Bài giảng Luật hành chính - Bài 2: Ngành luật hành chính, khoa học luật hành chính, môn học Luật hành chính

BÀI 2: 
NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH, 
KHOA HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH, 
 MÔN HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM 
MỤC TIÊU BÀI GIẢNG 
Nhận diện được các quan hệ do LHC điều chỉnh. 
Xác định được các phương pháp điều chỉnh của ngành LHC. 
Phân biệt được LHC với các ngành luật khác. 
Phân biệt ngành LHC với khoa học LHC và môn học LHC. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
NHỮNG NỘI DUNG CHÍNH: 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
I. Ngành luật hành chính Việt Nam 
II. Khoa học luật hành chính 
III. Môn học Luật hành chính 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
MỘT NGÀNH LUẬT 
MỘT LOẠI HÌNH 
KHOA HỌC PHÁP LÝ 
MỘT MÔN HỌC 
LUẬT HÀNH CHÍNH 
I. NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH VIỆT NAM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Các ngành luật cơ bản trong hệ thống pháp luật Việt Nam 
Hệ thống pháp luật 
 quốc gia 
Hệ thống pháp luật 
quốc tế 
1 
Luật Hiến pháp (luật nhà nước) 
1 
Công pháp quốc tế 
2 
Luật hành chính 
2 
Tư pháp quốc tế 
3 
Luật tài chính 
4 
Luật ngân hàng 
5 
Luật đất đai 
6 
Luật dân sự 
7 
Luật lao động 
8 
Luật hôn nhân và gia đình 
9 
Luật hình sự 
10 
Luật tố tụng hình sự 
11 
Luật tố tụng dân sự 
12 
Luật tố tụng hành chính 
13 
Luật kinh tế 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
 Đối tượng 
điều chỉnh 
Ph ươ ng 
ph áp 
đ i ều ch ỉnh 
 NGÀNH LUẬT 
1. Đối tượng điều chỉnh 
a. Khái niệm: 
	 Là những quan hệ xã hội hình thành trong lĩnh vực quản lý nhà nước . 
Đó là những quan hệ chấp hành – điều hành nhà nước. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Quan hệ nào sau đây là đối tượng điều chỉnh của Luật hành chính? 
Bộ trưởng Bộ Y tế trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội. 
Chủ tịch UBND quận X ra quyết định thu hồi đất của hộ gia đình bà Lê Thu M. 
Ủy ban kiểm tra Tỉnh ủy Bình Dương làm việc tại Sở Tư pháp tỉnh. 
Bà Lê Thu M khởi kiện quyết định thu hồi đất của Chủ tịch UBND quận X. 
Hội đồng xét xử sơ thẩm tuyên phạt bị cáo K 10 năm tù. 
Ông Lê Q và bà Nguyễn Thị S ký kết hợp đồng mua bán nhà ở. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Đặc trưng của quan hệ chấp hành - điều hành nhà nước: 
T ính không bình đẳng 
	giữa các bên tham gia quan hệ 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Tại sao? 
	 Vì các bên không bình đẳng với nhau về địa vị pháp lý. 
Chủ thể quản lý: mang quyền lực nhà nước; 
Đối tượng quản lý: phải phục tùng quyền lực nhà nước. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Câu hỏi: 
	 Đối tượng điều chỉnh của Luật Hành chính luôn là những quan hệ xã hội mang tính bất bình đẳng? 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Vẫn có những quan hệ mang tính bình đẳng: 
Nhưng không phải là chủ yếu; 
Sự bình đẳng chỉ có tính tương đối. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
b. Các nhóm quan hệ xã hội thuộc đối tượng điều chỉnh của L uật hành chính Việt Nam   
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
3 nhóm: 
Nhóm 1: 
	 Những quan hệ chấp hành và điều hành phát sinh trong hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước . 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Quan hệ CH-ĐH phát sinh 
trong quá trình CQHCNN 
 thực hiện 
chức năng, nhiệm vụ, 
quyền hạn 
Nhóm 1 
Quan hệ CH-ĐH phát sinh 
trong quá trình CQHCNN 
thực hiện 
hoạt động quản lý 
nội bộ . 
