Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 1: Khái niệm, nguồn gốc, quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh - Lê Văn Thai

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Giảng viên: TS Lê Văn Thai
Chương 1:
KHÁI NIỆM, NGUỒN
GỐC, QUÁ TRÌNH HÌNH
THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ
CHÍ MINH
Nhập môn
TT Hồ Chí
Minh
Quá trình
hình thành và
phát triển
Khái
niệm hệ
thống
Nguồn gốc
TT Hồ Chí
Minh
Đối tượng
nhiệm vụ
Phương
pháp
nghiên
cứu
Tư duy của
Hồ Chí
Minh cùng
với những
phẩm chất
cá nhân
đặc biệt
ý nghĩa
học tập
Điều kiện
Lịch sử xã hội
Tư tưởng
Hồ Chí
Minh
Sơ đồ tổng quát chương I
1.1. Khái niệm và hệ thống Tư tưởng Hồ Chí Minh
a. Khái niệm Tư tưởng Hồ Chí Minh
 Là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về
những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam,
 Là kết quả của sự vận dụng sáng tạo và phát
triển chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể
của nước ta,
 Là sự kết tinh tinh hoa văn hoá dân tộc và trí tuệ
thời đại nhằm giải phóng dân tộc, giải phóng giai
cấp, giải phóng con người.
I. KHÁI NIỆM VỀ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH,
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Kết hợp sức
mạnh DT với
sức mạnh
thời đại
TT về xây
dựng Đảng
TT về bồi dưỡng
thế hệ CM cho đời
sau
Tư tưởng về
Quân sự
TT về phát
triển kinh tế
và văn hoá
TT về Đại
đoàn kết dân
tộc
TT về đạo
đức cách
mạng
Xây dựng nhà
nước của dân, 
do dân, vì dân
Giải phóng DT, giải
phóng GC, giải
phóng con người.
ĐLDT gắn liền
CNXH
B. HỆ THỐNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1.2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
a) Đối tượng nghiên cứu:
Làm rõ hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, mối liên hệ
biện chứng khách quan trong sự tác động qua lại giữa các
quan điểm cơ bản trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh
Nhiệm vụ cụ thể:
Nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển Tư tưởng
Hồ Chí Minh, 
Nội dung, bản chất cách mạng và khoa học của các quan
điểm trong hệ thống Tư tưởng Hồ Chí Minh,
Sự quán triệt, vận dụng sáng tạo và phát triển Tư tưởng
Hồ Chí Minh vào giai đoạn mới của cách mạng Việt
Nam.
b) Phương pháp nghiên cứu:
 Quán triệt thế giới quan và phương pháp luận
duy vật biện chứng và duy vật lịch sử,
 Nắm vững phương pháp luận Hồ Chí Minh,
 Quán triệt tính Đảng và tính khoa học,
 Kết hợp phương pháp lịch sử với phương pháp
logic,
 Vận dụng các phương pháp liên ngành ...
II. ĐIỀU KIỆN LỊCH SỬ - XÃ HỘI,
NGUỒN GỐC VÀ QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
2.1. ĐIỀU KIỆN LỊCH SỬ – XÃ HỘI TÁC ĐỘNG ĐẾN
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Điều kiện
lịch sử – xã hội
a) Xã hội Việt Nam
Cuối TK 19- đầu 20
b) Quê hương,
Gia đình c) Thời đại
Tư tưởng
Hồ Chí Minh
a. Xã hội Việt Nam thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX:
Dưới sự thống trị của thực dân Pháp, xã hội Việt
Nam có những biến đổi sâu sắc
 Phong trào đấu tranh chống Pháp diễn ra liên tục, 
mạnh mẽ nhưng không tránh khỏi những hạn chế và
thất bại.
Khi Nguyễn Tất Thành lớn lên, phong trào cứu nước
đang ở vào thời kỳ khó khăn nhất.
Khó khăn trong phong trào yêu nước ở Việt Nam
b. Quê hương, gia đình:
 Gia đình:
Thân sinh của Người
Là một nhà nho cấp tiến
Tấm gương về vượt khó
Lòng yêu nước, thương dân
 Quê hương Nghệ Tĩnh giàu truyền thống yêu
nước
 Quê hương của nhiều anh hùng nổi tiếng
 Nhân dân Nghệ Tĩnh tham gia vào các phong
trào đấu tranh chống Pháp anh dũng
Truyền thống dân tộc
Hồ Chí Minh chứng kiến cảnh đồng bào bị
đoạ đày, đau khổ dưới sự thống trị của thực
dân Pháp...
c. Thời đại
Thắng lợi của
cách mạng
Tháng Mười
và sự ra đời
của Liên Xô
mở ra kỷ
nguyên mới
trong lịch sử
nhân loại.
Phong trào giải
phóng dân tộc phát
triển mạnh mẽ và
gắn liền với cuộc
đấu tranh của giai
cấp vô sản thế giới.
Chủ nghĩa tư
bản phát triển
thành chủ
nghĩa đế quốc
và đã xác lập
sự thống trị
thế giới
2.2. NGUỒN GỐC TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Nguồn gốc
Tư tưởng
Hồ Chí Minh
Tư tưởng
Và văn hóa
Truyền thống
Việt Nam
Tinh hoa
văn hóa
Nhân loại
Chủ nghĩa
Mác-Lênin
Nhân tố
Chủ quan
2.2.1. TƯ TƯỞNG VÀ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG
VIỆT NAM
VỚI VIỆC HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Tư tưởng
Và văn hóa
Truyền thống
Việt Nam
Chủ nghĩa
Yêu nước
Tinh thần
nhân nghĩa,
Thủy chung
Đoàn kết
dân tộc
Cần cù
thông minh
Sáng tạo
2.2.2. TINH HOA VĂN HÓA NHÂN LOẠI
VỚI VIỆC HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Tinh hoa
văn hóa
nhân loại
Tư tưởng
Và văn hóa
Phương Đông
Tư tưởng
Và văn hóa
Phương Tây
Tư tưởng
Nho giáo
Tư tưởng
Phật giáo
Tư tưởng
Tự do,
Bình đẳng
Lòng nhân
ái thiên
chúa giáo
Tư tưởng
“Khai sáng”
Pháp 
Trên hành trình cứu nước, Người đã biết
làm giàu trí tuệ của mình bằng vốn trí tuệ của
thời đại, của Đông và Tây; vừa thu hái, vừa
gạn lọc để có thể từ tầm cao tri thức của nhân
loại mà suy nghĩ và lựa chọn, kế thừa và đổi
mới, vận dụng và phát triển.
2.2.3. Chủ nghĩa Mác-Lênin
Là nguồn gốc lý luận, tư tưởng chủ yếu
nhất quyết định sự hình thành và phát triển tư
tưởng Hồ Chí Minh
Nhờ thế giới quan và phương pháp luận
Mác - Lênin, Hồ Chí Minh đã tiếp thu và
chuyển hoá các nhân tố tích cực và tiến bộ của
truyền thống văn hoá dân tộc cũng như tư
tưởng văn hoá nhân loại để tạo nên hệ thống tư
tưởng của mình
Lưu ý: Đặc điểm về con đường Nguyễn ái Quốc đến
với chủ nghĩa Mác Lênin:
Vốn văn hoá, vốn chính trị và vốn sống thực tiễn
của Người ngày càng hoàn thiện, tạo thành bản lĩnh
trí tuệ. Bản lĩnh đó đã nâng cao khả năng độc lập, tự
chủ và sáng tạo ở Người khi tiếp thu và vận dụng
chủ nghĩa Mác Lênin.
Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của cách mạng Việt
Nam; với mục đích tìm đường cứu nước, giải phóng
dân tộc, Người đã đến với chủ nghĩa Mác Lênin.
Người tiếp thu chủ nghĩa Mác Lênin là nắm cái cốt
lõi, bản chất của nó với phương pháp luận nhận thức
Mác xít.
2.2.4. Phẩm chất cá nhân của Hồ Chí Minh
 Tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo cộng với đầu óc
phê phán tinh tường, sáng suốt khi nghiên cứu, tìm
hiểu tình hình các nước trên thế giới. Người hiểu
biết sâu sắc về thực tiễn dân tộc và thời đại.
 Sự khổ công học tập nhằm chiếm lĩnh vốn tri thức
phong phú của thời đại.
 Tâm hồn của một người yêu nước, nhiệt thành cách
mạng, một trái tim yêu nước thương dân
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sản phẩm hoạt động
tinh thần của Hồ Chí Minh trên cơ sở nhân tố khách
quan nên phụ thuộc rất lớn các yếu tố nhân cách, 
phẩm chất và năng lực tư duy chủ quan
1890 1911
a
1920
b
1930
c
1941
d
1969
e
2.3
2.3. Quá trình
hìnhỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡỡ
ỏỏỏỏỏỏỏỏỏỏỏỏ
ỏỏ ỏỏỏỏỏỏỏỏỏỏỏỏỏthành tư tưởng yêu ớớớớớớà chí
hướng cách mạng (trước năm 1911)
b. Thời kỳ tìm tòi con 
đường cứu nước, giải
phóng dân tộc
(1911 1920)
c. Thời kỳ hình thành tư tưởng cơ bản về con đường
cách mạng Việt Nam (1921 - 1930)
d. Thời kỳ thử thách, kiên trì giữ vững quan điểm, 
nêu cao tư tưởng độc lập tự do và quyền dân tộc cơ
bản (1930 - 1945)
e. Thời kỳ tiếp tục phát triển mới về tư tưởng kháng
chiến và kiến quốc (1945 - 1969)
Ý NGHĨA CỦA VIỆC
HỌC TẬP TƯ TƯỞNG
HỒ CHÍ MINH
Nắm vững bản chất
cách mạng và khoa
học trong tư tưởng
Hồ Chí Minh
Bồi dưỡng
lòng yêu nước
gắn liền với yêu
chủ nghĩa xã hội
Bồi dưỡng
tinh thần độc lập
tự chủ, đổi mới
sáng tạo
Của nhân dân