Đề cương Chủ nghĩa Xã hội hoa học

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC I
MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
HÀ NỘI, NĂM 2018
ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC
TÊN MÔN HỌC: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
PHẦN I: TỔNG QUAN MÔN HỌC
1. Thông tin chung về môn học:
- Tổng số tiết quy chuẩn: 70 tiết
+ Lý thuyết: 45 tiết
+ Thảo luận: 10 tiết
+ Thực tế môn học: 10 tiết
+ Thi học phần: 5 tiết
- Các yêu cầu đối với môn học:
+ Khoa giảng dạy: Khoa Chủ nghĩa xã hội khoa học
+ Số điện thoại: 0438540221	Email:
2. Mô tả tóm tắt nội dung môn học:
Xuất phát từ thế giới quan, phương pháp luận triết học Mác - Lênin, trên cơ sở khoa học của Kinh tế chính trị học, Chủ nghĩa xã hội khoa học là một môn khoa học hợp thành Học thuyết lý luận Mác - Lênin, nghiên cứu quy luật chính trị - xã hội của tiến trình lịch sử quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản trên phạm vi toàn thế giới.
- Nội dung môn học: Môn Chủ nghĩa xã hội khoa học bao gồm 9 chuyên đề:
Chuyên đề 1: Quá trình hình thành và phát triển của chủ nghĩa xã hội khoa học
Chuyên đề 2: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và giai cấp công nhân Việt Nam
Chuyên đề 3: Chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân
Chuyên đề 4: Chủ nghĩa Mác - Lênin về chủ nghĩa xã hội và thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội từ 1917 đến 1991
Chuyên đề 5: Các mô hình và trào lưu xã hội chủ nghĩa trên thế giới hiện nay
Chuyên đề 6: Lý luận và thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
Chuyên đề 7: Liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
Chuyên đề 8: Dân chủ xã hội chủ nghĩa và xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
Chuyên đề 9: Gia đình và xây dựng gia đình ở Việt Nam hiện nay
3. Mục tiêu môn học
- Về kiến thức: Khẳng định các quy luật chính trị - xã hội của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa; kiên định các giá trị bền vững của Chủ nghĩa Mác - Lênin về chủ nghĩa xã hội và xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện thực.
- Về kỹ năng: Xây dựng tư duy sáng tạo trong nghiên cứu, vận dụng lý luận, tổng kết thực tiễn; giải quyết những vấn đề thực tiễn đang đặt ra về chủ nghĩa xã hội; góp phần phát triển lý luận chủ nghĩa xã hội phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
- Về tư tưởng: Khẳng định các nguyên lý của chủ nghĩa xã hội khoa học; đấu tranh phê phán các luận điểm sai trái, đối lập nhằm phủ định lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội hiện nay.
PHẦN II: CÁC BÀI GIẢNG MÔN HỌC
I. Bài giảng/Chuyên đề 1
1. Tên chuyên đề: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
2. Số tiết lên lớp: 05 tiết 
3. Mục tiêu: Bài giảng này sẽ cung cấp cho học viên: 
	- Về kiến thức: Lịch sử hình thành, phát triển của lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học và các giai đoạn phát triển của chủ nghĩa xã hội khoa học.
- Về kỹ năng: Gắn lý luận với thực tiễn, tổng kết thực tiễn, góp phần giải đáp những vấn đề thực tiễn đang đặt ra về lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay.
- Về tư tưởng: Khẳng định tính biện chứng, khoa học, tính lịch sử của lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học trong dòng chảy của lịch sử nhân loại.
4. Chuẩn đầu ra và đánh giá người học
 Chuẩn đầu ra 
(Sau khi kết thúc bài giảng này, học viên có thể đạt được)
Đánh giá người học
Yêu cầu đánh giá
Hình thức đánh giá
- Về kiến thức:
+ Giải thích và phân biệt được các khái niệm: CNXH, CNXH không tưởng, CNXH khoa học. 
+ Phân tích được những điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học.
+ Đánh giá được những giai đoạn phát triển của Chủ nghĩa xã hội khoa học.
+ Nhận diện được những điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan để chủ nghĩa xã hội phát triển từ không tưởng đến khoa học, từ lý luận thành hiện thực.
