Kiểm toán nợ công - Bài học từ các nước châu Âu

KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN68 Số 117 - tháng 7/2017
Kieåm toaùn nôï coâng
baøi hoïc töø caùc nöôùc chaâu aâu
Kiểm toán nợ công là một công cụ hữu ích để kiểm tra tính hợp pháp của nợ công, nhất là ở các nước đang phát triển. Kiểm toán nợ đang ngày càng được áp dụng rộng rãi ở các nền kinh tế châu Âu sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, gia tăng đáng kể các khoản công nợ của các quốc gia phát triển phương Tây. Kiểm toán nợ công thường được tiến hành ở cả 
cấp Chính phủ Trung ương như một công việc mang tính chuyên môn cao, theo hình thức điều tra từ trên 
xuống với các khoản nợ Chính phủ hay ở cấp địa phương với phương thức tiến hành từ dưới lên do chính 
công dân thực hiện đối với chính quyền địa phương và các khoản nợ của địa phương. 
Mỗi quốc gia châu Âu có cách thức tiếp cận kiểm toán nợ công khác nhau, phù hợp với thực tế mỗi quốc 
gia. Bài viết sau đây giới thiệu về hoạt động kiểm toán nợ công ở các quốc gia này, từ đó rút ra phương 
thức chung hợp lý để kiểm toán nợ công toàn châu Âu. 
Từ khóa: nợ công, kiểm toán nợ công, châu Âu
 Public debt audit - lessons from Europe
Public debt audits are a tool used successfully to challenge the legitimacy of public debt, most notably 
in the global south. Debt audits are being increasingly adopted in EU economies as the 2008 financial crisis 
resulted in a significant increase of indebtedness throughout developed western economies. Debt audits 
are typically undertaken either at the central government level, as an expert led, top-down investigation 
of Government debt, or at the local level with bottom-up action by citizens to audit local authority and 
municipal debts.
Each European country has a specific method to approach debt audit, in line with their context. The 
following articles introduce about the debt audit in these countries, in order to have a reasonable common 
way to audit the European debt.
key words: public debt, public debt audit, Europe
Trong kỷ nguyên tài chính hóa, với vô số các 
công cụ tài chính phức tạp đang “oanh tạc” người 
tiêu dùng, với kỳ vọng rằng đa số người dân sẽ hiểu 
biết một cách hệ thống về cách mà nền kinh tế vận 
hành, cách thức mà các cơ quan công quyền được 
cấp vốn cũng như cách thức mà khu vực tài chính 
thực sự hoạt động đang ngày càng phi thực tế. Với 
việc sử dụng các thuật ngữ của ngành tài chính, 
công chúng đã bị các chính trị gia lừa bịp bởi “các 
điều khoản tài chính”, không có sự cân bằng hợp 
lý giữa tài chính quốc gia và tài chính hộ gia đình.
Trong khi đó, công nợ của khu vực công (kết 
quả từ sự thất bại của hệ thống ngân hàng) được sử 
dụng như là vỏ bọc để thực hiện các chính sách thắt 
lưng buộc bụng vốn không được ủng hộ, chuyển 
nợ ngân hàng sang cho Chính phủ và lên mỗi cá 
nhân. Trong khuôn khổ này, nếu chứng minh được 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN 69Số 117 - tháng 7/2017
nợ công - ở một khía cạnh nào đó - là bất hợp lý, 
công dân có quyền đòi hỏi gia hạn hoàn nợ - thậm 
chí xóa bỏ một phần các khoản nợ này - thì hệ quả 
chính trị là vô cùng nghiêm trọng.
Tài chính hóa nền kinh tế trong kỷ nguyên 
tự do trùng hợp với sự phi chính trị hóa nền tài 
chính công, khi mà các quyết định liên quan đến 
việc quản lý tài chính thường nhật không còn nằm 
trong vòng ảnh hưởng chính trị mà chuyển sang 
khu vực kỹ trị và tài chính thượng lưu.
