Giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kiểm toán nội bộ tại Công ty Cổ phần tập đoàn Đầu tư xây dựng và Du lịch Bảo Sơn

Phan Thị Thái Hà và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 103(03): 55 - 64 
 55
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KIỂM TOÁN NỘI BỘ 
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG 
VÀ DU LỊCH BẢO SƠN 
Phan Thị Thái Hà*, Nguyễn Phương Thảo 
 Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh - ĐH Thái Nguyên 
TÓM TẮT 
Kiểm toán nội bộ có vai trò quản lý hữu hiệu, giúp phát hiện và khắc phục những điểm yếu kém 
trong hệ thống quản lý của doanh nghiệp. Nhà quản lý luôn muốn có được những thông tin trung 
thực, chính xác và kịp thời nhất về thực trạng hoạt động của doanh nghiệp mình để từ đó có thể 
đưa ra các quyết định đúng đắn. Đây là một nhu cầu tất yếu đối với bất kỳ doanh nghiệp nào trong 
nền kinh tế thị trường. Thông qua việc đánh giá thực trạng tổ chức công tác kiểm toán nội bộ tại 
Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Xây dựng và Du lịch Bảo Sơn, bài báo đề xuất các giải pháp 
nhằm hoàn thiện bộ máy kiểm toán nội bộ tại công ty cổ phần tập đoàn – là một là một loại hình 
doanh nghiệp khá mới mẻ và hoạt động kinh doanh trên nhiều lĩnh vực 
Từ khóa: Kiểm toán nội bộ, rủi ro, kiểm soát nội bộ, cổ phần tập đoàn, kế hoạch kiểm toán, thực 
hành kiểm toán 
ĐẶT VẤN ĐỀ* 
Kiểm toán ra đời, tồn tại và phát triển là một 
tất yếu khách quan do yêu cầu của quản lý, 
phục vụ cho quản lý nhằm cung cấp thông tin 
trung thực, tin cậy cho mọi đối tượng quan 
tâm trên thị trường. Cùng với sự phát triển 
của xã hội, hoạt động kiểm toán ngày càng đa 
dạng và hoàn thiện hơn. Mặc dù đã xuất hiện 
từ lâu trên thế giới nhưng kiểm toán vẫn là 
hoạt động khá mới mẻ đối với nhiều nước, 
trong đó có Việt Nam. Khi xã hội càng phát 
triển, nền kinh tế càng phát triển, thì yêu cầu 
quản lý càng được đòi hỏi ở mức độ cao hơn. 
Do vậy, tổ chức kiểm toán nội bộ cũng phải 
không ngừng được hoàn thiện để đáp ứng 
được tốt nhất yêu cầu quản lý đó. Bài báo dựa 
trên sự đánh giá thực trạng tổ chức công tác 
kiểm toán nội bộ tại Công ty cổ phần Tập 
đoàn Đầu tư Xây dựng và Du lịch Bảo Sơn, 
trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn 
thiện bộ máy kiểm toán nội bộ tại công ty, 
từ đó nâng cao hiệu quả quản lý cho một 
loại hình doanh nghiệp còn khá mới mẻ và 
hoạt động kinh doanh trên nhiều lĩnh vực ở 
Việt Nam. 
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
Phương pháp nghiên cứu được vận dụng 
trong đề tài chủ yếu là tổng hợp, phân tích, 
*
 Tel: 0986 060939, Email: thaiha.tueba@gmail.com 
logic , các phương pháp kỹ thuật cụ thể như 
khảo sát, phỏng vấn, so sánh, thu thập thông 
tin, nghiên cứu tài liệu và một số phương 
pháp bổ trợ khác. Tại đơn vị được khảo sát - 
Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Xây dựng 
và Du lịch Bảo Sơn, để tập trung làm rõ tổ 
chức và quy trình kiểm toán nội bộ đơn vị, sử 
dụng phương pháp phỏng vấn, thu thập thông 
tin và quan sát quy trình hoạt động của bộ 
phận kiểm toán nội bộ trong đơn vị được áp 
dụng. Đánh giá và so sánh với lý luận cơ bản, 
kết hợp với việc phân tích các yếu tố ảnh 
hưởng từ bên trong và bên ngoài đơn vị, từ đó 
đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn 
thiện tổ chức kiểm toán nội bộ tại Công ty cổ 
phần Tập đoàn Đầu tư Xây dựng và Du lịch 
Bảo Sơn. 
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 
Đặc điểm và tình hình hoạt động của Công 
ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Xây dựng và 
Du lịch Bảo Sơn 
Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Xây dựng 
và Du lịch Bảo Sơn, tên giao dịch Baoson 
Tourism and Construction Investment Group 
Joint Stock Company (tên viết tắt là Baoson 
Group.,JSC), có tiền thân là Công ty TNHH 
Dịch vụ Đầu tư và Du lịch Nghi Tàm, thành 
lập năm 1992 với vốn điều lệ 100 tỷ đồng. 
Sau một thời gian dài tồn tại và phát triển, 
ngày 23/07/2007, công ty chính thức đổi tên 
58Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Phan Thị Thái Hà và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 103(03): 55 - 64 
 56
thành Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Xây 
dựng và Du lịch Bảo Sơn (từ đây gọi tắt là 
Công ty cổ phần Tập đoàn Bảo Sơn). 
