Đổi mới toàn diện trong đào tạo là đòi hỏi tất yếu nhằm đáp ứng hữu dụng nhu cầu xã hội

 14 Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 57 (07/2019) 14-23 
ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN TRONG ĐÀO TẠO LÀ ĐÒI HỎI TẤT YẾU 
NHẰM ĐÁP ỨNG HỮU DỤNG NHU CẦU XÃ HỘI 
INNOVATION IN COMPREHENSIVE DESIGN TRAINING 
IS AN INEVITABLE DEMAND TO MEET THE SOCIAL NEEDS 
Đỗ Lệnh Hùng Tú *1 
Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 2/01/2019 
Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 2/7/2019 
Ngày bài báo được duyệt đăng: 25/7/2019 
Tóm tắt: Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang đặt ra với toàn nhân loại rất nhiều 
vấn đề, lĩnh vực cần thay đổi để thích ứng. Chủ trương đổi mới toàn diện về giáo dục và đào tạo đã và 
đang được đặc biệt quan tâm. Xu thế phát triển về công nghiệp hóa và hiện đại hóa trong và ngoài nước 
luôn luôn đòi hỏi sự tiến bộ, cập nhật thay đổi không ngừng. Mỹ thuật truyền thông đa phương tiện là 
“cánh tay nối dài” của Thiết kế đồ họa - mũi nhọn mang tính thời đại của chuyên ngành design. Do thế, 
thay đổi mới toàn diện trong lĩnh vực đào tạo Design là đòi hỏi tất yếu mang tính thời đại nhằm đáp ứng 
hữu dụng nhu cầu xã hội. 
Từ khóa: đổi mới, đào tạo design, đòi hỏi tất yếu, tính thời đại, nhu cầu xã hội. 
Abstract: The fourth industrial revolution has given mankind many problems, many areas that need to 
be changed to adapt. Advocates comprehensive reform of education and training has been particularly 
interested. The development trend of industrialization and modernization at home and abroad always requires 
progress, updates and constant changes. Multimedia communication fine art is the "extended arm" of Graphic 
Design, which is the key point of the design sector. Therefore, comprehensive innovation in Design training is 
an indispensable requirement for the age to meet social needs. 
Keywords: innovation, design training, inevitable demand, age, social needs. 
1*Khoa Tạo dáng Công nghiệp, Viện Đại học Mở Hà Nội 
 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 15 
1. Đặt vấn đề 
Mỹ thuật công nghiệp (hay còn được 
gọi là Mỹ thuật ứng dụng / Thiết kế công 
nghiệp, hoặc được sử dụng từ nguyên gốc 
theo tiếng nước ngoài là: Design). Và, với lối 
hiểu truyền thống: mỹ thuật công nghiệp bao 
gồm các chuyên ngành hẹp là: Thiết kế đồ 
họa, Thiết kế Nội thất, Thiết kế thời trang và 
Tạo dáng các sản phẩm công nghiệp. 
Trong suốt trên dưới 70 năm qua, 
trường Đại học Mỹ thuật công nghiệp Hà 
Nội vẫn là “anh cả” với bề dày kinh nghiệm 
đào tạo chuyên sâu về mỹ thuật công nghiệp. 
Nhằm thu hút người học, trường Đại học 
Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội đã kịp thời 
thích nghi với nhu cầu đa dạng của người 
học, khi thực hiện chia nhỏ Mỹ thuật công 
nghiệp thành 13 ngành đào tạo chuyên sâu 
khi tuyển sinh, gồm: Thiết kế Đồ họa, Thiết 
kế Gốm, Thiết kế Sơn mài, Thiết kế Thủy 
tinh, Thiết kế trang sức, Thiết kế kim loại, 
Thiết kế Dệt, Thiết kế Thời trang, Thiết kế 
Nội thất, Điêu khắc, Hội họa hoành tráng, 
Thiết kế công nghiệp, Thiết kế đồ chơi. Song 
trong số sinh viên trúng tuyển và đăng ký 
theo học ngành Thiết kế Đồ họa vẫn luôn 
luôn chiếm ưu thế. Từ năm 1993, sau khi 
trường Đại học Bách khoa Tp. Hồ Chí Minh 
được phép mở ngành đào tạo mỹ thuật công 
nghiệp, và với chủ trương xã hội hóa giáo 
dục, hàng loạt các trường công lập cũng như 
dân lập đều thi nhau mở ngành đào tạo Mỹ 
thuật công nghiệp. Cho tới hôm nay, số 
lượng các trường có đào tạo design ngày 
càng nhiều, bao gồm cả hệ thống trường đại 
học công lập và dân lập/tư thục. Có giai 
đoạn, tổng số sinh viên các ngành, các năm 
cùng học tại nhiều cơ sở đào tạo mỹ thuật 
ứng dụng lên đến hàng ngàn sinh viên, và từ 
trong thời điểm “cực thịnh” ấy cho đến nay, 
tổng số sinh viên theo học chuyên ngành 
Thiết kế đồ họa vẫn chiếm số đông nhất. Sơ 
tạm thống kê, tại Hà Nội có: Đại học Kiến 
trúc, Đại học Mỹ thuật, Đại học Mở, Đại học 
Á Châu; tại Thái Nguyên có Đại học Công 
nghệ Thông tin và Truyền Thông Thái 
Nguyên; tại Huế có: Đại học Nghệ thuật; tại 
Đà Nẵng có: Đại học Kiến trúc, Đại học Duy 