Trong bối cảnh quyền chất vấn của các chính 
trị gia - những người được bầu ra để giám sát cách 
mà nền kinh tế vận hành và lợi nhuận nó mang 
lại sẽ phục vụ cho ai - bị hạn chế, kiểm toán nợ là 
công cụ hiệu quả để hỗ trợ và giáo dục cộng đồng, 
và để chính trị hóa sự tài chính hóa như là nguyên 
nhân gốc rễ của các khoản vay nợ. Đây cũng là 
công cụ quan trọng để công chúng có được một hệ 
thống tài chính minh bạch hơn, tăng cường trách 
nhiệm giải trình và để khuyến khích những người 
được nhân dân bầu ra hành động vì lợi ích của đại 
chúng, chống lại các định chế tài chính quyền lực. 
Tại sao cần kiểm toán nợ công của châu Âu?
Là một công cụ được các nền kinh tế mới nổi 
ở các nước đang phát triển sử dụng, kiểm toán nợ 
ngày càng phổ biến trong những năm gần đây, đặc 
biệt kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 vốn 
khiến cho mức nợ công của Mỹ và EU trở nên mất 
ổn định, cùng với đó là nhận thức của thế giới ngày 
càng tăng về quy mô mà đồng tiền dùng để kiểm 
soát trên tất cả các lĩnh vực cuộc sống.
Hiếm khi được đề cập đến ở các cuộc họp chính 
thức, kiểm toán nợ đang thực sự là một nhiệm vụ 
mang tính thể chế của các chính quyền, được đưa 
ra trong Luật châu âu. Nghị quyết EU số 472/2013 
yêu cầu các quốc gia thành viên phải đưa ra một 
bản kế hoạch điều chỉnh kinh tế vĩ mô (bao gồm cả 
Hy Lạp, Ai - len, Bồ Đào Nha) với mục đích “thực 
hiện một cuộc kiểm toán hiệu quả về tài chính công 
nhằm đánh giá nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng 
mức nợ cũng như để theo dõi bất cứ dấu hiệu bất 
thường nào”. Thêm vào đó, Bộ nguyên tắc hướng 
dẫn của Liên hợp quốc về nợ nước ngoài và quyền 
con người (A/HRC/20/23) do Ủy ban quyền con 
người của Liên hợp quốc thông qua tháng 7 năm 
2012 đã kêu gọi các Chính phủ thực hiện kiểm toán 
định kỳ khoản nợ công của mỗi nước để đảm bảo 
tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong việc 
quản lý nguồn lực và để thông báo các quyết định 
vay nợ trong tương lai.
KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN70 Số 117 - tháng 7/2017
Ecuador - Ủy ban quản lý nợ
Năm 2008, Tổng thống Ecuador lúc đó là ông 
Rafael Correa vốn là một nhà kinh tế học - người 
đã đưa ra cảnh báo về việc vỡ nợ nền kinh tế trong 
cuộc tranh cử năm 2006, đã thành lập một Ủy ban 
Kiểm toán nợ để chính thức giám sát tài chính quốc 
gia. Ủy ban này do ông Ricardo Patio làm Chủ tịch, 
đã xác định rằng sự gia tăng nợ của Ecuador trong 
vòng 3 thập kỷ qua đã “diễn ra vì lợi ích của ngành 
tài chính và các công ty xuyên quốc gia và hoàn 
toàn đi ngược với lợi ích đất nước.”
Ủy ban này đã phát hành một báo cáo dài 172 
trang trong đó cho biết các khoản trái phiếu quốc 
tế mà nước này phát hành đến năm 2012 và 2030 
“cho thấy dấu hiệu không hợp pháp nghiêm trọng” 
bao gồm “phát hành mà không có sự cho phép của 
Chính phủ”. Báo cáo này cho rằng phần nhiều số 
nợ là không hợp pháp bởi chúng mang tính “nặng 
lãi”. Một vài cổ phiếu được phát hành mà không có 
căn cứ hợp lệ; trong khi đó, những cổ phiếu khác lại 
không đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Hoa Kỳ. 
Bản báo cáo cũng đưa ra nhận định rằng việc Cục 
dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất vào những năm 
cuối thập niên 70 chẳng khác gì sự “đơn phương 
gia tăng” lãi suất toàn cầu. 
Mặc dù Ủy ban quản lý nợ của Ecuador không 
đưa ra được khuyến cáo đặc biệt nào liên quan đến 
các giải pháp đối với khủng khoảng nợ, phân tích 
của họ đã tạo cho Tổng thống Correa một nền tảng 
kinh tế và chính trị vững chắc để từ đó theo đuổi 
chính sách về hoãn trả nợ Chính phủ. Chính sách 
của Correa được đưa ra từ cuộc tranh cử năm 2006. 
