Một số nội dung nhận diện quan điểm sai trái, thù địch trong giai đoạn hiện nay

45Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
MỘT SỐ NỘI DUNG NHẬN DIỆN QUAN ĐIỂM SAI TRÁI, 
THÙ ĐỊCH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Nguyễn Thị Mai Anh*
Ngày tòa soạn nhận được bài báo:4/9/2019
Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 3/3/2020
Ngày bài báo được duyệt đăng: 27/3/2020
Tóm tắt: Trong những năm gần đây, tình hình trong nước và quốc tế có những diễn 
biến phức tạp nhất là vấn đề liên quan đến chính trị; cùng với đó là những khó khăn về kinh 
tế - xã hội, đây chính là cơ hội các thế lực thù địch đẩy mạnh tuyên truyền, xuyên tác những 
luận điệu sai trái nhằm chống phá Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. 
Từ khóa: Thế lực thù địch; Chống phá Đảng; Tư tưởng của Đảng
*Viện Xây dựng Đảng - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; 
1. Những quan điểm sai trái, 
thù địch
Quan điểm cho rằng, chủ nghĩa 
Mác - Lênin là đúng đắn nhưng chỉ đúng 
đắn trong điều kiện Cách mạng công 
nghiệp lần thứ nhất (động cơ hơi nước), 
nền sản xuất dựa trên máy móc cơ khí. 
Còn hiện nay, nhân loại đã chuyển mình 
sang Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, 
kinh tế tri thức, kinh tế số, toàn cầu hóa, 
tin học hóa, dữ liệu lớn (Big data). Hay 
nói như một số nhà lý luận phương Tây 
là thời đại “hậu công nghiệp”, kinh tế - xã 
hội có rất nhiều đổi thay, vì vậy hiện nay 
chủ nghĩa Mác - Lênin không còn phù 
hợp nữa. Trong thời đại ngày nay, trong 
nền sản xuất hiện đại đã sử dụng nhiều 
robot - người máy, tự động hóa, người 
công nhân được tuyển dụng và sử dụng 
rất ít, cho nên học thuyết giá trị thặng dư 
của Mác, học thuyết về vai trò sứ mệnh 
lịch sử của giai cấp công nhân... không 
còn phù hợp nữa. Trong điều kiện hiện 
đại thì nhà tư bản không còn bóc lột sức 
lao động của giai cấp công nhân lao động 
nữa. Giai cấp công nhân không còn vai 
trò trong nền sản xuất hiện đại mà chính 
tầng lớp trí thức mới là người quyết định 
vận mệnh tương lai của nhân loại. Những 
quan điểm cho rằng thế giới đã có sự thay 
đổi “quyền lực”. Chẳng hạn, Alvin Toffl er 
cho rằng “quyền lực” trong quá trình vận 
động và phát triển của chính bản thân nó 
đã trải qua các hình thức phát triển: Đi từ 
“bạo lực quyền, đến của cải quyền, rồi 
đến tri thức quyền” hay có người gọi là 
“trí quyền”. Nghĩa là thuở hoang sơ, phải 
dùng sức mạnh bạo lực mới có quyền lực 
như thông qua xâm lược, ăn cướp,...; sau 
đó kẻ nào có tiền là có quyền lực và đến 
hiện nay, ai có trí tuệ, có tri thức là có 
Tạp chí Khoa học - Trường Đại học Mở Hà Nội 65 (3/2020) 45-50
46 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
quyền lực (trí quyền). Nếu thoáng qua 
chúng ta thấy có vẻ hợp lý, bởi lẽ trong 
một xã hội chưa hoàn thiện, còn dựa trên 
sở hữu tư nhân thì kẻ nào có tiền thì kẻ 
đó có quyền lực. Nhưng thực chất ở đây, 
Alvin Toffl er muốn khẳng định rằng chủ 
nghĩa tư bản hiện đại đã thay đổi, không 
còn xâm lược hay bạo lực nữa, có tiền 
cũng không có quyền lực nữa, giai cấp 
công nhân không còn vai trò sứ mệnh 
lịch sử giải phóng lao động nữa mà tầng 
lớp trí thức mới đóng vai trò này trong 
xã hội hiện đại. Nếu tách quyền lực ra 
khỏi sản xuất vật chất, ra khỏi kinh tế thì 
quyền lực không còn cơ sở để tồn tại nữa. 