Hoạt động trong lĩnh vực thương mại và du 
lịch, Công ty cổ phần Tập đoàn Bảo Sơn chủ 
yếu kinh doanh trong lĩnh vực khách sạn, du 
lịch lữ hành, giải trí, phát triển các khu vui 
chơi giải trí và các khu nghỉ cao cấp với 
các dịch vụ như: Dịch vụ hướng dẫn du lịch, 
tổ chức tour và đại lý du lịch; Dịch vụ biểu 
diễn nghệ thuật, giải trí; Dịch vụ của các nghệ 
sĩ biểu diễn; Dịch vụ bảo tồn và bảo tàng; Các 
dịch vụ vui chơi giải trí khác. 
Sau khi thành lập thêm sàn Bất động sản, 
công ty mở rộng lĩnh vực hoạt động của mình 
sang kinh doanh bất động sản, nổi bật là việc 
đầu tư vào khu đô thị mới An Khánh, trong 
đó có Công viên Thiên đường Bảo Sơn. Bên 
cạnh đó là các hoạt động gia tăng khác như: 
- Hướng dẫn du lịch cho nhóm, đoàn; 
- Các hoạt động tham gia cùng chính quyền 
địa phương nhằm phát triển và bảo vệ an 
ninh, văn hóa và môi trường; 
- Giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống 
thông qua các chương trình lễ hội định kỳ tại 
Công viên Thiên đường Bảo Sơn. 
Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Xây dựng 
và Du lịch Bảo Sơn đã phát triển thành một 
tập đoàn lớn mạnh trong lĩnh vực du lịch và 
giải trí, đóng góp vào ngân sách Nhà nước 
mỗi năm hàng chục tỷ đồng, đời sống nhân 
viên ngày càng được cải thiện với chính sách 
thưởng - phạt công bằng. Trong tương lai, 
Công ty Cổ phần Tập đoàn Bảo Sơn sẽ là một 
trong những doanh nghiệp mang lại nguồn lợi 
lớn cho Nhà nước từ việc khai thác, kinh 
doanh trong lĩnh vực du lịch, vui chơi giải trí 
và bảo tồn văn hóa truyền thống. 
Tổ chức kiểm toán nội bộ tại Công ty cổ 
phần Tập đoàn Bảo Sơn hiện nay 
Quá trình hình thành và phát triển của bộ 
máy kiểm toán nội bộ tại Công ty 
Sau khi mở rộng quy mô cũng như lĩnh vực 
kinh doanh, nhận thấy yêu cầu bức thiết trong 
quản lý là phải giám sát và nắm bắt kịp thời 
tình hình hoạt động của công ty để từ đó duy 
trì hoạt động hiệu quả của toàn bộ máy, Công 
ty cổ phần Tập đoàn Bảo Sơn đã thành lập bộ 
phận kiểm toán nội bộ nhằm đáp ứng yêu cầu 
quản lý này. Được thành lập đầu năm 2003, 
ban đầu, phòng kiểm toán nội bộ là một bộ 
phận thuộc Khách sạn Bảo Sơn do tại thời 
điểm đó, hoạt động kinh doanh chủ yếu của 
công ty vẫn là kinh doanh khách sạn và du 
lịch lữ hành. Hơn nữa, tại Khách sạn Bảo Sơn 
cũng là nơi tập trung nhiều đơn vị nhất như 
các nhà hàng, quầy bar, bể bơi, khách sạn... 
Phòng kiểm toán lúc bấy giờ có nhiệm vụ 
giúp việc cho ban lãnh đạo trong việc kiểm 
tra giám sát mọi hoạt động. 
Đầu năm 2005, sau khi Sàn giao dịch bất 
động sản Bảo Sơn đi vào hoạt động và dự án 
Công viên Thiên đường Bảo Sơn được khởi 
công thì việc kiểm tra, giám sát trở nên phức 
tạp hơn rất nhiều. Để đảm bảo tính khách 
quan và độc lập của bộ phận kiểm toán nội 
bộ, Công ty cổ phần Tập đoàn Bảo Sơn quyết 
định điều chỉnh, chuyển bộ phận này lên 
thành kiểm toán nội bộ trực thuộc Ban Giám 
đốc. Phòng kiểm toán nội bộ có chức năng 
kiểm tra tính hợp lệ của chứng từ, sổ sách kế 
toán, các hoạt động tại các bộ phận, kiểm tra 
doanh thu, chi phí, kết hợp với bộ phận Kiểm 
tra quy chế công ty để có được thông tin... tập 
hợp và lập báo cáo trình Tổng Giám đốc. Bộ 
phận Kiểm tra quy chế công ty tồn tại song 
song, có trách nhiệm kết hợp, hỗ trợ và cung 
cấp thông tin cho phòng kiểm toán nội bộ, 
cùng thực hiện nhiệm vụ kiểm tra giám sát 
mọi hoạt động trong toàn đơn vị. 