Theo David Bessey, người quản lý quỹ đầu tư nợ thị 
trường mới nổi trị giá 8 tỷ USD: “Correa đã tìm ra 
được lý do hoàn hảo để không trả nợ.”
Tháng 12 năm 2008, Rafael Correa đã thực hiện 
tốt lời hứa rằng ông ta sẽ “không lỗ khi tiết kiệm 
đầu tư giáo dục và y tế để trả nợ” nhờ vào việc 
dừng chi trả cho những người nắm giữ trái phiếu 
của Ecuador. “Tôi không thể cho phép việc tiếp tục 
trả nợ vay bằng tất cả các cách trái đạo đức và phi 
pháp. Đã đến lúc phải đòi lại công bằng.”
Tại thời điểm vỡ nợ của Ecuador, giữa năm 
2008, cuộc khủng hoảng tài chính đã cho phép các 
khoảng trống hữu ích để kiến thiết việc tái theo 
đuổi chính sách nợ Chính phủ của Ecuador, thông 
qua tổ chức Bunco Pacifico, như là cái giá của việc 
trái phiếu Chính phủ giảm xuống trong khoảng từ 
35 đến 20 cent. 
Theo Reuters, mức mà Banco Pacifico tái theo 
đuổi nợ của Ecuador “đủ cao để cho các bên không 
muốn đầu cơ và đảm bảo rằng bất cứ việc tái cơ 
cấu nào trong tương lai cũng sẽ đối mặt với ít sự 
phản đối chỉ bởi vì các trái chủ của Ecuador khá 
là phân tán.” Trong khi cần lưu ý rằng Ecuador là 
nước nhỏ, chỉ chiếm 0.5% chỉ số thị trường mới 
nổi, thành công của chính sách hoãn nợ của nó là 
không thể phủ nhận. Một cách hiệu quả, Ecuador 
đã thực hiện chương trình tái cơ cấu nợ đầy táo 
bạo ngay sau khi kiểm toán nợ quốc gia và ủy thác 
nợ đại chúng, được mô tả là “có vẻ như là chương 
trình tái cơ cấu nợ thành công và ít sai phạm nhất 
trong lịch sử hoãn nợ quốc gia vùng Mỹ La tinh.”
Tây Ban Nha - Công dân kiểm toán nợ
Ở Tây Ban Nha, hoạt động của công dân tập 
trung vào các nguồn lực đô thị. Sau các cuộc mít 
tinh được tổ chức ở các quảng trường vào năm 
2011 (được biết với 15 triệu người tham gia), hàng 
trăm nhóm tự chủ được thiết lập để phát triển các 
chiến dịch đặc biệt ở quy mô địa phương. Nền tảng 
cho hoạt động công dân kiểm toán nợ (PACD) là 
một trong những sáng kiến địa phương với sự tập 
trung mang tính địa phương và phát triển mạng 
lưới thành viên toàn quốc. PACD được thành lập 
cuối năm 2011 với mục đích khuyến khích công 
dân minh bạch tài chính và tăng cường trách 
nhiệm giải trình của tổ chức và để yêu cầu sự thoái 
thác các khoản nợ mà công dân cho rằng không 
chính đáng.
Kể từ năm 2000, nợ của các hội đồng địa 
phương ở Tây Ban Nha tăng hơn gấp đôi, tác động 
trực tiếp lên các dịch vụ thiết yếu mà chính quyền 
địa phương cung cấp. PACD đề xuất công dân kiểm 
toán nợ như một phương tiện để người dân Tây 
Ban Nha có thể phân tích một cách nghiêm túc 
chính sách nợ mà chính quyền đang thực hiện 
cũng như tác động lên toàn dân. PACD miêu tả 
một cuộc kiểm toán công dân như “một quá trình 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN 71Số 117 - tháng 7/2017
thu thập và hiểu cách thức chúng ta đi đến tình 
hình hiện nay; các tác động kinh tế, xã hội, văn hóa, 
môi trường, giới tính và chính trị mà việc mắc nợ 
gây ra.”
PACD giúp thành lập tổ chức Các công dân 
đô thị quan sát (CMOs) trên khắp Tây Ban Nha. 
