Báo cáo Dược lâm sàng tại bệnh viện Việt Nam: Khảo sát về những dịch vụ đang được triển khai của dược lâm sàng và cơ hội phát triển

1DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BỆNH VIỆN VIỆT NAM:
KHẢO SÁT VỀ NHỮNG DỊCH VỤ ĐANG ĐƯỢC TRIỂN
KHAI CỦA DƯỢC LÂM SÀNG VÀ CƠ HỘI PHÁT TRIỂN
LE Ba Hai
Người hướng dẫn: Prof. Paul M. Tulkens (UCL)
Prof. HOANG Thi Kim Huyen (UPH) 
Prof. Anne Spinewine (UCL) 
Dr. NGUYEN Thi Lien Huong (UPH)
2DƯỢC LÂM SÀNG TẠI VIỆT NAM: 1990s-2010s
- 1990: chính thức được giới thiệu lần đầu tại trường Đại học Dược
HN
1. Giảng dạy – Nghiên cứu
1993: Tổ môn
DLS đầu tiên
1998: Bộ
môn DLS 
đầu tiên
2000-2010:
- Bộ môn DLS/7 Trường ĐH lớn khác
- Đào tạo Thạc sĩ chuyên ngành Dược
lý- Dược lâm sàng
-2005: Bắt đầu đào tạo Tiến sĩ chuyên
ngành Dược Lý - Dược lâm sàng tại
ĐH Dược Hà Nội
- 2010: Xuất bản sách về Chăm sóc
DượcDLS: Dược lâm sàng
ĐH: Đại học LE Ba Hai - 17/3/2014
3
3
2. Trong thực hành Dược tại khu vực bệnh viện
• Giai đoạn 1990s-2010s: 
•1997: Thông tư số 08/BYT-TT, 
ngày 4/7/1997:’Chuyên gia về
thuốc’, cung cấp thông tin đầy đủ 
về thuốc cho bác sĩ kê đơn, tư vấn 
cho thầy thuốc để chọn thuốc thích 
hợp nhất cho từng người bệnh, hỗ
trợ nhân viên y tế khác
•Các thông tư khác (2004,2009): 
Liên quan đến thông tin thuốc, 
ngăn chặn các phản ứng có hại liên
quan đến thuốc..
•Bắt đầu triển khai ở mức độ hạn
chế các hoạt động chung của DLS
• 2006: Bệnh viện Bạch Mai đã triển
khai những hoạt động đầu tiên tại
khoa lâm sàng
Văn bản pháp luật Trong thực hành
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI VIỆT NAM: 1990s-2010s
LE Ba Hai - 17/3/2014
4Tình hình chung : 
● Nhiều dự án hợp tác quốc tế: VNM-240, B13, OMS
● Thông tư số 31-12/TT BYT (2012): lần đầu quy định chức năng, nhiệm vụ
của một ‘Dược sĩ lâm sàng’
● Chiến lược phát triển ngành Dược quốc gia đến 2020, tầm nhìn 2030(QĐ 
68-TTg): 50% BV tuyến tỉnh, trung ương; 30% nhân lực Dược là ‘Dược
sĩ lâm sàng’
● Chương trình đào tạo “Dược sĩ” có nhiều cải tiến: Tăng cường các môn
học về khía cạnh lâm sàng cho đối tượng Dược sĩ theo định hướng Dược
lâm sàng
● Chương trình đào tạo liên tục: Được phát triển vào năm 2013 dành cho
đối tượng Dược sĩ bệnh viện (Chương trình chính thức được thông báo
vào năm 2014)
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI VIỆT NAM: 2010-2014
LE Ba Hai - 17/3/2014
5•
LE Ba Hai – HOPI20 MC
Tôi
nghĩ
Còn tôi
thực hành
BV: Bệnh viện
DSBV: Dược sĩ bệnh viện
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI MỘT SỐ BV VIỆT NAM
Những hoạt động hiện đang được triển khai: 27
DSBV/ 17 BV 
LE Ba Hai - 17/3/2014
6DƯỢC LÂM SÀNG TẠI MỘT SỐ BV VIỆT NAM
Những hoạt động hiện đang được triển khai: 27
DSBV/ 17 BV 
• Khảo sát qua bộ câu hỏi trực
tuyến/ Google platform
• Khoảng thời gian: 2 tuần
LE Ba Hai - 17/3/2014
7Có thành lập 1 bộ phận/tổ DLS trong khoa Dược 12/17 BV
Số lượng Dược sĩ lâm sàng (DSLS)* trung bình 0,16** (0-0,27)/100 giường
bệnh
Tình hình chung
*: Theo quy định 31-12/TT BYT
**: Tính theo dược sĩ quy đổi toàn thời gian
• Những hoạt động hiện đang được triển khai: 27
DSBV/ 17 BV
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI MỘT SỐ BV VIỆT NAM
LE Ba Hai - 17/3/2014
8Tham gia vào hoạt động của Hội đồng Thuốc – Điều trị 91%
Tham gia vào việc xây dựng và sửa đổi “Danh mục Thuốc
bệnh viện”
78%
Cung cấp những dịch vụ khác (Thông tin thuốc, báo cáo và
ngăn chặn ADR, )
>=90%
Nhiệm vụ chung
• Những hoạt động hiện đang được triển khai: 23
DSBV/ 17 BV
Thử nghiệm
lâm sàng
TDM27%
1/17BV
23 DSBV 
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI MỘT SỐ BV VIỆT NAM
LE Ba Hai - 17/3/2014
9Nhiệm vụ triển khai
tại Khoa lâm sàng 23 DSBV 
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI MỘT SỐ BV VIỆT NAM
23
20
6
4
0 5 10 15 20 25
Danh mục tên các thuốc
Giá thuốc
Hướng dẫn điều trị tại BV
Chế độ liều từng thuốc (Chỉ định, liều, đường 
dùng)
Thông tin trong Danh mục Thuốc Bệnh viện
LE Ba Hai - 17/3/2014
10
Tham gia triển khai các dịch vụ của DLS tại khoa lâm sàng 52%
Thời gian trung bình hoạt động tại khoa lâm sàng/ tuần 10h (1-32h)
Triển khai đầy đủ các dịch vụ theo quy trình hướng dẫn của TT 31-12/ 
Những bệnh nhân mục tiêu tại khoa lâm sàng
~ 90-100%
Tham gia chuẩn bị đơn xuất viện (17 DSBV)
23%
Hoạt động khác tại khoa lâm sàng cùng với các nhân viên y tế khác 65%
Nhiệm vụ triển khai
tại Khoa lâm sàng
1/17 DSBV
• Kháng sinh
• Tim mạch - Tăng
huyết áp
• Tiểu đường
• Những hoạt động hiện đang được triển khai: 23 
DSBV/ 17 BV 
23 DSBV 
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BV VIỆT NAM: 2010-2014
LE Ba Hai - 17/3/2014
11
Nhiệm vụ triển khai
tại Khoa lâm sàng
• Những hoạt động hiện đang được triển khai: 23 
DSBV/ 17 BV 
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BV VIỆT NAM: 2010-2014
23
10
9
2
0
1
0
0
12
11
10
7
10
8
1
3
8
13
12
12
0 5 10 15 20 25
Kháng sinh
Tim mạch- Tăng Huyết áp
Đái Tháo Đường
Dinh dưỡng nhân tạo (đường tiêu hóa)
Dinh dưỡng nhân tạo (đường tĩnh mạch)
Hóa chất
Ức chế miễn dịch 
Thường gặp
Thi thoảng
Hiếm gặp
Nhóm Thuốc mà DSLS trao đổi, tư vấn
LE Ba Hai - 17/3/2014
12
Nhiệm vụ triển khai
tại Khoa lâm sàng
• Những hoạt động hiện đang được triển khai: 23 
DSBV/ 17 BV 
18
9
10
9
7
9
1
7
11
11
15
11
3
4
1
2
1
3
0 5 10 15 20 25
Hiệu chỉnh liều/chức năng thận
Hiệu chỉnh liều/chức năng gan
Đường dùng: Tiêm - Uống
Hiệu chỉnh phác đồ/Dị ứng
Hiệu chỉnh phác đồ/Phát hiện tương tác thuốc
Bắt đầu hoặc tạm dừng 1 thuốc điều trị
Thường gặp
Thi Thoảng
Hiếm gặp
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BV VIỆT NAM: 2010-2014
Loại can thiệp DSLS tiến hành
LE Ba Hai - 17/3/2014
13
LE Ba Hai – HOPI20 MC
● Nghiên cứu hoặc tổng kết chính thức của BV hoặc khoa Dược ..
● Tình hình có những tín hiệu khả quan:
• Lưu trữ can thiệp bằng giấy : 52,1%, 56,5% et 21,7%
• 47%: Các nghiên cứu với mục tiêu đánh giá các hoạt động của
Dược lâm sàng đang được tiến hành
• Những hoạt động hiện đang được triển khai: 23
DBV/ 17 BV 
Đánh giá các hoạt động của
Dược lâm sàng
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BV VIỆT NAM: 2010-2014
LE Ba i - 17/3/2014
14
1. Thuận lợi - Cơ hội:
• Nhu cầu của thực tế/ Động lực thay đổi trong thực hành Dược của
DSBV 
• Văn bản pháp quy : TT 31/2012/TT-BYT
• Chiến lược phát triển ngành Dược quốc gia đến 2020, tầm nhìn
2030(QĐ 68-TTg)
• Vai trò của các chương trình hợp tác quốc tế
Khả năng phát triển
LE Ba Hai - 17/3/2014
15
2. Khó khăn
• Thiếu nhân lực, thiếu thời gian và công cụ hỗ trợ
• Chương trình mà các DSBV được đào tạo chưa đủ/ chưa phù
hợp với nhu cầu của công việc
• Không có quy trình làm việc chuẩn; Thiếu những hướng dẫn điều
trị chuẩn ở quy mô toàn quốc, thậm chí ở tại bệnh viện
• Mối quan hệ nghèo nàn giữa Dược sĩ với các nhân viên y tế khác
• Tác động về kinh tế (tác động của các hãng dược, vấn đề lương + 
chế độ đãi nghộ)
1.4 phar/100 lits
Khả năng phát triển
LE Ba Hai - 17/3/2014
16
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
Quản lý chung – Bộ y tế
Trong lĩnh vực Đào tạo
Trong thực hành bệnh viện
LE Ba Hai - 17/3/2014
17
Trong thực hành bệnh viện: Triển khai đồng bộ theo quy trình, 
nhiều bước tuần tự
1. Chuẩn bị tại Khoa Dược
- Hình thành một nhóm/ bộ phận Dược lâm sàng : Xác định rõ mục tiêu
hướng tới trong từng giai đoạn, chuẩn bị các công cụ hỗ trợ cho việc triển
khai hoạt động
- Tối ưu hóa việc quản lý, tổ chức và hệ thống cung ứng, cấp phát thuốc/ BV 
 cho phép giải phóng nhiều thời gian hơn/các nhiệm vụ lâm sàng;
- Đảm bảo các bộ phận khác (cung ứng, cấp phát, pha chế) hoạt động dưới
cùng mục tiêu của Dược lâm sàng: cải thiện dần khả năng cung ứng các
dịch vụ tới từng bệnh nhân cụ thể, tham gia vào các hoạt động đảm bảo
chất lượng và hạn chế lỗi liên quan đến sử dụng thuốc
- Trang bị và chuẩn bị sẵn những nguồn lực, công cụ hỗ trợ cần thiết liên
quan đến thông tin thuốc, sử dụng thuốc (Trang bị đầy đủ kỹ năng làm việc
trên lâm sàng, kỹ năng tìm kiếm – phân tích thông tin thuốc, các tài liệu
chuyên ngành )
- Xác định nhu cầu cần thiết phải cập nhật, đào tạo lại về mặt kiến thức, kỹ
năng làm việc và đảm bảo xây dựng 1 chương trình đào tạo phù hợp
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
LE Ba Hai - 17/3/2014
18
2. Chuẩn bị ở quy mô bệnh viện - Ban giám đốc của Bệnh viện
- Thuyết phục ban giám đốc bệnh viện đồng ý với chiến lược thay đổi dần mô
hình hoạt động của Dược và đồng ý với những mục tiêu hướng tới cụ thể
- Đạt được thỏa thuận về việc hình thành mô hình phối hợp giữa Bác sĩ –
Dược sĩ ở quy mô bệnh viện theo từng bước cụ thể, với những mục tiêu cụ
thể
3. Triển khai hoạt động
- Lựa chọn khoa phòng: Cần phải đánh giá nhu cầu, mong muốn của bệnh
viện, cùng với những kinh nghiệm triển khai của các nước đã phát triển
- Tập trung vào một nhóm đối tượng bệnh nhân hoặc 1 khoa lâm sàng cụ thể
nơi cho phép DSLS có khả năng triển khai các dịch vụ dù hạn chế số
lượng
- Trang bị những công cụ hỗ trợ cần thiết cho công việc của DSLS tại khoa
- Hình thành những quy trình làm việc chuẩn (SOP) trong công việc/DSLS
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
LE Ba Hai - 17/3/2014
19
3. Triển khai hoạt động
- Trong lần tiếp cận đầu tiên: Cần tìm hiểu cách thức, mô hình hoạt động tại
khoa, vai trò và trách nhiễm của từng thành phần/khoa, xác lập 1 vai trò rõ
ràng và thuyết minh chi tiết các hoạt động sẽ triển khai của DSLS
- Khi triển khai hoạt động: Cần phải dành một lượng thời gian phù hợp để
tham gia, hoàn thành các nhiệm vụ đã đề ra tại khoa lâm sàng một cách
hiệu quả
- Thường xuyên đánh giá hoạt động của DSLS cùng với các thành viên trong
nhóm hoạt động đa ngành tại khoa lâm sàng
4. Đánh giá và điều chỉnh hoạt động
- Phân tích những kết quả thu được (căn cứ trên các can thiệp đã được thực
hiện bởi DSLS) theo những mục tiêu đã định sẵn
- Trình bày, báo cáo kết quả với ban giám đốc, đối tượng .
- Xác định những mục tiêu và mô hình phát triển cho giai đoạn tiếp theo
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
LE Ba Hai - 17/3/2014
20
● Trong lĩnh vực Đào tạo:
- Tiếp tục cập nhật, cải tiến chương trình đào tào Dược sĩ, Dược sĩ lâm
sàng
- Tiến hành đánh giá và điều chỉnh sao cho phù hợp với yêu cầu của
những nhiệm vụ mới
- Tiếp cận và tham gia cùng với DSBV triển khai các hoạt động DLS, phối
hợp trong nghiên cứu tại bệnh viện
- Chuẩn hóa chất lượng, trình độ của DSBV theo nhu cầu mới
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
LE Ba Hai - 17/3/2014
21
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
● Quản lý chung – Bộ y tế:
● Tiến hành đánh giá tác động và có chính sách thúc đẩy việc triển khai
hoạt động Dược Lâm Sàng tại bệnh viện theo Thông tư 31
● Thúc đẩy hoàn thiện việc tổ chức biên soạn những hướng dẫn điều trị 
chuẩn áp dụng trên quy mô quốc gia
● Có những chính sách, biện pháp: Cập nhật, chuẩn hóa trình độ 
DSBV, DSLS (phù hợp với những nhiệm vụ mới) theo một chuẩn quy 
định; Khuyến khích DSLS cống hiến nhiều thời gian hơn cho những 
nhiệm vụ tại khoa điều trị
● Khác: Vai trò của hiệp hội Dược sĩ bệnh viện hoặc dược sĩ lâm sàng; 
Nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin vào trong lĩnh vực dược. 
LE Ba Hai - 17/3/2014
22
MERCI POUR VOTRE ATTENTION!!!
CHÂN THÀNH CÁM ƠN!!!
LE Ba Hai - 17/3/2014