+ Vận dụng được tính biện chứng, khoa học, tính lịch sử của lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học trong dòng chảy của lịch sử tư tưởng nhân loại từ đó khẳng định tính đúng đắn của việc lựa chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Tự luận mở
Vấn đáp nhóm
- Về kỹ năng:
+ Dự báo được sự phát triển của CNXH khoa học trong điều kiện thế giới hiện nay
+ Khái quát được những vấn đề thực tiễn đang đặt ra đối với chủ nghĩa xã hội khoa học
- Về thái độ/Tư tưởng:
+ Tin tưởng, tích cực tham gia học tập và tuyên truyền lý luận Mác-Lênin.
+ Xác định được trách nhiệm của cá nhân trong việc đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, bảo vệ chủ nghĩa Mác-Lênin.
5. Nội dung chi tiết và hình thức tổ chức dạy học
Nội dung chi tiết
Hình thức tổ chức dạy học
Câu hỏi đánh giá quá trình
1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
1.1. Quan niệm về chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa xã hội khoa học
1.1.1. Quan niệm về chủ nghĩa xã hội
- Thứ nhất, chủ nghĩa xã hội là một phong trào thực tiễn 
- Thứ hai, chủ nghĩa xã hội là một trào lưu tư tưởng, lý luận
- Thứ ba, chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội hiện thực, một mô hình, kiểu tổ chức xã hội theo những nguyên tắc của chủ nghĩa xã hội 
1.1.2. Quan niệm về chủ nghĩa xã hội khoa học
- Theo nghĩa rộng: Chủ nghĩa xã hội khoa học là chủ nghĩa Mác – Lênin
- Theo nghĩa hẹp: chủ nghĩa xã hội khoa học là một môn khoa học lý luận chính trị, một trong 3 bộ phận cấu thành chủ nghĩa Mác – Lênin
- Đối tượng nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu
1.2. Những điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học
1.2.1. Điều kiện khách quan
a) Điều kiện kinh tế - xã hội
+ Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất (những năm 40 của TK XIX)
+ Giai cấp công nhân hình thành và phát triển
b) Tiền đề khoa học, văn hóa - tư tưởng
+ Khoa học tự nhiên
+ Khoa học xã hội
+ CNXH không tưởng phê phán
1.2.2. Vai trò của C.Mác và Ph.Ăngghen trong sáng lập chủ nghĩa xã hội khoa học 
Về ba phát kiến vĩ đại của C.Mác và Ph.Ăngghen
+ Học thuyết duy vật lịch sử
+ Học thuyết về giá trị thặng dư
+ Học thuyết về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân
1.2.3. Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản - Dấu mốc ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học
- Thuyết trình
- Hỏi đáp
- Thuyết trình
- Ghi ý kiến lên bảng
- Thuyết trình
- Hỏi đáp:
- Thuyết trình
- Thuyết trình
- Thuyết trình
Câu hỏi trước giờ lên lớp:
1. Quan niệm về chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa xã hội khoa học.
2. Đối tượng nghiên cứu của chủ nghĩa xã hội khoa học là gì?
3. Phương pháp nghiên cứu của chủ nghĩa xã hội khoa học là gì?
4. Những điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học.
5. Các giai đoạn phát triển của chủ nghĩa xã hội khoa học.
Câu hỏi trong giờ lên lớp:
1. Phân biệt Chủ nghĩa xã hội khoa học với Chủ nghĩa xã hội không tưởng.
2. Vì sao Chủ nghĩa xã hội không tưởng không tự nó phát triển thành khoa học?
3. Vì sao đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa phát triển lại là điều kiện khách quan cho sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học?
4. Vì sao sự ra đời của học thuyết tế bào, học thuyết tiến hóa của Charles Darwin, Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng của M.V.Lômôlôxốp lại trở thành tiền đề khoa học cho sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học?
5. Những giá trị nào của Chủ nghĩa xã hội không tưởng đã trở thành tiền đề lý luận trực tiếp cho sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học?
Câu hỏi sau giờ lên lớp (định hướng tự học và ôn tập): 
1. Đồng chí hãy phân tích vai trò của C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin trong việc phát triển CNXH từ không tưởng đến khoa học, từ lý luận thành hiện thực.
2. Đồng chí hãy nêu ý nghĩa của việc nghiên cứu chủ nghĩa xã hội khoa học, từ đó xác định trách nhiệm của cá nhân khi đã được học chương trình cao cấp lý luận chính trị.
2. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
2.1. C.Mác và Ph.Ăngghen phát triển chủ nghĩa xã hội khoa học 
a) Thời kỳ từ 1848 đến Công xã Pari 1871
- Những tác phẩm tiêu biểu
- Những luận điểm được bổ sung, phát triển
b) Thời kỳ sau Công xã Pari đến 1895
- Những tác phẩm tiêu biểu
- Những luận điểm được bổ sung, phát triển
2.2. V.I.Lênin vận dụng và phát triển chủ nghĩa xã hội khoa học trong điều kiện mới 
2.2.1 Thời kỳ trước Cách mạng Tháng Mười Nga
- Những tác phẩm tiêu biểu
- Những luận điểm được bổ sung, phát triển
2.2.2. Thời kỳ sau Cách mạng Tháng Mười Nga
- Những tác phẩm tiêu biểu
- Những luận điểm được bổ sung, phát triển
- Thuyết trình
- Hỏi đáp
- Thuyết trình
- Thuyết trình
- Hỏi đáp
6. Tài liệu học tập 
6.1. Tài liệu phải đọc:
1. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh: Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học (Dùng cho hệ đào tạo Cao cấp lý luận chính trí), Nxb LLCT, Hà Nội, 2018.
2. GS Đỗ Tư, PTS Trịnh Quốc Tuấn, PTS Nguyễn Đức Bách (đồng chủ biên), Lược khảo lịch sử tư tưởng xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa , Nxb CTQG, H.1994 (tập 1 & 2).
3. Tuyên ngôn của Đảng cộng sản, C.Mác và Ph.Ăngghen Toàn tập, tập 4, Nxb CTQG - Sự thật, Hà Nội, 1995, Chương “Tư sản và Vô sản” (tr.596- 613) Chương “Những người cộng sản và những người vô sản” (tr.614 - 619).
6.2. Tài liệu đọc thêm:
1. Giáo trình chuẩn quốc gia, môn Chủ nghĩa xã hội khoa học, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,1992.
2. PGS,TS Nguyễn Thanh Tuấn, C.Mác, V.I.Lênin với chủ nghĩa xã hội trong thời đại ngày nay, Nxb CTQG, H.2009.
3. GS,TS Nguyễn Ngọc Long (chủ biên), Chủ nghĩa Mác - Lênin với vận mệnh và tương lai của chủ nghĩa xã hội hiện thực, Nxb CTQG, H.2008.
7. Yêu cầu với học viên 
- Chuẩn bị nội dung tự học;
- Chuẩn bị nội dung câu hỏi trước, trong, sau giờ lên lớp ở Mục 5;
- Đọc tài liệu theo hướng dẫn;
- Tập trung nghe giảng, tích cực tham gia trả lời các câu hỏi, tham gia đối thoại, đóng góp ý kiến, thảo luận.
II. Bài giảng/Chuyên đề 2
1. Tên chuyên đề: SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM 
2. Số tiết lên lớp: 05 tiết
3. Mục tiêu: Bài giảng này sẽ cung cấp cho học viên: 
- Về kiến thức: 
+ Những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân;
+ Giai cấp công nhân và giai cấp công nhân hiện nay;
+ Giai cấp công nhân và nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam.
- Về kỹ năng: 
+ Xây dựng tư duy khoa học về mối quan hệ giữa đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển giai cấp công nhân và xây dựng chủ nghĩa xã hội từ thực tiễn công tác.
+ Tăng cường bản chất giai cấp công nhân cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị và các lĩnh vực hoạt động khác.
- Về tư tưởng: Củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng cộng sản và sự nghiệp đổi mới xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. 
4. Chuẩn đầu ra và đánh giá người học
Chuẩn đầu ra
(Sau khi kết thúc bài giảng này, học viên có thể đạt được)
Đánh giá người học
Yêu cầu đánh giá
Hình thức đánh giá
- Về kiến thức:
+ Trình bày được khái niệm giai cấp công nhân và nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
+ Phân tích được các điều kiện khách quan và những nhân tố chủ quan để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình.
+ Phân tích được đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam và nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay.
 + Khái quát được cơ sở lý luận và thực tiễn để Đảng ta đề ra phương hướng xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam.
+ Vận dụng lý luận về giai cấp công nhân để giải quyết mối quan hệ giữa đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa với phát triển giai cấp công nhân ở địa phương, đơn vị.
+ Nhận diện được những biểu hiện mới của giai cấp công nhân hiện nay và những vấn đề đặt ra trong việc phát huy vai trò của giai cấp công nhân ở địa phương, đơn vị.
+ Khắc phục được những hạn chế, bất cập của giai cấp công nhân trước yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thức tư ở địa phương, đơn vị.
+ Đề xuất và tổ chức thực hiện được những giải pháp để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân ở địa phương, đơn vị.
Tự luận mở
Vấn đáp nhóm
- Về kỹ năng:
+ Đánh giá được những vấn đề đặt ra trong việc phát triển giai cấp công nhân ở địa phương, đơn vị.
+ Xây dựng được bản lĩnh giai cấp công nhân cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị và các lĩnh vực hoạt động khác.
- Về thái độ/Tư tưởng:
+ Tin tưởng vào quan điểm của Đảng: Giai cấp công nhân là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp xây dựng CNXH hiện nay.
+ Đấu tranh chống lại những quan điểm sai trái, phủ nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
5. Nội dung chi tiết và hình thức tổ chức dạy học
Nội dung chi tiết
Hình thức tổ chức dạy học
Câu hỏi đánh giá quá trình
1. CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN VỀ GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
1.1. Giai cấp công nhân 
1.1.1. Khái niệm giai cấp công nhân
1.1.2. Đặc điểm của giai cấp công nhân
- Thứ nhất, về kinh tế - kỹ thuật
- Thứ hai, về chính trị - xã hội
1.2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân 
1.2.1. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Nội dung kinh tế
- Nội dung chính trị - xã hội
- Nội dung văn hóa, tư tưởng
1.2.2. Điều kiện khách quan qui định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Thứ nhất, do địa vị kinh tế của giai cấp công nhân qui định
- Thứ hai, do đặc điểm chính trị - xã hội của giai cấp công nhân qui định
- Thứ ba, do mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản qui định
1.2.3. Những nhân tố chủ quan để giai cấp công nhân hoàn thành sứ mệnh lịch sử
- Thứ nhất là sự phát triển của bản thân giai cấp công nhân
- Thứ hai, Đảng cộng sản là điều kiện chủ quan quan trọng nhất để giai cấp công nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử
- Thứ ba, thực hiện khối liên minh giai cấp giữa công nhân với nông dân, trí thức; vươn lên nắm ngọn cờ dân tộc và thực hiện chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân là những điều kiện chủ quan để tăng cường sức mạnh của giai cấp công nhân
- Thuyết trình
- Hỏi đáp
- Câu hỏi trước giờ lên lớp:
1. Quan niệm về giai cấp công nhân.
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
3. Những điều kiện khách quan qui định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và nhân tố chủ quan để giai cấp công nhân hoàn thành sứ mệnh lịch sử.
4. Những biểu hiện mới của giai cấp công nhân hiện nay và những vấn đề đặt ra đối với sứ mệnh lịch sử của giai cấp công hiện nay
5. Đặc điểm và nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam.
6. Phương hướng giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam
- Câu hỏi trong giờ lên lớp:
1. Theo đồng chí yếu tố nào quy định tính tiên phong của giai cấp công nhân?
2. Tại sao Đảng Cộng sản là nhân tố quyết định thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân?
3. Có ý kiến cho rằng trong điều kiện hiện nay, trí thức chứ không phải GCCN mới là lực lượng tiên phong của cách mạng. Vậy quan điểm của đồng chí về vấn đề này như thế nào?
4. Một số KCN ở Việt Nam hiện nay phần lớn công nhân đang trong tình trạng 5 không: Không nhà, không gia đình, không tình yêu, không vui chơi giải trí, không thể dục thể thao. Các đồng chí cho biết nguyên nhân và giải pháp khắc phục.
- Câu hỏi sau giờ lên lớp (định hướng tự học và ôn tập): 
1. Những đặc trưng cơ bản của phương thức lao động công nghiệp và tác động của nó với giai cấp công nhân trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. 
2. Phân tích quan hệ lợi ích giữa công nhân và nhà tư bản trong cơ chế thị trường. Liên ... oại, đóng góp ý kiến, thảo luận.
VIII. Bài giảng/ Chuyên đề 8
1. Tên chuyên đề: DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VÀ XÂY DỰNG NỀN DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM 
2. Số tiết lên lớp: 05
3. Mục tiêu: Bài giảng này sẽ cung cấp cho học viên: 
- Về kiến thức: 
+ Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về dân chủ và bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa; 
+ Quá trình xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; 
+ Sự vận dụng của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc xây dựng, hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
	- Về kỹ năng: Vận dụng lý luận dân chủ vào xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và giải quyết những vấn đề thực tiễn đang đặt ra ở Việt Nam, địa phương đơn vị.
- Về tư tưởng: Tin tưởng vào đường lối dân chủ hóa của Đảng và thấy rõ trách nhiệm cá nhân trong việc góp phần xây dựng, hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
4. Chuẩn đầu ra và đánh giá người học:
Chuẩn đầu ra 
(Sau khi kết thúc bài giảng này, học viên có thể đạt được)
Đánh giá người học
Yêu cầu đánh giá
Hình thức đánh giá
- Về kiến thức:
+ Giải thích được quan niệm về dân chủ và dân chủ xã hội chủ nghĩa
+ Phân tích được quá trình hình thành và bản chất nền dân chủ XHCN
+ Đánh giá được những yếu tố tác động đến xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
+ Khái quát được phương hướng, giải pháp của Đảng về xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay
+ Phân biệt nền dân chủ tư sản với nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.
+ Khắc phục được những yếu tố tác động tiêu cực tới xây dựng nền dân chủ XHCN ở Việt Nam.
+ Phát huy được những yếu tố tác động tích cực đến xây dựng nền dân chủ XHCN ở Việt Nam.
+ Đề xuất được những giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện Pháp lệnh dân chủ ở cơ sở tại địa phương, đơn vị.
Tự luận mở 
Vấn đáp nhóm
- Về kỹ năng:
+ Vận dụng được lý luận dân chủ của chủ nghĩa Mác-Lênin vào phát huy dân chủ ở cơ sở. 
+ Đánh giá được quá trình thực hiện dân chủ ở địa phương, đơn vị và đề xuất kiến nghị, giải pháp.
- Về tư tưởng:
+ Tin tưởng vào quan điểm: Dân chủ XHCN là bản chất của chế độ ta, vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển đất nước.
+ Đấu tranh chống lại những quan điểm sai trái về DC XHCN
5. Nội dung chi tiết và hình thức tổ chức dạy học
Nội dung chi tiết
Hình thức tổ chức dạy học
Câu hỏi đánh giá quá trình
1. Dân chủ và dân chủ xã hội chủ nghĩa 
1.1. Dân chủ và lịch sử hình thành các nền dân chủ
1.1.1. Quan niệm về dân chủ 
- Theo nghĩa gốc
- Quan niệm của Chủ nghĩa Mác-Lênin
- Tư tưởng Hồ Chí Minh
- Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam
1.1.2 Lịch sử hình thành các nền dân chủ
- Nền dân chủ chủ nô
- Nền dân chủ tư sản
- Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa 
- Thuyết trình
- Phát vấn
Câu hỏi trước giờ lên lớp:
1. Dân chủ là gì, dân chủ xã hội chủ nghĩa là gì?
2. Làm rõ quá trình hình thành và phát triển của các nền dân chủ.
3. Xác định những yếu tố tác động đến xây dựng nền dân chủ XHCN ở Việt Nam.
4. Quan điểm của Đảng ta về dân chủ tại Đại hội XII.
Câu hỏi trong giờ lên lớp:
1. Có 5 HTTKT - XH tại sao chỉ có 3 nền dân chủ?
2. Để thực hiện được quyền giám sát người dân phải có những điều kiện gì?
3. Chỉ ra những biểu hiện của dân chủ hình thức.
4. Chỉ ra những biểu hiện vi phạm quyền làm chủ của người dân ở cơ sở.
Câu hỏi sau giờ lên lớp (định hướng tự học và ôn tập): 
1. Trên cơ sở lý luận về dân chủ và thực tiễn công tác, đồng chí hãy đề xuất giải pháp phát huy dân chủ ở địa phương, đơn vị.
1.2 Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
1.2.1 Quá trình hình thành phát triển của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
- Công xã pari
- Cách mạng tháng 10
- Hiện nay
1.2.2 Bản chất nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
- Bản chất chính trị
- Bản chất kinh tế
- Bản chất tư tưởng – văn hóa
- Thuyết trình
- Hỏi đáp
- Thuyết trình
2. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
2.1. Những yếu tố tác động tới xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
2.1.1. Những yếu tố thuận lợi
- Học thuyết Mác-Lênin về dân chủ, dân chủ XHCN
- Những giá trị của dân chủ trong lịch sử Việt Nam 
- Xây dựng CNXH bỏ qua chế độ TBCN
- Có Đảng Cộng sản lãnh đạo
- cơ sở xã hội của nền dân chủ XHCN là lực lượng đông đảo những người lao động
2.1.2 Những yếu tố cản trở
- Những tàn dư của xã hội cũ
- Chưa trải qua nền dân chủ tư sản
- Sự tác động của cơ chế thị trương
- Sự đan xen giữa yếu tố mới và cũ
Bài tập nhóm:
Hãy làm rõ những yếu tố thuận lợi và khó khăn tác động tới việc xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
2.2. Một số phương hướng và giải pháp cơ bản xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay
2.2.1 Phương hướng xây dựng nền dân chủ XHCN ở Việt Nam
- Tiếp tục nghiên cứu sâu hơn hệ thống quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về dân chủ, dân chủ XHCN; kinh nghiệm xây dựng nền dân chủ ở các quốc gia trên thế giới.
- Cần nhận thức được dân chủ XHCN với tư cách là chế độ dân chủ đầy đủ của chế độ xã hội chủ nghĩa đã phát triển tương đối toàn diện.
- Cần hiểu đúng bản chất của mối quan hệ dân chủ và nhất nguyên chính trị, thực hành dân chủ trong điều kiện một đảng lãnh đạo.
Thảo luận nhóm: 
Đánh giá thành tựu, hạn chế và đề xuất giải pháp đối với việc xây dựng nền dân chủ XHCN ở Việt Nam
2.2.2. Giải pháp cơ bản xây dựng nền dân chủ XHCN ở Việt Nam hiện nay
- Xây dựng mô hình dân chủ xã hội chủ nghĩa Việt Nam dựa trên ba trụ cột chính: kinh tế thị trường định hướng XHCN; Nhà nước pháp quyền XHCN và các tổ chức xã hội tự nguyện, hợp pháp của nhân dân.
- Nâng cao dân trí, văn hóa pháp luật cho toàn thể - xã hội.
- Thực hành dân chủ trong Đảng làm trung tâm để thực hiện dân chủ ngoài xã hội.
6. Tài liệu học tập 
6.1. Tài liệu phải đọc
1. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh (2018), Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học (Dùng cho hệ đào tạo Cao cấp lý luận chính trị), Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.
2. Hồ Chí Minh (1995), Toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, Hà Nội, tr 84, 85, 158, 698.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
6.2. Tài liệu nên đọc
1. Đỗ Trung Hiếu (2004): Một số suy nghĩ về xây dựng nền dân chủ ở Việt Nam hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
2. Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn của UBTVQH ban hành ngày 20/4/2007.
3. Phùng Hữu Phú, Lê Hữu Nghĩa, Vũ Văn Hiền, Nguyễn Viết Thông (đồng chủ biên) (2016): Một số vấn đề lý luận - thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam qua 30 năm đổi mới, Nxb CTQG, Hà Nội, tr50-176.
7. Yêu cầu với học viên 
- Chuẩn bị nội dung thảo luận;
- Thảo luận nhóm;
- Chuẩn bị nội dung tự học;
- Chuẩn bị nội dung câu hỏi trước, trong, sau giờ lên lớp ở Mục 5;
- Đọc tài liệu theo hướng dẫn;
- Tập trung nghe giảng, tích cực tham gia trả lời các câu hỏi, tham gia đối thoại, đóng góp ý kiến, thảo luận.
IX. Bài giảng/Chuyên đề 9
1. Tên chuyên đề: GIA ĐÌNH VÀ XÂY DỰNG GIA ĐÌNH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
2. Số tiết lên lớp: 05 tiết
3. Mục tiêu: Bài giảng này sẽ cung cấp cho học viên: 
- Về kiến thức: Những lý luận cơ bản về gia đình và xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
- Về kỹ năng: Tổ chức thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về gia đình và công tác xây dựng gia đình tại địa phương.
- Về thái độ/tư tưởng: Ý thức trách nhiệm trong việc tuyên truyền, tổ chức thực hiện xây dựng gia đình văn hóa Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
4. Chuẩn đầu ra và đánh giá người học
 Chuẩn đầu ra 
(Sau khi kết thúc bài giảng này, học viên có thể đạt được)
Đánh giá người học
Yêu cầu đánh giá
Hình thức đánh giá
- Về kiến thức:
+ Giải thích được quan niệm về gia đình
+ Phân tích được vị trí, chức năng và những biến đổi cơ bản của gia đình hiện nay.
+ Phân tích được các yếu tố tác động đến gia đình và những vấn đề đặt ra đối với việc xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay.
+ Khái quát được những quan điểm và giải pháp cơ bản của Đảng trong việc xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay
+ Vận dụng quan điểm của Đảng về xây dựng gia đình Việt Nam vào việc thiết kế và tổ chức thực hiện các kế hoạch xây dựng gia đình ở địa phương.
+ Nhận diện được sự biến đổi của gia đình và những vấn đề đặt ra trong việc xây dựng gia đình ở địa phương hiện nay.
+ Khắc phục được những yếu tố tác động tiêu cực và phát huy những yếu tố tích cực đến việc xây dựng gia đình ở địa phương.
Tự luận mở
Vấn đáp nhóm
- Về kỹ năng:
+ Đánh giá được thực trạng và những vấn đề đặt ra hiện nay trong việc xây dựng gia đình ở địa phương.
+ Tổ chức thực hiện được chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về gia đình và công tác xây dựng gia đình tại địa phương
- Về thái độ/Tư tưởng:
+ Tin tưởng và tích cực tham gia tuyên truyền chủ trương của Đảng về xây dựng gia đình mới no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh.
+ Xác định được trách nhiệm của cá nhân trong việc tổ chức thực hiện xây dựng gia đình văn hóa ở địa phương.
5. Nội dung chi tiết và hình thức tổ chức dạy học
Nội dung chi tiết
Hình thức tổ chức dạy học
Câu hỏi đánh giá quá trình
1. QUAN NIỆM, VỊ TRÍ, CHỨC NĂNG CỦA GIA ĐÌNH
1.1. Quan niệm về gia đình
- Quan niệm của Mác
- Quan niệm của Unesco
- Quan niệm trong Luật Hôn nhân và gia đình
1.2. Vị trí của gia đình 
1.2.1. Gia đình là tế bào của xã hội
1.2.2. Gia đình bền vững, hạnh phúc là tổ ấm của cá nhân
1.2.3. Gia đình là cầu nối giữa cá nhân và xã hội
1.3. Các chức năng cơ bản của gia đình 
1.3.1. Chức năng sinh sản
1.3.2. Chức năng nuôi dưỡng và giáo dục
1.3.3. Chức năng kinh tế và tổ chức đời sống gia đình
1.3.4. Chức năng đáp ứng nhu cầu tâm lý, sinh lý, tình cảm 
- Thuyết trình
- Hỏi đáp
- Thuyết trình
- Ghi ý kiến lên bảng
- Thuyết trình
- Hỏi đáp:
- Thuyết trình
- Thuyết trình
- Thuyết trình
Câu hỏi trước giờ lên lớp:
1. Quan niệm về gia đình.
2. Vị trí, chức năng của gia đình.
3. Những yếu tố tác động đến gia đình 
4. Những vấn đề đặt ra đối với việc xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay.
5. Quan điểm và giải pháp cơ bản xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay
Câu hỏi trong giờ lên lớp:
1. Xác định những xu hướng sai lầm trong quá trình thực hiện chức năng sinh sản, duy trì nòi giống - Nguyên nhân, hậu quả và giải pháp khắc phục.
2. Hiện tượng ly hôn "xanh" ở Việt Nam đang có chiều hướng gia tăng, nguyên nhân và đề xuất giải pháp.
3. Tình trạng bạo hành, xâm hai trẻ em có xu hướng tăng nhanh trách nhiệm thuộc về ai: Gia đình, nhà trường hay xã hội?
4. Thế giới đã có 20 nước thừa nhận hôn nhân đồng giới, Quốc hội Việt Nam đang thảo luận, vậy quan điểm của đồng chí về vấn đề này như thế nào?
5. Xác định những yếu tố tác động dẫn đến tình trạng mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình ngày càng trở nên lỏng lẻo.
Câu hỏi sau giờ lên lớp (định hướng tự học và ôn tập): 
1. Đồng chí hãy làm rõ những hạn chế trong công tác xây dựng gia đình ở địa phương, đơn vị và đề xuất giải pháp khắc phục?
2. Hãy làm rõ vai trò của nhà lãnh đạo, quản lý trong công tác xây dựng gia đình Việt Nam no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh? Liên hệ với trách nhiệm cá nhân trong công tác xây dựng gia đình ở địa phương, đơn vị nơi đồng chí công tác.
2. XÂY DỰNG GIA ĐÌNH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
2.1. Các tiêu chí xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay
- No ấm
- Tiến bộ
- Hạnh phúc
- Văn minh
2.2. Những yếu tố tác động và vấn đề đặt ra đối với việc xây dựng gia đình ở Việt Nam hiện nay
2.2.1. Những yếu tố tác động đến việc xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay
- Tác động của các yếu tố truyền thống 
- Tác động của công nghiệp hóa, hiện đại hóa, kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế 
- Tác động của khoa học và công nghệ
2.2.2. Những vấn đề đặt ra đối với xây dựng gia đình ở Việt Nam hiện nay
- Một là, nhận thức của xã hội về vị trí, vai trò của gia đình, xây dựng gia đình còn hạn chế làm cho việc thực hiện các chức năng của gia đình đang gặp nhiều khó khăn.
- Hai là,. do bị tác động bởi nhiều yếu tố, những năm gần đây, gia đình Việt Nam đã xuất hiện nhiều tình huống “có vấn đề”.
- Ba là, mâu thuẫn giữa nhu cầu cần bảo lưu, giữ gìn, phát huy những giá trị của gia đình truyền thống với việc tiếp thu những giá trị hiện đại tiến bộ trong xây dựng gia đình.
- Bốn là, bạo lực gia đình, mất cân bằng giới tính và tình trạng lỏng lẻo trong mối quan hệ ứng xử giữa các thành viên của gia đình dẫn đến tan vỡ gia đình đang gia tăng.
- Thuyết trình
- Hỏi đáp
- Thuyết trình
- Thảo luận nhóm: Làm rõ những tác động tích cực và tiêu cực của:
1. Các yếu tố truyền thống 
2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa, kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế .
3. Khoa học và công nghệ
Đối với việc XD gia đình VN hiện nay.
- Thuyết trình
- Hỏi đáp
3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.1. Quan điểm xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay
3.1.1. Xây dựng gia đình trên cơ sở kế thừa, giữ gìn và phát huy các giá trị tốt đẹp của gia đình truyền thống Việt Nam, đồng thời tiếp thu những giá trị tiến bộ của nhân loại về gia đình.
3.1.2. Xây dựng gia đình theo các tiêu chí của gia đình văn hóa, thực hiện tốt “Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030”.
3.1.3. Xây dựng gia đình trên cơ sở đảm bảo hôn nhân tiến bộ, tự nguyện, bình đẳng giới và phòng chống bạo lực gia đình.
3.1.4. Xây dựng gia đình phải gắn liền với hình thành và xác lập củng cố mối quan hệ gắn bó với các cộng đồng, các thiết chế, tổ chức ngoài gia đình.
3.2. Giải pháp xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay
- Một là, đẩy mạnh công tác truyền thông luật pháp, chính sách nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về xây dựng gia đình Việt Nam.
- Hai là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng và chính quyền; phát huy vai trò của các tổ chức hội đối với công tác gia đình.
- Ba là, tiếp tục triển khai hiệu quả và bền vững các chương trình mục tiêu quốc gia về kinh tế và an sinh xã hội.
- Bốn là, phát triển hệ thống dịch vụ hỗ trợ gia đình.
- Năm là, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và phổ biến hệ thống giá trị của văn hóa gia đình Việt Nam.
- Thuyết trình
- Hỏi đáp
- Thuyết trình
- Hỏi đáp
6. Tài liệu học tập 
6.1. Tài liệu phải đọc:
1. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh: Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học (Dùng cho hệ đào tạo cao cấp lý luận chính trị), Nxb Lý luận Chính trị, Hà Nội, 2018.
2. QĐ số 629/QĐ-TTg ngày 29-5-2012 của TTCP về “Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030”
3. Luật hôn nhân và gia đình năm (2010), Nxb CTQG, Hà Nội.
6.2. Tài liệu nên đọc:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016): Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 
2. Luật Phòng chống bạo lực gia đình (2008), Nxb CTQG, Hà Nội.
3. Luật Bình đẳng giới (2008), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
7. Yêu cầu với học viên 
- Chuẩn bị nội dung thảo luận;
- Thảo luận nhóm;
- Chuẩn bị nội dung tự học;
- Chuẩn bị nội dung câu hỏi trước, trong, sau giờ lên lớp ở Mục 5;
- Đọc tài liệu theo hướng dẫn;
- Tập trung nghe giảng, tích cực tham gia trả lời các câu hỏi, tham gia đối thoại, đóng góp ý kiến, thảo luận.
 Hà Nội, ngày 26 tháng 9 năm 2018 
GIÁM ĐỐC
TRƯỞNG KHOA
Nguyễn Bá Quân