Tân; tại Đồng Nai có: Cao đẳng Mỹ thuật 
Trang trí; tại Tp Hồ Chí Minh có: Đại học 
Kiến trúc, Đại học Mỹ thuật Tp Hồ Chí 
Minh, Đại học Tôn Đức Thắng, Đại học Văn 
Lang, Đại học Công nghệ Sài Gòn (STU), 
Đại học Công nghệ Tp. Hồ Chí Minh 
(Hutech), Đại học Quốc tế Hồng Bàng, Đại 
học Hoa Sen bên cạnh đó, Thiết kế đồ họa 
còn có tại nhiều trường Cao đẳng dạy nghề 
như: Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Tp. Hồ 
Chí Minh, Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật và 
Du lịch Tp. Hồ Chí Minh Ngoài ra, thiết 
kế đồ họa ngày càng chiếm vị trí quan trọng 
trong đào tạo tại nhiều các trường quốc tế 
hoặc liên kết với nước ngoài như: Arena 
Multimedia, RMIT, FPT Arena, Quốc tế 
Kent, ADC, ADS, Trung tâm Poly Art (Đại 
học mỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh) và đặc 
biệt là sự ra đời của Viện Tranh truyện và 
phim Hoạt hình... do nhà sản xuất – đạo diễn 
- Họa sĩ hoạt hình Thomas Voigt đến từ Đức, 
đào tạo các học viên làm phim Hoạt hình 2D, 
3D, Motion Comics, TV Serires, Feature 
film, games... từ năm 2017. Suốt nhiều năm 
qua nguồn lực được đào tạo đã góp phần 
thúc đẩy có hiệu quả sự phát triển ngành 
design cả nước trong đó có khu vực phía 
Nam. Đặc biệt, nhiều cơ sở đào tạo có yếu tố 
nước ngoài đã mang đến không khí và môi 
trường làm việc khá khởi sắc nhờ vận hành 
các chương trình đào tạo mỹ thuật bài bản, 
phong phú, toàn diện và thực dụng hơn bởi 
giáo trình quốc tế và thời gian đào tạo tập 
trung ngắn hơn so với các trường công lập, 
với cách thức đầu tư, giảng dạy và tư duy 
truyền thống. Với mục tiêu truyền nghề theo 
kiểu “chỉ tay giao việc” khá thực dụng, nhiều 
 16 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 
cơ sở đào tạo thiết kế đồ họa đã phân nhỏ 
chương trình đào tạo, với thời gian gắn, chủ 
yếu nhấn mạnh tính năng sử dụng các phần 
mềm có sẵn trong quảng cáo, nhiếp ảnh - xử 
lý ảnh kỹ thuật số; dàn trang sách - báo - tạp 
chí - in ấn và xuất bản; lập trình, thiết kế web 
và các ứng dụng online; thiết kế games và 
các sản phẩm tương tác; kỹ xảo điện ảnh 
số đã đáp ứng hữu dụng nhu cầu cho 
những đối tượng muốn học nhanh, để mau 
chóng làm nghề. Đây chính là sự cạnh 
tranh không nhỏ đối với các cơ sở đào tạo 
chính quy. 
Song, đến hôm nay, tình hình trên đã 
có rất nhiều đổi khác. Quy luật cung - cầu 
trong xã hội đã ngày càng thể hiện rõ nét với 
chiều hướng tuột giảm đáng báo động với số 
lượng sinh viên đầu vào theo học ngành thiết 
kế công nghiệp / mỹ thuật ứng dụng/ Design. 
Bên cạnh đó, còn có một nghịch lý chớ trêu 
là: dù nhiều doanh nghiệp có nhu cầu tuyển 
dụng sinh viên đã tốt nghiệp, nhưng sau khi 
phỏng vấn, kiểm tra tay nghề thực tế, trình 
độ, kỹ năng của các em chưa đáp ứng được 
yêu cầu khắt khe của nhà tuyển dụng. Không 
ít sinh viên ra trường không kiếm được việc 
làm. Số khác theo nghề không bền lâu hoặc 
nhiều lý do, hoặc chủ động bỏ nghề, chuyển 
nghề vì thu nhập thấp. Tinh thần “thực học, 
thực nghiệp vẫn chưa có được chỗ đứng 
vững chắc trong nhà trường, nên việc đào 
tạo còn xa rời yêu cầu của thực tiễn” [1]. 
Điều đáng quan tâm là, trong 3 năm 
trở lại đây, nguồn tuyển sinh ngày càng giảm 
sút. Khi những trường có thương hiệu “thuộc 
top trên” phải cố gắng hạ chuẩn đầu vào để 
tuyển gần đủ hoặc gần chỉ tiêu, thì tại nhiều 
cơ sở đào tạo mỹ thuật ứng dụng khác chỉ 
tuyển được vài chục sinh viên. Sau đó, khi 
đăng ký tự chọn chuyên ngành, đa số sinh 
viên theo học Thiết kế đồ họa. Tại một số cơ 
sở đào tạo design, đã không nhiều sinh viên 
chọn ngành Thiết kế Thời trang, Thiết kế Nội 
thất . Riêng ngành Tạo dáng sản phẩm công 
nghiệp, buồn hơn khi có năm không một 
sinh viên nào đang ký theo học. Lĩnh vực 
đào tạo mỹ thuật nói chung và mỹ thuật công 
nghiệp nói riêng hiện nay đã và đang biểu 
hiện thoái trào, bởi chưa theo sát nhu cầu xã 
hội, trong khi cuộc sống luôn phát triển đòi 
hỏi những thay đổi cho phù hợp với nhu cầu 
thời đại. Trong khi đó, khá nhiều giảng viên 
ngành design, sau nhiều năm, vẫn chỉ quen 
giảng dạy theo lối mòn, thiếu thường xuyên 
cập nhật đổi mới và tiếp thu công nghệ, nên 
không theo kịp những đòi hỏi không ngừng. 