Xét về bản chất, quyền lực vẫn do kinh tế 
quyết định.
Quan điểm khác cho rằng chủ nghĩa 
Mác - Lênin do C.Mác, Ph.Ăngghen 
sáng lập, được V.I.Lênin phát triển là 
sản phẩm của sự phát triển kinh tế, văn 
hóa của châu Âu là chủ yếu. Mà đó lại 
là châu Âu cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ 
XX. Do vậy, đối với châu Âu hiện nay 
thì nó không còn phù hợp. Đối với châu 
Á thì càng không phù hợp. Bởi lẽ, châu Á 
có sự phát triển kinh tế khác, có trình độ 
văn hóa, cùng phong tục, tập quán khác 
châu Âu. Do vậy, chủ nghĩa Mác - Lênin 
không phù hợp với Việt Nam, Trung 
Quốc, Lào, Triều Tiên,... Tư tưởng Hồ 
Chí Minh lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm 
nền tảng, cơ sở, do vậy, tư tưởng Hồ Chí 
Minh cũng không thể và không nên vận 
dụng vào Việt Nam. Vì vậy, không nên 
lấy học thuyết Mác - Lênin, tư tưởng Hồ 
Chí Minh làm nền tảng tư tưởng cho dân 
tộc Việt Nam. Đúng là các châu lục khác 
nhau có những đặc thù khác nhau trong 
quá trình vận động, phát triển. Nhưng 
như thế không có nghĩa mỗi châu lục phải 
có nền toán học, vật lý, hóa học, hay khoa 
học nói chung riêng biệt. Tại sao các dân 
tộc khác nhau ở những châu lục khác 
nhau họ có thể hiểu được các tác phẩm 
văn học, nghệ thuật, những tác phẩm điện 
ảnh v.v. của nhau được? Họ hiểu được 
những điều này là bởi lẽ, mặc dù giữa các 
dân tộc có sự khác nhau về ngôn ngữ, văn 
hóa, tâm lý nhưng họ đều dựa trên những 
tri thức khách quan, những quy luật 
khách quan được phản ánh trong các tác 
phẩm văn học, nghệ thuật, điện ảnh đó. 
Chính những tri thức khách quan, chính 
cái quy luật khách quan hay nói khác đi 
chính cái biện chứng khách quan đã quy 
định cái biện chứng chủ quan trong đầu 
óc họ. Các tri thức khách quan, các quy 
luật khách quan không phụ thuộc vào 
ngôn ngữ, văn hóa, phong tục, tập quán, 
chỉ phụ thuộc vào nội dung khách quan 
mà nó phản ánh. Các yếu tố ngôn ngữ, 
văn hóa, phong tục, tập quán... chỉ làm 
cho các tri thức khách quan, các quy luật 
khách quan được phát hiện, trình bày 
mang thêm sắc thái chủ quan khác nhau 
mà thôi chứ nội dung khách quan mà 
chúng phản ánh vẫn là một, là không đổi.
2. Các hoạt động tuyên truyền các 
quan điểm sai trái, thù địch
Để công tác đấu tranh chống lại 
những quan điển sai trái, phản dộng, 
xuyên tạc nền tảng tư tưởng, đường lối, 
quan điển của Đảng trước hết cần phải 
nhận diện rõ những quan điểm sai trái, thù 
địch. Những quan điểm đó được thể hiện 
dưới nhiều hình thức, tiếp cận từ nhiều 
47Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
góc độ, tuy nhiên có thể khai quát ở một 
số nội dung chủ yếu sau:
Một là, đẩy mạnh “diễn biến hòa 
bình” trên lĩnh vực tư tưởng
C. Mác và Ph. Ăngghen chỉ ra rằng 
giai cấp vô sản phải phát triển tư tưởng 
của giai cấp mình (hệ thống hóa, khái 
quát hóa tư tưởng của giai cấp mình thành 
lý luận, thành các học thuyết chính trị - 
xã hội) thành hệ tư tưởng làm vũ khí lý 
luận trong đấu tranh giai cấp. Bởi, theo 
các ông, hệ tư tưởng cũng là sản phẩm 
của nhà tư tưởng trên cơ sở hệ thống hóa, 
bảo vệ, phát triển các quan điểm tư tưởng 
phản ánh lợi ích của giai cấp mình: “Hệ tư 
tưởng là một quá trình do con người mệnh 
danh là nhà tư tưởng đã hoàn thành một 
cách có ý thức”. 
Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần 
thứ XII, Đảng ta khẳng đinh: “Chất lượng 
và hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận 
chưa cao. Chậm khắc phục có hiệu quả 
những hạn chế của công tác tư tưởng như 
thiều sắc ben, chưa thuyết phục. Đấu tranh 
chống âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa 
bình” của các thế lực thù địch, phòng, 
chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” còn 
bị động, hiệu quả chưa cao”.
Âm mưu lật đổ các đảng cộng sản 
cầm quyền, phủ định ý thức xã hội chủ 
nghĩa là mục tiêu chiến lược, nhất quán 
trong tư tưởng và hành động của chủ 
nghĩa đế quốc. ở mỗi giai đoạn khác nhau, 
tùy theo sự biến đổi của tình hình quốc tế, 
các thế lực thù địch của chủ nghĩa xã hội 
nói chung, của cách mạng Việt Nam nói 
riêng, sẽ điều chỉnh chiến lược cho thích 
hợp, song mục tiêu mang tính nguyên tắc 
nói trên vẫn không thay đổi.
Thế giới kết thúc chiến tranh lạnh 
không có nghĩa là giữa các nước đi theo 
định hướng xã hội chủ nghĩa và các nước 
tư bản chủ nghĩa (đặc biệt là các nước theo 
chủ nghĩa đế quốc) không còn vấn đề đấu 
tranh ý thức hệ, mà chỉ có vấn đề hòa bình, 
hợp tác và phát triển; trái lại, sự đụng độ 
về hệ tư tưởng đi vào tầng sâu nhất của 
nó. Trong cuộc đấu tranh về ý thức hệ hiện 
nay, các thế lực thù địch đẩy mạnh chiến 
lược “diễn biến hòa bình” đối với các 
nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa; 
khi điều kiện cho phép thì kết hợp chiến 
lược “diễn biến hòa bình” về tư tưởng với 
các thủ đoạn phá hoại tổ chức, gây sức ép 
về kinh tế, đe dọa về quân sự nhằm thực 
hiện cho được mục tiêu chiến lược của họ. 
Trong chiến lược “diễn biến hòa 
bình” về tư tưởng, họ chú trọng phá hoại 
hệ tư tưởng của các đảng Cộng sản và nhà 
nước xã hội chủ nghĩa, xuyên tạc những 
nguyên tắc căn bản nhất của chủ nghĩa 
Mác - Lênin; rêu rao về tính tất yếu sụp đổ 
chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước 
Đông Âu. 
Hai là, phối hợp phá hoại tư tưởng 
với phá hoại Đảng, phá hoại chế độ, tuyên 
truyền cho luận thuyết “đa nguyên chính 
trị, đa đảng đối lập”.
Trong khi chú trọng phá hoại hệ 
tư tưởng của các Đảng Cộng sản và chế 
độ xã hội chủ nghĩa, các thế lực thù địch 
đẩy mạnh phá hoại hệ thống tổ chức của 
Đảng và Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Họ 
hiểu rất rõ rằng, đảng cộng sản là hạt 
48 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
nhân lãnh đạo, nhân tố quyết định mọi 
thắng lợi của sự nghiệp xây dựng chủ 
nghĩa xã hội ở các nước theo định hướng 
xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, phá hoại Đảng 
là phá hoại nhân tố quyết định thắng lợi 
của sự nghiệp xây dựng xã hội xã hội chủ 
nghĩa. Song, để phá hoại Đảng, trước tiên 
các thế lực thù địch tập trung phá hoại 
nền tảng tư tưởng của Đảng, sau đó phá 
hoại các nguyên tắc tổ chức và hoạt động 
của Đảng; kết hợp diễn biến từ bên ngoài 
với tự diễn biến ở bên trong. Một khi mất 
phương hướng về tư tưởng, rối loạn về 
tổ chức, sai lầm về đường lối chính trị, 
các đảng cộng sản cầm quyền đứng trước 
nguy cơ mất chính quyền, sụp đổ chế độ 
chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do nhân 
dân dày công xây dựng.