Bảng 1: Một số chỉ tiêu đạt được qua một vài năm gần đây 
của Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Xây dựng và Du lịch Bảo Sơn 
Chỉ tiêu Đơn vị tính Năm 2008 Năm 2009 Năm 2010 
 KH TH % KH TH % KH TH % 
Doanh thu tỷ đồng 60 74.4 124 185 218.3 118 150 192 128 
LN sau thuế tỷ đồng 8,3 9,5 115 23,1 27,2 120 30 36 120 
Nộp NS tỷ đồng 12,4 14,3 115 41,6 48,7 117 36 45 125 
Thu nhập 
BQ/tháng/ng 
triệu 
đ/tháng/ng 2,8 3 107 3 3,3 110 3,3 3,8 117 
(Nguồn: Phòng kiểm toán nội bộ) 
59Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Phan Thị Thái Hà và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 103(03): 55 - 64 
 57
Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức phòng kiểm toán nội bộ tại Công ty CP Tập đoàn Bảo Sơn 
Mô hình tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ 
tại Công ty cổ phần Tập đoàn Bảo Sơn 
Công ty cổ phần Tập đoàn Bảo Sơn xây dựng 
một bộ máy kiểm toán nội bộ duy nhất trực 
thuộc Ban Giám đốc tập đoàn. Biên chế 
phòng kiểm toán nội bộ của công ty là 03 người 
gồm 01 trưởng phòng và 02 kiểm toán viên. 
Các kiểm toán viên nội bộ của công ty đều 
còn trẻ và có chuyên môn chủ yếu trong lĩnh 
vực tài chính kế toán. Do vậy, trong các cuộc 
kiểm toán nội bộ, nếu cần thiết, trưởng phòng 
kiểm toán nội bộ có thể đề nghị lên Ban giám 
đốc, Tổng giám đốc sẽ cử các nhân viên thuộc 
các lĩnh vực chuyên môn, nghiệp vụ khác 
trong công ty hoặc thuê chuyên gia bên ngoài 
tham gia vào một số nội dung hoặc toàn bộ 
cuộc kiểm toán để giúp đỡ bộ phận kiểm toán 
nội bộ trong các lĩnh vực riêng nhằm đảm bảo 
chất lượng kiểm toán. Cơ cấu tổ chức bộ máy 
Kiểm toán nội bộ của Công ty được thể hiện 
qua sơ đồ. 
Tổ chức công tác kiểm toán nội bộ tại Công 
ty cổ phần Tập đoàn Bảo Sơn 
Được thành lập nhằm phục vụ cho yêu cầu 
kiểm tra, giám sát của Ban Giám đốc đối với 
hoạt động toàn công ty, Công ty cổ phần Tập 
đoàn Bảo Sơn lại là một công ty mang tính 
chất tư nhân, do vậy bộ phận kiểm toán nội 
bộ tại đơn vị này được tổ chức một cách 
tương đối đơn giản. Hiện nay, công ty chưa 
có quy chế kiểm toán nội bộ một cách chính 
thống mà nhiệm vụ và quyền hạn của bộ phận 
này được đề cập tới trong Quyết định thành 
lập bộ phận kiểm toán nội bộvà trong Quy chế 
nội bộ chung cho toàn công ty, giống như tất cả 
các phòng ban, bộ phận chức năng khác. 
Theo Quyết định số 06/QĐ/2003 về việc 
thành lập bộ phận kiểm toán nội bộ do Tổng 
Giám đốc ký ngày 05/01/2003 thì bộ phận 
kiểm toán nội bộ có nhiệm vụ: 
- Xây dựng kế hoạch kiểm toán và trình Tổng 
giám đốc phê duyệt; 
- Thực hiện kiểm toán theo kế hoạch kiểm 
toán đã được phê duyệt; 
- Chịu sự phân công, giám sát và điều hành 
trực tiếp từ Ban giám đốc; 
- Thông qua kiểm toán, góp ý với các bộ 
phận, phòng ban được kiểm toán sửa chữa sai 
sót, vi phạm; 
- Báo cáo kết quả kiểm toán và chịu trách 
nhiệm trước HĐQT và Tổng Giám đốc về kết 
quả kiểm toán. 
Bên cạnh đó, nhiệm vụ của bộ phận kiểm toán 
nội bộ cũng được quy định cụ thể tại Mục 14, 
Điều 4 Quy chế nội bộ Công ty cổ phần Tập 
đoàn Đầu tư Xây dựng và Du lịch Bảo Sơn. 
Theo những quy định này, ngoài việc thực 
hiện kế hoạch kiểm toán, hàng tháng, bộ phận 
kiểm toán nội bộ phải thực hiện các nhiệm vụ 
đã ghi trong Quy chế nội bộ chung của công 
ty hoặc thực hiện các nhiệm vụ cụ thể do Ban 
Giám đốc yêu cầu. 
Thông thường, các cuộc kiểm tra, kiểm toán 
nội bộ tại công ty nhằm mục đích rà soát, 
quản lý tiền và tài sản của đơn vị do vậy các 
nghiệp vụ đối với chứng từ kế toán chiếm 
phần lớn. Hàng ngày, chứng từ của bộ phận 
được kiểm toán được chuyển về phòng kiểm 
toán nội bộ để soát xét, kiểm tra. Sau khi 
kiểm toán nội bộ kiểm tra tính hợp lệ, chứng 
từ được trả lại cho phòng kế toán hạch toán. 