Tổ chức này bao gồm các nhóm được thành lập ở 
từng địa phương, cung cấp thông tin “sạch” về ngân 
sách thành phố thông qua một nền tảng trực tuyến 
(OCAX) và các hội thảo, hỗ trợ công dân kiểm tra 
chính quyền thành phố. 
Nhờ vào sự kết hợp hoạt động của PACD và các 
CMOs địa phương, nhiều chính quyền thành phố 
đã thông qua bản kiến nghị chống lại việc vay nợ 
không chính đáng “đánh dấu một chiến thắng quan 
trọng trong việc đưa ra khái niệm nợ không chính 
đáng trong lĩnh vực chính trị thể chế.” Ở Madrid và 
Barcelona, các thị trưởng được sự ủng hộ của các 
phong trào xã hội đã thông báo rằng họ sẽ thành 
lập ủy ban kiểm toán chính thức để tiến hành kiểm 
toán nợ chính quyền địa phương. 
PACD hiện đang mở rộng các cuộc kiểm toán 
của công dân từ chính quyền thành phố tới các 
vùng chi tiêu công khác như y tế và đang được sự 
ủng hộ ngày càng lớn của các thị trưởng mang tư 
tưởng tiến bộ. 
Pháp - Ủy ban công dân kiểm toán nợ công
Năm 2014, Ủy ban công dân kiểm toán nợ công 
ban hành một bản báo cáo 30 trang về nợ công của 
Chính phủ Pháp, nguyên nhân và mức tăng trong 
những thập niên gần đây. Bản báo cáo do một 
nhóm chuyên gia tài chính công thực hiện cùng sự 
phối hợp của ông Michel Husson, một trong các 
nhà phê bình kinh tế nổi tiếng nhất của Pháp.
Lập luận tân tự do ủng hộ chính sách thắt lưng 
buộc bụng cho rằng nợ Chính phủ là do mức chi 
tiêu công bất hợp lý; xã hội nói chung và các tầng lớp 
dưới nói riêng được duy trì bởi phúc lợi nhà nước đã 
tăng lên, quen “sống trên những gì mình có”.
Điều gì giải thích cho việc tăng nợ công của Pháp?
Báo cáo về tình hình nợ của Pháp đã rút ra một 
vài kết luận quan trọng. Trước hết, đó là sự gia tăng 
nợ của Chính phủ trong mấy thập kỷ qua không 
thể giải thích bằng việc gia tăng chi tiêu công cho 
phúc lợi xã hội. Báo cáo của Audit Citoyen kết luận 
59% nợ công của Pháp là không chính đáng, xuất 
phát từ “sự giảm thuế và lãi suất quá mức” đối với 
các doanh nghiệp. 
Thứ nhất, việc vay nợ có nguyên nhân từ sự sụt 
giảm nguồn thu thuế của nhà nước. Việc cắt giảm 
thuế quy mô lớn đối với những người thu nhập cao 
và các Tập đoàn diễn ra từ năm 1980 đã chuyển 
gánh nặng thuế lên vai người lao động nghèo. Phù 
hợp với thần chú tân tự do, mục đích của việc cắt 
giảm thuế suất này là để thu hút đầu tư và tạo công 
ăn việc làm. Thay vào đó, nguồn thu thuế của Pháp 
giảm 5 điểm phần trăm GDP, trong khi thất nghiệp, 
đặc biệt là ở nhóm thanh niên, luôn ở mức cao.
Một yếu tố lớn khác được đưa ra trong bản cáo 
báo của Audit Citoyen là sự gia tăng lãi suất, đặc 
biệt vào những năm 1990. Tỉ lệ lãi suất tăng tạo lợi 
thế cho các nhà cho vay và đầu cơ trong khi gây tổn 
hại cho người đi vay. 
Thay vì vay nợ trên thị trường tài chính từ các 
ngân hàng với lãi suất cao quá mức, Chính phủ 
Pháp tự cấp vốn bằng việc phát hành trái phiếu và 
vay với mức lãi bình thường truyền thống, nợ công 
sẽ thấp hơn mức hiện tại 29 điểm GDP. Cách thức 
này được biết đến như hiệu ứng nợ “bóng tuyết”, 
với ngày càng nhiều nguồn lực của Nhà nước được 
dùng để trả lãi thay vì dành cho các dịch vụ công. 