Không ít thầy (cô) giáo vẫn chỉ quen dạy 
những gì mình có, mà không quan tâm đến 
việc phải thay đổi chính mình. Có không ít 
giảng viên đã từ lâu không tự học, hoặc theo 
học các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, trong khi 
các ứng dụng công nghệ thời đại lại vẫn cứ 
liên tục đổi mới. Thực trạng này bắt nguồn từ 
nhiều nguyên nhân khách quan và nội tại, rất 
cần nghiên cứu một cách thấu đáo, khoa 
học nhằm tìm ra những giải pháp thiết 
thực, với mong cải thiện một cách căn bản 
những tồn tại, yếu kém hiện thời. Cần làm 
rõ được những nguyên nhân này mới 
mong tìm được những giải pháp thích hợp 
để cải thiện tình hình. 
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 
tư đã và đang đặt ra với toàn nhân loại rất 
nhiều vấn đề, lĩnh vực cần thay đổi để thích 
ứng. Chủ trương đổi mới toàn diện về giáo 
dục và đào tạo đã và đang được đặc biệt 
quan tâm. Xu thế phát triển về công 
nghiệp hóa và hiện đại hóa trong và ngoài 
nước luôn luôn đòi hỏi sự tiến bộ, cập nhật 
thay đổi không ngừng. 
2. Thiết kế đồ họa trước xu thế 
thay đổi mới không ngừng 
Chuyên ngành Thiết kế đồ họa 
(Graphic Design) luôn được coi là mũi nhọn - 
chủ lực không thể thiếu và luôn luôn dẫn đầu 
về số lượt người theo học Design. Là một 
 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 17 
chuyên ngành đầy triển vọng và tiềm năng 
trong tiến trình định hình và phát triển, ngày 
càng đối mặt với thách thức của xu thế dạy 
và học trong nước và thế giới. Sự đòi hỏi cấp 
thiết phải đổi mới quan niệm, phương pháp 
và chương trình đào tạo để chuyển hướng 
phối kết hợp giữa Thiết kế “Đồ họa tĩnh” 
(truyền thống) tương tác với Thiết kế “Đồ 
họa động”, đưa nghệ thuật và kỹ thuật đồ họa 
quảng cáo tương tác hiệu quả hơn nữa với 
thiết kế mỹ thuật trong lĩnh vực đa phương 
tiện, đa truyền thông. Xu thế thay đổi không 
ngừng khi công nghệ được cải tiến, nâng cấp 
từng ngày, từng giờ khiến cho mỗi thầy (cô) 
giáo phải liên tục cập nhật chương trình, nếu 
không muốn bị tụt hậu. Ngay cả sinh viên 
cũng vậy, nếu không có tinh thần tự học, tìm 
tòi, sáng tạo không ngừng, thì khi ra trường 
vẫn sẽ không có đủ kiến thức và kỹ năng cập 
nhật để làm việc tốt trong lĩnh vực này. Xét 
trong phạm vi hẹp, nếu chương trình đào tạo 
tại cơ sở không cập nhật và đảm bảo chất 
lượng, người học sẽ tìm đến các đơn vị khác 
hiệu quả hơn. Có không ít học viên mong 
muốn chương trình học được rút ngắn hơn để 
người học có thể nhanh chóng làm việc và 
xây dựng sự nghiệp. 
Thiết kế đồ họa sử dụng phần mềm 
công nghệ thông tin nhiều nhất trong các 
thao tác chuyên môn và là ngành cần lượng 
nhân lực có kỹ năng cũng như trình độ 
chuyên môn thành thạo để không ngừng sáng 
tạo trong xu hướng phát triển nhanh của lĩnh 
vực thiết kế mỹ thuật ứng dụng. Nhiều 
chuyên gia có uy tín vẫn đánh giá đây là một 
trong 10 ngành hấp dẫn trong thập kỷ tới, và 
hứa hẹn mang đến những công việc sáng tạo, 
thú vị, đầy tự do và góp phần tạo ra những 
trào lưu, xu hướng cho xã hội. Ứng dụng 
tương tác có được từ lĩnh vực thiết kế đồ họa 
khá rộng, kéo theo cơ hội nghề nghiệp rộng 
mở cho thiết kế in ấn, thiết kế web, làm đồ 
họa phim ảnh, đồ họa trên mobile Nghề 
này có thể cho thu nhập rất cao phụ thuộc 
vào năng lực, sức sáng tạo của mỗi người. 