Nếu phát hiện ra sai sót, bộ phận làm sai sẽ 
được kiểm toán viên yêu cầu sửa lại. Tùy mục 
đích của từng cuộc kiểm toán mà KTV có 
phương pháp kiểm toán phù hợp. Trên thực 
tế, việc kiểm toán tại công ty nhằm mục đích 
soát xét và kiểm tra tính tuân thủ và thực hiện 
theo yêu cầu của Ban Giám đốc là chủ yếu, 
do đó, công việc của kiểm toán viên nội bộ 
thường là kiểm tra chứng từ, kiểm kê, đối 
chiếu doanh thu, chi phí... Hàng tháng, kiểm 
toán nội bộ thực hiện các cuộc kiểm tra bất 
thường đối với các bộ phận trong công ty theo 
Trưởng phòng KTNB 
Kiểm toán viên nội bộ Kiểm toán viên nội bộ 
60Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Phan Thị Thái Hà và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 103(03): 55 - 64 
 58
quy định của quy chế nội bộ và theo chỉ thị từ 
Ban Giám đốc hoặc theo yêu cầu thực tế tại 
đơn vị. Theo đó, các cuộc kiểm kê được tiến 
hành, nếu có sai phạm, bộ phận làm sai sẽ bị xử 
lý theo quy định của công ty, việc xử lý phạt 
được ghi rõ trong báo cáo kiểm toán nội bộ. 
Đối tượng được kiểm toán thường xuyên là 
Khách sạn quốc tế Bảo Sơn, tiếp đó là các 
đơn vị hạch toán phụ thuộc được đặt tại trụ sở 
của Tập đoàn. Công ty TNHH 1 thành viên 
Du lịch giải trí Thiên đường Bảo Sơn là đơn 
vị hạch toán độc lập kinh doanh về du lịch 
giải trí Công viên thiên đường Bảo Sơn, đặt 
tại khu đô thị An Khánh trên đường Láng - 
Hòa Lạc được kiểm toán theo kế hoạch kiểm 
toán đã xây dựng hoặc kiểm toán bất thường 
nếu có yêu cầu của Ban giám đốc. 
Quy trình kiểm toán tại Công ty cổ phần Tập 
đoàn đầu tư xây dựng và du lịch Bảo Sơn 
gồm có 3 giai đoạn: Lập kế hoạch kiểm toán, 
thực hành kiểm toán và kết thúc kiểm toán. 
Đánh giá tổ chức kiểm toán nội bộ tại Công 
ty Cổ phần Tập đoàn Bảo Sơn 
Những kết quả đạt được của tổ chức kiểm 
toán nội bộ tại Công ty Cổ phần Tập đoàn 
Bảo Sơn 
Nhìn một cách tổng quát, bộ phận kiểm toán 
nội bộ đã giúp ban giám đốc giám sát chặt chẽ 
mọi hoạt động của đơn vị mình. Thông qua 
việc kiểm tra thường xuyên hoặc đột xuất, bộ 
phận kiểm toán nội bộ đã đảm bảo cho tất cả 
các bộ phận trong toàn công ty luôn thực hiện 
nhiệm vụ của mình chính xác và phối với các 
bộ phận khác một cách nhịp nhàng, đảm bảo 
sự thống nhất cao trong toàn đơn vị. 
Hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại 
trong tổ chức kiểm toán nội bộ tại Công ty 
cổ phần Tập đoàn Bảo Sơn 
Mặc dù trên thực tế, bộ phận kiểm toán nội bộ 
đã giúp cho công ty kiểm soát được tiền và tài 
sản của mình một cách chặt chẽ, song bộ phận 
này hoạt động chưa thực sự hiệu quả. Nhìn về 
góc độ quản lý tiền và tài sản thì bộ phận 
kiểm toán nội bộ đã đảm bảo thực hiện tốt 
nhiệm vụ của mình. Đứng trên khía cạnh 
đánh giá hiệu quả của một bộ phận làm nhiệm 
vụ có tính chất kiểm soát, giám sát, tư vấn 
cho lãnh đạo thì có thể thấy rằng: Công ty cổ 
phần Tập đoàn Bảo Sơn chưa thực sự khai 
thác được năng lực của kiểm toán nội bộ. Nói 
cách khác, Công ty chưa xây dựng được một 
bộ máy kiểm toán nội bộ chuyên nghiệp. 
- Về tổ chức bộ máy: 
Thứ nhất: Phòng kiểm toán nội bộ được xây 
dựng trực thuộc Ban Giám đốc và có thể nhận 
sự chỉ đạo trực tiếp từ Tổng Giám đốc hay 
các Phó Tổng giám đốc. Khi nộp báo cáo 
kiểm toán qua rất nhiều công đoạn, có thể 
trực tiếp nộp cho Tổng Giám đốc hoặc thông 
qua Phó Tổng giám đốc ký. Những điều này 
làm cho công việc của phòng kiểm toán nội 
bộ dễ bị chồng chéo, rắc rối và tính độc lập 
của kiểm toán nội bộ không được đảm bảo, làm 
giảm hiệu quả hoạt động của bộ phận này. 
Thứ hai: Nhân sự phòng kiểm toán chỉ có 03 
người, 2 KTV trực tiếp thực hiện các nhiệm 
vụ được giao. Trong khi đó, yêu cầu quản lý 
rất khắt khe, khối lượng công việc phải thực 
hiện rất nhiều khiến cho bộ phận kiểm toán 
nội bộ nhiều khi bị quá tải, gây áp lực công 
việc. Điều này một phần cũng là do cách tổ 
chức bộ phận kiểm toán nội bộ tại công ty. 