Trong khi kiểm toán nợ ở Pháp không tìm ra 
được các giải pháp chính trị đối với vấn đề nợ ở 
quy mô quốc gia, nó cũng đã phục vụ cho giáo dục 
và huy động công chúng Pháp và tiếp tục chính trị 
hóa nguyên nhân thực sự của tình trạng nợ công 
của Pháp.
Hy Lạp - Ủy ban sự thực nợ công
Tháng 1 năm 2015, việc bỏ phiếu cho Chính 
phủ cánh tả của Đảng Syriza với chính sách thắt 
lưng buộc bụng triệt để đã thúc đẩy một cuộc kiểm 
tra mang tính phản biện về nợ của Hy Lạp. Đây là 
các khoản nợ do việc cho vay bất hợp lý của ngân 
hàng trong thời gian dẫn đến khủng hoảng 2008 và 
trong việc chuyển các khoản nợ của ngân hàng tư 
nhân sang cho Chính phủ Hy Lạp thông qua các 
KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN72 Số 117 - tháng 7/2017
thỏa thuận ghi nhớ trong giai đoạn 2010 – 2015 
của 3 cơ quan: Ngân hàng Trung ương châu âu 
(ECB), Ủy ban châu âu (EC) và Quỹ Tiền tệ Quốc 
tế (IMF).
Các thỏa thuận ghi nhớ này mở rộng các khoản 
cho vay khoảng 300 tỷ euro cho Hy Lạp, đổi lại việc 
tuân thủ một chương trình “điều chỉnh mang tính 
cấu trúc” được thiết kế để thực hiện tiết kiệm chi 
tiêu Chính phủ một cách quyết liệt và giảm chi phí 
phúc lợi.
Ủy ban sự thực nợ công được thành lập bởi Chủ 
tịch Quốc hội Zoi Konstantopoulou, bao gồm các 
viện sỹ của Hy Lạp và EU và chuyên gia kiểm toán 
nợ. Ủy ban này được ủy quyền để chỉ ra “tiến trình 
lịch sử, tài chính và các tiến trình khác liên quan 
đến sự tích lũy nợ” và để xác định “phần nợ nào có 
thể xác định là bất hợp pháp, “vạ nợ” hay không ổn 
định.” Ủy ban cũng phát hành báo cáo mang tính 
dấu ấn vào tháng 6 năm 2015 sau khi xem xét kỹ 
lưỡng các bản ghi chép chính thức của Chính phủ 
và các hợp đồng vay nợ.
Cùng với phát hiện trong báo cáo của Pháp, Ủy 
ban sự thực nợ công đã phát hiện ra rằng “ngoài 
việc là kết quả của thâm hụt ngân sách cao, sự gia 
tăng nợ liên quan đến việc tăng lãi phải trả”. Hơn 
nữa, Ủy ban này cũng cho thấy “chi tiêu công của 
Hy Lạp thấp hơn bất kỳ nước nào trong khu vực 
đồng tiền chung châu âu” và chỉ ra “khoản chi tiêu 
công duy nhất cao hơn tỷ lệ GDP là quốc phòng – 
chủ đề scandal tham nhũng đang diễn ra.” Ủy ban 
cũng phát hiện ra vấn đề cứu trợ và chính sách thắt 
lưng buộc bụng của Hy Lạp do nhóm Troika triển 
khai đã vi phạm các quyền cơ bản của con người. 
Các bên cho vay biết rõ rằng bằng việc cưỡng chế 
các điều khoản nợ và dẫn đến chương trình tái cấu 
trúc, chính quyền Hy Lạp sẽ không thể đạt được 
cam kết trả nợ trong tương lai, việc mở rộng “ảnh 
hưởng thắt chặt đầu ra” sẽ rất khốc liệt.
Một báo cáo của tổ chức Jubilee Debt Campaign 
kết luận rằng 90% khoản nợ gói viện trợ Hy Lạp 
dùng để trả nợ cho ngân hàng châu âu chứ không 
phải vì lợi ích của người dân Hy Lạp.
Ủy ban này xem các khoản nợ là “vạ nợ” nếu 
như mục đích của khoản nợ là không hợp lý và 
mục đích này sẽ tước đi những quyền công dân cơ 
bản như chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa. Các 
yếu tố nợ được công bố là bất hợp pháp nếu bên 
cho vay hành xử thiếu trung thực (ví như việc bán 
hoán đổi nợ xấu) hay các ngân hàng nước ngoài vi 
phạm luật hợp đồng của quốc gia thông qua việc 
không được phê duyệt dự án trước khi gia tăng các 
khoản vay. Các khoản nợ từ khối tư nhân là không 
chính đáng nếu “các điều khoản và điều kiện gắn 
với các khoản nợ là vô cùng không công bằng, bất 
hợp lý, hoặc khó chấp nhận.”