Đặc biệt, người làm thiết kế đồ họa có thể 
làm việc ở khắp mọi nơi. Cơ hội làm việc ở 
nước ngoài, làm việc ở khắp nơi trên thế giới 
luôn chào đón những người làm trong ngành 
thiết kế đồ họa. Khảo sát của trang tuyển 
dụng Việt Nam hiện nay cho rằng: thu nhập 
trung bình của một chuyên viên thiết kế đồ 
họa là từ 7 đến 10 triệu đồng/tháng. Thậm 
chí, khi còn là sinh viên, nhiều bạn trẻ đã đủ 
khả năng nhận các công việc thiết kế tại nhà 
với mức thù lao khá và tích lũy được kinh 
nghiệm làm việc thực tế. Cử nhân ngành 
Thiết kế đồ họa có thể làm việc ở những vị 
trí như Họa sĩ thiết kế trong các công ty, các 
xưởng thiết kế, công ty quảng cáo, 
marketing, truyền hình, trò chơi (game); 
Trưởng nhóm thiết kế; Chuyên gia 2D, 3D, 
hiệu ứng hình ảnh; Giám đốc sáng tạo[2] 
Và như đã thấy, trong khoảng hơn 
10 năm trước khi mỹ thuật công nghiệp còn 
đang là thịnh theo xu hướng thời cuộc, nhiều 
thí sinh đổ xô theo học các ngành: Thiết kế 
đồ hoạ, Thiết kế nội thất, Thiết kế thời 
trang thì hầu hết các cơ sở đào tạo đều có 
thể tuyển từ 150 đến 300 sinh viên / mỗi 
năm. Trong giai đoạn này, sức rất hấp dẫn 
của nghề đã luôn được quảng cáo là ngành 
cần lượng nhân lực có kỹ năng cũng như 
trình độ chuyên môn để sáng tạo trong xu 
hướng phát triển nhanh của xã hội. Sự phát 
triển như đã từng thấy của thiết kế đồ họa đã 
làm nhiều nhà chuyên môn cũng đã hết sức 
lạc quan về tiềm năng phát triển của ngành 
này. TS Ngô Thị Thu Trang, trưởng khoa Mỹ 
thuật ứng dụng (Mỹ thuật công nghiệp) thuộc 
trường Đại học Kiến trúc Tp.Hồ Chí Minh 
chia sẻ: “nếu như trước đây chúng tôi đào 
tạo chương trình 5 năm thì hiện nay đã 
chuyển sang đào tạo theo tín chỉ, rút ngắn 
chỉ còn 4 năm. Trong suốt quá trình học tập, 
sinh viên được tạo điều kiện thực tập tại các 
 18 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 
đơn vị chuyên ngành. 100% sinh viên có việc 
làm sau khi tốt nghiệp, không ít bạn đã và 
đang thành công trong nghề với các sản 
phẩm, công trình thiết kế chất lượng, tạo 
ấn tượng, được giới chuyên môn đánh giá 
cao” [3]. 
Cùng tán đồng với “cái nhìn lạc quan 
về mỹ thuật ứng dụng hay Design Việt Nam 
qua 20 năm”, còn có ý kiến cho rằng, những 
thuận lợi cho mỹ thuật ứng dụng phát triển 
chính là khi “nền kinh tế mở cửa hội nhập 
với thị trường toàn cầu”; khi “nguồn lực các 
nhà thiết kế ngày càng mạnh”; khi “môi 
trường học thuật ngày càng phát triển”; khi 
“tăng cường giao lưu học hỏi đồng nghiệp 
nước ngoài” [4, tr.318]. Và rất nhiều ý 
kiến khác cũng bàn về “thời kỳ lên ngôi của 
mỹ thuật ứng dụng” khi dự báo: “thế kỷ XXI 
“chạm ngõ” kéo theo sự bùng nổ của thương 
mại điện tử, sự cạnh tranh khốc liệt giữa các 
thương hiệu, cộng thêm tư duy về cái đẹp đã 
trở lên thực tế hơntạo thành đòn bẩy đưa 
mỹ thuật ứng dụng trở thành ngành hot” 
[5]. Bằng cái nhìn lạc quan về Mỹ thuật ứng 
dụng ở Việt Nam, Chủ tịch Hội Mỹ thuật 
Việt Nam Trần Khánh Chương cho rằng: 
“nên thành lập Hội Mỹ thuật ứng dụng, hoạt 
động độc lập với Hội Mỹ thuật Việt Nam”, vì 
“có như vậy thì nghệ sĩ mỹ thuật ứng dụng 
và các nghệ nhân mới có nhu cầu tìm đến 
nhau để cùng sáng tạo, thúc đẩy việc tạo dấu 
ấn của mỹ thuật ứng dụng trên thị trường 
hàng Việt Nam” [6]. 
 Trước sự bùng nổ của công nghệ số 
cùng với sự phát triển nhu cầu nghệ thuật và 
thị hiếu thẩm mỹ của công chúng đã và đang 
thúc đẩy mạnh mẽ những xu hướng mới 
trong lĩnh vực sáng tạo ứng dụng, trong đó 
có ngành thiết kế đồ họa. Có thể vắn tắt: 
Nhu cầu tuyển dụng lao động luôn thiếu 
nguồn nhân lực chất lượng cao, song lại 
thừa những lao động không đáp ứng đủ 
trình độ người tuyển dụng. 
Theo số liệu thống kê mới, ở nước ta 
hiện nay có tới vài chục ngàn người làm 
nghề mỹ thuật ứng dụng. Trong số này có 
nhiều nghệ sĩ và nghệ ... 
nghệ thuật độc lập... đã đòi hỏi các nhà thiết 
kế không chỉ thuần thục ứng dụng nghệ thuật 
chữ, đồ họa dàn trang, đồ họa truyền thông, 
đồ họa kỹ thuật số... ; Không chỉ được đào 
tạo kỹ năng chuyên ngành và kỹ năng vận 
dụng lý thuyết vào thực tiễn, mình còn cần 
trang bị kỹ năng sử dụng tiếng Anh để có thể 
tự tin sử dụng trong giao tiếp khi làm việc, 
đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp trong và 
ngoài nước. 
 20 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 
Nghề thiết kế đồ hoạ đã nhiều năm 
"đắt giá" trên thị trường tuyển dụng lao 
động. Tuy vậy, lượng cung vẫn không đủ cầu 
do tình trạng đào tạo quá nặng về lý thuyết, 
thiếu thực tiễn tại nhiều trường. Hiện nay, do 
sự phát triển nhanh chóng của thị trường, sự 
đa dạng, phong phú của các chủng loại hàng 
hoá nên nhu cầu quảng cáo, giới thiệu sản 
phẩm cũng ngày càng tăng. Làm quảng cáo, 
panô, poster, thiết kế bìa sách... đều cần đến 
thiết kế đồ hoạ. Nhưng để ra được một sản 
phẩm ưng ý lại không hề đơn giản. Từ ý 
tưởng nghệ thuật đến việc thể hiện luôn đòi 
hỏi người thiết kế phải sáng tạo, tìm tòi. Và 
cuối cùng, sau khi đã có từ vài mẫu tới vài 
chục mẫu hàng, người thiết kế mới chọn 
được cho mình một sản phẩm phù hợp nhất. 
Do đó, bên cạnh tính sáng tạo, công việc 
cũng đòi hỏi cả sự kiên trì, nhẫn nại. Nhiều 
người nghĩ rằng để làm được thiết kế đồ hoạ, 
chỉ cần thành thạo các phần mềm ứng dụng 
như: Photoshop, QuarkXPress, Ilustrator hay 
phần mềm minh hoạ Poster là đủ. Thực tế 
cho thấy, để giỏi và thành công với nghề này 
không những chỉ cần năng khiếu mỹ thuật, 
mà còn phải hiểu biết rộng và có một cái 
nhìn bao quát trong từng vấn đề, lĩnh vực 
nhất định. Hơn thế, công việc này còn đòi 
hỏi khá nhiều yếu tố liên quan, mà theo ông 
Nguyễn Việt Dũng – Giám đốc Công ty cổ 
phần Kiến trúc Không gian Mở, đó phải là: 
"nắm được kiến thức về marketing, khả năng 
tổ chức; nắm bắt sự kiện, bởi có như thế 
mình mới truyền tải được ý tưởng của khách 
hàng vào trong mỗi sản phẩm” [8]. Song, 
thực tế hiện nay, những người hội đủ được 
các yếu tố này chưa nhiều". Sinh viên tốt 
nghiệp dù được đào tạo khá cơ bản về 
chuyên môn, nhưng để đáp ứng được yêu cầu 
của nhà tuyển dụng, vẫn cần phải "nạp" thêm 
rất nhiều kiến thức, đặc biệt là thành thạo kỹ 
năng sử dụng các phần mềm “đồ hoạ động”. 
Năng khiếu thẩm mỹ, óc sáng tạo nghệ thuật, 
luôn là yếu tố quan trọng để tạo nên các sản 
phẩm hoàn thiện. Nhân viên thiết kế Lê Văn 
Tâm hiện làm việc tại Công ty TNHH Đất 
Việt Vàng, đã thổ lộ: "Những gì học được 
trên giảng đường thì chung chung, trong khi 
yêu cầu của các Công ty lại luôn chuyên biệt. 
Thậm chí, khi đi vào thực hiện từng việc cụ 
thể lại khá lúng túng, vì chưa đủ khả năng 
đưa ra các ý tưởng thuyết phục khách hàng, 
trong khi đây là một trong những đòi hỏi rất 
cần thiết của nghề thiết kế" [8]. 
3. Mỹ thuật truyền thông đa 
phương tiện là “cánh tay nối dài” của 
Thiết kế đồ họa - mũi nhọn mang tính thời 
đại của chuyên ngành design 
+ “Đa truyền thông”: “Là việc sử 
dụng nhiều hơn một phương tiện biểu đạt 
hoặc giao tiếp. Nói cách khác, đó là việc sử 
dụng một loạt các phương tiện mỹ thuật hoặc 
truyền thông để giao tiếp”. 
+ “Mỹ thuật truyền thông đa 
phương tiện” Có thể xem như sự hòa quyện 
giữa mỹ thuật, công nghệ và sáng tạo. 