Đương nhiên, mục tiêu chiến lược 
đó của các thế lực thù địch không dễ thực 
hiện, song chúng ta không thể xem thường, 
mà phải coi đó là những mục tiêu chiến lược 
tiềm năng của địch (có thể được thực hiện) 
để nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng.
Ba là, lợi dụng các vấn đề dân tộc, 
tôn giáo, nhân quyền
Thế giới đương đại đang nổi lên vấn 
đề tôn giáo, nhân quyền, dân tộc và dân 
chủ. Các thế lực thù địch của chủ nghĩa 
xã hội Việt Nam đang triệt để lợi dụng 
vấn đề này để chống phá Đảng và Nhà 
nước ta. Trước hết là vấn đề tôn giáo và 
dân tộc. Chính chủ nghĩa đế quốc, thực 
dân mới và cũ là thủ phạm gây chia rẽ 
các dân tộc Việt Nam trong âm mưu chia 
để trị của chúng. Di hại của những mâu 
thuẫn dân tộc, sắc tộc do chủ nghĩa đế 
quốc, thực dân để lại trên đất nước ta 
không dễ khắc phục trong thời gian ngắn. 
Hơn nữa, trong lúc những vết thương cũ 
chưa lành, thì ngày nay, để thực hiện âm 
mưu chống phá cách mạng Việt Nam thời 
hậu chiến, họ tiếp tục sử dụng vấn đề dân 
tộc, tôn giáo để lôi kéo, kích động, chia 
rẽ khối đoàn kết dân tộc Việt Nam. Họ 
lợi dụng một số sơ hở, yếu kém trong 
quản lý của chúng ta để kích động mâu 
thuẫn giữa người Việt (Kinh) với người 
Thượng, người Khmer và các dân tộc ít 
người khác; giữa miền núi và đồng bằng 
để làm phức tạp tình hình chính trị các 
địa phương; tuyên truyền xuyên tạc chủ 
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước 
ta đối với đồng bào các dân tộc Việt Nam.
Vấn đề tôn giáo cũng vậy, chủ 
nghĩa đế quốc thực dân cũ và mới trong 
chiến tranh xâm lược Việt Nam trước đây, 
cũng như âm mưu chống phá cách mạng 
Việt Nam hiện nay, luôn triệt để lợi dụng 
những vấn đề tôn giáo để phá hoại khối 
đoàn kết dân tộc Việt Nam. Một mặt, sử 
dụng một số nhân vật hoạt động tôn giáo 
phản động ra mặt chống phá cách mạng, 
mặt khác chia rẽ các tôn giáo với nhau, 
giữa Phật giáo với Thiên Chúa giáo, giữa 
đạo Cao Đài với Phật giáo và Thiên Chúa 
giáo. Ngày nay, trong điều kiện đất nước 
ta đã hòa bình, thống nhất, kẻ thù của 
cách mạng Việt Nam thay khẩu hiệu cũ 
“chia để trị” bằng khẩu hiệu mới “liên tôn 
chống cộng”, nhưng vẫn một âm mưu cũ: 
phá hoại khối đoàn kết toàn dân tộc Việt 
Nam. Để thực hiện âm mưu trên, các thế 
lực thù địch thường xuyên dùng thủ đoạn 
tuyên truyền xuyên tạc đường lối, chính 
sách dân tộc, tôn giáo của Đảng, Nhà 
nước; vu cáo Đảng và Nhà nước ta ngược 
49Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
đãi tôn giáo, đàn áp các dân tộc ít người, 
kích động các lực lượng tôn giáo, dân tộc 
phản động chống đối chế độ. Bằng cách 
đó, họ đã gây cho chúng ta không ít khó 
khăn trong việc giữ vững ổn định chính 
trị của đất nước, tạo dựng hình ảnh một 
nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa 
hòa bình, ổn định, phát triển.
Dân chủ và nhân quyền cũng là vấn 
đề các thế lực thù địch triệt để lợi dụng 
trong việc chống phá Đảng, Nhà nước và 
chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Trải qua 
bao hy sinh gian khổ, chống đế quốc thực 
dân, nhân dân ta đã giành được quyền cơ 
bản nhất của con người, đó là quyền của 
người dân được sống trong độc lập tự do, 
được mưu cầu hạnh phúc ở đất nước có 
chủ quyền. Tuy vậy, các thế lực thù địch 
cố tình hạ thấp thành quả to lớn đó của 
cách mạng Việt Nam, triệt để lợi dụng và 
kích động quyền tự do cá nhân của con 
người; không gắn quyền và trách nhiệm cá 
nhân con người với đất nước.