Nợ của Chính phủ Hy Lạp trên tỷ lệ GDP đã 
tăng từ 133% vào năm 2010 đến trên 175% hiện 
nay. Chỉ chưa đến 10% khoản vay này thực sự đến 
được tay người cần và hiện nay, mỗi đứa trẻ mới 
sinh ra ở Hy Lạp đã gánh 41.000 euro nợ công.
Bị cô lập về mặt chính trị, và đối mặt với áp lực 
chính trị không ổn định từ ECB và EC, Chính phủ 
Syriza đã thất bại trong việc biến đà chính trị do 
báo cáo của Ủy ban sự thật nợ công tạo ra và cuộc 
trưng dầu dân ý “Oxi” chống lại chính sách thắt 
lưng buộc bụng thêm nữa của châu âu trở thành 
việc hoãn nợ và tái cấu trúc lại nợ công của Hy Lạp. 
Anh - Hướng tới kiểm toán nợ công
Anh - một nước chủ nợ với quy mô tài chính 
gấp 4 lần sản lượng GDP hàng năm - có quan điểm 
tự do kinh tế (quan điểm để cho nền kinh tế tự vận 
hành mà không có sự can thiệp của Nhà nước) 
riêng biệt đối với việc vay nợ ở mức cao. Việc gia 
tăng nợ toàn cầu cuối cùng sẽ khiến Trung tâm Tài 
chính và thương nghiệp London thu lợi.
Mức nợ công của Anh đã bùng nổ kể từ khi 
George Osborne trở thành Bộ trưởng Bộ Tài chính 
vào năm 2010, mặc cho chính sách thắt lưng buộc 
bụng xây dựng trên cơ sở giảm mức vay nợ của 
Anh. Một trong những động thái đầu tiên của 
George Osborne khi trở thành Bộ trưởng Bộ Tài 
chính là gia tăng biên độ cho vay đối với các chính 
quyền địa phương thông qua Ủy ban cho vay công 
cộng, đã làm tăng lợi nhuận từ 0,15%-1%, kéo chi 
phí cho vay của Chính phủ đối với các chính quyền 
địa phương lên 25% lãi suất qua đêm và khuyến 
khích vay từ các ngân hàng. Thống đốc Ngân hàng 
Anh Mark Carney cũng đã công khai công bố việc 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN 73Số 117 - tháng 7/2017
tăng quy mô lĩnh vực dịch vụ tài chính của Anh tới 
12 đến 15 lần GDP của nước này trước năm 2050, 
từ chỗ 4 lần GDP như hiện nay.
Trong khi đó, Hy Lạp đã trải qua 5 năm thắt 
lưng buộc bụng khủng khiếp trong tay các nước 
chủ nợ EU hơn là công khai đánh giá phản biện về 
trách nhiệm của các nước chủ nợ và nước đi vay 
cũng như mở ra các phương án để tái cấu trúc nợ 
quốc gia. 
Nguyên nhân của việc tích lũy nợ công ở Anh 
có chút khác biệt với Hy Lạp song nhiều yếu tố dẫn 
đến tình trạng này lại có nét tương đồng. 
Việc tránh thuế của các Tập đoàn và giới nhà 
giàu phi cư trú đã tiếp tục khiến cho nguồn thu 
thuế của cơ quan thuế và hải quan đã giảm ít nhất 
34 tỷ bảng mỗi năm. Vay với lãi suất cao từ các 
ngân hàng tư nhân đang lan rộng trong khu vực 
công của Anh, mặc dầu không phải do Ngân hàng 
Trung ương thiếu khả năng cấp vốn. Ngân hàng 
cấp vốn cho các Sáng kiến tài chính của tư nhân 
(PFI – private finace initiative – một loại hình đối 
tác công tư PPP) về cơ sở hạ tầng, tập trung ở Cơ 
quan y tế quốc gia NHS đã tích lũy khoảng 310 tỷ 
bảng nghĩa vụ thuế cơ sở hạ tầng ngoài bảng cân 
đối ngân sách đối với người nộp thuế ở Anh từ năm 
1991. Một con số gấp bốn lần mức thâm hụt ngân 
sách được sử dụng để biện minh cho việc cắt giảm 
tài chính đối với ngân sách của Chính phủ và các 
dịch vụ địa phương.