Nhóm 2: 
	 Những quan hệ chấp hành và điều hành phát sinh trong hoạt động hành chính nội bộ phục vụ cho các cơ quan nhà nước khác . 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Nhóm 3: 
	 Những quan hệ hành chính phát sinh trong hoạt động của các cơ quan nhà nước khác hoặc tổ chức, cá nhân được nhà nước trao quyền. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Hoạt động của 
c ác cơ quan 
n hà nước khác 
Hoạt động của 
các tổ chức, cá 
nhân được nhà 
nước trao quyền 
Nhóm 3 
Ví dụ: 
	Người chỉ huy tàu bay, thuyền trưởng, trưởng tàu khi tàu bay, tàu biển, tàu hỏa đã rời sân bay, bến cảng, nhà ga. 
	 Có quyền tạm giữ người theo thủ tục hành chính. 
	 (Điểm k Khoản 1 Điều 123 
Luật xử lý VPHC 2012) 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Câu hỏi: 
	 Trong 3 nhóm quan hệ chấp hành – điều hành nhà nước nói trên, nhóm nào quan trọng nhất? 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Trả lời: 
Nhóm 1. 
Tại sao? 
	 Vì cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể chủ yếu của hoạt động quản lý nhà nước. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
2. Phương pháp điều chỉnh 
Khái niệm: 
	 Là những cách thức mà nhà nước sử dụng quy phạm pháp luật hành chính để tác động vào quan hệ quản lý. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
1 
Phương pháp quyền uy – phục tùng (MỆNH LỆNH) 
2 
Phương pháp thỏa thuận 
a. Phương pháp quyền uy – phục tùng (phương pháp mệnh lệnh)  
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Là phương pháp điều chỉnh chủ yếu của Luật Hành chính. 
Tại sao? 
	 Vì quan hệ xã hội mà Luật hành chính điều chỉnh là quan hệ chấp hành – điều hành với đặc trưng là sự bất bình đẳng về ý chí giữa các bên tham gia quan hệ. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Phương pháp quyền uy – phục tùng (phương pháp mệnh lệnh) được biểu hiện như thế nào? 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
1. Một bên có quyền ra mệnh lệnh (chủ yếu bằng các QĐHC); bên kia có nghĩa vụ phải thi hành. 
2. Một bên có quyền yêu cầu, kiến nghị; bên kia có quyền xem xét. 
3. Hai bên có quyền theo quy định pháp luật, một bên quyết định vấn đề gì thuộc quyền của bên còn lại thì phải được sự đồng ý. 
PP mệnh lệnh được xây dựng trên nguyên tắc:  
Xác nhận sự không bình đẳng giữa các bên tham gia quan hệ quản lý hành chính nhà nước; 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
	 Điều 14. Nhiệm vụ, quyền hạn của Phòng Đăng ký kinh doanh (thuộc Sở KH – ĐT) 
	 	 1. Trực tiếp nhận hồ sơ đăng ký doanh nghiệp; xem xét tính hợp lệ của hồ sơ đăng ký doanh nghiệp và cấp hoặc từ chối cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp  
	 (Nghị định 78/2015/NĐ-CP ngày 14/9/2015 của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp) 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Bên nhân danh Nhà nước, sử dụng quyền lực nhà nước có quyền đơn phương ra quyết định trong phạm vi thẩm quyền của mình vì lợi ích của nhà nước, của xã hội. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Quyết định đơn phương của bên có quyền sử dụng quyền lực nhà nước có hiệu lực bắt buộc thi hành đối với các bên hữu quan và được bảo đảm thi hành bằng cưỡng chế nhà nước. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
b. Phương pháp thỏa thuận 
Được sử dụng để điều chỉnh những quan hệ phát sinh trong hoạt động chấp hành – điều hành có yếu tố bình đẳng. 
Sự thỏa thuận trong Luật hành chính chỉ có tính tương đối . 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
Câu hỏi: 
Luật Hành chính là gì? 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
	 Là một ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam, bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ quản lý nhà nước mà ph ươ ng pháp đ iều chỉnh chủ yếu là phương pháp quyền uy – phục tùng. 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
3. Quan hệ giữa ngành Luật hành chính và các ngành luật khác 
Luật hành chính 
Luật hiến pháp 
Luật dân sự 
Luật lao động 
Luật tài chính 
Luật hình sự 
Luật đất đai 
Đối tượng điều chỉnh 
Phương pháp điều chỉnh 
II. Khoa học Luật Hành chính 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 
III. MÔN HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH 
12/2/2021 
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM