Quản lý phát triển mô hình giáo dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh của các trường Trung học cơ sở, quận Đống Đa, thủ đô Hà Nội

Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ
117Số 24 - Tháng 12 năm 2018
1.Đặt vấn đề
Việt Nam đã thực hiện đổi mới giáo dục phổ 
thông từ chủ yếu là trang bị kiến thức cho người học 
sang dạy học phát triển năng lực: “năng lực hợp tác, 
có khả năng giao tiếp, năng lực chuyển đổi nghề 
nghiệp theo yêu cầu mới của thị trường lao động, 
năng lực quản lý, năng lực phát hiện và giải quyết 
vấn đề; tôn trọng và nghiêm túc tuân theo pháp luật; 
quan tâm và giải quyết các vấn đề bức xúc mang 
tính toàn cầu; có tư duy phê phán, có khả năng thích 
ứng với những thay đổi trong cuộc sống”. Bốn trụ 
cột của giáo dục thế kỷ XXI mà thực chất là cách 
tiếp cận kỹ năng sống trong giáo dục đã được quán 
triệt trong đổi mới mục tiêu, nội dung và phương 
pháp giáo dục phổ thông ở Việt Nam. Từ năm 2001, 
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thực hiện giáo dục kĩ 
năng sống cho học sinh phổ thông với sự hỗ trợ 
của các tổ chức quốc tế, đặc biệt là của UNICEF 
tại Việt Nam. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh 
được thực hiện bằng việc khai thác nội dung của 
một số môn học có nhiều ưu thế như môn giáo dục 
công dân, môn công nghệ, trong đó có giáo dục 
QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN MÔ HÌNH GIÁO DỤC 
KỸ NĂNG SỐNG PHÒNG TRÁNH CÁC TỆ NẠN
XÃ HỘI CHO HỌC SINH CỦA CÁC TRƯỜNG 
TRUNG HỌC CƠ SỞ, QUẬN ĐỐNG ĐA, THỦ ĐÔ HÀ NỘI
Trần Thị Mỹ An
Phòng Giáo dục và Đào tạo Đống Đa, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội
Email: tranmyan1974@gmail.com
Thông tin chung
Ngày nhận bài: 5/10/2018
Ngày phản biện: 8/11/2018
Ngày duyệt đăng: 12/11/2018
Title
MANAGING THE DEVELOPMENT OF 
LIFE SKILLS EDUCATION MODEL FOR 
PREVENTING SOCIAL EVILS FOR PUPILS 
OF JUNIOR SECONDARY SCHOOLS, IN 
DONG DA DISTRICT, HANOI CAPITAL CITY
Từ khóa
Giáo dục kỹ năng sống; Giáo dục kỹ năng sống 
phòng tránh các tệ nạn xã hội; Quản lý phát triển 
mô hình giáo dục kỹ năng sống phòng tránh các 
tệ nạn xã hội; Học sinh ở các trường trung học 
cơ sở; Quận Đống Đa, thủ đô Hà Nội.
Keywords
Life skills education; To educate life skills to 
prevent social evils; To manage the development 
of models of life skills education for prevention of 
social evils; Pupils in junior secondary schools; 
Dong Da District, Hanoi Capital City.
Xây dựng mô hình giáo dục kĩ năng sống cho học sinh ở các trường trung học cơ sở quận 
Đống Đa, thủ đô Hà Nội được thực hiện bằng việc 
khai thác nội dung của một số môn học có nhiều ưu 
thế như môn giáo dục công dân, môn công nghệ, 
trong đó có giáo dục kỹ năng sống phòng tránh các 
tệ nạn xã hội. Tác giả bài báo đã phân tích sâu sắc 
thực trạng quản lý phát triển mô hình giáo dục kỹ 
năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học 
sinh ở các trường THCS từ đó đề xuất 7 biện pháp 
quản lý phát triển mô hình giáo dục kỹ năng sống 
phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh ở các 
trường THCS ở quận Đống Đa, thủ đô Hà Nội phù 
hợp, linh hoạt và hiệu quả.
Abstract
The Model of Life Skills Education for pupils 
in junior secondary schools in Dong Da district, 
Ha Noi capital city was implemented by exploiting 
the content of some subjects with many advantages 
such as civic education, technology subjects, etc., 
including life skills education to prevent social evils. 
The author has analyzed deeply the situation of 
managing the development of models of life skills 
education for prevention of social evils for pupils 
in junior secondary schools, thus proposing seven 
measures to manage the development of life skills 
education model to prevent social evils for pupils in 
junior secondary schools in Dong Da district, Hanoi 
capital city with suitable, flexible and effective.
Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ
118 Số 24 - Tháng 12 năm 2018
kỹ năng sống phòng tránh tệ nạn xã hội.
Cho đến nay việc triển khai các hoạt động giáo 
dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội 
ở các trường phổ thông nói chung và đặc biệt là 
các trường trung học cơ sở nói riêng chưa được 
thường xuyên và thực hiện nhưng hiệu quả chưa 
cao, triển khai chưa đồng bộ, hệ thống, cập nhật và 
mang tính kế thừa giữa các lớp; những ví dụ minh 
họa hay hướng triển khai, phân tích không đúng, 
gây hoang mang trong người học hay vấn đề vượt 
quá khả năng nhận thức của học sinh. Thời lượng 
giảng dạy cho các môn học được liên hệ, lồng ghép 
và tích hợp các đơn vị kiến thức này không nhiều 
nên khi giảng dạy, giáo viên chỉ cố gắng đảm bảo 
đủ chương trình, đủ thời lượng mà chưa chú trọng 
đến việc phân tích, mở rộng hay liên hệ nhằm củng 
cố, khắc sâu hoặc sử dụng các tri thức vào thực tế 
bài học, cuộc sống của học sinh...Giáo dục phòng 
tránh các tệ nạn xã hội vì sự phát triển bền vững 
không đơn thuần chỉ là dạy học về phòng tránh các 
tệ nạn xã hội mà thông qua các hoạt động đa dạng 
của mình phát triển ở người học nhận thức và năng 
lực phòng tránh các tệ nạn xã hội, đồng thời giúp 
cho người học có được những hành vi thái độ bảo 
vệ theo những định hướng cơ bản của giáo dục vì sự 
phát triển bền vững, giúp cho học sinh và các cộng 
đồng dân cư vững tin về triển vọng tốt đẹp của việc 
phòng tránh các tệ nạn xã hội trong tương lai.
Công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng 
sống phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh ở 
các trường trung học cơ sở hiện nay đã được tiến 
hành chủ yếu bằng việc lồng ghép nội dung giáo 
dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội cho 
học sinh trung học cơ sở thông qua dạy học các môn 
cơ bản, thông qua giáo dục ngoài giờ lên lớp, thông 
qua hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt tập thể. Tuy 
nhiên, hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ 
nạn xã hội cho học sinh THCS trong những năm 
qua mới chỉ dừng lại ở việc triển khai theo các văn 
bản của Bộ GD&ĐT, của Sở GD&ĐT. Nhà trường 
chưa chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm 
vụ giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho 
học sinh THCS, chưa chỉ đạo tốt các lực lượng giáo 
dục trong nhà trường và đa dạng các hình thức giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học 
sinh THCS.
2.Thực trạng quản lý giáo dục kỹ năng sống 
phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh ở các 
trường trung học cơ sở Quận Đống Đa, thủ đô 
Hà Nội 
2.1 Quản lý lập kế hoạch giáo dục kỹ năng 
sống phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh 
ở các trường trung học cơ sở 
Để đánh giá thực trạng về việc xây dựng kế 
hoạch giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
của Hiệu trưởng các trường THCS , tác giả khảo sát 
102 người, trong đó: 40 CBQL, 62 giáo viên của các 
trường THCS. Kết quả điều tra cho thấy việc quản 
lý xây dựng kế hoạch giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội cho học sinh trung học cơ sở của 
Hiệu trưởng chưa được quan tâm, hầu hết CBQL, 
GV tham gia khảo sát đánh giá ở mức bình thường 
chiếm đến 57.3%, tỷ lệ đánh giá chưa tốt chiếm tỷ 
lệ cao (11,5%) do kế hoạch giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS của nhà 
trường chủ yếu là liên hệ, lồng ghép trong kế hoạch 
thực hiện nhiệm vụ năm học của nhà trường; việc 
phân công nhiệm vụ cho các lực lượng giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội trong nhà trường 
có đề cập nhưng không cụ thể có 23.6% CBQL, 
GV tham gia khảo đánh giá thực hiện tốt còn 76.4% 
đánh giá bình thường và chưa tốt; việc đầu tư kinh 
phí mua sắm cơ sở vật chất để đáp ứng nhu cầu dạy 
học nói chung chưa có kế hoạch mua sắm thiết bị 
dành cho hoạt động giáo dục KNS riêng, với nội 
dung này có tới 75.0% đánh giá thực hiện chưa tốt 
và đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn 
đến hiệu quả giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội cho học sinh trung học cơ sở trong các nhà 
trường THCS chưa cao.
2.2 Quản lý tổ chức bộ máy điều hành hoạt 
động giáo dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ 
nạn xã hội cho học sinh ở các trường trung học 
cơ sở 
Qua nghiên cứu thực tế, có thể khẳng định các 
trường trung học cơ sở 
đã thành lập được bộ máy nhân sự tham gia giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh 
trung học cơ sở, đây cũng chính là bộ máy nhân 
sự tham gia vào các hoạt động giáo dục toàn diện 
trong các nhà trường gồm: Hiệu trưởng, các phó 
hiệu trưởng, Bí thư đoàn thanh niên, GVCN lớp, 
GV bộ môn và nhân viên. 
Thông qua phiếu khảo sát, tác giả tìm hiểu thực 
trạng phân công nhiệm vụ cụ thể của Hiệu trưởng 
cho các lực lượng tham gia giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội trong nhà trường, việc ban 
hành các văn bản chỉ đạo, quy định chức năng 
nhiệm vụ, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội của BGH như 
thế nào, kết quả thu được như sau:
Qua kết quả điều tra có thể thấy rằng việc thành 
lập ban chỉ đạo, quy định chức năng nhiệm vụ cho 
từng thành viên trong ban chỉ đạo, ban hành văn 
bản hướng dẫn và xây dựng quy chế phối hợp trong 
giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho 
học sinh của trường trung học cơ sở ở quận Đống 
Đa chưa được quan tâm, đa số ý kiến đánh giá ở 
mức độ bình thường, chiếm trên 50.0% và CBQL, 
GV đánh giá chưa tốt ở tất cả các mặt vẫn còn cao, 
Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ
119Số 24 - Tháng 12 năm 2018
chiếm hơn 10%.
Để làm rõ hơn mức độ phân công nhiệm vụ cho 
các lực lượng tham gia giáo dục KNS trong nhà 
trường, tác giả khảo sát cho thấy lực lượng tham gia 
giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội của các 
nhà trường THCS chủ yếu tập trung vào hầu hết ý 
kiến được hỏi cho rằng việc phân công nhiệm vụ là 
chưa cụ thể hoặc chưa phân công; đối với nhân viên 
tỷ lệ đánh giá chưa phân công chiếm tỉ lệ cao tới 
28,3%. Điều đó cho thấy hoạt động giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh trung 
học cơ sở của nhà trường trong thời gian qua chưa 
được Hiệu trưởng quan tâm đến phân công nhiệm 
vụ cụ thể cho các lực lượng tham gia hoạt động này 
trong nhà trường.
2.3 Quản lý chỉ đạo thực hiện giáo dục kỹ 
năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học 
sinh ở các trường trung học cơ sở 
Để đánh giá thực trạng chỉ đạo hoạt động giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học 
sinh trung học cơ sở, thông qua phiếu khảo sát 
với các đối tượng CBQL, GVCN, GVBM, bí thư 
đoàn thanh niên và phỏng vấn trực tiếp một số giáo 
viên, cho thấy các nội dung chỉ đạo giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh của 
Hiệu trưởng, được đánh giá ở mức độ tốt đạt tỷ lệ 
thấp chỉ chiếm từ 27.8% đến 43,1%; Có 3 nội dung 
được đánh giá tốt với tỷ lệ khá thấp là: chỉ đạo giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh 
trung học cơ sở thông qua sinh hoạt lớp (27.8%), 
thông qua sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và 
xã hội (31.9%), qua hoạt động lao động, thông qua 
xây dựng môi trường giáo dục tốt (33.3%). 
Qua kết quả khảo sát của giáo viên cho thấy mỗi 
nội dung có những khó khăn nhất định là nguyên 
nhân dẫn đến công tác giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội cho học sinh trung học cơ sở 
chưa hiệu quả. Vậy làm thế nào để công tác giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học 
sinh trung học cơ sở đạt hiệu quả đòi hỏi các cấp, 
các ngành có sự thống nhất trong chỉ đạo, quan tâm 
đầu tư cơ sở vật chất, tổ chức tập huấn, trao đổi, 
chia sẻ kinh nghiệm, nhân rộng điển hình để hoạt 
động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
đi vào chiều sâu. 
2.4 Quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo 
dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh ở các trường trung học cơ sở
Để đánh giá thực trạng công tác kiểm tra đánh 
giá hoạt động giáo dục KNS nói chung và giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội nói riêng cho 
học sinh của Hiệu trưởng ở các trường trung học 
cơ sở, thông qua phiếu khảo sát kết quả thu được 
như sau:
- Việc kiểm tra đánh giá việc giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS 
thường xuyên, hiệu quả chỉ chiếm 18,1% 
- Có kiểm tra đánh giá việc giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS nhưng 
chưa thường xuyên chiếm đến 65.3%.
- Nhà trường không kiểm tra đánh giá việc giáo 
dục KNS cho học sinh THCS chiếm 16.6%
Kết quả khảo sát trên cho thấy công tác quản lý 
kiểm tra, đánh giá việc giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội cho học sinh đã được triển khai 
thực hiện nhưng chưa thường xuyên. Cần có biện 
pháp quản lý kiểm tra, đánh giá tốt hơn hoạt động 
giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho 
học sinh THCS.
Căn cứ vào các văn bản chỉ đạo của các Sở 
GD&ĐT, các trường THCS đã xây dựng kế hoạch 
giáo dục KNS cho học sinh trong kế hoạch thực 
hiện nhiệm vụ từng năm học của nhà trường và đã 
đạt được những kết quả nhất định. 
Nhà trường đã xây dựng kế hoạch giáo dục rèn 
luyện KNS cho học sinh THCS lồng ghép trong kế 
hoạch thực hiện nhiệm vụ từng năm học;
Đã thực hiện chỉ đạo chuyên môn hướng dẫn 
giáo viên soạn bài liên hệ, lồng ghép, tích hợp nội 
dung giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh THCS vào các môn học trong giờ học 
chính khóa; 
- Đoàn thanh niên xây dựng kế hoạch tổ chức 
các hoạt động ngoại khóa trong đó có nội dung giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh 
THCS. Thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoài 
giờ lên lớp với quy mô tổ chức theo lớp, theo khối 
lớp và quy mô toàn trường. Phạm vi và hình thức tổ 
chức ngày một phong phú hơn.
Giáo viên chủ nhiệm đã quan tâm, thường xuyên 
phối hợp với cha mẹ học sinh trong việc giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho các em.
Việc tổ chức các hoạt động chủ yếu là giao 
trách nhiệm cho Bí thư Đoàn thanh niên nên việc 
xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung, hình thức 
tổ chức chưa có sự đầu tư, chuẩn bị kĩ lưỡng, chưa 
phát huy được sự tham gia, phối hợp của các thành 
viên trong nhà trường. 
BGH nhà trường đưa nội dung chương trình giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh 
THCS chưa phù hợp, thiếu sáng tạo; chương trình 
hoạt động còn sơ sài. 
Công tác phối hợp của các tổ chức đoàn thể, các 
lực lượng trong và ngoài nhà trường chưa hiệu quả; 
chưa phát huy được sức mạnh của các lực lượng 
giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội.
3. Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo 
dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh các trường trung học cơ sở quận 
Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ
120 Số 24 - Tháng 12 năm 2018
Đống Đa, thủ đô Hà Nội 
3.1 Biện pháp 1: Tăng cường hoạt động tuyên 
truyền nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, NV 
trong trường về tầm quan trọng của hoạt động 
giáo dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã 
hội cho học sinh ở các trường THCS
Giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội là 
một trong những con đường thực hiện mục tiêu giáo 
dục toàn diện. Để đáp ứng mục tiêu đổi mới giáo 
dục, giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
phải có chương trình, nội dung phù hợp với yêu cầu 
đổi mới và trở thành hoạt động bắt buộc đối với các 
trường học nói chung và các trường THCS nói riêng 
nhằm đạt được các mục tiêu cụ thể sau:
Giúp học sinh ý thức được hoạt động giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội là hoạt động 
thiết thực đáp ứng tốt nhu cầu của bản thân học sinh 
và nhu cầu của xã hội. Từ đó học sinh rèn luyện kỹ 
năng, trang bị cho bản thân thông qua nhận thức, 
hành vi, hành động, việc làm đối phó với những hậu 
quả do các tệ nạn xã hội gây ra, từ đó xây dựng kế 
hoạch hành động nhằm phòng tránh các tệ nạn xã 
hội gây ra với môi trường sống hiện tại và tương lai.
Giúp các lực lượng giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội hiểu rõ vì sao cần phải thực hiện 
giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho 
học sinh THCS.
3.2 Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch giáo 
dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội 
một cách chi tiết phù hợp với đặc điểm tâm sinh 
lý học sinh và điều kiện thực tế của các trường 
THCS 
Việc xây dựng kế hoạch nhằm hoạch định 
phương hướng hoạt động giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội một cách chi tiết phù hợp 
với đặc điểm tâm sinh lý học sinh và điều kiện thực 
tế của các trường THCS, đồng thời xác định các kết 
quả cần đạt được trong tương lai của hoạt động.
Việc kế hoạch hóa quá trình quản lý hoạt động 
giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho 
học sinh THCS sẽ giúp cho Hiệu trưởng định hướng 
mọi hoạt động trong nhà trường, dự kiến các mục 
tiêu chiến lược và những mục tiêu cụ thể cần đạt 
được, dự kiến huy động các nguồn lực để thực hiện 
các mục tiêu và dự kiến tình huống sẽ gặp phải 
trong quá trình thực hiện kế hoạch giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh.
Thành lập Ban chỉ đạo các hoạt động giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội; phân công 
nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên trong ban chỉ 
đạo; kiểm tra đánh giá hoạt động giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội.
Chỉ đạo xây dựng kế hoạch tổng thể giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội trong nhà 
trường; căn cứ kế hoạch tổng thể, từng bộ phận, cá 
nhân được phân công nhiệm vụ xây dựng kế hoạch 
phần việc mình được giao phụ trách cụ thể, chi tiết; 
Ban chỉ đạo duyệt kế hoạch, theo dõi việc thực hiện 
kế hoạch của các lực lượng giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội trong nhà trường.
3.3 Biện pháp 3: Củng cố tổ chức bộ máy 
nhân sự, bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho các lực 
lượng giáo dục trong trường THCS 
Hiệu trưởng nhà trường nghiên cứu văn bản, ban 
hành quy định bộ máy nhân sự của nhà trường tham 
gia hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội cho học sinh THCS; có kế hoạch bồi dưỡng 
thường xuyên để các lực lượng giáo dục tham gia 
hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội trong nhà trường có năng lực, có trình độ 
chuyên môn nghiệp vụ phù hợp, có phương pháp tổ 
chức giáo dục KNS ứng phó với phòng tránh các tệ 
nạn xã hội cho học sinh THCS nhằm đạt hiệu quả 
cao nhất.
 Công tác tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho cán bộ quản lý, giáo 
viên, nhân viên đã được các Phòng GD&ĐT quan 
tâm, đã ban hành văn bản hướng dẫn các trường 
THCS tổ chức thực hiện. Tuy nhiên công tác tập 
huấn mới chỉ mang tính triển khai văn bản, chỉ đạo 
thực hiện nhiệm vụ, chưa đi vào chiều sâu, chưa 
tổ chức thường xuyên, liên tục, nội dung chưa đa 
dạng, chưa thực hiện bồi dưỡng với các lực lượng 
tham gia giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội khác trong nhà trường; tài liệu để các lực lượng 
tham gia giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội chưa phong phú. 
Vì vậy để nâng cao chất lượng giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hộ cho học sinh THCS, 
Hiệu trưởng cần làm tốt công tác bồi dưỡng thường 
xuyên cho đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên 
nhằm nâng cao năng lực giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội cho các lực lượng tham gia giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội trong nhà 
trường bằng các hình thức sau: Trang bị cho các lực 
lượng giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
về nội dung, phương pháp, về kỹ thuật dạy học tích 
cực, để CBQL, GV, CNV có đủ năng lực giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học 
sinh THCS.
Đối với Bí thư Đoàn thanh niên: người chỉ huy 
cao nhất của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh chịu 
trách nhiệm toàn diện về chất lượng công tác của tổ 
chức Đoàn trước Hiệu trưởng, Hiệu trưởng cần tạo 
điều kiện cho Bí thư Đoàn thanh niên hoàn thiện về 
mọi mặt, khẳng định phẩm chất đạo đức, trình độ 
hiểu biết về các tệ nạn xã hộitừ đó tham gia vào 
lực lượng giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ
121Số 24 - Tháng 12 năm 2018
hội cho học sinh THCS.
Đối với nhân viên trong nhà trường: cần tạo điều 
kiện để bộ phận này tham dự các khóa tập huấn giáo 
dục KNS nói chung và KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội nói riêng, đồng thời xây dựng quy chế làm 
việc, phân công nhiệm vụ để họ tham gia giáo dục 
KNS cho học sinh THCS đạt hiệu quả.
3.4 Biện pháp 4: Đẩy mạnh công tác chỉ đạo 
đa dạng hóa hình thức tổ chức hoạt động giáo 
dục kỹ năng sống phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh THCS
Tạo sự hấp dẫn, thu hút học sinh tham gia các 
hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội, qua đó học sinh được trau dồi, rèn các KNS, 
thái độ, hành vi, biết vận dụng, ứng xử các tình 
huống, các điều kiện môi trường và phòng tránh 
các tệ nạn xã hội, từ đó hình thành nhân cách, thái 
độ, hành vi cho các em học sinh THCS, giúp các 
em biết cách tự bảo vệ mình trước sự cám dỗ của 
các tệ nạn xã hội (nghiện hút, cờ bạc, đề đóm, rượu 
chè), tuyên truyền cho mọi người cùng thực hiện.
Nghiên cứu văn bản hướng dẫn, các tài liệu tham 
khảo để lựa chọn nội dung, cách thức tổ chức giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh 
THCS phù hợp với đặc điểm tâm lý, lứa tuổi các 
em, đáp ửng yêu cầu đổi mới trong giáo dục.
Chỉ đạo các lực lượng giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội đa dạng hóa hình thức, phương 
pháp tổ chức để phù hợp với nội dung yêu cầu, tạo 
cơ hội trải nghiệm, thực hành, vận dụng, tạo hứng 
thú cho các em học sinh.
3.5 Biện pháp 5: Tăng cường kiểm tra, đánh 
giá các hoạt động giáo dục kỹ năng sống phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS một 
cách thường xuyên 
Kiểm tra, đánh giá là biện pháp giúp nhà trường 
nắm được thông tin phản hồi từ đối tượng quản lý, 
nắm được diễn biến công việc, so sánh hiệu quả 
thực tế với mục tiêu đề ra, từ đó có những biện pháp 
quản lý phù hợp đối với hoạt động giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội.
Thông qua kiểm tra đánh giá để khen thưởng các 
tập thể, cá nhân tiêu biểu, nhân rộng điển hình; khen 
thưởng kịp thời để động viên, khích lệ phong trào. 
Đối với những tập thể, cá nhân thực hiện chưa tốt 
có nhắc nhở, phê bình, rút kinh nghiệm để thực hiện 
công tác giáo dục hoạt động giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS hiệu quả 
hơn.
Xây dựng tiêu chí đánh giá công tác giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội trong trường 
học. Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá, phát 
động, đưa tiêu chí giáo dục phòng tránh các tệ nạn 
xã hội cho học sinh THCS vào nội dung các đợt thi 
đua trong năm học.
Tổng kết, khen thưởng CBQL, GV, NV có thành 
tích; nhắc nhở, phê bình hoặc sử dụng hình thức 
xử phạt cao hơn khi CBQL, GV, NV không thực 
hiện tốt hoạt động giáo dục KNS nói chung và 
hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội nói riêng cho học sinh. Qua kết quả khảo sát, 
nghiên cứu thực trạng cho thấy trong các năm qua, 
các trường THCS chưa thực hiện tốt việc kiểm tra, 
đánh giá, rút kinh nghiệm hoạt động giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội nói riêng cho học sinh 
THCS. 
Để quản lý tốt công tác giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS, nhà 
trường mà đặc biệt là Hiệu trưởng cần quan tâm tới 
công tác kiểm tra đánh giá; phải thay đổi cách kiểm 
tra đánh giá cho phù hợp với nội dung, hình thức tổ 
chức giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội.