Đơn vị thiết kế bộ phận kiểm toán nội bộ theo 
mô hình tập trung, do vậy bộ phận này phải 
đảm đương công việc kiểm toán cho cả Tập 
đoàn. Ngoài việc phải kiểm tra chứng từ do 
các đơn vị chuyển về hàng ngày, phòng kiểm 
toán nội bộ phải thực hiện kiểm toán theo kế 
hoạch và theo chỉ đạo của Ban Giám đốc.  ... nh. 
Ba là, trên thực tế, Công ty cổ phần Tập đoàn 
Bảo Sơn mặc dù có sự góp vốn của nhiều cổ 
đông song vẫn mang tính chất “công ty gia 
đình”. Vì thế, để bộ phận kiểm toán nội bộ 
trực thuộc Ban Giám đốc vẫn là một sự hợp lý 
ở một mức độ nào đó. Tuy nhiên, Tổng Giám 
đốc là người trực tiếp điều hành các hoạt 
động sản xuất - kinh doanh của Tập đoàn, các 
thành viên trong Ban Giám đốc có mối quan 
hệ ruột thịt với nhau, bộ phận kiểm toán nội 
bộ là bộ phận giúp cho Ban Giám đốc kiểm 
tra, đánh giá hoạt động sản xuất - kinh doanh 
nên có những ảnh hưởng nhất định đến tính 
độc lập, khách quan trong quá trình thực hiện 
nhiệm vụ của bộ phận kiểm toán nội bộ, điều 
này có thể sẽ gây tâm lý không tin tưởng của 
các cổ đông khác. Công ty có thể chuyển bộ 
phận kiểm toán nội bộ chỉ trực thuộc Tổng 
Giám đốc bởi Tổng Giám đốc đồng thời kiêm 
chủ tịch HĐQT nên tính minh bạch cũng có 
thể được đảm bảo hơn. 
Bốn là, cần xây dựng quy chế kiểm toán nội 
bộ thay vì quy định chi tiết trong quy chế nội 
bộ của công ty. Đó là quy chế hoạt động của 
phòng kiểm toán. Quy định hiện nay của công 
ty đối với bộ phận này quá chi tiết, cụ thể 
nhưng lại không đầy đủ. Cần phải có một quy 
chế quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn 
của bộ phận kiểm toán nội bộ cũng như 
những yêu cầu đồi với bộ phận này. Việc 
kiểm tra, giám sát như thế nào, bằng cách gì 
nằm trong chuyên môn nghiệp vụ của KTV, 
đó là yêu cầu mà KTV nội bộ phải đáp ứng 
được, không cần thiết phải chỉ rõ như trong 
quy chế nội bộ của công ty hiện thời. 
Năm là, cần bổ sung thêm nhân lực cho bộ 
phận kiểm toán nội bộ, bố trí người tại các 
đơn vị thành viên làm nhiệm vụ hỗ trợ để có 
thể đảm bảo công việc của phòng kiểm toán 
nội bộ không bị ùn tắc, quá tải. 
Về quy trình kiểm toán 
Công ty cần có một quy trình kiểm toán bài 
bản, phù hợp với đặc điểm và tình hình thực 
tế của công ty. 
*Lập kế hoạch kiểm toán nội bộ: Hiện tại, 
công ty mới chỉ lập kế hoạch kiểm toán cho 
từng năm một, như vậy, công ty có thể có 
những kế hoạch ngắn hạn và đáp ứng ngay 
yêu cầu quản lý trong giai đoạn nhất định nào 
đó. Tuy nhiên, kế hoạch kiểm toán 1 năm 
không cho thấy tầm nhìn bao quát trong quản 
lý. Do vậy, công ty nên lập kế hoạch kiểm 
toán 3 năm, kế hoạch kiểm toán 1 năm sẽ là 
chi tiết cho kế hoạch kiểm toán 3 năm, kế 
hoạch dài hạn này sẽ tối ưu hoá việc sử dụng 
nhân lực kiểm toán cũng như đảm bảo cho bộ 
phận kiểm toán nội bộ hoạt động hiệu quả và 
tối ưu về mặt chi phí. 
Trong công tác lập kế hoạch kiểm toán dài 
hạn, việc đánh giá rủi ro cần phải được chú 
trọng. Việc phân tích rủi ro sẽ giúp cho bộ 
63Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Phan Thị Thái Hà và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 103(03): 55 - 64 
 61
phận kiểm toán nội bộ định hướng chiến lược 
về việc sử dụng nguồn lực, đảm bảo cho kế 
hoạch kiểm toán sẽ hiệu quả hơn, những lĩnh 
vực có rủi ro cao hơn sẽ được đầu tư thời 
gian, nhân lực và công sức nhiều hơn. KTV 
nên sử dụng “Ma trận đánh giá rủi ro” để xác 
định danh sách các đối tượng ưu tiên kiểm 
toán. Những lĩnh vực chứa đựng nhiều rủi ro 
tiềm tàng nhất sẽ được lưu ý đầu tiên, tuy 
nhiên, cũng không nên bỏ qua các lĩnh vực ít 
rủi ro tiềm tàng hơn. 