Theo từ vựng Tiếng Anh: “Media” 
có nghĩa là “phương tiện”, và “Multi” có 
nghĩa là “nhiều”. Multimedia là sản phẩm 
được tạo ra để “chạy” trên nhiều thiết bị đầu 
cuối khác nhau (đa phương tiện). Trước nay 
người hoạ sĩ vẽ ra một bức tranh chỉ có thể 
“chạy” trên giấy và chỉ một số ít người ở một 
địa điểm nào đó mới có cơ hội thưởng thức 
được tác phẩm đó. Còn ngày nay, một tác 
phẩm đồ hoạ máy tính (hiểu nghĩa rộng) sau 
khi được tạo ra có thể chạy trên máy vi 
tính cá nhân (PC), chạy trên máy tính bảng/ 
điện thoại di động (iOS, Android, Window 
Phone), trên tivi và được thưởng thức với 
tất cả mọi người có sử dụng các thiết bị khác 
có trang bị màn hình hiển thị đơn lẻ hoặc 
thông qua internet. Đó có thể là một bảng 
hiệu quảng cáo đẹp, một đoạn âm thanh sống 
động, một banner nhấp nháy trên nền 
một website, hoặc có thể là một đoạn flash 
 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 21 
hay một clip intro quảng cáo cho một sản 
phẩm, một trò chơi trên mạng, một phim 
hoạt hình 3D vv Tất cả đều là sản phẩm 
của Multimedia. Các sản phẩm Multimedia 
thường là sản phẩm của đồ hoạ nên 
Multimedia còn được gọi là Mỹ thuật đa 
phương tiện. Ngoài ra, vì ngành này gắn liền 
với thế giới truyền thông và bản thân mỗi tác 
phẩm cũng mang tính truyền thông nên đôi 
khi người ta cũng gọi là ngành “Mỹ thuật 
truyền thông đa phương tiện”, hay “Mỹ thuật 
đa (phương tiện) truyền thông” cũng đều 
để chỉ chung về ngành công nghệ 
Multimedia. Thế giới sản phẩm của 
Multimedia càng ngày càng trở nên đa dạng 
và phong phú khi công nghệ 3D 
đang bùng nổ khiến cho tất cả các công ty có 
sản phẩm hiển thị trên màn hình LCD đều 
bắt đầu chạy đua với một cuộc “cách mạng” 
mới [9]. 
Theo thông tin từ Văn phòng giới 
thiệu việc làm của Báo Lao Động cho biết, 
nghề thiết kế đồ hoạ luôn được trọng dụng 
do nhu cầu tuyển dụng ngày càng tăng, 
nhưng số ứng viên đủ tiêu chuẩn để đáp ứng 
thì chẳng được bao nhiêu. Mỗi năm, có khá 
nhiều các sinh viên tốt nghiệp ngành này từ 
các trường đào tạo mỹ thuật ứng dụng trong 
cả nước, chủ động tự mở Công ty riêng để 
phát huy khả năng sáng tạo và độc lập của 
mình. Theo dự báo của Hiệp hội Doanh 
nghiệp phần mềm VN (Vinasa), trong vài 
năm tới Việt Nam sẽ cần khoảng 17.000 
nhân viên làm về công nghệ đa phương tiện, 
trong đó một số lượng không nhỏ là ngành 
thiết kế đồ hoạ. Điều này cho thấy nếu không 
sớm có sự thay đổi trong khâu đào tạo thì 
chúng ta vẫn sẽ thiếu hụt nguồn nhân lực do 
một lượng không nhỏ sinh viên khi ra trường 
chưa thể đáp ứng ngay được đòi hỏi của các 
nhà tuyển dụng. Khá nhiều doanh nghiệp vẫn 
cứ săn tìm nhân viên “thiết kế đồ hoạ động”, 
thành thạo trong lĩnh vực chế tác phim. Ông 
Trần Hà Anh - Phó Giám đốc Công ty 
TNHH VinaD than thở: "Công việc của 
chúng tôi nhiều khi bị dồn lại, các đơn đặt 
hàng xếp đống cũng chỉ vì thiếu nhân viên 
thiết kế đồ hoạ". Bà Trần Thị Ngọc Mai – 
Giám đốc kỹ thuật Công ty TNHH đồ họa 
Sao Mai: "Muốn theo nghề phải cần có đam 
mê, mới có thể làm tốt công việc mình yêu 
thích" [8]. 
Sự phát triển của ngành quảng cáo, 
truyền thông và giải trí kỹ thuật số làm cho 
khái niệm thiết kế đồ họa (graphic design) 
trở nên chật chội và lẫn lộn trong nhiều 
trường hợp. Bên cạnh việc chọn học ngành 
thiết kế đồ họa còn một thế giới khác rộng 
lớn, với nhiều kiến thức công cụ màu nhiệm 
hơn, nhiều cơ hội việc làm hơn. Đó là mỹ 
thuật đa phương tiện (multimedia design). 
Thiết kế đồ họa sử dụng các phần mềm xử lý 
ảnh, vẽ vector, dàn trang, dựa trên nền tảng 
mỹ thuật, sức sáng tạo của người làm thiết kế 
và nhu cầu cụ thể của khách hàng để tạo ra 
các file kỹ thuật số. Các file này sẽ dùng để 
in trên những mặt phẳng như sách, báo, tạp 
chí, các chất liệu ngoài trời (biển quảng cáo, 
nhãn hàng, bao bì sản phẩm, áo thun, túi 
xách). Nếu như thiết kế đồ hoạ là “tĩnh”, 
trên mặt phẳng 2D, thì mỹ thuật đa phương 
tiện là “động” (hình ảnh động, âm thanh, 
hoạt hình, đồ họa động), kết hợp nhiều môi 
trường thể hiện và truyền thông khác nhau 
(hoạt hình 3D, phim, video âm nhạc, game) 
và thường được cảm nhận trọn vẹn trên các 
thiết bị đầu cuối (màn hình máy tính, TV, 
thiết bị cầm tay, rạp chiếu phim, thậm chí là 
một buổi trình diễn thực tế trên sân khấu 
hoặc ngoài trời) [10 và 11]. 
Truyền thông phát triển mạnh đã kéo 
theo sự bùng nổ của ngành Mỹ thuật Đa 
phương tiện bởi chuyên ngành này là sự kết 
hợp giữa công nghệ thông tin hiện đại và 
nghệ thuật. Hiểu một cách khái quát, thiết kế 
đồ hoạ chính là cơ sở nền tảng, là bước khởi 
 22 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 
đầu để mở thế giới thiết kế mỹ thuật đa 
phương tiện rộng lớn. Nhưng trước khi nắm 
bắt mỹ thuật đa phương tiện, rất cần am hiểu 
và bắt đầu từ những lý thuyết căn bản về 
thiết kế đồ họa, bố cục, các chất liệu cơ bản 
về điểm, nét, hình, khoảng trắng, màu sắc, 
vật liệu, các nguyên tắc thiết kế đồ họa, kiến 
thức về thị giác hình ảnh, nghệ thuật chữ 
(typography)Với những ứng dụng cụ thể 
trong thiết kế đồ họa, trò chơi điện tử 
(game), các ứng dụng 3D, thiết kế web tĩnh / 
động, gia công các hiệu ứng kỹ xảo điện 
ảnh đặc biệt, phim hoạt hình, phim quảng 
cáo thực hiện trên máy tính dựa vào những 
phần mềm hỗ trợ cao cấp như: Photoshop, 
Illustrator, Flash, 3D Max, Maya Mỹ thuật 
Đa phương tiện đã thực sự trở thành sự kết 
hợp giữa đỉnh cao của công nghệ thông tin 
và nghệ thuật thiết kế ứng dụng đồ họa động 
với công cụ chủ yếu là chiếc máy tính. 
Thông qua đó, người nghệ sĩ – thiết kế sáng 
tạo ra những sản phẩm mà mới vài thế kỉ 
trước đó, hầu như chỉ có được trong trí tưởng 
tượng của những bộ óc siêu phàm đi trước 
thời gian. 
Tại nhiều cơ sở đào tạo quốc tế về mỹ 
thuật đa phương tiện, thời lượng học thiết kế 
đồ hoạ thường chiếm tỷ trọng 25-30% tổng 
thời gian học của chương trình. Học xong 
thiết kế đồ họa, có thể làm việc trong lĩnh 
vực quảng cáo, nhận diện thương hiệu, in ấn, 
dàn trang sách báo, xử lý ảnh với các chức 
danh: chuyên viên thiết kế đồ họa (graphic 
designer), họa sĩ minh họa (illustrator), 
chuyên viên xử lý ảnh (photo editor), họa sĩ 
trình bày (layout artists) Còn khi học tiếp 
để hoàn thành khóa thiết kế mỹ thuật đa 
phương tiện, học viên không chỉ cần nắm 
chắc về thiết kế đồ hoạ, mà còn có thể Thiết 
kế giao diện web (web designer) và thiết kế 
đồ họa động 2D (flash animator), trở thành 
chuyên gia biên tập phim và âm thanh 
(audio/video editor), chuyên gia biên kịch 
(storyboard), chuyên gia kỹ xảo điện ảnh, 
hậu kỳ (VFX compositor), chuyên gia sản 
xuất game, dựng mô hình nội ngoại thất (3D 
animator, 3D modeler) mở ra nhiều cảm 
hứng, nhiều công cụ và rất nhiều cơ hội việc 
làm. 
Khi Mỹ thuật đa phương tiện hình 
thành và phát triển thì sự kết hợp giữa Công 
nghệ thông tin và sáng tạo Nghệ thuật càng 
được nâng tầm hiệu quả cao hơn. Các sản 
phẩm đồ họa, mỹ thuật, điện ảnh, âm nhạc 
được thể hiện và sáng tạo bằng các công cụ 
máy tính hiện đại; Nhà thiết kế “đồ họa 
động” có cơ hội tốt làm việc tại các công ty 
truyền thông - quảng cáo, hãng phim, thiết kế 
website, các tòa soạn báo điện tử Vì thế, 
thiết kế Mỹ thuật đa phương tiện đang trở 
thành nghề nghiệp rất hấp dẫn bởi thu nhập 
cao và phát huy tối đa được trí sáng tạo của 
giới trẻ; là một lĩnh vực hiện còn rất khan 
hiếm nhân lực và được trọng vọng, tuy nhiên 
muốn có chỗ đứng trong ngành này, người 
học cần có tố chất nhất định, trên hết là một 
niềm đam mê để sáng tạo không ngừng trong 
quá trình học tập và làm việc. Bằng cách ứng 
dụng các hiệu ứng đồ họa hiện đại, người 
học được trang bị kiến thức nền tảng về mỹ 
thuật và công nghệ thông tin, cùng những kỹ 
năng tương tác giữa nghệ thuật tạo hình, thiết 
kế đồ họa với hình ảnh động trong lĩnh vực 
thiết kế sáng tạo sản phẩm phim quảng cáo, 
phim điện ảnh, báo chí điện tử, website 
nhằm tạo nên những sản phẩm truyền thông 
đạt chất lượng. 