3.6 Biện pháp 6: Xây dựng các điều kiện cơ 
sở vật chất và tăng cường ứng dụng công nghệ 
thông tin đảm bảo phục vụ giáo dục kỹ năng 
sống phòng tránh các tệ nạn xã hội trong các 
trường THCS 
Tạo môi trường sư phạm khang trang, sạch đẹp; 
khai thác phù hợp sân chơi, bãi tập, các phòng chức 
năng, có đủ thiết bị phục vụ tốt cho hoạt động dạy - 
học giáo dục KNS nói chung và hoạt động giáo dục 
KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội nói riêng. Đầu tư 
kinh phí mua sắm cơ sở vật chất nói chung và thiết 
bị dạy học nói riêng, cải tạo cảnh quan nhà trường; 
mua sắm phương tiện thiết bị phục vụ hoạt động 
dạy học, sinh hoạt tập thể và tổ chức hoạt động giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hộcho học sinh 
THCS trong nhà trường.
Làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, tranh thủ 
sự ủng hộ về cơ sở vật chất, tinh thần của các cá 
nhân, tổ chức, các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm 
để có được cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu tổ chức 
các hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội cho học sinh THCS.
Hiệu trưởng căn cứ nguồn kinh phí ngân sách 
nhà nước cấp; nguồn thu học phí của nhà trường 
lập kế hoạch đầu tư, mua sắm thiết bị phục vụ cho 
hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội nói riêng.
Tăng cường công tác xã hội hóa giáo dục bằng 
cách huy động nguồn lực từ các cá nhân, doanh 
nghiệp, các nhà hảo tâm để cải tạo cảnh quan nhà 
trường an toàn, sạch, đẹp đáp ứng yêu cầu dạy học 
và giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội nói 
riêng cho học sinh THCS.
3.7 Biện pháp 7: Phối hợp chặt chẽ các lực 
lượng giáo dục, gia đình, nhà trường và xã hội 
trong việc giáo dục kỹ năng sống phòng tránh 
các tệ nạn xã hội cho học sinh trung học cơ sở 
Tạo sự thống nhất cao giữa các lực lượng giáo 
Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ
122 Số 24 - Tháng 12 năm 2018
dục trong và ngoài nhà trường trong các hoạt động 
giáo dục, từ đó phát huy sức mạnh tổng hợp, khai 
thác tiềm năng to lớn của các lực lượng xã hội trong 
quản lý giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh THCS trở thành người công dân có 
ích cho xã hội. 
Qua thực tiễn chúng ta thấy vấn đề khó khăn 
nhất của quản lý giáo dục KNS phòng tránh các tệ 
nạn xã hội cho học sinh THCS là phối hợp giữa gia 
đình, nhà trường và xã hội. Sự tác động của các lực 
lượng giáo dục ngoài nhà trường chưa hiệu quả đặc 
biệt là sự giáo dục của gia đình. Chính vì vậy đây 
là giải pháp rất hữu hiệu, góp phần to lớn trong quá 
trình giáo dục và việc phát triển nhận thức, thái độ, 
nhân cách và hành vi cho học sinh. 
Tạo sự đồng thuận giữa các lực lượng giáo dục 
trong và ngoài nhà trường để tạo sức mạnh tổng thể 
trong việc nâng cao hiệu quả giáo dục KNS phòng 
tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS.
Phối hợp với các tổ chức, các đoàn thể, các 
cơ quan chức năng xây dựng kế hoạch, nội dung, 
chương trình giáo dục và quy định các lực lượng 
tham gia giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội cho học sinh THCS. Chú trọng vai trò gia đình 
trong công tác giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội. Giáo dục gia đình đem lại hiệu quả tích cực 
cho giáo dục nhân cách nhất là về nhận thức, lối 
sống, giao tiếp, hành vi, ứng xử 
Thành lập Ban tư vấn tâm lý học đường trong 
trường học gồm: Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng phụ 
trách hoạt động đoàn thể, Giáo viên tâm lý giáo dục, 
Bí thư Đoàn, Đại diện GVCN, nhân viên Y tế để 
hướng dẫn, chia sẻ với học sinh, chia sẻ với GVCN 
lớp, làm cầu nối để tổ chức giao lưu giữa các lớp, 
các tổ chức trong và ngoài nhà trường để tăng 
cường, đa dạng nội dung, hình thức giáo dục KNS 
phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh THCS.
Nhà trường chủ động tham mưu với Lãnh đạo 
địa phương, phối hợp với các đoàn thể, cơ quan tạo 
điều kiện thuận lợi nhất cho việc giáo dục học sinh 
đặc biệt giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã 
hội cho học sinh THCS trong nhà trường.
Để đánh giá về tính cần thiết và tính khả thi của 
các biện pháp đề xuất nêu trên, tác giả tiến hành 
khảo nghiệm bằng phương pháp xây dựng mẫu 
phiếu trưng cầu ý kiến, lựa chọn khách thể điều tra, 
lấy ý kiến khảo sát và xử lý kết quả. Các biện pháp 
đề xuất đã được khảo sát, phân tích, đánh giá kỹ 
lưỡng. Kết quả bước đầu cho thấy các biện pháp 
được đề xuất đều cần thiết và có tính khả thi phù 
hợp với điều kiện thực tế của các nhà trường và xu 
hướng phát triển của giáo dục hiện nay.
4.Kết luận 
Hoạt động giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn 
xã hội và quản lý giáo dục KNS phòng tránh các tệ 
nạn xã hội cho học sinh THCS ở các trường THCS 
quận Đống Đa, thủ đô Hà Nội nhằm hình thành 
và phát triển nhận thức, thái độ và hành vi cho các 
em học sinh THCS, giúp các em thấy được những 
nguyên nhân và hậu quả của các tệ nạn xã hội gây 
nên để từ đó các em hình thành thái độ và hành 
vi của chính mình trong phòng tránh các tệ nạn xã 
hội, đồng thời có ý thức tuyên truyền cho mọi người 
cùng thực hiện, hướng tới một cuộc sống tốt đẹp, 
một xã hội văn minh, đáp ứng mục tiêu giáo dục 
toàn diện trong giai đoạn hiện nay.
Giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh THCS đang được các nhà trường quan 
tâm, tuy nhiên không chỉ lý thuyết xuông mà phải 
thực chất bởi kết quả của giáo dục KNS phòng tránh 
các tệ nạn xã hội là hình thành nhận thức, thái độ, 
hành vi của học sinh THCS trong nhà trường và 
ngoài xã hội vì vậy phải có sự phối hợp đồng bộ 
giữa các lực lượng giáo dục trong nhà trường và xã 
hội có như vậy thì các kỹ năng sống mà học sinh 
THCS có được mới bền vững. Từ những kết quả 
nghiên cứu thu được tác giả đã đề xuất 7 biện pháp 
quản lý giáo dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội 
cho học sinh THCS ở các trường THCS trong giai 
đoạn hiện nay. 
Kết quả khảo nghiệm lấy ý kiến đánh giá của 
CBQL và GV cho thấy các biện pháp quản lý giáo 
dục KNS phòng tránh các tệ nạn xã hội cho học sinh 
THCS được đề xuất đều có tính cần thiết và có tính 
khả thi cao, phù hợp với thực tiễn của các trường 
THCS của quận Đống Đa, thủ đô Hà Nội.
Tài liệu tham khảo
Nguyễn Thanh Bình, (2011), Giáo trình chuyên 
đề giáo dục kỹ năng sống, NXB. Đại học Sư 
Phạm, Hà Nội.
Nguyễn Lê Đắc, (1997), Cơ sở tâm lý của 
công tác giáo dục học sinh ngoài giờ lên 
lớp (NGLL) trên địa bàn dân cư, Luận án 
PTSKH.
Nguyễn Dục Quang, (Chủ biên, 2006), 
HĐGDNGLL, Tài liệu bồi dưỡng GV-Bộ 
GD&ĐT. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), 
Thông tư số 04/2014/TT-BGDĐT ngày 
28/02/2014 về việc ban hành quy định về 
quản lý giáo dục kỹ năng sống và hoạt động 
giáo dục ngoài giờ chính khóa.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2015), Công văn số 
463/BGDĐT-GDTX ngày 28/01/2015 về 
việc Hướng dẫn triển khai giáo dục kỹ năng 
sống tại các cơ sở giáo dục mầm non, giáo 
dục phổ thông và giáo dục thường xuyên.