Bảng 1: Ma trận đánh giá rủi ro 
TẦ
N
SU
Ấ
T 
X
U
Ấ
T 
H
IỆ
N
1 - 2 năm 4 7 9 
3 - 10 
năm 
2 5 8 
Trên 10 
năm 
1 3 6 
 TÁC ĐỘNG ĐẾN DOANH NGHIỆP 
Theo ma trận này, phần rủi ro nhất của DN là 
các ô 7, 8, 9 - nơi mà khả năng xuất hiện rủi 
ro rất cao và tác động của rủi ro là lớn. Các ô 
1, 2, 3 được cho là rủi ro ít, tuy nhiên vẫn cần 
phải kiểm toán nội bộ để phát hiện những 
kiểm soát và quản lý quá mức. 
Căn cứ vào mức độ đảm bảo mà Ban giám 
đốc yêu cầu, KTV nội bộ cần có sự đánh giá 
để có thể thiết kế chương trình kiểm toán phù 
hợp nhất và đưa ra mức độ tối thiểu của phạm 
vi kiểm toán. Để có thể đánh giá được điều 
này, KTV cần xem xét mức độ kiểm soát 
cũng như mức độ kiểm tra cụ thể. Đối với 
DN, mức độ kiểm soát thông thường gồm có: 
kiểm soát hoạt động, kiểm soát kiểm tra, kiểm 
soát giám sát, kiểm soát quản trị. 
KTV cần nhận biết được những yếu tố có ảnh 
hưởng tới rủi ro như: kích cỡ (yếu tố liên 
quan đến kích cỡ rủi ro), kiểm soát (Tính hiệu 
quả của kiểm soát và mức độ trọng yếu của 
rủi ro), hiệu quả (khả năng loại bỏ các ảnh 
hưởng không mong muốn). Theo đó, các tiêu 
thức đánh giá được xếp hạng theo nhận định 
của KTV về thực trạng đơn vị mình. 
Căn cứ vào các tiêu thức và ma trận đánh giá 
rủi ro, KTV nội bộ có thể xác định được 
những đối tượng cần ưu tiên kiểm toán, đối 
tượng cần soát xét, các đối tượng ở mức độ 
trung bình bằng cách cho điểm, sau đó tiến 
hành lập kế hoạch kiểm toán cho các đối 
tượng cụ thể. Kế hoạch kiểm toán 3 năm là 
thông tin hữu ích, giúp KTV nội bộ có thể 
thực hiện các cuộc kiểm toán theo thứ tự, 
những đối tượng có điểm đánh giá cao nhất 
cần được ưu tiên kiểm toán trước và KTV nội 
bộ sẽ có cái nhìn về việc sử dụng nguồn lực 
của mình cũng như có thông tin cho việc lập 
kế hoạch bổ sung nguồn lực khi cần thiết. 
*Thực hiện kiểm toán 
Trước khi tiến hành cuộc kiểm toán, KTV 
luôn cần có những thông tin cơ bản về đối 
tượng mà mình sẽ kiểm toán. Những thông tin 
đó có được qua việc thực hiện khảo sát ban 
đầu như hồ sơ kiểm toán kỳ trước, báo cáo 
kiểm toán kỳ trước, đặc điểm hoạt động của 
đối tượng kiểm toán và các thông tin liên 
quan đến ban lãnh đạo như thái độ của Ban 
giám đốc đối với kết quả của các cuộc kiểm 
toán trước, thái độ của Ban giám đốc đối với 
công việc của phòng kiểm toán nội bô. Qua 
đó, KTV cần phải lưu ý đặc biệt đến những 
vấn đề đã gặp phải của các cuộc kiểm toán 
trước và biện pháp giải quyết. Tạo thói quen 
chuẩn bị hồ sơ kiểm toán, bởi hồ sơ kiểm toán 
là “tài sản” quý đối với bộ phận kiểm toán nội 
bộ, giúp cho KTV có thể tìm kiếm được 
những thông tin quan trọng khi cần thiết. 
Bảng 2: Đánh giá kiểm soát và mức độ đảm bảo 
Mức độ 
đảm bảo 
Kiểm soát 
hoạt động 
Kiểm soát 
kiểm tra 
Kiểm soát 
giám sát Kiểm soát quản trị 
Rất thấp Không kiểm tra Không kiểm tra Không kiểm tra Kiểm tra cấp độ cao 
Thấp Không kiểm tra Không kiểm tra Kiểm tra cấp độ cao Kiểm tra chi tiết 
Trung bình Không kiểm tra Kiểm tra cấp độ cao Kiểm tra chi tiết Kiểm tra chuyên sâu 
Cao Kiểm tra cấp độ cao Kiểm tra chi tiết Kiểm tra chi tiết Kiểm tra chuyên sâu 
Rất cao Kiểm tra chi tiết Kiểm tra chi tiết Kiểm tra chi tiết Kiểm tra chuyên sâu 
64Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Phan Thị Thái Hà và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 103(03): 55 - 64 
 62
Do phần lớn các công ty thành viên đều có trụ 
sở tại trụ sở của Tập đoàn, được bộ phận kiểm 
tra quy chế công ty giám sát hoạt động một 
cáh thường xuyên nên việc họp với ban lãnh 
đạo của các công ty thành viên trước khi tiến 
hành kiểm toán để xác định hướng kiểm toán 
cũng như giải thích về bản chất của cuộc 
kiểm toán có thể không cần thiết phải thực 
hiện (tuy nhiên một số trường hợp đặc biệt thì 
vẫn phải có đầy đủ quy trình) mà chỉ cần 
thông báo lịch kiểm toán, xác định mục tiêu chi 
tiết của hoạt động, chức năng được kiểm toán. 