Ngày nay, sự bùng nổ của công nghệ 
thông tin đã thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ 
và những xu hướng mới của lĩnh vực báo chí, 
truyền thông. Thông điệp được truyền tải 
ngày càng trở nên tinh tế, sinh động với sự 
hỗ trợ đắc lực của hệ thống ngôn ngữ đa 
phương tiện như: văn bản, âm thanh, hình 
ảnh, video, tương tác Đáp ứng cho sự phát 
triển không giới hạn này, nước ta đang có 
 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 23 
nhu cầu rất cao về nguồn nhân lực năng động 
có thể làm chủ và sáng tạo với đa loại hình 
sản phẩm, đa kênh truyền tải và đa điều kiện 
tiếp nhận. Sức hấp dẫn từ những phương tiện 
truyền thông hiện đại, như một hệ quả tất 
yếu, công nghệ càng phát triển thì truyền 
thông càng lên ngôi. Tuy nhiên, nếu lĩnh vực 
công nghệ thông tin đang được đào tạo bài 
bản tại các cơ sở giáo dục trong cả nước với 
nhiều chuyên ngành khác nhau thì ở nước ta 
vẫn chưa có nhiều trường đại học đào tạo về 
truyền thông hoặc liên quan đến truyền 
thông. Hơn nữa, trong số đó, chương trình 
đào tạo của nhiều trường chủ yếu xoay quanh 
những phương tiện truyền thông truyền 
thống chứ chưa thực sự song hành với sự 
biến đổi không ngừng của mỹ thuật truyền 
thông đương đại. Khi các nhãn hàng càng 
nhiều, sản phẩm phục vụ đời sống càng trở 
nên đa dạng, nhiều tính năng hơn, thì cũng là 
lúc các doanh nghiệp cần được khẳng định 
thương hiệu trước xã hội, khách hàng hơn 
bao giờ hết. Lúc đó, sức mạnh vượt trội của 
những phương tiện truyền thông hiện đại có 
điều kiện phát huy tối đa tác dụng của nó. 
Các sản phẩm truyền thông như phim quảng 
cáo; phim truyền hình; video clip; phim hoạt 
hình 2D; phim hoạt hình 3D; hệ thống nhận 
diện thương hiệu cần được dàn dựng, sản 
xuất liên tục gắn liền với chiến lược truyền 
thông dài hạn của doanh nghiệp. Để làm 
được những điều này cần đến công lao rất 
lớn của những đội ngũ chuyên viên lành 
nghề, những nhà quản lý và những nhà thiết 
kế mỹ thuật Truyền thông đa phương tiện. 
Cơ hội nghề nghiệp này thật sự đa dạng và 
giàu triển vọng. Do thế, thay đổi mới toàn 
diện là đòi hỏi tất yếu mang tính thời đại 
trong lĩnh vực đào tạo Deaign nhằm đáp ứng 
hữu dụng nhu cầu xã hội/. 
Tài liệu tham khảo: 
1. Vũ Tiến Dũng, “Một số giải pháp tăng cường 
liên kết đào tạo giữa trường đại học và doanh 
nghiệp”, Tạp chí Lý luận chính trị số 5-2016; 
boi-duong/item/1836-mot-so-giai-phap-tang-
cuong-lien-ket-dao-tao-giua-truong-dai-hoc-va-
doanh-nghiep.html 
2. https://rgb.vn/ideas/news/hoc-my-thuat-ung-
dung-nganh-hot-cua-tuong-lai-gan 
3. Song Phạm (2015), Chủ Nhật, 2/8/2015 09:32, 
Ngành mỹ thuật ứng dụng: Thiếu chiến lược đào 
tạo dài hơi, 
thuat-ung-dung-thieu-chien-luoc-dao-tao-dai-
hoi-198662.html 
4. Trần Văn Bình (2015), “Cái nhìn lạc quan về 
mỹ thuật ứng dụng hay Design Việt Nam qua 20 
năm”, in chung trong Mỹ thuật ứng dụng trên 
đường tìm về Bản sắc Việt, Đại học Văn Lang, 
Nxb Văn hóa - Văn nghệ, tr. 318 – 342 
5. https://daihocnguyentrai.edu.vn/thoi-ky-len-
ngoi-cua-thuat-ung-dung/ 
6. Báo Lao Động Chủ nhật, 13 tháng 12 năm 
2009, 09:40 
7. Phan Cẩm Thượng (2016), “Nghệ thuật – Tinh 
thần của Design”, Tham luận tại Hội thảo toàn 
Quốc “Đổi mới đào tạo Mỹ thuật ứng dụng ở 
Việt Nam” (từ Thực tiễn đến Giải pháp), 
25.06.2016, ( tr. 59 – 62). 
8.https://www.arena-
multimedia.vn/content/nhan-luc-nganh-thiet-ke-
do-hoadat- hang-va-khan-hiem.html. 
9. https://www.arena-multimedia.com.vn/gioi-
thieu/multimedia-my-thuat-da-phuong-tien-la-
gi.html 
10. Trần Ngọc Canh (1984), “Đào tạo hoạ sĩ 
Design công nghiệp ở Việt Nam”, Nội san Mỹ 
thuật công nghiệp, trường Cao đẳng Mỹ thuật 
công nghiệp, số 15, tr 87 - 88. 
11. https://news.zing.vn/thiet-ke-do-hoa-khac-gi-
my-thuat-da-phuong-tien-post561572.html 20:00 
22/07/2015. 
Địa chỉ tác giả: Trường Đại học Công nghệ Sài 
Gòn (STU) 
Email: dolenhhungtu@gmail.com