Vấn đề dân chủ cũng được các 
thế lực thù địch khai thác, lợi dụng theo 
hướng tách rời dân chủ với điều kiện cụ 
thể của tình hình chính trị, kinh tế, xã hội 
và con người Việt Nam. Nhấn mạnh một 
chiều quyền làm chủ, quyền tự do của cá 
nhân con người, để kích động, lôi kéo các 
tâng lớp nhân dân hướng vào các giá trị 
dân chủ tư sản; cố tình bỏ qua một sự thật 
là, ở bất kỳ một nền dân chủ nào, dân chủ 
là người dân tuân theo pháp luật. Khuôn 
khổ luật pháp cho phép đến đâu thì dân 
chủ phát triển đến đó. Dân chủ gắn với thể 
chế chính trị, không thể có dân chủ trừu 
tượng, dân chủ phi chính trị và lịch sử. 
3. Kết luận
Trong quá trình xây dựng đất nước, 
chúng ta khó tránh khỏi những hạn chế, 
khuyết điểm, đặc biệt là trong khâu tổ 
chức thực hiện; nhưng đó là những hạn 
chế và khuyết điểm không thuộc về bản 
chất của chế độ. Đảng ta luôn nhìn thẳng 
vào sự thật, dũng cảm nhận khuyết điểm, 
thiếu sót, đã và đang tích cực sửa chữa, 
khắc phục, nhằm không ngừng nâng cao 
đời sống vật chất và tinh thần của mọi tầng 
lớp nhân dân.
Lợi dụng những hạn chế, khuyết 
điểm của một số chính quyền ở cơ sở trong 
thực hiện chủ trương, chính sách để nói 
xấu, công kích Đảng và Nhà nước, không 
phải là hành động “vì dân”, “vì nước”, mà 
là hành động làm tổn hại đến sự ổn định 
chính trị - xã hội, đến nguyện vọng và 
lợi ích chính đáng của nhân dân. Không 
phải vì những khuyết điểm, hạn chế nào 
đó; không phải vì sự suy thoái về tư tưởng 
chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ 
phận cán bộ, đảng viên; cũng không phải 
vì việc giải quyết chưa tốt một vụ việc nào 
đó mà có thể bất mãn chế độ, chống đối lại 
Đảng và Nhà nước.
Điều đúng đắn hiện nay trong bối 
cảnh chuẩn bị tổ chức đại hội Đảng các 
cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng là: mọi 
người Việt Nam đều phải chung vai gánh 
vác cùng với Đảng, Nhà nước và nhân dân 
thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới, đưa 
đất nước tiếp tục đi lên. Đại hội XII của 
Đảng đã nhận định: “Những thành tựu đó 
tạo tiền đề, nền tảng quan trọng để nước 
ta tiếp tục đổi mới và phát triển mạnh mẽ 
trong những năm tới; khẳng định đường 
50 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
lối đổi mới của Đảng là đúng đắn, sáng 
tạo: con đường đi lên chủ nghĩa xã hội 
của nước ta là phù hợp với thực tiễn cách 
mạng Việt Nam và xu thế phát triển của 
lịch sử”.
Tài liệu tham khảo:
[1]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị 
quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2011, tập 
5;7;9;13;15
[2]. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại 
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính 
trị quốc gia, Hà Nội, 2016
[3]. Trần Văn Phòng (2019); Nhận diện các 
loại quan điểm sai trái, thù địch hiện nay; Tạp 
chí Thông tin khoa học lý luận chính trị 
[4]. Phạm Tất Thắng (2010), Đổi mới công 
tác tư tưởng, lý luận trong tình hình mới, Nxb 
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
[5]. Nguyễn Danh Tiên (Chủ nhiệm) (2008), 
Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo công tác tư 
tưởng trong thời kỳ mới, Đề tài khoa học cấp 
Bộ, Mã số B0817, Hà Nội.
Địa chỉ tác giả: Viện Xây dựng Đảng - Học 
viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh 
Email: maianhxdd@gmail.com