Sau khi xác định rủi ro có thể xảy ra. Kiểm 
toán sẽ phải quan tâm xem các hoạt động, 
chức năng đó được thực hiện theo quy trình 
nào? Có những rủi ro gì có thể xảy ra? Đã có 
những biện pháp KSNB nào được áp dụng? 
và các biện pháp kiểm soát đó có thực sự 
được áp dụng hay không? Việc xác định và 
ghi chép lại những rủi ro liên quan này rất cần 
thiết bởi có thể Hồ sơ kiểm toán cung cấp 
thông tin về rủi ro chưa phù hợp với mục đích 
của cuộc kiểm toán. Từ đó, KTV có thể đưa 
ra được những mục tiêu kiểm soát và đánh 
giá những mục tiêu này bằng các công cụ 
kiểm toán. 
Khi thực hiện thử nghiệm kiểm toán, KTV lại 
cần phải lưu ý: 
- Nếu thực hiện thử nghiệm walk through, 
KTV phải thử nghiệm toàn bộ chu trình. 
- Hoạt động, chức năng càng quan trọng, càng 
cần thiết phải thu thập bằng chứng “cứng”. 
- Rủi ro còn lại càng cao, càng cần thiết phải 
có nhiều bằng chứng hơn. 
- Nên sử dụng thử nghiệm tuân thủ để kiểm 
tra những phạm vi đặc biệt mà lãnh đạo công 
ty, đối tượng kiểm toán quan tâm. 
- Thông qua thử nghiệm walk through, nếu có 
sự khác biệt giữa kiểm soát thực tế và quy 
định, KTV nên thực hiện thử nghiệm tuân thủ 
để xác định nguyên nhân. 
- KTV nên lưu ý tới những vấn đề lặp đi lặp 
lại qua các kỳ kiểm toán, soát xét khác nhau. 
Chương trình kiểm toán thể hiện quy trình 
thực hiện công việc của KTV theo cách hiệu 
quả và đồng nhất nhất. Bộ phận kiểm toán nội 
bộ có thể xây dựng chương trình kiểm toán 
chung nhất cho các hoạt động, chức năng điển 
hình, sử dụng cho nhiều kỳ kiểm toán và cho 
nhiều đối tượng kiểm toán. Đối với những 
công việc kiểm toán không đồng nhất giữa 
các kỳ kiểm toán và các đổi tượng kiểm toán, 
KTV vẫn có thể sử dụng quy trình kiểm toán 
chung sau khi đã thay đổi, bổ sung cho phù 
hợp với từng cuộc kiểm toán. Chương trình 
kiểm toán phù hợp sẽ là kim chỉ nam cho 
KTV thu thập bằng chứng kiểm toán. 
KTV nên thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm 
toán để minh chứng cho kết luận kiểm toán. 
Có nhiều loại bằng chứng kiểm toán khác 
nhau, mỗi loại có giá trị sử dụng cũng như độ 
tin cậy khác nhau. 
Việc thực hiện công việc kiểm toán có thể sẽ 
gây cho đối tượng kiểm toán những đình trệ 
trong hoạt động thường ngày, do vậy, bộ phận 
kiểm toán nội bộ nên hạn chế tối đa những 
ảnh hưởng không đáng có. Sau khi chương 
trình kiểm toán được hoàn thiện, kế hoạch 
kiểm toán chi tiết cũng như lịch trình kiểm 
toán chi tiết có thể thay đổi, KTV ghi nhận kế 
hoạch thay đổi và gửi tới đối tượng kiểm 
toán. Trong kế hoạch thay đổi này nên bao 
gồm những thông tin như KTV sẽ thử nghiệm 
những giao dịch hay chức năng nào, cần có 
những hỗ trợ gì từ đơn vị được kiểm toán. 
Chứng từ, tài liệu thu thập được qua mỗi 
bước kiểm toán cần được phân tích, tổng hợp 
và thể hiện trên giấy tờ làm việc. 
Bảng 4: Độ tin cậy của các loại bằng chứng 
Loại bằng chứng Đáng tin cậy 
và giá trị nhất Ít tin cậy, ít giá trị hơn 
Các kỹ năng kiểm toán Quan sát, xác nhận Phỏng vấn 
Quan hệ với đối tượng kiểm toán Phòng, ban, chức năng 
độc lập bên ngoài Trực thuộc 
Dạng Viết Miệng 
Hình thức Văn bản chính thức Thông tin không chính thức 
Vị trí Hệ thống thực tế Hệ thống hỗ trợ 
Nguồn Kết quả công việc kiểm toán của KTV Khác 
65Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Phan Thị Thái Hà và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 103(03): 55 - 64 
 63
Khi phát hiện bất kỳ sai sót nào, KTV đều 
phải tóm tắt tình huống và ghi nhận những 
phát hiện có thể có. KTV có thể sử dụng 
“Bảng tổng hợp ban đầu” để tổng hợp các 
phát hiện đó. Bảng tổng hợp ban đầu này sẽ 
cung cấp cho KTV cũng như lãnh đạo đối 
tượng được kiểm toán những thông tin cần 
lưu ý, những “vùng” đặc biệt cần soát xét, và 
đây cũng là cơ sở để KTV phát triển báo cáo 
kiểm toán sau này. 