Một bản báo cáo của Ủy ban đặc biệt thuộc kho 
bạc về việc cấp vốn của PFI đã phát hiện ra rằng tỷ 
lệ lãi suất phải trả cho các hợp đồng PFI cao hơn ít 
nhất 3-4% so với chi phí vay của Chính phủ. Mặc 
dầu PFI được xem là hoàn hảo đối với người đóng 
thuế ở Anh, mô hình PFI/PPP hiện đang được nhân 
rộng toàn cầu, bao gồm cả dự án trường Attika bị 
phá sản ở Hy Lạp và các hội nghị London thúc đẩy 
các dự án PPP ở châu Phi. 
Hiệp hội nhà ở, một dạng khác của tổ chức tài 
chính ngoài ngân sách đã tích tụ một khoản nợ và 
nghĩa vụ tài chính khoảng từ 60-135 tỷ bảng, vay 
mượn từ các ngân hàng và thị trường cổ phiếu kể 
từ khi Thủ tướng Margaret Thatcher tư nhân hóa 
việc xây dựng nhà ở xã hội và chấm dứt xây dựng 
các tòa nhà mới của các cơ quan nhà nước vào 
những năm 1980. 
Đã đến lúc công chúng cần xem xét đến nợ của 
tổ chức tài chính ngoài ngân sách. Tuy nhiên, do tài 
chính khu vực tư nhân không được kiểm soát, nợ 
của Hiệp hội Nhà ở và PFI được coi là ngoài ngân 
sách, do vậy chúng chưa bao giờ được xem xét hoặc 
kiểm tra nghiêm túc bởi các cơ quan nhà nước hoặc 
công chúng. Hiệp hội Nhà ở vốn được xem là đơn 
vị tư nhân cho đến khi Cơ quan Thống kê Quốc gia 
phân loại lại tài sản thuộc khu vực công vào tháng 
10 năm 2015 và được miễn trừ khỏi các quy định 
của luật tự do thông tin.
kết luận
Kiểm toán nợ là một công cụ hữu hiệu để thách 
thức và chính trị hóa vấn đề vay nợ, xác định 
nguyên nhân thể chế của nợ công bao gồm cả tránh 
thuế và vay nợ ở mức lãi suất cao, đồng thời cân 
nhắc và xóa bỏ cấu trúc chính trị của việc thắt lưng 
buộc bụng. Kiểm toán nợ sẽ hoạt động tốt nhất khi 
có sự liên kết giữa quy mô địa phương và quốc gia, 
nâng cao nhận thức của công dân và tăng thêm sức 
mạnh cho các chính trị gia với sự ủy thác chính trị 
để đương đầu với các nước cho vay.
Tuy nhiên, một loạt các yếu tố dẫn đến việc 
hoãn nợ thành công (nền kinh tế nhỏ, khủng 
khoảng bán tài chính, ủy thác chính trị mở rộng để 
hoãn nợ) sẽ chứng tỏ khó khăn để kiến thiết lại nền 
kinh tế Eurozone nói chung và các nước cho vay 
như Anh hay Pháp nói riêng. Thay vào đó, các nước 
cho vay trong khu vực EU như Anh nên tập trung 
vào việc xây dựng năng lực cơ bản để thực hiện 
kiểm toán nợ chính quyền địa phương, bổ sung bởi 
sự phát triển kỹ năng và năng lực cần thiết để tiến 
hành kiểm toán nợ quốc gia.
Phạm vi hợp tác chính trị với các nền kinh tế 
thành viên EU để đảm bảo nghĩa vụ kiểm toán nợ 
theo quy định của EU và Liên hợp quốc mở ra cơ 
hội để tài trợ và điều phối trong các chương trình 
kiểm toán nợ xã hội dân sự ở quy mô toàn châu âu, 
trong khi chính trị hóa nguyên nhân nợ công của 
Anh trước cuộc trưng cầu dân ý EU.
Diệu Thúy (Lược dịch)
Theo 
european-public-debt-audits/