
học tập của họ. Ngoài sự tương tác cần thiết, các
giảng viên cũng áp dụng nhiều hơn các phương
pháp giảng dạy theo hướng công nghệ hóa để từ
đó tăng giao tiếp, tăng tư duy sáng tạo và cung
cấp nhiều hỗ trợ hơn cho sinh viên, thay đổi linh
hoạt phương pháp truyền đạt đối với mỗi dạng
sinh viên, đặc biệt là các sinh viên thụ động, từ
đó xây dựng môi trường học tập mà sinh viên là
trọng tâm.
10
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KINH TẾ - XÃ HỘI
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Kobasa S C. Stressful life events, personality and
health: an inquiry into hardiness. Journal of Person-
alit and Social Psychology. 1979;37(1).
[2] Furr S R, Westefeld J S, McConnell G N, Jenkins
J M. Suicide and depression among college students:
A decade later. Professional Psychology: Research
and Practice. 2001;32(1):97–100.
[3] Maddi S R. The story of hardiness: Twenty years
of theorizing, research and practice. Consulting
Psychology Journal. 2002;54(3):173–185.
[4] Young M R, Klemz B R, Murphy J W. Enhancing
learning outcomes: the effects of instructional tech-
nology, learning styles, instructional methods, and
student behaviour. Journal of Marketing Education.
2003;25(2):130–142.
[5] Cole M S, Field H S, Harris S G. Student learning
motivation and psychological hardiness: Interactive
effects on students’ reactions to a management class.
Academy of Management Learning and Education.
2004;3(1).
[6] Sirgy M J, Grzeskowiak S, Rahtz D. Quality of
college life of students: Developing and validating a
measure of well-being. Social Indicators Research.
2007;80(2):343–360.
[7] Nguyen T T M, Nguyen T D. Determinants of learn-
ing performance of business students in a transitional
market. Quality Assurance in Education. 2010;18(4).
[8] Nguyen T D, Shultz II C J, Westbrook M D. Psycho-
logical Hardiness in Learning and Quality of College
Life of Business Students: Evidence from Vietnam.
Journal of Happiness Studies. 2012;13(6):1091–
1103.
[9] Bartone P T, Eid J, Johnsen B H, Laberg J C, Snook
S A. Big five personality factors, hardiness, and
social judgment as predictors of leader performance.
Leadership & Organization Development Journal.
2009;30(6):498–521.
[10] Rodney A McCloy, John P Campbell, Robert Cud-
eck. A confirmatory test of a model of perfor-
mance determinants. Journal of Applied Psychology.
1994;79(4):493–505.
[11] Brokaw A J, Thomas E Merz. The effects of student
behavior and preferred learning style on performance.
Journal of Business Education. 2000;48(1):15–20.
[12] Vaez M, Kristenson M, Laflamme L. Peceived
quality of life and self-rated health among first-year
university students: A comparison with their working
peers. Social Indicators Research. 2004;68(2):221–
234.
[13] Cha K –H. Subjective well-being among
college students. Social Indicators Research.
2003;62/63(1):455–477.
[14] Chow H P H. Life satisfaction among university stu-
dents in a Canadian prairie city: A multivariate analy-
sis. Social Indicators Research. 2005;70(2):139–150.
[15] Maddi S R. Comments on trends in hardiness research
and theorizing. Consulting Psychology Journal: Prac-
tice & Research. 1999;51(2):67–71.
[16] Peterson M, Ekici A. Consumer Attitude toward Mar-
keting and Subjective Quality of Life in the Context
of a Developing Country. Journal of Macromarketing.
2007;27(4):350–359.
[17] Kenneth A Bollen. Structural Equations With
Latent Variables. Journal of the American
Statistical Association. 1990 December;DOI:
10.1002/9781118619179.
[18] Nunnally, Burnstein. Pschychometric Theory. 3rd ed.
NewYork: McGraw Hill; 1994.
[19] Field A. Discovering Statistics using SPSS for Win-
dows; 2000.
[20] Gerbing D W, Anderson J C. An Updated Paradigm
for Scale Development Incorporating Unidimension-
ality and its Assessment. Journal of Marketing
Research. 1988;25(2):186–192.
[21] Carmines E, McIver J. Analyzing models with unob-
served variables: analysis of covariance structures.
Beverly Hills, CA: Sage Publications; 1981.
[22] Bentler P M, Bonett D G. Significane tests and good-
ness of fit in the analysis of covariance structures.
Psychological Bulletin. 1980;88(3):588–606.
[23] Steiger J H. Structural Modeling Evaluation and
Modification: An Interval Estimation Approach. Mul-
tivariate Behavioral Research. 1990;25(2):173–80.
[24] Nguyễn Đình Thọ, Nguyễn Thị Mai Trang. Nghiên
cứu khoa học marketing - ứng dụng mô hình cấu trúc
tuyến tính SEM. Nhà Xuất bản Đại học Quốc gia TP.
HCM; 2008.
[25] Hair J F, Black W C, Babin B J, Anderson R E,
Tatham R L. Multivariate data analysis. 7th ed.
Pearson Prentice Hall; 2006.
[26] Hair, Anderson, Tatham. Black Multivariate Data
Analysis. Prentical-Hall International, Inc; 1998.
[27] Steenkamp J B E M, Laflamme L. Perceived quality
of life and self-rated health among first-year univer-
sity students: A comparision with their working peers.
Social Indicators Research. 2004;68(2):221–234.
[28] Hair J, Black W, Babin B. Anderson R Multivari-
ate data analysis. Upper Saddle River, NJ, USA:
Prentice-Hall, Inc.; 2010.
[29] Schumacker R E, Lomax R G. A beginner’s guide
to Structural Equation Modeling. London: Lawrence
Erlbaum associates; 2006.
11