Đối với quy trình lập báo cáo kiểm toán, bộ 
phận kiểm toán nội bộ của công ty có thể áp 
dụng một cách linh hoạt sao cho phù hợp với 
tình hình thực tế. Sau khi phát hành Báo cáo 
kiểm toán, bộ phận kiểm toán nội bộ nên lập 
lịch trình theo dõi sau kiểm toán để đảm bảo 
những khuyến nghị của KTV đưa ra ở Báo 
cáo kiểm toán được thực hiện. 
KẾT LUẬN 
Ở nước ta hiện nay, trong xu thế nền kinh tế 
ngày càng phát triển, các doanh nghiệp, các 
Tập đoàn tư nhân ngày càng khẳng định vai 
trò của mình trong nền kinh tế thị trường. 
Cũng theo xu thế phát triển đó và do yêu cầu 
kiểm soát ngày càng cao hơn, kiểm toán nội 
bộ trong các doanh nghiệp tư nhân cũng đang 
trong những bước đầu xây dựng và phát triển. 
Chính vì vậy, hoạt động kiểm toán nội bộ ở 
các đơn vị này gặp không ít vướng mắc và 
vẫn còn nhiều hạn chế cần phải khắc phục. 
Nhóm tác giả mạnh dạn đề xuất một số giải 
pháp nhằm khắc phục những hạn chế, hoàn 
thiện và phát triển tổ chức công tác kiểm toán 
nội bộ, bao gồm các giải pháp về tổ chức và 
các giải pháp về hoàn thiện quy trình.. Xây 
dựng một quy trình kiểm toán dựa trên đặc 
điểm thực tế của Công ty cổ phần Tập đoàn 
Đầu tư Xây dựng và Du lịch Bảo Sơn. Trong 
đó, nhóm tác giả cũng nhận định rằng việc 
thay đổi tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ, 
đảm bảo rằng bộ phận này phải trực thuộc 
một cấp cao đủ để không giới hạn phạm vi 
hoạt động, đồng thời phải được giao quyền 
hạn tương đối rộng rãi và hoạt động tương đối 
độc lập với các bộ phận khác trong đơn vị là 
một yêu cầu cấp thiết đối với tập đoàn này. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. Alvin A. Arens & Jame Kloebbeck (1992), 
Kiểm toán (Bản dịch), Nxb Thống kê. 
[2]. Bộ môn Kiểm toán - Khoa Kế toán Trường 
ĐH Kinh tế TP. Hồ Chí Minh (2009), Kiểm toán, 
Nxb Lao động Xã hội, Hà Nội. 
[3].Bộ Tài chính (2001), Quyết định số 
143/2001/QĐ-BTC ngày 21/12/2001 ban hành và 
công bố sáu chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (đợt 
3). 
[4]. Bộ Tài chính (1997), Quyết định số 
832TC/QĐ/CĐKT ngày 28/10/1997 ban hành Quy 
chế Kiểm toán nội bộ. 
[5]. Bộ Tài chính (1998), Thông tư số 
171/1998/TT/BTC ngày 22/12/1998 hướng dẫn 
thực hiện kiểm toán nội bộ tại doanh nghiệp Nhà 
nước. 
[6]. Công ty cổ phần Tập đoàn đầu tư xây dựng và 
du lịch Bảo Sơn, Quy chế nội bộ 
[7]. Martin Grimwood - Đặng Kim Cương (dịch) 
(2008), Sổ tay kiểm toán nội bộ, Nxb Giao thông 
vận tải, Hà Nội. 
[8]. Nguyễn Thị Hồng Thúy (2010), Luận án tiến 
sĩ - Tổ chức kiểm toán nội bộ trong các tập đoàn 
kinh tế của Việt Nam. 
[9]. Nguyễn Quang Quynh (2009), Kiểm toán hoạt 
động, Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội. 
[10]. PGS. TS Đặng Thái Hùng (2010), Một số ý 
kiến về: Củng cố và kiện toàn bộ máy kiểm toán 
nội bộ trong các tập đoàn kinh tế, 
[11]. Victor Z. Brink and Herbert Witt (2000), 
Kiểm toán nội bộ hiện đại (Bản dịch), Nxb Tài 
chính, Hà Nội. 
66Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Phan Thị Thái Hà và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 103(03): 55 - 64 
 64
SUMMARY 
SOLUTIONS TO IMPROVE INTERNAL AUDIT ACTIVITIES 
AT BAO SON TOURISM AND CONTRUCTION INVESTMENT 
GROUP JOINT STOCK COMPANY 
Phan Thi Thai Ha*, Nguyen Phuong Thao 
 College of Economics and Business Administratrion - TNU 
Internal audit plays role as an effective management tool, help to identify and remedy weaknesses in the 
management system of the enterprise. Managers always want to get the true, accurate and in time 
information on the status of their business activities in order to make the right decisions. This is an 
essential need for any enterprise in market economy. Through the assessment of the status of the 
internal audit activities at Bao Son Tourism and Construciton Investment Group Joint Stock Company, 
this paper proposed the solutions to improve the internal audit in group joint stock Company - is a fairly 
new type of enterprise and business in various fields 
Keywords: Internal audit, Risk, Internal control, Group joint stock, Auditing Plan, Auditing 
pratcices 
Ngày nhận bài:1/2/2013, ngày phản biện: 20/2/2013, ngày duyệt đăng:26/3/2013 
*
 Tel: 0986 060939, Email: thaiha.tueba@gmail.com 
67Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên