Phát triển đội ngũ giảng viên dạy lý luận chính trị trong các trường đại học

70 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN DẠY LÝ LUẬN 
CHÍNH TRỊ TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
Trần Văn Thư*
Ngày tòa soạn nhận được bài báo:4/9/2019
Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 4/3/2020
Ngày bài báo được duyệt đăng: 28/3/2020
Tóm tắt: Năm 2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương hoàn 
thành xây dựng bộ chương trình, giáo trình 5 môn lý luận chính trị giảng dạy trong các trường đại 
học, cao đẳng, đưa vào giảng dạy từ năm học 2019-2020. Đây là một bước quan trọng nhằm đổi mới, 
nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục lý luận chính trị trong trường đại học, cao đẳng. Phát triển 
đội ngũ giảng viên, trong đó có giảng viên lý luận chính trị, là một trong những nhân tố quan trọng 
quyết định sự thành công của chương trình mới. Tuy nhiên, đội ngũ giảng viên LLCT trong các nhà 
trường đại học hiện chưa đáp ứng được nhu cầu. Để khắc phục tình trạng trên, cần thực hiện đồng 
bộ các giải pháp.
Từ khóa: giảng viên, chất lượng, lý luận chính trị, nhu cầu, giải pháp.
* Học viện Báo chí và Tuyên truyền
Tạp chí Khoa học - Trường Đại học Mở Hà Nội 65 (3/2020) 70-74
1. Thực trạng dạy học và đội ngũ 
giảng viên lý luận chính trị trong trường 
đại học hiện nay
Quyết định số 52/2008/QĐ-BGDĐT 
ngày 18/9/2008 của Bộ Giáo dục và Đào tạo 
về quy định chương trình các môn Lý luận 
chính trị trình độ đại học, cao đẳng dùng cho 
sinh viên khối không chuyên ngành Mác 
- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Theo đó, 
chương trình gồm 3 môn: Những nguyên 
lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin (5 tín 
chỉ); Tư tưởng Hồ Chí Minh (2 tín chỉ); 
Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản 
Việt Nam (3 tín chỉ). Việc tổ chức dạy học 
các môn lý luận chính trị theo 3 môn nêu 
trên đã góp phần vào việc nâng cao nhận 
thức cho đội ngũ sinh viên các trường đại 
học trong hệ thống giáo dục quốc dân trong 
giai đoạn vừa qua. Tuy nhiên, dạy học các 
môn lý luận chính trị theo 3 môn cũng bộc lộ 
một số hạn chế. Thí dụ như: trước đây việc 
phân công giảng viên được đào tạo từng 
chuyên ngành trong 3 môn phải đảm nhiệm 
dạy môn “Những nguyên lý cơ bản của chủ 
nghĩa Mác - Lênin” làm cho chất lượng bài 
giảng giảm sút, người giảng e ngại, không 
tự tin; giữa các chương trình trong hệ thống 
giáo dục quốc dân chưa có sự liên thông, 
một số nội dung còn trùng lặp giữa các cấp 
học, bậc học; quy định về trình độ lý luận 
chính trị chưa có sự thống nhất giữa hệ 
thống giáo dục quốc dân với hệ thống giáo 
dục của Đảng, đoàn thể, hệ thống giáo dục 
trong quân đội và công an. Đặc biệt, chương 
71Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
trình này không có sự phân biệt giữa sinh 
viên chuyên ngành lý luận chính trị với sinh 
viên không chuyên lý luận chính trị. Hệ 
chuyên ngành lý luận chính trị cũng chỉ học 
chương trình các môn lý luận chính trị như 
đối với hệ không chuyên.
Trong bối cảnh đó, trên cơ sở rà soát 
đánh giá kết quả triển khai Quyết định số 
52/2008/QĐ-BGDĐT ngày 18-9-2008 và 
trên tinh thần đổi mới phát triển kinh tế 
xã hội, Ban Bí thư đã có Kết luận 94-KL/
TW ngày 28/3/2014 về “Tiếp tục đổi mới 
học tập lý luận chính trị trong hệ thống 
giáo dục quốc dân”. Trong đó, Bộ Giáo 
dục và Đào tạo đã được giao nhiệm vụ tổ 
chức biên soạn chương trình, giáo trình 
các môn lý luận chính trị dùng chung 
trong đào tạo trình độ đại học đối với tất 
cả các cơ sở giáo dục đại học. Nội dung 
cơ bản của của Kết luận 94-KL/TW là đổi 
mới việc học tập lý luận chính trị trong hệ 
thống giáo dục quốc dân nhằm tạo bước 
tiến mới, có kết quả, chất lượng cao hơn, 
góp phần làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, 
tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan 
điểm của Đảng giữ vai trò chủ đạo trong 
đời sống xã hội; bảo đảm thế hệ trẻ Việt 
Nam luôn trung thành với mục tiêu, lý 
tưởng của Đảng và Nhà nước.
Sau khi rà soát, cấu trúc lại, chương 
trình, giáo trình các môn lý luận chính trị 
mới đã được biên soạn và được Hội đồng 
thẩm định quốc gia thông qua bao gồm 5 
môn: Triết học Mác - Lênin, Kinh tế Chính 
trị Mác Lênin, Chủ nghĩa Xã hội khoa học, 
Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Tư tưởng 
Hồ Chí Minh. Đặc biệt, chương trình mới 
đã tăng cường thời lượng, số lượng tín chỉ 
và có sự phân biệt về thời lượng, số lượng 
tín chỉ giữa chương trình đào tạo ngành 
không chuyên và ngành chuyên về lý luận 
chính trị. Đây là điểm mới so với chương 
trình cũ. 
Để đáp ứng yêu cầu giảng dạy của 
giáo trình mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo 
đã phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung 
ương tổ chức Hội nghị tập huấn về 5 bộ 
chương trình, giáo trình đã được nghiệm 
thu. Đối tượng tham gia tập huấn là tất 
cả giảng viên giảng dạy các môn lý luận 
chính trị của các cơ sở giáo dục đại học 
trong toàn quốc. Tài liệu tập huấn là 
chương trình, giáo trình đã được 5 Hội 
đồng nghiệm thu quốc gia thông qua, đã 
được các chủ tịch hội đồng biên soạn 5 bộ 
môn ký từng trang tài liệu, là cơ sở cho 
thảo luận, góp ý tại hội nghị tập huấn và 
triển khai giảng dạy đại trà tại các cơ sở 
giáo dục đại học từ năm học 2019-2020. 
Để kịp thời triển khai việc giảng dạy theo 
bộ chương trình, giáo trình mới từ năm 
học 2019-2020, Bộ Giáo dục và Đào tạo 
đã ban hành Công văn số 3056/BGDĐT-
GDĐH ngày 19/7/2019 về việc hướng dẫn 
thực hiện chương trình, giáo trình các môn 
lý luận chính trị.
Trên cơ sở Kết luận 94-KL/TW 
ngày 28/3/2014 của Ban Bí thư về “Tiếp 
tục đổi mới học tập lý luận chính trị trong 
hệ thống giáo dục quốc dân”, các cơ sở 
giáo dục đại học đã chủ động xây dựng đội 
ngũ giảng viên các môn lý luận chính trị, 
thực hiện Thông báo số 363-TB/BTGTW 
ngày 31/5/2019 của Ban Tuyên giáo Trung 
72 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
ương, theo hướng “giảng viên được đào 
tạo chuyên ngành nào, giảng dạy môn học 
đó, xây dựng đội ngũ giảng viên riêng cho 
từng môn học”, bảo đảm biên chế giảng 
viên theo từng môn học phù hợp với quy 
mô, cơ cấu và trình độ đào tạo, đáp ứng 
yêu cầu của các môn học lý luận chính 
trị. Bên cạnh đó, các trường đại học cũng 
xây dựng kế hoạch đào tạo, đào tạo lại, 
bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ giảng 
viên cơ hữu các môn lý luận chính trị đáp 
ứng yêu cầu giảng dạy theo chương trình, 
giáo trình mới và nhu cầu thực tế của cơ 
sở đào tạo. Đồng thời, thực hiện nghiêm 
túc cấu trúc chương trình các môn lý luận 
chính trị đã được nghiệm thu; điều chỉnh 
chương trình đào tạo trình độ đại học của 
các ngành trước khi tổ chức triển khai đào 
tạo từ khoá tuyển sinh năm 2019 - 2020.
2. Giải pháp phát triển đội ngũ 
giảng viên lý luận chính trị trong trường 
đại học hiện nay
Để phát triển đội ngũ giảng viên 
LLCT trong bối cảnh hiện nay cần tập 
trung vào những giải pháp chủ yếu sau đây:
Một là, cấp ủy và ban giám hiệu 
các trường đại học cần nâng cao chất 
lượng quy hoạch, tuyển dụng đội ngũ 
giảng viên 
Quy hoạch và tuyển dụng giảng 
viên LLCT phải được tiến hành nghiêm 
túc, khách quan, hiệu quả. Việc lập quy 
hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ giảng 
viên LLCT nhằm bảo đảm cho đội ngũ 
này phát triển về số lượng, có cơ cấu hợp 
lý, chất lượng được củng cố và nâng cao. 
Công tác này cần được tiến hành từ việc 
dự báo, xác định quy mô, ngành nghề đào 
tạo, cơ cấu nguồn nhân lực, phân tích hiện 
trạng đội ngũ, từ đó, xác định nhu cầu cần 
bổ sung, chuyển đổi và tiến hành các biện 
pháp nâng cao chất lượng. Việc này đòi 
hỏi sự vào cuộc nghiêm túc của cấp ủy và 
ban giám hiệu nhà trường đại học.
Hai là, đẩy mạnh công tác đào tạo, 
bồi dưỡng, đào tạo lại
Đội ngũ giảng viên LLCT cần được 
nâng cao chất lượng của đội ngũ này về 
năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm. 
Để thực hiện được mục tiêu này, chương 
trình đào tạo, bồi dưỡng giảng viên cần 
bảo đảm các nội dung chủ yếu: lý luận 
chính trị; kiến thức pháp luật, kiến thức 
và kỹ năng quản lý nhà nước; kiến thức, 
kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ sư phạm; 
kiến thức tin học, ngoại ngữ và các kiến 
thức bổ trợ khác. Bên cạnh đó, giảng viên 
cần được bồi dưỡng các kiến thức về hành 
chính công. Ngoài ra, cần tăng cường sự 
phối hợp của các cơ quan chức năng trong 
việc tổ chức xây dựng chương trình, biên 
soạn giáo trình, tài liệu phục vụ đào tạo, 
bồi dưỡng giảng viên. Việc kiểm tra, giám 
sát chặt chẽ quá trình xây dựng nội dung 
chương trình, giáo trình, tài liệu phục vụ 
đào tạo, bồi dưỡng giảng viên cần thực 
hiện nghiêm túc, hiệu quả. Đặc biệt, cần 
đổi mới phương pháp, hệ thống các tiêu 
chí đánh giá việc giảng dạy và học tập. 
Đây là công việc cần được tiến hành 
khách quan, khoa học, phù hợp với từng 
loại, bậc giảng viên LLCT. Vì vậy, các nhà 
trường cần có trách nhiệm tiến hành kiểm 
tra giám sát thường xuyên và nghiêm túc, 
tránh việc làm hình thức và tránh tiêu cực.
73Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
Ba là, có cơ chế khuyến khích và 
nâng cao hiệu quả hoạt động nghiên cứu 
khoa học 
Giảng viên LLCT nói riêng và giảng 
viên nói chung không nghiên cứu tốt thì 
không thể giảng dạy giỏi được, không thể 
đáp ứng khung năng lực của giảng viên. 
Do đó, cấp ủy và ban giám hiệu các nhà 
trường đại học cần sử dụng nhiều biện 
pháp để khuyến khích và khơi dậy niềm 
đam mê nghiên cứu khoa học của đội ngũ 
giảng viên. Quan trọng hơn, cần tạo lập 
một môi trường nghiên cứu cho giảng viên 
LLCT đóng góp những kinh nghiệm, kỹ 
năng và tri thức vào việc thực hiện nhiệm 
vụ nghiên cứu khoa học, góp phần nâng 
cao chất lượng giảng dạy. Do đó, cần tăng 
cường các điều kiện, cơ sở vật chất, kinh 
phí kịp thời, hợp lý, phù hợp với tình hình 
thực tế để phục vụ tốt công tác nghiên 
cứu khoa học của giảng viên; huy động 
các nguồn để từng bước nâng kinh phí 
cho hoạt động khoa học. Bên cạnh đó, cần 
nâng cao nhận thức của giảng viên và cán 
bộ quản lý về hoạt động nghiên cứu khoa 
học; Xây dựng các nhóm nghiên nghiên 
cứu khoa học chất lượng cao; Tạo môi 
trường hoạt động khoa học hiệu quả. Vì 
thế, các cơ quan quản lý khoa học, quản lý 
đào tạo trong các nhà trường đại học phải 
có sự liên kết chặt chẽ, phối hợp hiệu quả.
Bốn là, đổi mới chế độ đãi ngộ đối 
với đội ngũ giảng viên LLCT.
Để thực hiện được mục tiêu này, 
cần tăng nguồn đầu tư ngân sách cho đào 
tạo, bồi dưỡng; thực hiện công bằng trong 
đào tạo, bồi dưỡng; bảo đảm cho giảng 
viên giỏi phát triển tài năng. Việc đầu tư 
tăng cường, hiện đại hóa các trang thiết bị, 
phương tiện học tập, giảng dạy; ứng dụng 
thành tựu của khoa học, công nghệ vào 
giảng dạy và học tập là rất cần thiết. Chính 
sách ưu đãi cho đội ngũ Giảng viên LLCT 
về lương, thưởng và phụ cấp; ưu đãi trong 
học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ; điều 
kiện làm việc; phong, xét học hàm và các 
chức danh khác... là điều kiện tiên quyết.
Năm là, các trường tăng cường 
hợp tác quốc tế trong công tác phát triển 
đội ngũ giảng viên
Hoạt động hợp tác quốc tế sẽ giúp 
đội ngũ giảng viên LLCT thu nhận được 
kiến thức, kỹ năng mới trong nghiên cứu, 
giảng dạy, đổi mới và tiếp thu kiến thức từ 
các chuyên gia nước ngoài, đổi mới cơ sở 
vật chất kỹ thuật thông qua các dự án hợp 
tác, tiết kiệm được kinh phí đào tạo, nghiên 
cứu. Đây là giải pháp quan trọng, đòi hỏi 
các cơ quan quản lý giáo dục phải chủ động 
phối hợp với các cơ quan chức năng về quan 
hệ quốc tế, hợp tác quốc tế. Để đạt mục tiêu 
này, cần: củng cố, tăng cường mối quan hệ 
hợp tác với các trường đại học, viện nghiên 
cứu ở các quốc gia và tổ chức quốc tế; tăng 
cường các đoàn đi nghiên cứu thực tế, trao 
đổi kinh nghiệm, giao lưu học thuật với các 
cơ sở đào tạo, đại học ở các nước có nhiều 
thành tựu và kinh nghiệm trong phát triển 
kinh tế - khoa học kỹ thuật - công nghệ và 
xây dựng nền chính trị ổn định, xây dựng 
đất nước thịnh vượng; Tăng cường trao đổi 
các đoàn đi nghiên cứu thực tế, trao đổi 
kinh nghiệm, giao lưu học thuật ở các cơ sở 
đào tạo, bồi dưỡng khoa học chính trị ở các 
74 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
nước có hoàn cảnh, bối cảnh tương đồng 
như Việt Nam trong chuyển đổi mô hình 
kinh tế nhưng đạt được tốc độ tăng trưởng 
mạnh và nhiều thành tựu hiện đại hóa - công 
nghiệp hóa đất nước; Mời chuyên gia khoa 
học, học giả quốc tế danh tiếng trong một 
số lĩnh vực khoa học liên quan đến chuyên 
môn của Giảng viên LLCT đến thỉnh giảng 
tập huấn, giảng chuyên đề hoặc bồi dưỡng 
tập huấn về đổi mới chương trình, tài liệu 
dạy - học, phương pháp dạy - học tích cực, 
nâng cao trình độ ngoại ngữ cho giảng viên; 
Đa dạng hóa loại hình hợp tác, trao đổi đào 
tạo và nghiên cứu khoa học, mở rộng đào 
tạo cử nhân chính trị, thạc sĩ và tiến sĩ bằng 
tiếng Việt cho người nước ngoài.
Tài liệu tham khảo:
[1]. Phạm Minh Hạc: Vấn đề con người trong 
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, 
Nxb.Chính trị quốc gia, H.996. 
[2]. Bùi Minh Hiền, Nguyễn Vũ Bích Hiền 
(Đồng chủ biên): Quản lý và lãnh đạo nhà 
trường, Nxb.Đại học Sư phạm, H.2015.
[3]. Gregory W.Stevens: A Critical Review 
of the Sicence and Practice of Competency 
Modeling, Human Resource Development 
Review I2 (I), 2012, p.86-107.
[4]. A.Bloom: Taxo of Educational Objectives: 
The classifi cation of Educational Goal, 
Handbook I. New York. Mc Kay, 1956.
Địa chỉ tác giả: Học viện Báo chí và Tuyên 
truyền
Email: tranvanthu288@gmail.com